ثبت جهانی مناطقی از ایران در یونسکو؛ برای رونق گردشگری

از ارسال و انتظار ثبت پرونده ۵۶ کاروانسرای تاریخی کشور در فهرست یونسکو تا آغاز کار گردشگری سلامت،افزایش همکاری با نیروی انتظامی و تصویب استمهال وام‌های مراکز گردشگری تا پایان سال همه از جمله اخباری است که در حوزه میراث فرهنگی در مسیر رونق گردشگری ایران اسلامی انجام و منتشر شده است.

به گزارش روز جمعه خبرنگار فرهنگی ایرنا، همه چیز از سفر استانی هفته پیش رئیس جمهور آغاز شد، در سفری که وزیر میراث فرهنگی در پاسخ به درددل مردم در جلسه شورای اداری استان فارس، گفته بود: همه جای استان در خصوص ساخت‌وساز در بخش حریم‌ها دچار مشکل است. امروز مردم شهر پاسارگاد به‌خاطر برخی قوانین نمی‌توانند ساختمان دوطبقه بسازند، درست کشاورزی کنند، چاه بزنند، دکل بزنند. باید این مشکل را حل کنیم. برخی کارشناسان و مردم نگران شدند که چاه زدن و  کشاورزی در منطقه ممکن است سبب تخریب آثار باستانی منطقه شود؛ البته وزیر هر خبر در این خصوص در تهمت و دانست و گفت: الان همه منتظر دوقطبی کردن موضوعات هستند و باید برای حل مشکلات سه حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی استبداد را کنار بگذاریم و حرف یکدیگر را گوش کنیم.

ضرغامی: دنبال حفر چاه در کنار مقبره کوروش نیستیم

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: با اولویت پاسارگاد در دولت، اعتبار مصوب شده و در صدد حفر چاه در کنار مقبره کوروش نیستیم.

سیدعزت‌الله ضرغامی در حاشیه بازدید از نمایشگاه فناوری‌های نرم، صنایع‌فرهنگی و خلاق، پیرامون حواشی اخیر در جمع خبرنگاران، گفت: ممکن است از یک سخنرانی کارشناسی دقیق، کسی استنباطی کند و تیتری بزند و بعضی آگاهانه و بعضی ناآگاهانه به آن بپردازند. آنچه برای ما مهم است حفظ میراث‌فرهنگی است، با همه قوت.

وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به‌دنبال حفر چاه در کنار مقبره کوروش نیست.

ضرغامی تأکید کرد: حل مشکلات مردم وظیفه ماست. مردم پاسارگاد ۲۵۰۰ سال است که از پاسارگاد و از مقبره کوروش حفاظت کردند. این مردم با ارزش‌اند. مسئله اصلی مردم هستند. اگر به پاسارگاد به‌خاطر مدنیتی که شکل گرفته و جزو هویت ایرانیان محسوب می‌شود، بی اعتنا باشیم کار درستی انجام نداده‌ایم.

او ادامه داد: در بازدیدی که از پاسارگاد داشتم شاهد اعتراضات مردم بودم که بسیاری از امور جاری‌شان دچار اختلال شده بود. ما باید مشکل مردم را حل کنیم. وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با تدبیر مشکلات مردم را حل می‌کند.

پرونده چهار کاروانسرای خراسان جنوبی روی میز یونسکو

۲۳ کاروانسرای خراسان جنوبی در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده و از این تعداد چهار کاروانسرا به همراه آثار دیگر کشور در دست بررسی سازمان یونسکو برای ثبت جهانی است تا این استان پنج اثر جهانی داشته باشد.

چهار اثر تاریخی از خراسان جنوبی به لحاظ شاخص‌های معماری با ارزش، در پرونده کاروانسراهای ایران نامزد ثبت جهانی شده‌اند که از این تعداد سه کاروانسرا در شهرستان طبس قرار دارد از جمله کاروانسرای چهل پایه که بین راه نایبند به راور قرار گرفته و از جذابیت خاصی برخوردار است.

ساخت کاروانسراها به عنوان آثار منحصر به‌فرد معماری، یادآور نیاکان هوشمند و هنرمند ماست که در جای جای این سرزمین پهناور ایران قرار گرفته‌اند و از جاذبه‌های گردشگری به‌ویژه برای گردشگران خارجی به شمار می‌روند.

کاروانسراها برای استراحت کاروان‌ها و مسافرانی ساخته شدند که در راه‌های باستانی و تاریخی رفت و آمد داشتند همچنین این بناها نقش مهمی در مبادلات اقتصادی و فرهنگی بین کشورها و تمدن‌های کهن ایفا ‌کردند.

دهکده سفال سلیم‌آباد تنکابن در مسیر ثبت جهانی

روستای سلیم‌آباد تنکابن با برگزاری جشن ثبت به عنوان روستای ملی سفال به جمع روستاهای ملی سفال ایران پیوست و در مسیر ثبت جهانی قرار گرفت.

جشن ثبت ملی روستای سلیم‌آباد تنکابن به عنوان روستای ملی سفال  با حضور مدیرکل و معاونان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران، مسئولان شهرستان تنکابن و اهالی روستای سلیم‌آباد و تعدادی از هنرمندان صنایع دستی این شهرستان در دهکده سفال سلیم‌آباد با اهدای لوح ثبت ملی روستا برگزار شد و سلیم‌آباد به عنوان نخستین روستای ملی سفال در مازندران و یکی از ۱۸ روستای ملی سفال معرفی شد.

روستای سلیم‌آباد از توابع بخش مرکزی تنکابن سال‌هاست که به دلیل فعالیت خانواده محبی در زمینه تولید ظروف و آثار هنری سفالی به شهرت زیادی در حوزه گردشگری و صنایع دستی رسیده و یکی از مقاصد گردشگری مبتنی بر فرهنگ بومی و صنایع دستی در غرب مازندران محسوب می‌شود. مسئولان صنایع دستی و میراث فرهنگی مازندران طی چند سال اخیر با تشکیل پرونده ثبت ملی این روستا گام‌هایی برای ساماندهی فعالیت‌های انجام شده در این روستا توسط خانواده محبی و کمک به برندسازی آن برداشتند که در نهایت به ثبت ملی این روستا منجر شد.

اعزام کارشناسان به شیراز برای حل مشکل مردم و حفظ بافت تاریخی

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: یک تیم کارشناسی برای بررسی موضوع و حل مشکلات مردم در بافت تاریخی و حفظ خانه‌های تاریخی شیراز اعزام شده تا همه جوانب را بررسی کند.

سیدعزت‌الله ضرغامی در مورد مشکلات مردم و حفظ بافت تاریخی شیراز گفت: موضوع بافت تاریخی شیراز وحل مشکلات مردم و البته حفظ خانه‌های تاریخی به تیم کارشناسی ارجاع داده شد و این تیم به منطقه اعزام شده تا همه جوانب را بررسی کنند.

ضرغامی درباره صحبت‌های اخیرش پیرامون بررسی بافت تاریخی شیراز گفت: مسائل مختلف داریم که باید با کار کارشناسی حل شود. هر فرد آمد و گفت«که ما داریم در این خانه زندگی می‌کنیم و بدبخت شدیم» از آن طرف یکی هم می‌آید و می‌گوید که «اینجا خانه تاریخی است و باید بافت تاریخی حفظ شود».

وی پاک کردن صورت مسائل را اشتباه دانست و تاکید کرد: باید مسائل را شنید و موضوعات را کارشناسی و بازدید و سپس راه حل صحیح را انتخاب کرد و تصمیم گرفت، باید در خانواده میراث فرهنگی و گردشگری با یکدیگر حرف بزنیم و مشکلات این بخش‌ها را حل کنیم‌

انتظارها برای یکی از زیباترین هتل‌های سنتی ایران در کرمان

مدیرکل میراث فرهنگی کرمان با اعلام اینکه مرمت کاروانسرای وکیل شهر کرمان به ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی رسیده می‌گوید که این بنای تاریخی پس از بهره‌برداری به یکی از زیباترین هتل‌های سنتی کشور در قلب بافت تاریخی این شهر تبدیل خواهد شد.

مرمت کاروانسرای قجری وکیل که از سال ۹۷ شروع شده طی چندسال گذشته خبرساز بوده و انتظارها برای پایان آن رسانه‌ای شده بود که حالا میراث استان می‌گوید کار مرمت به مرحله پایانی رسیده و منتظر تجهیز است.

آنطور که در منابع تاریخی آمده این کاروانسرا که قدمتش به دوران قاجاریه بر می گردد از بناهای مجموعه وکیل شهر کرمان به شمار می رود که ساخت آن در سال ۱۲۷۷ به فرمان محمد اسماعیل خان وکیل الملک حاکم کرمان آغاز و در سال ۱۲۸۷ به دست فرزندش مرتضی قلی خان وکیل الملک تکمیل شد.

این بنای تاریخی از ۲ طبقه تشکیل شده و ۱۲۰ غرفه را در خود جای داده که تعداد حجره‌های آن در طبقه اول ۸۱ باب و در طبقه دوم به ۳۱ باب است و گچبری، کاشی کاری ها و تزئینات زیبا و باارزشی دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان که از این بنای تاریخی به عنوان هتل بوتیک (هتل‌هایی با سبک هنری،مختصات و معماری خاص) نام می برد می گوید مراحل پایانی بازسازی و مرمت این بنا دردست انجام است.

افزایش همکاری با نیروی انتظامی برای رونق صنعت گردشگری

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از تقویت همکاری‌های این وزارتخانه با نیروی انتظامی در حوزه‌های مختلف از جمله حفاظت از بناهای تاریخی، جلوگیری از حفاری‌های غیرمجاز و تامین امنیت گردشگران خارجی خبر داد.

ضرغامی  در دیدار با سردار سرتیپ حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران با اشاره به اهمیت تقویت همکاری این وزارتخانه با نیروی انتظامی گفت: این وزارتخانه با ناجا تقاطع‌های زیادی دارد و برای انجام ماموریت‌های وزارتخانه همکاری و مساعدت نیروی انتظامی نقش کلیدی را ایفا می‌کند. خوشبختانه امروز نیروی انتظامی ما هوشمند و مقتدر است و در حوزه‌های مختلف کارآمدی بالایی دارد.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، افزود: در حوزه میراث‌فرهنگی و در مسائلی مانند حفظ بناهای تاریخی، جلوگیری از حفاری غیرمجاز و قاچاق اشیای تاریخی نیارمند همکاری با نیروی انتظامی هستیم، همچنین در حوزه گردشگری به‌ویژه بخش گردشگران خارجی و ورود آن‌ها به کشور، ماموریت وزارتخانه با ماموریت‌های ناجا مرتبط است.

استمهال وام‌های مراکز گردشگری تا پایان سال تصویب شد

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از تصویب «استمهال وام‌های دریافتی مراکز ⁧‫گردشگری‬⁩ تا پایان سال ۱۴۰۰ » در ستاد ملی مقابله با کرونا خبر داد.

ضرغامی در حساب کاربری خود در توییتر با بیان اینکه عضو ستاد ملی مقابله با کرونا شده است، نوشت: در جلسه‌ امروز (۲۴ مهر)، استمهال وام‌های دریافتی مراکز ⁧‫گردشگری‬⁩ تا پایان ۱۴۰۰ و مفاصاحساب مالیاتی آنان تا آخر آذرماه به تصویب رسید.

۵۶ کاروانسرای تاریخی کشور در انتظار ثبت در فهرست یونسکو است

مشاور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: ۵۶ کاروانسرای تاریخی کشور توسط نمایندگان یونسکو برای ثبت در آثار میراث فرهنگی جهان ارزیابی می‌شود.

محمدحسین طالبیان در حاشیه بازدید نماینده یونسکو از کاروانسرای تاریخی شاه عباسی در گردنه صائین شهرستان نیر به خبرنگار ایرنا گفت: از این تعداد تاکنون توسط نماینده یونسکو ۳۰ پرونده مورد ارزیابی قرار گرفته و مابقی نیز در حال اجراست.

وی افزود: این کاروانسراها در ۲۴ استان کشور از جمله استان اردبیل قرار دارند.

او اظهارکرد: این کاروانسراها متعلق به دوران ساسانیان تا قاجار و از مجموعه‌های آثار زنجیره‌ای بین‌راهی و محل اتراق کاروان‌ها بوده‌اند و دارای معماری ناب ایرانی با طرح‌های خاص و متنوع هستند.

پرونده چهار کاروانسرای خراسان جنوبی روی میز یونسکو

۲۳ کاروانسرای خراسان جنوبی در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده و از این تعداد چهار کاروانسرا به همراه آثار دیگر کشور در دست بررسی سازمان یونسکو برای ثبت جهانی است تا این استان پنج اثر جهانی داشته باشد.

چهار اثر تاریخی از خراسان جنوبی به لحاظ شاخص‌های معماری با ارزش، در پرونده کاروانسراهای ایران نامزد ثبت جهانی شده‌اند که از این تعداد سه کاروانسرا در شهرستان طبس قرار دارد از جمله کاروانسرای چهل پایه که بین راه نایبند به راور قرار گرفته و از جذابیت خاصی برخوردار است.

ساخت کاروانسراها به عنوان آثار منحصر به‌فرد معماری، یادآور نیاکان هوشمند و هنرمند ماست که در جای جای این سرزمین پهناور ایران قرار گرفته‌اند و از جاذبه‌های گردشگری به‌ویژه برای گردشگران خارجی به شمار می‌روند.

کاروانسراها برای استراحت کاروان‌ها و مسافرانی ساخته شدند که در راه‌های باستانی و تاریخی رفت و آمد داشتند همچنین این بناها نقش مهمی در مبادلات اقتصادی و فرهنگی بین کشورها و تمدن‌های کهن ایفا ‌کردند.

زمینه برای آغاز به  کار گردشگری سلامت

وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی دیدار با وزاری خارجه و بهداشت گفت: در هفته‌های گذشته واکسیناسیون عوامل مرتبط با گردشگری کلید زده شد و این روند به سرعت رو به اتمام است.

عزت‌الله ضرغامی یادآورشد: حدود ۲۰ ماه است، صدور ویزای گردشگری متوقف شده است و با توجه به اهمیت گردشگری، ان‌شاءالله با رعایت پروتکل‌ها بتوانیم گردشگری را در کشور از سر بگیریم.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بیان اینکه گردشگری امروز از مصادیق بارز دیپلماسی عمومی است، گفت: حتما سیاست‌های دولت آقای رئیسی تقویت دیپلماسی عمومی است که گردشگری یک رکن مهم آن است.

ضرغامی خاطرنشان کرد: صدور ارزش‌های فرهنگی ما از طریق گردشگری صورت می‌گیرد. اگر زمینه‌های لازم در کشور به درستی فراهم شود در آینده نزدیک شاهد از سرگیری صدور روادید گردشگری در همه حوزه‌ها خواهیم بود.

همچنین در این نشست وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به روند واکسیناسیون انجام شده در کشور گفت: در حال حاضر زمینه برای ورود مهمانان خارجی به کشور فراهم شده و در این رابطه نگرانی وجود ندارد و افراد می‌توانند به کشور ما سفر کنند و از خدمات پزشکی بهره‌مند شوند.

وی افزود: لازم است یک سازماندهی بین وزارت امور خارجه و وزارت گردشگری انجام دهیم تا ورود این میهمانان با تسهیلات بهتری انجام شود و خدمات پزشکی بهتری به آنها داده شود.

عین اللهی گفت: توافقاتی قبلا صورت گرفته که باید بازنگری شود. در هر کشوری خدمات پزشکی طبقه بندی شده است و دوست داریم افرادی که به ایران سفر می‌کنند از خدمات پزشکی بهره‌مند شوند.

وزیر بهداشت، درمان وآموزش پزشکی خاطرنشان کرد: در شهرهای بزرگ هم با توجه به وضعیت ترددهای هوایی می‌توانیم پذیرای گردشگر خارجی از کل دنیا باشیم.

منبع:ایرنا

گردشگری یکی از موثرترین روش‌ها برای پیاده کردن افکار است

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: گردشگری یکی از موثرترین روش‌ها برای پیاده کردن افکار و بستر وحدت میان مسلمانان است.

به‌گزارش گروه فرهنگی ایرنا از میراث‌آریا، سید عزت‌الله ضرغامی در نشست مهمانان خارجی شرکت‌کننده در سی‌وپنجمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی که شامگاه جمعه  ۱۴۰۰ در سالن سعدی برج میلاد برگزار شد، بیان کرد: در حال حاضر در دنیا استکبار جهانی تلاش می‌کند عظمت و قدرت را از ما بگیرد.

او با قرائت آیه ۵۵ سوره نور در این مراسم، ادامه داد: دشمنان تلاش‌شان این است که وحدت  میان مسلممانان را بگیرند. برای همین به انواع بهانه‌ها، یک اسلام تکفیری راه انداختند، اما به نتیجه نرسیدند. خداوند در قرآن آیاتی دارد که این‌ها بشارت‌های قرآنی است. ان‌شاءالله بتوانیم آنچه که شایسته است و قرآن وعده داده است، عمل کنیم.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در ادامه گفت: گردشگری یکی از بهترین و موثرترین روش‌ها برای پیاده کردن افکار و بستر وحدت است. گردشگری حق همه مردم دنیاست و نیاز همه آحاد مردم است.

ضرغامی ادامه داد: حق گردشگری یک مطالبه فطری است. جهان اسلام باید از این موقعیت استفاده کند. بنابراین به دبیر مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی پیشنهاد می‌دهم که در این مجمع، بخش گردشگری اسلامی را راه‌اندازی کنند تا بتوانیم از این طریق، در جهان اسلام وفاق ایجاد کنیم.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در ادامه گفت: متاسفانه کشورهای اسلامی از موقعیت گردشگری یکدیگر اطلاع ندارند و باید تعاملات ایجاد شود.

او اضافه کرد: ایران‌هراسی که به طور مکرر از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در کشور پیاده شده است یکی از نقشه‌های دشمن است. هر توریستی که به ایران می‌آید، کلا نظرش درباره ایران عوض می‌شود و این به یک ایران دوستی مبدل شده است.

مهندس ضرغامی یادآور شد: گردشگران وقتی می‌آیند، می‌بینند که کشور به خوبی اداره می‌شود، به ما می‌گویند مگر شما تحریم نبودید؟

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در ادامه صحبت‌های خود گفت: زمینه‌های اعتقادی و علقه‌های مشترک ما زیاد است. همان طور که غذای حلال در دنیا تبدیل به برند جهانی شده است، در حوزه گردشگری خانواده‌محور نیز می‌توانیم فعالیت کنیم.

ضرغامی اضافه کرد: اکنون خانواده‌ها در کشورهای اسلامی می‌خواهند انواع تفریحات نشاط‌آور سالم را داشته باشند. در جمهوری اسلامی همه این موارد فراهم شده است و امکانات ویژه رفاهی برای خانواده‌ها و بانوان فراهم است.

منبع:ایرنا

فرماندار: بهسازی زیرساخت جاده‌ای کویر مرنجاب ضروری است

 فرماندار آران و بیدگل با اشاره به استقبال گردشگران از کویرهای این شهرستان گفت: ترمیم بهسازی زیرساخت جاده‌ای کویر مرنجاب ضرورتی اجتناب‌ناپدیر است.

اسماعیل بایبوردی روز شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: کویر مرنجاب در سال‌های اخیر مورد استقبال گسترده طبیعت‌گردان و گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است که نامناسب بودن جاده مرنجاب یکی از دغدغه‌ها و انتقادهای گردشگران ورودی به این منطقه بوده است.

وی ادامه داد: برای ترمیم و بهسازی جاده مرنجاب و قرارگرفتن آن در حوزه راه‌های کشور، در سال‌های گذشته تلاش‌هایی انجام شده اما تاکنون به نتیجه نرسیده است.

وی با اشاره به افزایش افزون بر چهار برابری گردشگران ورودی به کویر مرنجاب در یک‌ماه اخیر در مقایسه با مدت‌های مشابه سال‌های قبل اظهار داشت: شرایط کرونایی ۲۰ ماه گذشته سبب کاهش ورود گردشگران به کویرهای آران و بیدگل شد و کسب و کارهای مرتبط با گردشگری را تحت تاثیر فراوان قرار داد.

دریافت ورودیه در کویر مرنجاب در قبال ساماندهی جاده و ارایه خدمات باشد

فرماندار آران و بیدگل در پاسخ به انتقادها از دریافت ورودیه های ۲۵ تا ۸۰ هزار تومانی در مرنجاب و ساماندهی نشدن جاده و خدمت‌رسانی به گردشگران گفت: این انتقادها بجاست و  اعلام می‌شود در صورت ساماندهی نکردن جاده و ارایه خدمات در مرنجاب، دریافت ورودیه از گردشگران به زودی لغو خواهد شد.

وی افزود: وضع موجود برای ما به عنوان مسوول، گردشگران و فعالان گردشگری قابل قبول نیست که در این راستا تذکرهای لازم داده شده است تا دریافت وردیه در قبال ارایه خدمات باشد.

به گفته وی، بر پایه مصوبه شورای بخش آران و بیدگل مبلغ ورودیه‌های انواع خودروها به کویر تعیین شده است که البته تعهد شده مبلغ های دریافتی از ورودیه برای ساماندهی جاده و بخش فرهنگی گردشگری هزینه شود.

بایبوردی با اشاره به اینکه کاروانسرای مرنجاب در مسیر جهانی شدن است، اظهار داشت: ارزیابان سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد (یونسکو) در سفر هفته قبل خود به آران و بیدگل بررسی‌های نهایی برای ثبت جهانی این کاروانسرا را انجام دادند.

وی گفت: ثبت جهانی کاروانسرای مرنجاب باعث می‌شود تا این کاروانسرا در فهرست هدف گردشگران خارجی ورودی به ایران قرار گیزد و رونق بیش از پیش گردشگری در آران و بیدگل را به همراه داشته باشد.

به گزارش ایرنا، جاده ۵۰ کیلومتری خاکی مرنجاب با توجه به حجم زیاد ورود و خروج گردشگران به این منطقه کویری، زیرسازی و عرض مناسبی ندارد و ناآشنایی گردشگران و نبود علایم راهنمایی به ویژه در پیچ‌های خطرناک موجب وقوع سانحه های رانندگی در این مسیر می شود؛ این در حالیست که برای ورود به این جاده نامناسب ۱۵ هزار تومان برای خودروی سواری، ۲۵ هزار تومان خودروی شاسی بلند و ۸۰ هزار تومان برای اتوبوس عوارض دریافت می‌شود.

منطقه نمونه گردشگری مرنجاب در شمال آران و بیدگل یکی از بکرترین و زیباترین کویرهای کشور است که از شمال به دریاچه نمک، از غرب به کویر مسیله، دریاچه حوض سلطان و حوض مره و از شرق به پارک ملی کویر منتهی می‌شود.

این منطقه با برخورداری از ظرفیت فعالیت‌هایی مانند کویرنوردی، آفرود، موتورسواری، سافاری، شترسواری، اسکی روی شن و ماسه تا پیش از شیوع ویروس کرونا سالانه میزبان ده‌ها هزار نفر گردشگر داخلی و خارجی بود.

شهرستان آران و بیدگل در شمالی‌ترین منطقه اصفهان، در فاصله ۶ کیلومتری کاشان و ۲۱۵ کیلومتری مرکز این استان قرار دارد.

منبع:ایرنا

اعجاز طبیعت در گرندکنیون‌های ایران

دست هنرمند طبیعت هر گوشه این کره خاکی را به گونه‌ای آراسته و اثری چشم‌نواز را به نمایش گذاشته است. برای دیدن همه این آثار باید صدها بار زندگی کرد و به سفر پرداخت تا بتوان تک تک آن‌ها را لمس کرد. تعدادی از این دیدنی‌ها از شهرت بیشتری برخوردارند و خیلی‌ها علاقه‌مند به دیدنشان هستند.

به گزارش همشهری آنلاین،  یکی از جاذبه‌هایی که در سراسر دنیا زبانزد خاص و عام است دره گرند کنیون (Grand Canyon) است که در ایالت آریزونا آمریکا قرار دارد. این دره اثری حیرت‌انگیز از طبیعت به شمار می‌رود که طی ۲ یلیارد سال و در اثر فرسایش سنگ‌ها توسط آب به وجود آمده است؛ دره‌ای خیره‌کننده با عمق تقریبی حدود ۱۶۰۰متر که بسیاری از گردشگران و به‌ ویژه علاقه‌مندان به طبیعت را به سوی خود می‌کشاند تا شگفتی آن را به چشم ببینند و مبهوت زیبایی‌هایش شوند.

شاید بسیاری از شما نیز دلتان بخواهد ساعاتی را در این دره بگذرانید، اما نه وقت این سفر طولانی را دارید و نه توان پرداخت هزینه‌های سنگین آن را… گرچه که هر جاذبه جلوه‌های منحصر به فرد خودش را دارد، اما اگر نتوانستید برای دیدن گرندکنیون راهی آمریکا شوید، در همین نزدیکی‌ها به جست‌وجوی آن بپردازید.

حالا کیلومترها دورتر از آمریکا و در کشور خودمان ایران طبیعت دست به کار شده و آثاری همانند گرندکنیون را آفریده است. این آثار در نقاط مختلفی در کشورمان قرار دارند و همانند گرند کنیون در طول سال‌های دراز و بر اثر فرسایش به شکل امروزی خود در آمده‌اند و حتی گردشگران را از آن سوی مرزها به ایران می‌کشانند.

می خواهیم به جای‌جای ایران سفر کنیم و این مکان‌ها را با یکدیگر بشناسیم.

۱- تنگه شیرز در استان لرستان‌

در محل تلاقی ۳ استان کرمانشاه، ایلام و لرستان تکه‌ای از سرزمین ایران به نام تنگه شیرز چون بهشتی گمشده خودنمایی می‌کند. این مکان توسط دیواره‌هایی با ارتفاع ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر محصور شده است و ۵کیلومتر طول دارد. بر روی دیواره‌ها نقش و نگارهایی از فرسایش دیده می‌شوند که شما را غرق در خود می‌کنند. در میان دره رودخانه‌ای در جریان است که جلوه خاصی را به منطقه می‌بخشد. آبشارهای کوچک و بزرگ، چشمه‌های زلال، سنگ‌ها و صخره‌های تند و تیز کهن، غار پل خدا به طول ۱۵۰ متر و مناره سنگی با ارتفاع۸۰ و قطر ۱۰متر گوشه‌ای از جاذبه‌هایی هستند که در شیرز انتظار شما را می‌کشند.

۲- کال جنی در طبس

کال جنی یکی از پدیده‌های منحصر به فرد طبیعت ایران و یکی از رمزآلودترین آنها به شمار می‌رود. این دره ۱۶کیلومتری با دیواره‌های بلند و پرشیب شما را احاطه می‌کنند و فقط ذره‌ای از آسمان را در فاصله ۲ دیواره بلند می‌توانید ببینید که آن هم در جاهایی به دلیل نزدیک شدن ۲ یواره به یکدیگر، غیرممکن است. این دره عمیق گاهی شکل U به خود می‌گیرد و در جایی دیگر مانند V به نظر می‌رسد. وزش نسیم خنک در طول دره موجب می‌شود تا در میانه یک سرزمین بیابانی از گرما در امان باشید.

آبشارهای کوچک، حوضچه‌هایی با عمق ۱.۵متر و تونل‌ها و حفره‌هایی به نام «گبر» که محل سکنی و چله‌نشینی زرتشتیان و یکتا پرستان بوده، از دیدنی‌های این دره زیبا به شمار می‌روند. نام این پدیده طبیعی منحصر به فرد در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

۳- تنگه هایقر در استان فارس

تنگه هایقر یکی از شگفت‌انگیزترین و زیباترین تنگه‌ها در ایران و حتی دنیاست که میان شهرهای قیر و کارزین در جنوب غربی جهرم واقع شده است.  عمق این دره در جاهایی از آن به ۴۵۰متر می‌رسد و فضایی شگفت انگیز را ایجاد می‌کند. دیواره‌های بلند دره با نقش و نگارهای ناشی از فرسایش، رودخانه پرآب به همراه صدای پرندگان گوناگون و طبیعت بکر از جمله دیدنی‌های هایقر هستند.

به دلیل خطرات ناشی از حضور جانورانی مثل مار، رتیل و عقرب در دره، بهتر است با یک راهنمای محلی به آنجا سفر کنید.

۴- تنگه چاهکوه در قشم

تنگه چاهکوه، دره‌ای به عمق ۱۰۰متر در قسمت شرقی جزیره قشم است که دنیای جدیدی را برایتان رقم می‌زند و گویی شما را به سرزمینی دیگر فرا می‌خواند.  از این تنگه با عنوان دره مقدس چاهکوه یاد شده است، زیرا آب در گذشته‌های دور تقدس خاصی برای پیشینیان ما داشته و این دره محلی برای ذخیره آب بوده است. در این تنگه اشکالی شگفت‌انگیز چون شیارها و خطوط فرسایش موازی و عمیق و انواع حفره‌های نیمه کروی و بیضوی به استقبال شما می‌آیند و خودنمایی می‌کنند. وجود ۴ اه که برای ذخیره آب و هدایت آن برای استفاده ساکنان روستاها کاربرد داشته است از دیگر زیبایی‌های این تنگه به شمار می‌رود

 

۵- کلوت شهداد در استان کرمان

کلوت‌ها از بزرگترین عارضه‌های طبیعی دنیا هستند که در حدود ۴۰کیلومتری شمال شرق شهر شهداد و در قلب کویر واقع شده‌اند. کلوت شهداد طولی در حدود ۱۴۵کیلومتر و عرضی در حدود ۸۰کیلومتر دارد. باد و آب مهمترین عامل شکل‌گیری این سازه‌های زیبای طبیعی هستند و زمین پوشیده از ماسه بادی فاصله میان کلوت‌ها را پوشانده است.

شهداد را گرم‌ترین نقطه زمین می‌دانند، اما این مساله به صورت مکتوب در جایی عنوان نشده است. در حال حاضر گرم‌ترین نقطه‌ای که برروی زمین ثبت شده صحرای آریزونای آمریکا با دمای ۶۳درجه سانتیگراد است، اما دمای کویر شهداد، عددی بالاتر از این را نشان می‌دهد. کویر شهداد به ۳ منطقه سبز، نارنجی و قرمز مرزبندی شده است؛ منطقه سبز که برای گردشگران قابل تردد است از جاده‌ شهداد ـ نهبندان تا عمق ۲کیلومتری کویر وسعت دارد. ورود گردشگران به منطقه نارنجی و قرمز بدون همراه داشتن راهنما و اطلاع دادن به دستگاه‌های ذی‌ربط امکان‌پذیر نیست؛ زیرا به دلیل سختی در تشخیص مسیر، احتمال گم شدن گردشگران وجود دارد. این ۲ نطقه بلافاصله بعد از منطقه سبز آغاز می‌شوند.

۶- دره راگه در رفسنجان

دره راگه یکی دیگر از پدیده‌های طبیعی ایران است که در اثر پدیده فرسایش آبی در میان دشت رفسنجان به وجود آمده است. این دره عمقی برابر ۷۰متر دارد و با عرض ۱۸۰متری منظره‌ای خارق‌العاده را در قلب کویر به تصویر می‌کشد. در این دره که ۱۲۰کیلومتر امتداد دارد، چشمه‌سارهای متعددی نیز به چشم می‌خورد و نکته جالب توجه در این دره، جاری بودن رودخانه دایمی «گیودری» در آن است.

۷- دره خزینه در لرستان

یکی از شگفت‌انگیزترین جلوه‌های طبیعت را می‌توان در پلدختر لرستان جست‌وجو کرد و از دیدن آن لذت برد. نام این جاذبه، دره خزینه است که به سبب داشتن منطقه‌ای موسوم به نعل اسبی از شهرت بسیاری برخوردار است. دیواره‌های بلند این دره و آب جریان یافته در آن یکی از زیباترین تصاویر طبیعت را خلق کرده‌اند و وجود پل معلق بر فراز آن، امکان تماشای این شاهکار را از بالا به شما می‌دهد. عرض دهنه‌ این پل معلق ۸۰سانتی‌متر و طول آن ۱۱۲متر و ارتفاع آن از زمین بیش از ۸۵متر است و برخی آن را مرتفع‌ترین پل معلق خاورمیانه می‌پندارند.

منبع:همشهری

تحقق توسعه گردشگری کرمان در دولت سیزدهم

مقدم آقای سید عزت‌الله ضرغامی را با کوله‌باری از تجربیات گوناگون به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوش آمد گفته و آن را بارقه امیدی برای گشوده شدن درهای تازه‌ای بروی گردشگری به عنوان صنعتی فراگیر و تاثیرگذار می‌دانیم. کما اینکه انعقادهای جدیدی با ازبکستان و تاجیکستان نشان‌دهنده همت و حمیت بوده و به عنوان گام‌های نخست قابل تقدیر و ستایش است. مدیریت جدید وزرات میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی که سال‌ها مسند رسانه ملی را در اختیار داشت و با مبحث ارتباط‌های جهانی کاملا آشنا است به خوبی می‌داند که گسترش صنعت گردشگری چگونه می‌تواند روح تازه‌ای در کالبد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بدمد و ارزش‌های جامعه ایرانی را در چشمخانه جهانیان بنشاند نکته مهم دیگر اینکه رونق گردشگری می‌تواند رونق بازار برخی رسانه‌های غربی که چهره ایران و ایرانیان را به گونه دیگری ترسیم کرده‌اند بشکند و تصویری روشن از شکوه و عظمت این سرزمین خدایی و مردمی که نجابت و نیک‌سیرتی را از نیاکان خود به ارث برده‌اند بگشاید و ما را از صرف وقت و هزینه‌های کلانی که لازمه این اطلاع‌رسانی است بی‌نیاز سازد.

سکان‌دار گردشگری کشور به خوبی می‌داند هیچ خطایی بالاتر از این نیست که ما درهای کشور را به بهانه‌های گوناگون به روی این سرزمین ببندیم و از ترس اینکه حضور گردشگران خارجی بر رفتار جامعه ما تاثیرگذار باشد آنرا محدود کنیم، زیرا ایرانیان نشان داده‌اند که نه تنها هرگز هویت فرهنگی خود را از دست نداده و برحفظ اصالت خویش پای فشرده‌اند، بلکه با ظرافتی که از ویژگی‌های این قوم به شمار می‌رود همواره فرهنگ خود را به دیگران القا کرده‌اند. این کارامدی تا آنجاست که حتی هیچکس نمی‌تواند تاثیر فرهنگ ایرانی را بر آیین آسمانی اسلام نیز منکر شود زیرا دیدیم که آثار ایرانیان و اندیشه‌های ناب آنان بر معماری، سنت‌ها و فرهنگ اسلامی تاثیر گذاشت.

براین اساس چگونه ممکن است قومی با این پیشینه کهن و سابقه درخشان از معبر معدودی گردشگر آسیب ببیند؟ این اصل آنقدر روشن است که ده‌ها دلیل و برهان برای آن می‌توان ذکر کرد، تاریخ نشان می‌دهد که با وجود حکومت ۱۵۰ساله ترکان سلجوقی و قراختاییان منچوری زبان نه تنها ذره‌ای از ارزش‌های فرهنگی این مردم را مخدوش نکرد، بلکه کرمانی‌ها تمامی سنت‌های دیرینه خود را به آن اقوام بیگانه تحمیل کردند حتی زبان و گویش آن‌ها را چنان تغییر دادند که از هرکرمانی، کرمانی‌تر سخن می‌گفتند.

نکته دیگری که حتما مورد عنایت وزیر محترم میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است، پشتوانه بسیار غنی و ارزشمند گردشگری ایران و در جوار آن کرمان است، آنگونه که اگر بگوییم تنها استان کرمان به اندازه چندین کشور جهان جاذبه گردشگری دارد سخنی به گزاف نگفته‌ایم. در خصوص آثار کهن و بازمانده از روزگاران هزاره‌های پیش از میلاد می‌توان از کنارصندل جیرفت با قریب ۷هزار سال، تپه یحیی در صوغان بافت با قریب ۵هزارسال، تل ابلیس بردسیر و آثار برجای مانده شهداد با نزدیک به ۶هزارسال یاد کرد.

در همین زمینه آثار دیگری موجود است که تنها به ذکر نام آن‌ها بسنده می‌شود مانند ارگ بم با بیش از ۲هزار سال سابقه تاریخی و نشانی از جاده ادویه به عنوان یکی از راه‌های ابریشم، قلعه دختر و اردشیر کرمان با نزدیک ۳هزار سال پیشینه، قلعه سموران با همین قدمت ارگ راین با کمتر از هزار سال گنبد جبلیه با بیش از هزارسال و… که نشان از همت و حمیت نیاکان ما به شمار می‌رود.

در کنار این جاذبه‌ها آثاری چون باغ شاهزاده ماهان، آستانه شاه نعمت‌الله‌ولی، قنات‌های کهنی چون مادین که نشان‌دهنده چگونگی حیات در کویرسوزان است، مساجدی چون جامع مظفری و یا مسجد ملک با پیشینه‌ای هزار ساله، یخدان‌های دوقلو و بادگیر چپقی سیرجان، خانه حاج‌آقاعلی رفسنجان، تخت امیر در کوهبنان و… که هریک حدیثی بلند و قابل پردازش دارند از جهت اقتصادی و گردشگری نیز مجتمع مس سرچشمه، مجتمع فولاد گل‌گهر، مجموعه زغال‌سنگ زرند، کارخانه مس شهید باهنر، کارخانجات خودروسازی و دیگر محصولات ریز و درشت همه و همه اقناع‌کننده گردشگران علاقمند به مقوله اقتصادی است.

از لحاظ صنایع‌دستی و سوغات نیز آثار و دست آفریده‌های کرمان مثال‌زدنی و آشنا برای بسیاری از ملت‌های جهان است. همه می‌دانند که قالی کرمان با پیشینه چند صدساله از معروفیت جهانی برخوردار است؟ همین یکسال پیش یک تخته قالی کرمان بازمانده از روزگار صفویه در حراج نیویورک به قریب ۳۴ میلیون دلار معامله شد. در کنار این اثر بی‌نظیر شال‌های مشهور کرمان، پته چشم‌نواز به عنوان دست‌آفرید زنان این دیار، جاجیم و گلیم سیرجان به نام شیریکی‌پیچ که توانست این شهر را پایتخت گلیم ایران کند و سوغات‌های دیگری چون زیره، قوتو و… همه از جایگاه استثنایی این استان در زمینه گردشگری حکایت دارد. تردید نیست که وزیر محترم میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با نگرشی که در کارنامه ایشان با نمرات خوب و عالی ثبت و ضبط شده کرمان را نمونه‌ای از ایران عزیز مورد عنایت قرار داده و با دلبستگی امر گردشگری را دنبال کرده و آن را به جایگاهی که شایسته آنست خواهند رساند.

منبع:میراث آریا

موسیقی مقامی کتول از کهن‌ترین موسیقی‌های نواحی ایران

گلستان به دلیل هم‌جواری با برخی اقوام و طوایف داخلی و خارجی از فرهنگ‌های مختلفی تأثیر پذیرفته و به همین خاطر موسیقی این منطقه چه ازنظر ساختاری و چه ازنظر ویژگی‌های قومی پرتعداد و گوناگون است. در اشعار و ملودی‌های گلستان خصیصه‌های اقلیمی و طبیعی منطقه به‌وضوح دیده می‌شود و عناصر زنده و ملموس طبیعت، ناهمواری‌ها، کوه، جنگل، دریا، دام‌پروری و کشاورزی در هنرهای مختلف نمود دارد. گستردگی جغرافیایی گلستان، مقامات و ریزمقامات را با توجه به فرهنگ و موقعیت جغرافیایی منطقه، مشخص و مجزا کرده و هم‌جواری و اختلاط با قومیت‌های مختلف در موسیقی هر ناحیه تأثیر گذاشته است.

موسیقی کتولی به‌عنوان یک هنر ریشه‌دار، یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین موسیقی‌های نواحی ایرانی است که طی سال‌ها در این منطقه نواخته می‌شده و هم‌اکنون نیز ازجمله مقام‌های موسیقایی مهم کشور است که اساتید و هنرمندان بسیاری در معرفی و انتقال آن به نسل امروز نقش‌آفرینی کرده‌اند.

اساس و زادگاه موسیقی مقامی کتولی را بایستی در گویش، نوع زندگی و امرارمعاش اهالی جستجو کرد. گویش خود در ایجاد الحان موسیقایی نقش بسزایی دارد و موجب بروز لحن‌های خاص و متفاوت موسیقایی با سایر اقوام می‌شود؛ آن‌چنان‌که نوع زندگی و کار، نغمه‌های خاص خود را می‌طلبد. بنابراین مبنای موسیقی مقامی کتولی را باید در اقتصاد دامداری و گله‌داری و کشاورزی جست‌وجو کرد. مقام‌های کوچ، خالتاشی، شیردوشی در دامداری؛ پل بئیتن و بذرپاشی در کشاورزی همگی دلالت بر این واقعیت‌اند.

یکی از قدیم‌ترین سازهای منطقه کتول، ساز شمشاد است که تمامی دامداران و گله‌داران نواختن آن را می‌دانستند و آوازهایی را که به‌تدریج به بیدخوانی شهرت پیدا کردند چه در ایام چرای دام‌ها و چه در زمان استقرار در آرامه‌ای دامی زمزمه می‌کردند. بعدها با انتقال از مناطق کوهستانی به جلگه و دشت، موسیقی مقامی کتولی نیز به‌تبع، وارد فرآیند تازه‌ای شد.

موسیقی مقامی کتولی بر سه مقام بزرگ آوازی هرائی، راست مقام، کله‌کش استوار است. شاخه‌های فرعی ایجادشده از هر یک از مقام‌های اصلی را «ریز مقام» می‌نامند. همچنین مقام‌های اصلی نیز انواع مختلفی دارند که مطابق ذوق و سلیقه خنیاگران بومی ساخته و به‌تدریج تکامل‌یافته‌اند، آن‌چنان‌که هر یک خود به ۴ دسته بلند، کوتاه، دوبند و بلند کشیده تقسیم می‌شوند.

بخش‌های موسیقی مقامی کتولی

۱- موسیقی بی‌کلام: در این بخش آهنگ‌ها بر اساس داستان و یا روایتی رمزآلود پایه‌گذاری شده است، به‌گونه‌ای که بیان‌کننده موضوع و یا حس خاصی است. ورساقی، زارنجی، شترناز و… در زمره موسیقی بی‌کلام کتولی محسوب می‌شوند که به آن «مقام دانی» می‌گویند.

۲- موسیقی آوازی کتولی: هرائی‌ها، راست مقام‌ها، کله‌کش‌ها و ریزمقام‌ها از نمونه‌های موسیقی آوازی به شمار می‌آیند.

۳- موسیقی مجلسی: این موسیقی از تنوع خاصی برخوردار است و به زنان تعلق دارد (زنانه مقام) و در عروسی‌ها و شادمانه‌ها به کار می‌رود. از این نوع موسیقی می‌توان به موسیقی خواستگاری «ندمبه‌های ندمبه»، موسیقی نامزدی «انار تی تی»، موسیقی حنابندان و موسیقی‌های «شاه‌داماد» که در زمان حمام بردن داماد اجرا می‌شود و ریزمقام‌هایی مانند یارنارنجی‌خانم، لاره لاره اشاره کرد.

۴- منظومه‌ها: مشهورترین این منظومه‌ها عباس گالش، عباس مسکین و کافر مسلمان نام دارند. این منظومه‌ها بیشتر بیانگر دلیری، شجاعت و خاصه وصف حال عاشقان است.

۵- موسیقی عرفانی کتولی: اشعار عارفانه با نیایش در صفات ربوبی و نیز اوصاف معصومین و ائمه اطهار همراه است و بیشتر بدون ساز اجرا می‌شوند. حقانی، امیری، مناجات خوانی در این بخش قرار دارد.

معرفی قطعات موسیقی

سروانگ
در نی بید کتولی، نی‌نواز تحریری بلند و بی‌کلام با صدای اوج نی اجرا می‌کند که «سروانگ» می‌گویند. خواننده پس از سروانگ نی‌نواز، آوازی تحریری به‌عنوان پیش‌درآمد اجرا می‌کند که به آن «امان» می‌گویند.

الف – هرائی: مقام هرائی در اکثر موسیقی نواحی ایران کاربرد دارد؛ و وجه تشابه آن فریاد بلند در آوازخوانی است. در این مقام هر مصراع از دوبیتی با ادای کلمات سریع و کشش حرف‌ای i و یی و… در آخر هر مصراع و تحریرهای خاص به فرود ختم می‌شود.

ب – راست مقام: مقامی که در موسیقی کتولی آسان خوانده می‌شود؛ چون از تحریرهای کمتری استفاده شود.

ج – کله‌کش: در موسیقی کتولی به آوازهای بلند و کشیده گفته می‌شود. کله‌کش؛ اوج آوازهای کتولی است.

موسیقی مجلسی

زنانه مقام از تنوع بالایی در موسیقی برخوردار است و هر یک از رسوم مربوط به موسیقی مجلسی؛ از آغاز تا انتها؛ جز به‌جز؛ اشعار و موسیقی‌های خاص خود رادارند ازجمله مراسم خواستگاری، حنابندان، دوران نامزدی و… تمام مراحل در قالب شعر و موسیقی است.

موسیقی بی‌کلام

این نوع موسیقی که بر اساس داستان و یا روایتی پنهان ساخته‌شده؛ موضوع و یا حس خاصی را شامل می‌شود. ورساقی، زارنجی، شترناز، یارخدیجه و اسماعیلخوانی از گروه موسیقی بی‌کلام به شمار می‌آیند.

منظومه‌ها

منظومه‌ها بیان‌گر دلیری‌ها؛ شجاعت‌ها و زبان حال عاشقان است؛ و بخش عظیمی از موسیقی کتولی را به خود اختصاص داده است. از مهم‌ترین این منظومه‌ها می‌توان به عباس‌گالش، عباس مسکین، کافر مسلمان، دختر و چوپان و… اشاره کرد.

حقانی

یکی از ریشه‌ای‌ترین نمونه‌های موسیقی آوازی جنوب البرز به شمار می‌آید. اشتیاق اهالی کتول شهر به استفاده از حکیمانه‌ترین مضامین موسیقی؛ تعمیق و ژرفا بخشی به دیدگاه‌های باطنی و هستی شناسانه است. درخشندگی و قابلیت والا در موسیقی کتولی سبب تبدیل اشعار حقانی به مضامین و اشعار کتولی شد.

نوروزخوانی

نوروز خوانی از آیین‌های کهن ایرانی به شمار می‌آید. مضامین اشعار آن در ستایش پروردگار، مدح شاهان، امیران و توصیف بهار و جلوه‌های آن بود. این بهار خوانی که با شعر، موسیقی و آواز همراه بود، درواقع سنت پیشواز بهار محسوب می‌شد. بهار خوانان هم‌چنین با تکریم صاحبان منازل از آن‌ها درخواست صله می‌کردند.

برخورداری از بخش‌های متنوع شامل موسیقی بی‌کلام، موسیقی آوازی، موسیقی مجلسی، منظومه‌ها، موسیقی عرفانی از یک‌سو و همچنین تنوع در مقام‌ها و ریز مقام‌ها، گوناگونی در اجرای موسیقی، کاربرد انواع سازها ازجمله نی، دوتار، دایره و… از مهم‌ترین ویژگی‌های منحصربه‌فرد موسیقی مقامی کتول است که نظر مثبت کارشناسان شورای ملی میراث‌فرهنگی ناملموس را برای ثبت ملی این اثر جلب کرد.

در حوزه موسیقی کتول پیش‌ازاین، موسیقی آیینی بیدخوانی قوم کتول و همچنین استاد مهدی ملک‌حسینی به‌عنوان مفاخر حامل میراث‌فرهنگی موسیقی قوم کتول (بیدخوانی کتولی) در فهرست حاملان میراث‌فرهنگی کشور به ثبت رسیده بود.

علاوه بر این نیز موسیقی مقامی ترکمن، فن ساخت دوتار ترکمن، فن و مهارت دوتار قزلباش، لأله خوانی نغمه‌های زنان ترکمن و آیین نوروز خوانی استان گلستان در فهرست آثار ملی و دوتار و کمانچه در فهرست آثار جهانی از دیگر آثار استان گلستان در حوزه موسیقی است که درگذشته به ثبت ملی و جهانی رسیده است.

پیش‌ازاین ۸۶ اثر در حوزه میراث‌فرهنگی ناملموس از استان گلستان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده بود که با ثبت این هفت اثر، مجموع میراث‌فرهنگی ناملموس استان گلستان در فهرست آثار ملی به ۹۳ اثر رسید.

منبع:میراث آریا

پژوهش‌های باستان‌شناسی ایرانی‌آلمانی در محوطه ریوی دشت سملقان

طی سال ۱۳۹۴ با تلاش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان شمالی بازدیدها و جلسات مختلفی در خصوص نحوه این همکاری‌های بین‌المللی برگزار شد و در اردیبهشت‌ماه سال جاری با حمایت و صدور مجوز پژوهشکده باستان‌شناسی کشور، این پژوهش‌ها آغاز گردید. درروند کاوش‌های باستان‌شناسی در شهرستان مانه و سملقان که در مهروموم‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۳ در محوطه تاریخی ریوی انجام شد نتایج چشمگیری از وجود یک محوطه تاریخی بزرگ به دست آمد که از حدود ۹۰۰ پیش از میلاد تا اواخر دوران ساسانی، حدود ۱۵۰۰ سال تداوم استقراری داشته است.

اهمیت محوطه ریوی در این است که وسعت آن در دوران هخامنشی به بیش از ۱۱۰ هکتار رسیده و به نظر می‌رسد یکی از شهرهای مهم دوران هخامنشی در شمال شرق کشور بوده است. بر اساس این پژوهش‌ها، از دوران اشکانی و ساسانی نیز شواهد معماری و باستان‌شناسی مختلفی از محوطه ریوی به دست آمد که نشان از توالی استقراری پس از دوران هخامنشی در محوطه ریوی است. بنابراین با توجه به اهمیت علمی و گردشگری این اثر تاریخی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان شمالی با همکاری موسسه باستان‌شناسی آلمان، برنامه منظمی را تحت عنوان «پروژه باستان‌شناسی ریوی» جهت کاوش و پژوهش‌های باستان‌شناسی به مدت ۱۰ سال برنامه‌ریزی کرد.

با توجه به شواهد باستان‌شناختی، «ریوی» یکی از مهم‌ترین محوطه‌های دوران تاریخی شمال شرق کشور است که پژوهش‌های باستان‌شناسی هدفمند در آن می‌تواند موجب ارتقاء شناخت ما از هویت تاریخی منطقه و رشد صنعت گردشگری در استان شود.

محوطه ریوی

«ریوی» در زبان مردم کرد کُرمانج منطقه به معنای روباه است. علت این نام‌گذاری به این خاطر بوده که بخش‌های وسیعی از این سه تپه درنتیجه فعالیت‌های حفاران غیرمجاز، به‌سان لانه و حفره‌ روباه شده است. تپه‌های سه‌گانه ریوی در راستای شمالی- جنوبی و بافاصله ۳۰۰ تا ۶۰۰ متر از یکدیگر قرار دارند. فعالیت‌های سه کوره آجرپزی و هموار کردن زمین‌ها توسط کشاورزان در فواصل میان این تپه‌ها، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به آن وارد آورده است. تپه ریویِ الف در بخش جنوبی محوطه واقع‌شده و حدود ۵۸۱۸ مترمربع مساحت و ۷ متر بلندا دارد. درگذشته در بخش شمالی تپه یک‌راه دسترسی ماشین‌رو به سطح تپه ایجادشده بود که در کنار فعالیت‌های کشاورزی موجب تخریب گسترده و آشکار شدن لایه‌ها و نهشته‌های استقراری و یک بنای خشتی بزرگ در بخش شرقی و جنوبی آن شده بود. تپه ریویِ ب در بخش شمالی محوطه و در فاصله ۶۰۰ متری تپه ریوی الف قرار دارد. مساحت تپه ریوی ب حدود ۳۳۴۶ مترمربع و بلندای آن از سطح زمین‌های اطراف ۵ متر است. متأسفانه در اثر فعالیت‌های کشاورزی و عمرانی یک‌چهارم این تپه (ربع جنوب شرقی آن) کاملاً نابودشده و دیواره‌های بزرگ خشتی و لایه‌ها و نهشته‌های فرهنگی دربرش های آن نمایان شده است. تپه ریویِ ث با ۴۰۰۰ متر مساحت و ۲ متر بلندا در مرکز محوطه و در حدفاصل دو تپه دیگر قرارگرفته است. این تپه هم مانند دو تپه دیگر از آسیب‌های انسانی بی‌بهره نمانده و بخش جنوبی آن در اثر ایجاد جاده میان مزارع تخریب‌شده است.

فعالیت‌های انجام‌شده

تاکنون هشت فصل فعالیت‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی ریوی انجام‌شده که دو فصل آن توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان بود و شش فصل آن به‌صورت مشترک با همکاری موسسه باستان‌شناسی آلمان انجام شد.

شناسایی و معرفی فرهنگ‌های تاریخی منطقه شمال شرق کشور، سامان‌دهی و ایجاد سایت موزه فضای باز در محوطه تاریخی ریوی در راستای رشد صنعت گردشگری استان، فراهم آوردن زمینه مناسب برای تعاملات بین‌المللی علمی و فرهنگی و… ازجمله اهداف فعالیت‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی ریوی است.

تاکنون ۶۴۲ اثر تاریخی خراسان شمالی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که از این تعداد ۵۰۹ اثر تاریخی، ۴۴ اثر طبیعی، ۷۵ اثر ناملموس و ۱۴ اثر منقول تاریخی است.

استان خراسان شمالی با داشتن بیش از ۱۴۰۰ اثر و بنای تاریخی شناسایی‌شده در شمال شرق کشور قرار دارد.

محوطه تاریخی ریوی در سال ۱۳۴۶ در فهرست آثار ملی کشور به شماره ۷۲۰ ثبت‌ شده است.

منبع:میراث آریا

سرگذشت عمارت عالی‌قاپوی تبریز

کلاه‌فرنگی

پیش از ادامه سخن به تعریف اصطلاح «کلاه‌فرنگی» می‌پردازیم. عمارت کلاه‌فرنگی نوع خاصی از معماری است که در اشکال مختلفی ساخته شود. اغلب ساختمان سبک و گاه تزئینی است که در میان باغ یا پارک به‌عنوان تفریحگاه‌هایی برای کارهای تفریحی یا سرپناه ساخته می‌شود. بنا با گنبدی شبه مخروط و یا اتاقکی مسقف برای فروش روزنامه و اغذیه نیز هست.

سرگذشت عمارت عالی‌قاپوی تبریز

عمارت عالی‌قاپو در عهد قاجار و توسط نجف قلی خان، پسر مرتضی‌قلی خان دنبلی ساخته و به آن عالی‌قاپو گفته شد.

سپس هنگام ولیعهدی ناصرالدین میرزا به تقلید از کاخ شمس‌العماره تهران نام شمس‌العماره گرفت.

درزمان مظفرالدین شاه تعمیرات کلی و اساسی در آن به عمل آمد و در پشت آن یعنی قسمت شمال باغ عالی‌قاپو، عمارت حرمخانه احداث شد. کوی حرم‌خانه از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین کوی و برزن‌های تبریز است که درب خروجی عمارت عالی‌قاپوی تبریز یا شمس‌العماره برای حرم شاهی از سمت شمالی آن، درب تاریخی باغمیشه، مغازه‌های مجیدالملک و عمرمغازالاری در آن وجود داشت و امروزه دنباله‌ی بازار کفاشان در جهت شرقی از کوی حرم‌خانه آغاز می‎شود.

کوی حرم‌خانه

کوی حرم‌خانه از روزگاران قدیم، محله اعیان و ارباب‌نشین تبریز بوده و است و علما، بزرگان، بازرگانان و زعمای قوم در این محله ساکن بودند.

عالی‌قاپو تبریز سه درب بزرگ ورودی داشت. درب اول برای ورود ولیعهدهای قاجار و کارکنان دولتی، درب دوم از سمت شرقی برای ورود عموم مردم به‌خصوص در ایام ماه محرم و برگزاری مراسم عزاداری در حضور ولیعهد و درب سوم درب حرم‌خانه بود که حرم شاهی و افراد خاندان ولیعهد از این درب رفت‌وآمد داشتند. روزگاری نه‌چندان دور و نزدیک به صدسال پیش، کوی حرم‌خانه بهترین و جالب‌ترین مکان برای گردش و گذراندن اوقات فراغت مردم تبریز بود و پاتوق عده‌ای از روشنفکران شهر محسوب می‌شد.

پس از انقراض سلسله قاجار مجموعه عالی‌قاپوی تبریز مقر والی و استاندار آذربایجان شد.

روند تخریب عمارت عالی‌قاپو

در سال ۱۳۱۲ شمسی هنگام استانداری ادیب‌السلطنه سمیعی، در این کاخ آتش افتاد و قبه و قسمت فوقانی آن‌که شاهکاری از هنر معماری دوره زندیه و قاجاریه محسوب می‌شد از بین رفت. گفته می‌شود که حتی به ادیب‌السلطنه تهمت می‌زدند که خود به خاطر کینه‌توزی نسبت به حکومت قاجار عمداً این کار را کرده است.

فردای آن روز ترانه و تصنیف حزن‌انگیزی به این مضمون ساختند:

الینده لاله گئتمه خیاله/ اوت توتوب یانوب شمس‌العماره.

این تصنیف سال‌ها بر سر زبان عوام بود و به ادیب‌السلطنه استاندار تهمت می‌زدند که خود عملا این کار را کرده است.

در این حادثه کتابخانه‌ی غنی، ارزشمند و بی‌بدیل آن نیز به تلی از خاکستر تبدیل شد. یک سال بعد سیلی عظیم قسمتی از باقیمانده عمارت مزبور را خراب کرد. این کاخ خسارت فراوان دید و بخشی از طاق‌های آن فروریخت.

سرانجام باقی‌مانده عمارت و اتاق‌های آینه‌کاری شده و نقاشی شده‌ی عالی‌قاپوی تبریز در سال ۱۳۲۶ هنگام استانداری علی منصور به‌کلی تخریب و در جای آن ساختمان جدید استانداری بنا شد که در سال ۱۳۳۳ شمسی عملیات ساختمانی آن پایان یافت. در این ایام تمام درختان بلند و کهن‌سال و بی‌نظیر عالی‌قاپو نیز در هنگام تجدید بنا قطع شد.

علی منصور نیز مانند ادیب‌السلطنه سمیعی به اتهام انهدام یک بنای زیبای تاریخی سرزنش شد. عده‌ای از محققان عقیده دارند که عالی‌قاپو اصفهان را از روی نقشه عمارت عالی‌قاپوی تبریز ساخته‌اند؛ زیرا این عمارت قبلاً در زمان شاه‌عباس اول نیز وجود داشت.

بعدها در بخش غربی عالی‌قاپو یا استانداری امروزی، ساختمان شعبه مرکزی بانک ملی ایران احداث شد. در سال ۱۳۴۸ نیز عمارت حرم‌خانه در شمال شرقی استانداری تخریب و عمارت امروزی فرمانداری بنا شد.

کاخ استانداری آذربایجان شرقی

عمارت فعلی استانداری در میدان شهدا به دلیل گذشت افزون بر هشت دهه از ساخت آن امروزه به یکی از نمادهای کهن شهر تبریز تبدیل‌شده است. دقیقاً بر روی کاخ عالی‌قاپوی تبریز بناشده است.

زمانی که از درب اصلی این بنا وارد می‌شویم حیاطی بزرگ و فضای سبز بسیار دل‌انگیزی می‌بینیم. پس‌ازآن در عمارت موزه هدایا را می‌بینیم؛ موزه‌ای دربرگیرنده هدایایی که از سوی سفرا و وزرای کشورهای مختلف به استانداران مختلف این خطه اهدا شده است. این بخش در زمان استانداری استاندار بیگی به این موزه تغییر کاربری داده شد.

دیوارهای این عمارت تاریخی، رازهای سربه‌مهر زیادی دارد؛ زیرا شاهد وقوع اتفاقات گوناگونی در خطه آذربایجان به‌ویژه از سوم شهریور ۱۳۲۰ شمسی به این‌سو بوده است.

عمارت استانداری آذربایجان شرقی اتاق‌های متعددی دارد که دو سالن بزرگ آن به دلیل میزبانی از هیئت‌های داخلی و خارجی برای دیدار با نفر اول حوزه تصمیم‌سازی استان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از نکات جالب‌توجه درباره تاریخچه این ساختمان تاریخی می‌توان به میز استاندار اشاره کرد که چهره‌های متعددی در طول این سال‌ها به خود دیده است.

منبع:میراث آریا

همکاری موزه‌های آستان قدس رضوی و لوور پاریس در جهت ارتقای نیروی انسانی

در جلسه وبینار سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با مدیر موزه هنر اسلامی لوور پاریس ابعاد مختلف همکاری‌های دوجانبه در حوزه موزه‌داری بررسی شد.

برگزاری نمایشگاه‌های مشترک، همکاری و انجام پژوهش‌های مشترک در حوزه مرمت و معرفی آثار تاریخی و فرهنگی، برگزاری نشست‌های تخصصی و آموزشی از طریق وبینار، همکاری فنی و علمی در طراحی و ساخت بنای جدید موزه رضوی و تبادل انتشارات تخصصی در حوزه موزه‌ها و نسخ خطی در قالب عقد تفاهم‌نامه از مواردی بود که در این نشست مطرح شد.

مدیر موزه هنر اسلامی لوور پاریس در این برنامه وبیناری با بیان اینکه موزه آستان قدس رضوی را یکی از قدیمی‌ترین و غنی‌ترین موزه‌های جهان است، اظهار کرد: در موزه لوور مجموعه بزرگی از هنر اسلامی وجود دارد که در آن آثاری از هنر ایرانی مربوط به دوره‌های ایلخانی، تیموریان، صفویان و قاجاریان از جمله سرامیک و کاشی، فلز و پوسته به نمایش گذاشته شده است.

دکتر یانیک لنتزه بیان کرد: بیش از ۱۲ هزار اثر در موزه لوور به نمایش گذاشته شده که مفتخریم مردم ایران با حضور در موزه از این مجموعه بازدید کنند. در موزه لوور و موزه آستان قدس امکانات فراوانی وجود دارد، بر این اساس می‌توانیم اقدامات مشترک متعددی داشته باشیم.

وی با اشاره به همکاری موزه لوور با موزه ملی ایران در سال ۲۰۱۸ و برپایی نمایشگاهی از موزه لوور در تهران، نسبت به همکاری با موزه آستان قدس رضوی جهت اجرای پروژه‌های مشترک و جلوه‌گری هنر اسلامی در ایران و مشهد ابراز امیدواری کرد.

مدیر موزه هنر اسلامی لوور پاریس با استقبال از همکاری‌های دوجانبه خاطرنشان کرد: ما با تیمی ۴۰ نفره در امر آموزش، مشتاق همکاری‌های پژوهشی با موزه آستان قدس رضوی هستیم.

قدیمی‌ترین شی موجود در موزه آستان قدس رضوی، متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد

معاون موزه‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نیز در این برنامه با اشاره به اعلام آمادگی این سازمان برای همکاری‌های مشترک، عنوان کرد: این سازمان یکی از قدیمی‌ترین، غنی‌ترین و فعال‌ترین مراکز فرهنگی در منطقه و جهان اسلام به شمار می‌رود.

مهدی قیصری‌نیک خاطرنشان کرد: در حال حاضر این سازمان میزبان حدود ۱۲۰ هزار نسخه خطی از قرن اول هجری تا دوره معاصر، بیش از ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار برگ سند تاریخی از دوره سلجوقی تا حال حاضر، ۷۰ هزار نسخه چاپ سنگی، بیش از ۲ میلیون نشریه ادواری به زبان‌های مختلف و بیش از ۹۰۰۰ شی تاریخی، فرهنگی و هنری است.

وی با اشاره به وقف اولین کتاب خطی به کتابخانه آستان قدس رضوی در سال ۳۲۷ هجری قمری توسط کشواد ابن املاس، از حکمرانان شهر اصفهان، افزود: این امر نشانگر قدمت هزار و صد ساله کتابخانه آستان قدس رضوی است. حرم مطهر امام رضا(ع) یکی از مجموعه‏‌های بزرگ موزه‏ای ایران محسوب می‌شود که بناهای تاریخی آن جلوه‏‏‌گر ۱۰ قرن معماری و تزئینات دوره اسلامی است. طبق اسناد موجود از سال ۱۳۱۶ هجری شمسی، قسمتی از حرم مطهر برای نگه‏داری و نمایش اشیای نفیس موجود در خزانه آستان قدس رضوی اختصاص پیدا کرد.

معاون موزه‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با اشاره به قدیمی‌ترین شیء موجود در موزه آستان قدس رضوی، تصریح کرد: این اثر یک ظرف سفالی و متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد است. قدیمی‌ترین آثار دوره اسلامی موجود در موزه آستان قدس، قرآن‌های منسوب به ائمه اطهار(ع) مربوط به قرن اول و دوم هجری قمری است.

رئیس گروه مطالعات و معرفی آثار موزه آستان قدس رضوی نیز در این برنامه با اشاره به اهمیت آموزش به عنوان یکی از مباحث مهم در موزه‌های سراسر جهان، تأکید کرد:  تعامل بین دو موزه در ارتقاء دانش نیروهای انسانی در امر موزه‌داری و موزه‌شناسی اثرگذار خواهد بود.

حشمت کفیلی همچنین خواستار تحقیقات مشترک از کاشی‌های تاریخی مربوط به حرم مطهر رضوی در مخزن موزه آستان قدس رضوی شد.

وی از مجموعه‌های ارزشمندی در بین آثار تاریخی آستان قدس رضوی از جمله فلزات دوره اسلامی یاد کرد و گفت: آماده همکاری با موزه لوور پاریس جهت اقدامات پژوهشی نسبت به این آثار ارزشمند هستیم.

کفیلی در خصوص تاریخچه موزه آستان قدس رضوی و همکاری با فرانسه افزود: اولین موزه آستان قدس رضوی با طراحی پروفسور آندره گدار و نظارت وی در زمینه حفاظت، مرمت و آماده‌سازی آثار برای نمایش و همچنین به مدیریت دکتر مهدی بهرامی افتتاح شد و این همکاری‌ها در سال‌های بعد در پروژه‌های مختلف ادامه یافت.

پژوهش در تاریخچه کتابت قرآن، یکی از زمینه‌های همکاری موزه آستان قدس رضوی و موزه لوور است

مسئول امور مطالعات موزه‌شناسی آستان قدس رضوی نیز در این نشست وبیناری موزه رضوی را به عنوان یکی از مجموعه‌داران بزرگ نسخه‌های خطی در جهان برشمرد و اضافه کرد: هم‌اکنون حجم وسیعی نسخه خطی و چاپ سنگی از علوم مختلف مانند نجوم، ریاضیات، پزشکی و سایر علوم کاربردی و علوم اسلامی از دوره‌های مختلف تاریخی در این سازمان نگه‌داری می‌شود.

مریم حبیبی بیان کرد: آستان قدس رضوی با داشتن بیش از ۲۰ هزار قرآن کامل و جزوه قرآنی خطی از قرون یک و ۲ هجری تاکنون اولین و بزرگترین مجموعه‌دار قرآن‌های خطی در جهان است. همچنین نسخ خطی اوستا، تورات، انجیل و کتاب‌هایی به زبان سانسکریت در این سازمان وجود دارد.

بر اساس گزارش گنجینه رضوی وی با اشاره به پروژه ساخت بنای جدید موزه آستان قدس رضوی اظهار کرد: در این راستا خواهان استفاده از دانش فنی و علمی موزه لوور هستیم. علاقه‌مند هستیم که با موزه لوور به خصوص بخش اسلامی آن، کارهای مشترک پژوهشی، مطالعاتی و انتشاراتی را به ویژه درباره تاریخچه کتابت قرآن و سیر تحول و تکامل خطوط آن‌ها، تزئینات و شیوه کتابت قرآن‌ها و سایر کتاب‌های خطی ارزشمند و همچنین شیوه‌های جدید نمایش و حفاظت این آثار داشته باشیم.

منبع:ایسنا

کشف مجسمه‌های تاریخی قوچ در مصر

سه مجسمه عظیم سر قوچ در خیابان یکی از معبدهای باستانی مصر کشف شد.

به گزارش ایسنا و به نقل از لایوساینس، باستان‌شناسان اعلام کردند موفق به کشف سه مجسمه عظیم سر قوچ در جنوب معبر «کرنک» واقع در منطقه اقصر مصر شده‌اند.

معبد «کرنک» بین ۴۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سال پیش ساخته شده است و بخش اعظمی از آن به «آمون-را» یکی از خدایان مصر باستان اختصاص داده شده بود. مجموعه معبد «کرنک» فضایی معادل ۱۰۰ هکتار را در برمی‌گیرد.

در یازدهم اکتبر بود که وزارت آثار باستانی و گردشگری مصر از کشف این سه مجسمه در گذرگاهی که در دوران «بطلمیوسی» یکی از دودمان‌های فرعونی مصر ساخته شده است، خبر داد.

در گذشته، این مجسمه‌های سر قوچ بخشی از مجسمه‌های بزرگ‌تری بودند که بدن‌هایی شبیه به ابوالهول داشتند. این مجسمه‌ها در خیابان بزرگی به طول ۲.۷ کیلومتر که معبد «کرنک» و معبد «اقصر»  را به هم می‌رساند، قرار داشتند. معمولا از این خیابان با نام «خیابان ابوالهول‌ها» یاد می‌شود و در مجموع حدود ۷۰۰ مجسمه در آن قرار داشته است. از آن‌جایی که اغلب مجسمه‌های ابوالهول به‌جای‌مانده در این خیابان به دوران حکومت «نکتانبوس یکم» تعلق دارند، گمان می‌رود این خیابان دست‌کم از اوایل دودمان هجدهم (بین سال‌های ۱۵۵۰ تا ۱۲۹۵ پیش از میلاد) وجود داشته است.

به گفته دبیر کل شورای عالی آثار باستانی مصر، مصرشناسان در تلاشند تا این سه مجسمه را برای قرار گرفتن برروی تنه‌های مجسمه‌های به‌جامانده در این خیابان مرمت کنند.

باستان‌شناسان به بقایای به‌جامانده از مجسمه یک مار نیز دست یافتند که گمان می‌رود در ابتدا بر روی سر یکی از این مجسمه‌های قوچ قرار داشته است، بنابراین کارشناسان سعی دارند این مجسمه را بار دیگر در همان محل قرار دهند.

منبع:ایسنا