طرح‌های نقش‌بسته بر تار و پود اشیاء قیمتی موزه حرم مطهر رضوی

این گنجینه شامل آثار هنری مانند تابلوهای خط و تذهیب، نقاشی، تابلوفرش، تراش روی شیشه، معرق چوب و صدف، سوزن‌دوزی، قلم‌زنی روی مس، انواع ظروف، ماکت‌ها، مدال‏‌ها و سکه است که توسط سران کشورهای خارجی، شخصیت‏‌های برجسته ایرانی و خارجی، هنرمندان و ارادتمندان به رهبر معظم انقلاب اهدا شده است.

مقام معظم رهبری همچنین از سال ۱۳۶۸ تاکنون، مجموعه نفیسی بالغ بر ۱۶۰۰۰ عنوان نسخه خطی را به آستان قدس رضوی اهدا کرده‏‌اند که در مخزن آثار خطی سازمان نگهداری می‏‌شود.

مُهر نایب خاص امام زمان (عج)

این مُهر که از عقیق سبز یمنی است بر روی یک‌ پایه انگشتر قرارگرفته است و روی آن جمله «عدتی یوم الوعید» حک ‌شده و منسوب به «عثمان بن سعید عمری»، اولین نایب خاص امام زمان(ع) است و طبق آزمایش‌هایی که در لندن انجام‌ شده قدمت آن به سال‌های ۲۵۰ تا ۳۰۰ هجری قمری می‌رسد. این مُهر با ابعاد ۱/۲ × ۸/۱ سانتی‌متر توسط سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان در سال ۱۳۹۳ به مقام معظم رهبری آیت‌الله خامنه‌ای هدیه شده است.

انگشتر و مُهر آیت‌الله حاج ملاعلی کنی

انگشتر نقره با نگین عقیق منقش به مُهر مرحوم «آیت‌الله حاج ملاعلی کنی»، از علمای معروف دوره قاجار بوده که نام‌های ۱۲ امام(ع) بر روی نگین آن حک‌ شده است. در ان دوران مُهر آیت‌الله کنی سند اعتبار اسناد به شمار می‌رفته و معامله‌کنندگان برای معتبر ساختن کاغذ و سند معامله خویش به در خانه او رفته و سند خود را با مُهرش اعتبار می‌بخشیدند. این انگشتر با ابعاد۷/۱ ×۷/۱ سانتی‌متر و قطر  ۱/۲ سانتی‌متر در موزه حرم مطهر رضوی به نمایش گذاشته شده است.

قالی افشان شاه‌عباسی

طرح این قالی افشان شاه‌عباسی دارای گل‏‌های بسیار درشت است. این طرح به صورت  یک دوم اجرا شده و ترکیب رنگی سمت چپ و راست متن قالی با یکدیگر متفاوت است. قسمت‏‌های وسیعی از نقش قالی مانند ساقه‏‌ها، برگ‏‌ها، اسلیمی‏‌ها و قسمت‏‌هایی از گل‏‌ها با استفاده از نخ گلابتون به صورت گلیم بافته و اجرا شده است. این فرش در ابعاد ۳۵۵ × ۵۵۵ سانتی‏‌متر در مشهد یا اصفهان بافته شده، جنس تار و پود آن از ابریشم، پنبه و گلابتون است که در دوره صفویه بافته شده.

قالیچه محرابی باغی

طرح این قالیچه، سجاده‏‌ای منحصر به‌فرد و تلفیقی زیبا از طرح محرابی و باغی است. بر پیشانی محراب، جایی که نمازگزار سر بر سجده می‏‌گذارد، ذکر «سبحان ربی الاعلی و بحمده» بافته شده است و متن قالیچه به وسیله نهرهایی که به حوضی هشت‌پر منتهی می‏‌شوند، به چهار قسمت یا چهار باغ تقسیم شده و هر قسمت مملو از درختان، گل‏‌های رنگارنگ و پرندگان گوناگون است. حاشیه این اثر دارای طرح مداخل بوده که در گوشه بالای سمت راست آن عبارت «عمل بنده کم‌ترین» و در گوشه بالای سمت چپ عبارت «محمدامین کرمانی» (بافنده فرش) بافته شده است.

همچنین عبارت «یا کریم» که از اسماء خداوند است، در حاشیه سمت چپ قالیچه نقش بسته است. این قالیچه در ابعاد ۱۱۲ × ۱۴۱ سانتی‏‌متر و از جنس پنبه و ابریشم بافته شده است که محل و زمان بافت آن را کرمان و در دوره صفوی تخمین زده‌اند.

صندوق‌پوش زری اطلسی

این اثر، قدیمی‌ترین صندوق‌پوش موجود در موزه آستان قدس رضوی است که در سال ۹۵۲ هجری قمری به سفارش «حاجب اسوار لاهیجانی» و توسط «میرنظام کاشانی»، برای پوشش صندوق قبر مطهر امام رضا(ع) بافته شده که توسط حاجی اسوار لاهیجان، نذر مرقد مطهر شده است.

این صندوق‌پوش دارای حجم مکعبی شکل است که در دو قطعه مستطیل‌ شکل مجزا بافته و به هم متصل شده است. طرح آن محرمات حاشیه‌دار و در بافت آن از ابریشم‌های الوان و گلابتون استفاده  شده است. نوارهای عمودی طرح محرمات، به نقوش گیاهی، حرکات اسلیمی و نقش پرنده مزین شده است، این اثر همچنین در برگیرنده نام بانی (کالجار حاجی اسوار از دیار لاهیجان)، نام بافنده، محل و تاریخ بافت (میرنظام کاشانی، کار رشت، سنه ۹۵۲)، اسامی متبرکه و دعای «ناد علیا مظهرالعجائب» است.

سوره فتح نیز دو بار در حواشی این اثر تکرار شده است و هماهنگی و تناسب بین رنگ‏‌ها، نقوش و کتیبه‌ها، ویژگی مهم این اثر نفیس به شمار می‌رود. این صندوق‌پوش در ابعاد ۱۱۸× ۲۱۹ × ۶۴۷ سانتی‏‌متر در شهر رشت و دوره صفوی بافته شده است.

منبع:ایسنا