کرمان، قطب نوظهور گردشگری نهضت مقاومت

 مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث‌فرهنگی،گردشگری و صنایع‌دستی گفت: موج جدیدی از سفر هموطنان و همچنین شهروندان کشورهای همسایه به کرمان برای زیارت مزار سردار شهید «قاسم سلیمانی» ایجاد شده و این شهر را به قطب نوظهور «گردشگری مذهبی» با عنوان «گردشگری نهضت مقاومت» تبدیل کرده است.

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) و متخصصان این حوزه، گردشگری دینی را این گونه تبیین می‌کنند که چندین محور مختلف از زیارت اماکن مقدس، بازدید از آثار، بناهای مذهبی و مساجد، کلیساها و معابد گرفته تا بازدید از آیین‌های مناسبتی مذهبی را شامل می‌شود؛ اما محور اصلی آن را مفاهیم و مولفه‌های دینی تشکیل می‌دهد.

متخصصان و نظریه‌پردازان سازمان جهانی گردشگری معتقدند بهترین راه برای شناختن و پرداختن به انواع تخصصی گردشگری این است که باید به زیرشاخه‌ها و دسته‌بندی‌های جزئی‌تر تقسیم شوند. از همین رو گردشگری دینی به عنوان شاخه اصلی و گردشگری زیارتی و مذهبی ذیل آن تعریف می‌شود.

«گردشگری دینی» در اولویت‌ توسعه محصولات گردشگری ایران

محمد قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره توسعه گردشگری دینی در ایران اظهار داشت: با توجه به همه ظرفیت­‌های حوزه گردشگری دینی و مذهبی، گردشگری دینی در اولویت‌ توسعه محصولات گردشگری ایران قرار گرفته است. اکنون علاوه بر گردشگران داخلی، ایجاد بیش از پیش زمینه‌های لازم برای حضور گردشگران خارجی که علاقه دارند آیین‌ها و مناسک دینی و مذهبی در ایران را ببینند، در دستور کار قرار دارد.

مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث‌فرهنگی افزود: از طرف دیگر با توجه به وجود بناها و اماکن مقدس و مورد احترام سایر ادیان الهی در ایران، در کنار ثبت ملی و جهانی این آثار، نسبت به معرفی آنها به منظور جذب گردشگران دینی نیز اقدام شده است که با توجه به تسریع در واکسیناسیون عمومی و کسب مجوز صدور روادید گردشگری ورود به کشور، این روند شتاب بیشتری خواهد گرفت.

وی با بیان اینکه گردشگری دینی دارای مفهوم گسترده و زیرشاخه‌های متنوع است، اظهار داشت: اگر گردشگران برای بازدید از جاذبه‌ها و اماکن مقدس مربوط به دین و آیین خود سفر بروند، گردشگری زیارتی یا مذهبی شکل می‌گیرد که زیرشاخه گردشگری دینی است. گردشگری مذهبی با دو هدف کلی زیارت اماکن و تعمیق شناخت باورها و آیین‌های مذهبی که گردشگران به آن اعتقاد دارد، انجام می‌شود.

هنگامی که یک مسلمان شیعه از یکی از بارگاه‌های مقدس شیعیان بازدید و زیارت می‌کند چون محور و هدف سفر بازدید از جاذبه‌های مذهبی دین خودش است، در قالب گردشگری مذهبی و زیارتی و زیر مجموعه گردشگری دینی تعریف می‌شود، اما اگر پیروان ادیان باهدف شناخت سایر مذاهب دیگر از اماکن مذهبی و دینی دیگری خارج از دین خود بازدید کنند، گردشگری دینی شکل گرفته است که با گردشگری زیارتی و مذهبی متفاوت است.

ساده‌زیستی و سفرهای ساده با «گردشگری دینی» عجین است

قاسمی گفت: جدا از اماکن دینی و مذهبی یک‌سری مفاهیم و مضامین مانند ارزش‌های اسلامی، هنر نمایش آئینی تعزیه -که در سال ۱۳۸۹ در یونسکو به ثبت جهانی رسید-، عاشورا و تاسوعا و عزاداری‌های محرم و صفر و آیین‌های اعتکاف، ظرفیت و جاذبه برای توسعه گردشگری دینی در ایران محسوب می­‌شوند که علاوه بر گردشگران داخلی، مورد توجه بسیاری از گردشگران خارجی قرار دارد.

مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث‌فرهنگی بیان کرد: آیین‌ باشکوه اربعین حسینی که گردشگران چند کشور منطقه و حتی خارج از منطقه و از سایر ادیان را جذب کرده، اکنون عنوان گردشگری و سفرهای اربعین را به خود اختصاص داده است. رویدادها و نمایشگاه‌هایی با درون‌مایه و بن‌مایه دینی و مذهبی مانند نمایشگاه‌های قرآن هم در قالب گردشگری دینی و مذهبی قرار می گیرند.

وی تصریح کرد: یکی از تفاوت‌های گردشگری دینی و مذهبی با سایر انواع گردشگری، ویژگی ساده‌زیستی و سفرهای ساده است که با آن عجین شده است. افرادی که به زیارت بارگاه‌های مقدس می‌روند خود را نیازمند دریافت خدمات لوکس و ویژه نمی‌دانند.

مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی گفت: شهرهای مشهد، قم و شیراز به عنوان مقاصد اصلی گردشگری دینی و مذهبی در ایران شناخته می‌شوند، با این حال اصفهان با بناها و مساجد تاریخی اسلامی هم می‌تواند مقصد گردشگری دینی باشد.

توسعه گردشگری مذهبی برمبنای مفاهیم و مضامین دینی/ آموزش راهنمایان گردشگری

قاسمی تاکید کرد: باید رویکردها و سیاست‌ها به گونه‌ای باشد که گردشگری دینی در کشور فقط بر روی اماکن متمرکز نشود، بلکه علاوه بر بازدید و زیارت مراکز و اماکن دینی و مذهبی که عمده گردشگری دینی و مذهبی را شکل می‌دهد، به گردشگری‌های مبتنی بر مفهوم و مضمون مانند گردشگری عاشورا و محرم، گردشگری اربعین، آیین‌ها و مناسک مذهبی -که در ذیل گردشگری دینی و مذهبی قرار دارد-، پرداخته شود، این رویکرد در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست گذاری‌های در دستور کار معاونت گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قرار گرفته است.

مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی به اهمیت آموزش تخصصی و تکمیلی در حوزه گردشگری دینی و مذهبی اشاره کرد و افزود: در تعامل با دفتر مطالعات و آموزش معاونت گردشگری وزارتخانه، دوره های آموزشی تکمیلی در این خصوص طراحی شده است. این دفتر مبتنی با نیازها و درخواست‌های متقاضیان، سرفصل دروس مربوط به دوره‌های آموزشی جدید طراحی می‌کند که با هم‌اندیشی با روحانیون و نهادهای علمی و دینی، دوره آموزشی تکمیلی را برای راهنمایان گردشگری مذهبی به طور مستمر برگزار خواهیم کرد.

 

تدوین بسته «گردشگری ترکیبی» سیاست کلان وزارت میراث‌فرهنگی است

قاسمی با بیان اینکه تدوین بسته گردشگری ترکیبی از اولویت‌های سیاست­‌های کلان وزارت میراث‌فرهنگی، برای توسعه گردشگری است، افزود: بخش زیادی از گردشگران ورودی، از عراق به ایران سفر می‌کنند و تعداد ورودی گردشگر از جمهوری آذربایجان و افغانستان در رتبه‌های بعدی قرار دارند. هدف اصلی گردشگران هر سه کشور در درجه اول گردشگری مذهبی و سپس گردشگری درمانی است.

گردشگری مذهبی را نمی‌توان یک گونه گردشگری تک‌وجهی و صرفا تک‌مقصودی در نظر گرفت، بلکه این نوع گردشگری خود به خود جاذبه معنوی، دیرینه و چند بعدی دارد. گاهی هدف اصلی گردشگران که از کشور همسایه به ایران می آیند، زیارت بارگاه و اماکن مقدس (گردشگری دینی) است، اما در کنار آن به تماشای جاذبه های طبیعی مانند کویر و جنگل (طبیعت گردی) هم می روند، گاهی هم تجارت، کسب و کار یا سیاحت و سلامت هدف اصلی سفر گردشگران است اما مناسک و علایق مذهبی خود را هم انجام می دهند.

قاسمی گفت: بسیاری از تجار و بازرگانان وقتی برای کسب و کار و تجارت خود سفر می روند یا گردشگری که برای درمان و سلامت به سفر می رود به زیارت مکان های مقدس در مقصد سفر خود هم می روند. یا فردی که با هدف درمان (گردشگری سلامت) به شیراز سفر می کند اما از اماکن تاریخی و آثار باستانی (گردشگری فرهنگی) این شهر یا یک آیین و مناسک مذهبی (گردشگری دینی) که در حال برگزاری است، بازدید می کند.

مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی خاطرنشان کرد: بنابر این طراح برنامه سفر و گردشگری و تورگردانان باید این توانایی و سلیقه را داشته باشند که بنا به ظرفیت و جاذبه مقصد، بسته‌ای ترکیبی از گردشگری دینی، فرهنگی، طبیعی، سلامت و ماجراجویانه را طراحی و عرضه کنند.

کرمان، قطب نوظهور گردشگری نهضت مقاومت

قاسمی با اشاره به جاذبه‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی و طبیعی کرمان اشاره کرد و افزود: اگر چه این استان را به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری تاریخی و گردشگری طبیعی و کویرگردی می‌شناسند، اما موج جدیدی از گردشگری مذهبی با عنوان «گردشگران نهضت مقاومت» به سوی کرمان شکل گرفته است.

وی توضیح داد: در دوسال اخیر بعد از شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی و به برکت وجود مرقد ایشان در کرمان، گردشگران داخلی و خارجی با هدف زیارت مزار سردار دلها به این شهر سفر می‌کنند.

سردار شهید قاسم سلیمانی از قهرمانان ملی و معاصر سرزمین ما محسوب می شود و بسیاری از ملت‌های منطقه برای ایشان احترام خاصی قائل هستند. بسیاری از هموطنان از سراسر کشور و شهروندان سایر کشورهای همسایه و منطقه اشتیاق دارند و برای زیارت مزار این سردار رشید به کرمان سفر می کنند و اکنون این شهر قطب نوظهور گردشگری مذهبی با عنوان گردشگری نهضت مقاومت تبدیل شده است.

به گزارش ایرنا فریدون فعالی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان، ابتدای سال ۱۴۰۰ اعلام کرد که پرونده ثبت ملی مزار سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی  تکمیل و برای  ثبت این پرونده به تهران ارسال خواهد شد.

تهران هم می‌تواند مقصد گردشگری دینی باشد

قاسمی به تنوع، تعدد و پراکندگی جاذبه‌های گردشگری در همه استان‌های کشور اشاره کرد و گفت: گردشگری دینی به دلیل وجود بارگاه مقدس امام رضا(ع) در مشهد، حضرت احمدبن‌موسی شاه‌چراغ (ع) در شیراز و حضرت معصومه (س) در قم خاص و محدود به این شهر و  استان های فارس، خراسان رضوی و قم نیست. بلکه اکنون تهران هم با وجود مرقد مطهر امام خمینی (ره)، حرم عبدالعظیم حسنی (ع) در ری (در جنوب شهر) و امامزاده صالح (ع) در تجریش (در شمال شهر) و برگزاری آیین‌های متنوع مذهبی می‌تواند مقصد گردشگری دینی و مذهبی برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود.

مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی خاطرنشان کرد: استان فارس در حالی که بیشترین آمار امامزاده‌ها و اماکن متبرکه را داراست و از قدیم آن را به عنوان قطب گردشگری باستان‌شناسی فرهنگی تاریخی می‌شناسند، اما این استان در چند سال اخیر به عنوان قطب گردشگری درمانی در منطقه غرب آسیا شناخته شده است و علاوه بر اینها از جاذبه‌های گردشگری طبیعی نیز برخوردار است که ظرفیت این استان را برای بسته‌های گردشگری ترکیبی نشان می‌دهد.

منبع:ایرنا

از سرگیری سفرهای دریایی داخلی و خارجی

مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی اعلام کرد: با توجه به گسترش واکسیناسیون و استقبال بیشتر مردم، سفرهای دریایی از سرگرفته شده و برای تعطیلات پیش‌رو و ایام عید نوروز سفرهای دریایی داخلی و خارجی رونق بیشتری خواهد گرفت.

حسین عباس نژاد در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: با توجه به اینکه واکسیناسیون کرونا در کشور گسترش یافته و سرعت قابل قبولی دارد و با توجه به استقبال مردم و مسافران از این نوع سفرها و پروتکل‌های جدید ابلاغ شده، سفرهای دریایی از سر گرفته شده است و در آینده نزدیک توسعه پیدا خواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه متقاضی در حوزه‌های مختلف برای رونق سفرهای دریایی بیشتر از گذشته شده است، افزود: طی روزهای تعطیل گذشته سفرهای دریایی رونق بیشتری داشت و مردم هم استقبال بهتری از آن کردند از سوی دیگر با توجه به پروتکل‌های بهداشتی ابلاغ شده اگر وضعیت کشور از نظر شیوع ویروس کرونا به همین شکل پیش برود و مشکلی در این زمینه در هفته‌ها و ماه‌های آتی نداشته باشیم، شاهد رونق سفرهای دریایی داخلی و خارجی در تعطیلات آینده و حتی ایام عید نوروز خواهیم بود.

مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: امسال پیش‌بینی‌های لازم را در این زمینه کرده‌ایم و شناورهایی که به دلیل خارج شدن از سیستم و چرخه سفر یا دلایل دیگر نیاز به تعمیرات دارند را به چرخه کار بر می‌گردانیم، به این صورت که آمادگی خود را برای ارائه تسهیلات اعلام کردیم تا صاحبان شناورها بتوانند نسبت به بازسازی و نوسازی شناور خود اقدام کنند و از سوی دیگر هموطنانی که در این مشاغل فعال هستند بتوانند شغل‌شان را احیاء کنند.

عباس‌نژاد با بیان اینکه برای از سرگیری سفرهای دریایی تابع مقررات و پروتکل‌های ابلاغی ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم، گفت: مسلما در سفرهای دریایی داخلی و خارجی همه پروتکل‌های بهداشتی جدید ابلاغ شده را از جمله شرط داشتن تست PCR منفی، کارت واکسن و غیره را به دقت رعایت خواهیم کرد. چرا که بر اساس طرح کنترل و مدیریت هوشمند کرونا باید با بخش‌هایی که ستاد ملی مقابله با کرونا در این زمینه مشخص کرده، همکاری لازم را انجام دهیم تا شرایطی فراهم شود که نهایتا بتوانیم رونق خوبی در سفرهای دریایی ایجاد کنیم.

وی همچنین درباره سفرهای دریایی خارجی گفت: برای از سرگیری و توسعه سفرهای دریایی خارجی همه بسترهای لازم ایجاد شده یا در حال تکمیل است. شناوری که این امکان را داشته باشد و متقاضی هم برای آن سفر باد بر اساس هماهنگی‌ها و همکاری‌های بین‌المللی با کشورهای مختلف عمل خواهیم کرد. البته در این میان باید ببینیم کشورهای منطقه به چه صورت عمل می‌کنند و سفرهای دریایی را به چه شکلی ادامه خواهند داد و در این میان نقش وزارت امور خارجه و تعاملاتی که خواهد داشت، غیر قابل انکار بوده و بسیار مهم است.

منبع:ایسنا

قوهیجان روستای پلکانی طارم

قوهیجان نام روستایی، بکر، زیبا در شهرستان طارم، بخش مرکزی دهستان درام و در غرب و جنوب غربی روستای نوکیان واقع‌ شده است. این روستا حدوداً بیست کیلومتر با شهرستان طارم فاصله دارد.

نام این روستا در زبان محلی تاتی گجوُݩ یا قُجون تلفظ می‌شود و بقعه متبرک امامزاده_اسماعیل علیه‌السلام در آن واقع‌شده است. این روستا را می‌توان به علت داشتن طبیعت بکر و بافت روستایی خشت و گلی و معماری پلکانی آن به‌عنوان یکی از مکان‌های دیدنی شهرستان طارم معرفی نمود.

اهالی خون‌گرم و مهمان‌نواز روستای قوهیجان از شیعیان اثنی عشری بوده که ارادتی خاص به اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام دارند و هرساله در ایام شهادت سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام به نوحه‌خوانی و عزاداری و سینه می‌پردازند و این‌گونه ارادت خود را به اهل بیت علیهم‌السلام ابراز می‌کنند.

این روستا از جمله روستاهای پلکانی طارم است که دارای بافت ارزشمند خشت و گلی است و معماری خاص آن انسان را به یاد ماسوله و ابیانه می‌اندازد.

اهالی این روستا از طریق دامداری، کشاورزی و باغداری ارتزاق می‌کنند مردم این روستا درگذشته به‌صورت ییلاق و قشلاق زندگی می‌کردند که در تابستان‌ها در روستای کوهستانی با چشمه جوشان از دامنه کوه که در بالادست روستا قرار دارد و جویبار جاری از آن روستا را به دونیم تقسیم کره است و درختان مختلف سر به فلک کشیده و میوهای متنوع از جمله گردو، گلابی، سیب، سنجد و… زندگی می‌کردند و زمستان‌ها به روستایی گرمسیر سرخ سنگ در ۵ کیلومتری درام واقع است از راه کوهستانی و پیاده کوچ می‌کردند که این روستا بعد از زلزله سال ۶۸ کاملاً تخریب شد و در چند کیلومتر پایین‌تر بنا شد.

روستای قوهیجان یکی از روستاهای نادری است که دارای بهترین آب‌معدنی ناب است که به‌صورت خودجوش از دامنه کوه خارج واب مشروب روستا و حتی باغ‌های روستا را تأمین می‌کند اکثر افراد ساکن آنجا باهم قرابت دارند بزرگ‌ترین خاندان آن روستا باقری‌ها هستند که سال‌ها قبل عده‌ای ازآنجا کوچ کرده و در شمال غربی آنجا تشکیل روستایی به‌نام چنار داده و در آنجا ساکن شدند.

از آنجاکه عموم مردم این منطقه گله‌دارند همیشه یک‌طرف دادوستد آن‌ها با پشم، پنیر، روغن حیوانی و جوراب‌های پشمی است که زنانشان از پشم گوسفندان می‌ریسند و می‌بافند بافت جوراب‌های پشمین از قدیمی‌ترین دست بافته‌ها و هنرهای سنتی این منطقه است که هنوز هم ادامه دارد؛ و گاهی منبع درآمد مناسب برای خانوارها محسوب می‌شود؛ و در آنجا جوراب‌های متنوع و رنگارنگی بافته می‌شود. زنان روستا میراث دار هنرهای دستی و بومی این منطقه هستند، نقش‌مایه‌های جوراب‌های بافتنی نمود اشیا و عناصر طبیعی با فرم‌های پیچیده و ساده بوده و نمایانگر دیدگاه خلاقانه و تیزبین بافنده است. نقوش انسانی به‌ندرت در دست‌بافت‌ها دیده‌شده ولی نقش حیوانات و پرندگان و درختان و گیاهان کارکرد بهتری دارد. نخ ریسی و پشم ریسی توسط زنان به وسیله چرخ دستی چوبی یا دوک انجام می‌شود. بافتن کلاه پشمی، شال پشمی، انواع ژاکت پشمی برای افراد خانواده به وسیله مادر یا دختر انجام می‌شود.

با توجه به اینکه مردم روستا در قدیم به آباد کردن زمین اهمیت خیلی زیادی می‌دادند زمین‌های کشاورزی بسیار زیادی را آباد کرده‌اند. مزارع و زمین‌های کشاورزی روستا بسیار گسترده است و تا داخل روستا‌های اطراف نیز کشیده شده است. مردمان این روستا بسیار باهوش، با استعداد، زحمتکش، مهربان، دلسوز و میهمانواز هستند. مردم روستا برای حق نان ونمک احترام قائلند و احترام خاصی برای افراد مسن و بزرگتر از خود قائلند

روستای قوهیجان دارای امامزاده‌ای است به نام امامزاده اسماعیل (ع) که در ۳ کیلومتری این روستا قرار دارد و روستاهای اطراف به این امامزاده اعتقاد زیادی دارند. جاده قوهیجان به معابر مهمی مانند درام- ماسوله متصل شده است.

منبع:میراث آریا

صدای جفتی بارزترین نوای جنوبی

نوع ابتدایی جفتی «کلم» نامیده می‌شده و به‌صورت یک عدد نی به‌کار رفته است و ظاهراً این ساز به‌مرور در منطقه تغییر شکل یافته و به شکل مضاعف جفتی درآمده که بر روی هر نی قمیشی سوار می‌شود.

از ویژگی‌های شاخص این ساز این است که فقط در جشن‌ها، عروسی‌ها و حتی برخی بازی‌های بومی مورداستفاده قرار می‌گیرد و دیگر اینکه رطوبت در میزان صدای آن نقش دارد. در هرمزگان ساز نی جفتی به‌هیچ‌وجه در مراسم عزا استفاده نمی‌شود.

جفتی از سازهای ویژه منطقه است و به عبارتی صدای جفتی از بارزترین نواهای جنوبی است که در هر نقطه از خطه جنوب اعم از جنوب غربی و شرقی، یا هرمزگان به‌عنوان مرکزیت جنوب ایران، صدای خود را در اشکال یا ساختارهای مختلف نمایان ساخته است.

طریقه ساخت سر نی جفتی (پی کک سر قلم) 

در اولین مرحله بعد از انتخاب نی مناسب ازنظر قطر و باریک بودن ساقه نی در اندازه (حدود ۶ سانتی‌متر) برش داده می‌شود. ابتدا برای تسلط بیشتر نی را ازیک‌طرف به‌وسیله دست چپ یا راست و از طرف دیگر با انگشت بزرگ‌پا مهار می‌کنند و وسیله برش را در حدفاصل وسط نی قرار می‌دهند و یک برش عرضی تا نیمه قطر نی به وجود می‌آورند. بعدازآن وسیله برش را آرام به سمت بالای نی برده و برش طولی که نصف نی را در برمی‌گیرد (حدود یک سانتی‌متر) مانده به انتهای نی ایجاد می‌کنند.

در مرحله دوم قسمت بالای سر نی جفتی که برش داده‌شده به‌آرامی و بامهارت نازک می‌کنند تا بدین‌وسیله ارتعاش صدا ایده آل‌تر و واضح‌تر شود. البته استادکار در این موارد باید مهارت خاص داشته باشد که نی مربوطه در حین انجام کار شکسته نشود.

در آخرین مرحله لبه برش خورده شده سر نی جفتی در لای پارچه قرار داده می‌شود و عمل ساییدن برای تولید صدای بهتر صورت می‌گیرد. سپس کوک آن‌که نخ ساده است در بالای سر نی جفتی بسته می‌شود. کوک تشکیل‌شده از ۶ لایه نخ که توسط آب دهان خیس شده و با دودست تابانده می‌شود و بر بالای نوک سرنی جفتی بسته می‌شود و گره کوک معروف به گره سر جهله‌ای است.

طریقه ساخت نی جفتی

در اولین مرحله بعد از انتخاب و خشک‌کردن ساقه نی، برش نی صورت می‌گیرد. سازنده در انتخاب ساقه نی نهایت دقت را ازنظر ضخامت و قطر متوسط آن و قرار نگرفتن بندها یا گره‌های نی در وسط ساقه نی به عمل می‌آورد.

ساقه نی را حدود در اندازه ۲۰ الی ۲۳ سانتی‌متر به صورتی که دو بند گره آن‌یکی در ابتدا و دیگری در انتهای آن قرار گیرد، برش داده می‌شود. سپس بر روی هر ساقه نی، هفت سوراخ که مجموعاً بر روی دو ساقه نی بالغ‌بر ۱۴ سوراخ است علامت‌گذاری می‌شود. مقیاس اندازه‌گیری و فاصله ایجادشده بین هر سوراخ با سوراخ بعدی به‌وسیله سر نی جفتی (پی کک قلم) منظور قسمتی که برش خورده برای تولید صدا انجام می‌شود که حدوداً ۳ سانتی‌متر است.

در مرحله دوم، دو ساقه نی را کنار یکدیگر با نخ بسته و درز بین دو نی را با موم پر می‌کنند. در این حالت دو نی کاملاً به یکدیگر چسبیده و در موقع نواختن آن از هم فاصله می‌گیرند و از کوک خود خارج نمی‌شود. در قسمت پایین نی جفتی حدوداً ۳ سانتی‌متر بریده می‌شود. البته نصف آن به‌صورت اریب درمی‌آید و به آن دم قاشق گفته می‌شود.

در مرحله سوم جهت سوراخ کردن میخ بزرگی را کاملاً داغ‌کرده و سوراخ‌های علامت‌گذاری شده را یکی بعد از دیگری ایجاد می‌کنند. جالب‌توجه است که درون نی را برای پاک کردن و تولید صدای بهتر از یک نوع سوهان سنتی که دُم سفره‌ماهی (در گویش بندری دُم پو) است بعد از جدا ساختن و خشک‌کردن کامل استفاده می‌شود.

نی جفتی به لحاظ اینکه از دو نی به هم چسبیده و دو عدد سر نی ساخته‌شده، استاد نی ساز بعد از ساختن نی و سر نی‌ها در محله اول سر نی را بر روی یکی از نی‌ها قرار می‌دهد و در آن می‌دمد و در هنگام نواختن به صدای ایجادشده به‌دقت گوش فرا می‌دهد و در مرحله دوم سر نی را به نی بعدی منتقل می‌کند و در آن می‌دمد. بدین‌وسیله دو نی و سر نی ساخته‌شده را کاملاً تست می‌کند که هم‌صدا بوده و دارای صدای خارج یا یکی زیر و دیگری بم نباشد و بعد از اطمینان کامل از یک‌صدا بودن کار ساخت نی به پایان می‌رسد.

خالو قنبر

قنبر راستگو که بانام خالو قنبر نیز شناخته می‌شود، متولد میناب است. او یکی از نوازندگان شناخته‌شده‌ی ساز جفتی در ایران و جهان است.

به گفته خودش موسیقی را با گوش کردن یاد گرفته است. تقریباً ۱۲ساله بود که با ساز جفتی آشنا شد، مینو گلستونن اولین شعری بود که در سن ۲۰ سالگی سرود.

قنبر راستگو هیچ‌گونه سواد تحصیلی ندارد اما با این بی‌سوادی اشعار ماندگاری را برای هرمزگان سروده که هیچ‌گاه از یاد و خاطره مردم این سرزمین نمی‌رود. مینو گلستونن، گامنی، ای شمع تو مسوز، ماهی گیری بو کارم، از بندر تا مینو خیابون کشی نو، شمال هندن خاش هندن، مث مار اخاریم توو ازجمله اشعار خاطره‌انگیز این هنرمند جنوبی است.

قنبر راستگو ضمن وفاداری به موسیقی منطقه، شاید تنها بازمانده نسلی است که موسیقی ناب جفتی را سینه‌به‌سینه به یکدیگر رسانده‌اند.

در پنجمین اجلاس کمیته ثبت میراث ناملموس، شیوه نوازندگی نی جفتی قنبر راستگو در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت ملی شد.

منابع:

– محمد جلالی‌نیا، پژوهش موسیقی سنتی هرمزگان، ۱۳۷۸-۱۳۷۷

– همایون حاج‌محمدحسینی، شناسایی و معرفی موسیقی و سازهای بومی و محلی استان هرمزگان، ۱۳۸۶

منبع:میراث آریا

آیین سنتی عروسی در سمنان

خواستگاری

در گذشته خانواده‌هایی که پسر داشتند، وقتی پسرشان به سن ازدواج می‌رسید، به تکاپوی انتخاب همسر برای او می‌افتادند. کار بر عهده زنان خانواده بود. اگر در میان اقوام و خویشاوندان دختر مناسبی بود، مستقیماً به مادر دختر مراجعه می‌کردند و در غیر این صورت دختر مناسبی از بین همسایگان و خانواده‌های دیگر، انتخاب می‌کردند.

پس از انتخاب دختر، از طریق زنان مثل زنان آرایشگر یا دلاک‌های حمام زنانه یا ماماهای محلی به مادر دختر اطلاع می‌دادند و در صورت گرفتن جواب مثبت، دو تن از خانواده پسر برای دیدن دختر و سنجیدن او به خانه دختر می‌رفتند. معیارهایی مانند نجابت و کدبانویی دختر مورد توجه آن‌ها بود. چنانچه خانواده دختر از خانواده پسر خوششان می‌آمد، پس از پذیرایی مختصر با چای میوه با ایشان به گفتگو می‌پرداختند. ولی چنانچه خانواده دختر خانواده پسر را هم‌شأن خود نمی‌دیدند، پس از صرف چای، یکی از افراد خانواده دختر جلو در ورودی اتاقی که همه نشسته‌اند می‌رفت و به بهانه مرتب کردن کفش‌های جلو در، به طوری که مهمانان از داخل اتاق ببیند، کفش آنان را به سمت خارج از اتاق جفت می‌کرد و با زبان بی‌زبانی به آنان می‌فهماند که بیش از این به صحبت کردن ادامه ندهید و خوش آمدید. آنان هم با دیدن کفش‌های جفت شده‌شان به سمت خارج از خانه، تقریباً بدون گفتگوی زیاد، خانه دختر را ترک می‌کردند.

بله برون

چنانچه خانواده دختر از خانواده پسر، ظاهراً خوششان می‌آمد اجازه می‌دادند که پس از چند دیدار و آشنایی بیشتر و پسندیدن یکدیگر، با توافق طرفین مجلس مردانه‌ای در خانواده دختر برگزار بشود. در این جلسه میزان شیربها و مهریه و زمان عقد مشخص می‌شد.

عقدکنان

مجلس عقد به صورت جداگانه زنانه و مردانه در خانه دختر و پسر تشکیل می‌شد. مجلس عقد زنانه با آیین و آداب خاصی همراه بود. یکی از آداب این مجلس چیدن سفره عقد بود که در فرهنگ مردم سمنان از سفره‌های مقدس به شمار می‌رود. سفره عقد را در یک اتاق بزرگ و تمیز پهن می‌کردند. برخی از اقلام سفره شامل یک آینه معروف به آینه بخت در وسط سفره عقد، دو شمعدان با دو چراغ در طرفین آینه، دو عدد تخم‌مرغ، یک بشقاب سبزی و پنیر، یک پیاله عسل، یک جلد قرآن مجید، یک نان سنگک که روی آن با سیاه‌دانه نوشته می‌شد «مبارک باشد»، یک کاسه پر آب با برگ سبزی شناور بر سطح آن، یک بشقاب نقل، یک بشقاب گردو و… بود.

هر یک از این اقلام رمز و راز خاصی دارد از جمله اینکه آینه برای نیک‌بختی، شمعدان یا چراغ، نشانه روشنایی و طول عمر، تخم‌مرغ نشانه‌زاد و ولد، پنیر و سبزی برای دفع هوو، عسل نشانه تندرستی، قرآن برای فضیلت مجلس، نان سنگک برای برکت بود.

ضمن خواندن صیغه عقد دو زن سفید بخت، پارچه‌ای بالای سر عروس نگاه می‌داشتند و زن دیگری دو تکه کله‌قند را در بالای پارچه به هم می‌سایید و مکرر می‌گفت: «یا عزیز خدا، عزیزش کن.»

در همان زمان زنی از خانواده عروس، سوزن نخ کرده‌ای را که نخ آن گره زده نیست مرتباً در پارچه‌ای فرو می‌کرد و بیرون می‌آورد و تظاهر به دوختن پارچه می‌کرد. بستگان داماد می‌پرسیدند که چه می‌دوزی؟ او پاسخ می‌داد: «مهر و محبت می‌دوزم.»

جهیزیه بران

خانواده دختر چند روز مانده به عروسی جهیزیه را آماده می‌کرد. البته برخی از مادرها از زمان نوجوانی و حتی کودکی دختر خود، کم کم از پس‌انداز خود، برخی از اقلام جهیزیه را خریداری می‌کردند. در مجموع، یکی دو روز پیش از عروسی، جهاز را با آداب و مراسم خاصی به خانه داماد می‌فرستادند.

میزان و اقلام جهیزیه، ارتباط نزدیکی با وضعیت اقتصادی خانواده‌ها داشت. اجزای خرد جهیزیه را در چند طبق یا مجمعه بر سر می‌گذاشتند و اقلام سنگین را بار اسب و قاطر و خر می‌کردند و به خانه داماد می‌بردند. خانواده داماد با رسیدن کاروان جهاز، گوسفندی را با نیت دفع بلا و قضا و قدر و چشم‌زخم قربانی می‌کردند و با دعا و صلوات و خواندن آواز و پای‌کوبی، جهاز را در اتاق مخصوص می‌چیدند.

در ضمن برای دفع چشم‌زخم دانه اسپند می‌سوزاندند و می‌گفتند: «بسم‌الله الرحمن الرحیم، هزار اسپند دود کردیم، هزار بلا را دور کردیم، چشم خویش، چشم‌میش، همسایه‌های پس و پیش، هر انس و جنی باشد، سوزد در همین آتش تیز، هزار اسپند، هزار دانه، دودش به سقف خانه.»

معمولاً خانواده عروس و داماد به طور جداگانه به اشخاصی که جهاز را می‌بردند، شیرینی و انعام می‌دادند. بعد از مراسم عقد، تاریخ عروسی را تعیین می‌کردند. مراسم عروسی در گذشته نه چندان دور بین سه تا هفت شبانه‌روز طول می‌کشید. حنابندان، حمام بردن عروس و داماد، جهاز بران و سرانجام عروس بردن از مراسمی بود که طی این مدت برگزار می‌شد.

اوج این مراسم، عروس بردن بود که عروس را با رقص و آواز و پای‌کوبی و آیین‌های خاصی به خانه داماد می‌بردند.

اِنجِلَه (نحوه وارد کردن عروس به حجله) 

در آستانه ورود عروس به حجله یکی از محارم عروس (عمو، دایی، برادر بزرگ) سفره‌ای از نان و پنیر و سبزی بر پشت یا شانه یا کمر عروس می‌بستند و از جلو گره زده و او را در آغوش کشیده، می‌بوسیدند و نقل بر سر او می‌ریختند و به‌دنبال او بستگان دیگر عروس نقل و پول می‌ریختند.

منبع:میراث آریا

تخریب آرام مسجد هزارساله

مسجد سلجوقی زواره ایزوگام شد و گچ‌بری‌های حدودا هزارساله آن با میخ زخمی شد.

به گزارش ایسنا، زواره از توابع شهرستان اردستان در استان اصفهان و در مجاورت کویر مرکزی ایران است که دو مسجد باارزش تاریخی دارد، مسجد جامع و پامنار که مسجد پامنار یا «بنکویه» زواره یکی از گنجینه‌های ارزشمند و بی‌نظیر در دوران سلجوقیان معرفی شده که بنای آن ـ طبق مستندات میراث فرهنگی ـ به سال ۴۶۱ هجری قمری ساخته شد و در سال ۱۳۱۵ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

با وجود ارزش و قدمت تاریخی مسجد زواره، اما مراقبت از آن به‌درستی انجام نمی‌شود؛ براساس اطلاعات منتشرشده از اداره میراث فرهنگی استان اصفهان، حدود سال ۱۳۵۹ بخش‌هایی از این مسجد شامل گچ‌بری‌های نفیس بر اثر بی‌توجهی تخریب شد و به جای آن سالن اجتماعات ساخته شد. مسجد پامنار دارای هفت محراب تزیین‌شده با گچ‌بری‌های نفیس بود که سه محراب آن زیر گچ پنهان کرده بودند و شبستان زیرزمین مسجد نیز پر شده بود، فقط یک محراب از این مسجد باقی مانده بود.

سال ۱۳۹۷ پس از اعتراض مردم زواره نسبت به وضعیت این مسجد و خرابی آن، اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردستان برای احیا و بازسازی آن به سبک قدیمی اقدام کرد و با انجام مطالعات باستان‌شناسی و بیرون آوردن دو محراب تخریب‌شده و همچنین حذف الحاقات در سالن جدید مسجد، دو محراب‌ زیر گچ رفته در آن سالن نیز به‌دست آمد و در حال حاضر هر شش محراب در مسجد قابل مشاهده است. مسؤلان محلی میراث فرهنگی بعدها، تکمیل ساختمان مسجد پامنار زواره را وابسته به تامین اعتبارات ملی دانستند.

حالا، پس از گذشت سه سال از احیای بخش‌هایی از مسجد پامنار، احمد محیط طباطبایی ـ رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌های ایران) ـ که زواره زادگاه پدرش میرسیدمحمد محیط طباطبائی پژوهشگر ادبی، مورخ، منتقد و ادیب معاصر ایران است، تصاویری را از این مسجد سلجوقی در اختیار ایسنا قرار داده که نشان‌دهنده تخریب تدریجی و شاید ناآگاهانه این مسجد است.

بخش‌هایی از بام مسجد پامنار که بیش از ۹۸۰ سال قدمت دارد، ایزوگام شده است. محراب مسجد که گچ‌بری‌های نفیس و پرکاری دارد و تا کنون با وضعیت نسبتا خوبی بر جای باقی مانده بود، به خاطر نصب بنر، با میخ سوراخ شده است. بالای یکی از محراب‌ها نیز ساعت دیجیتالی بزرگ و روی دیوار خشتی کناری آن کولر و تلویزیون نصب شده است.

از مسجد پامنار پس از تخریب سال ۵۹، تعدادی ایوان، یک شبستان و چهار محراب، یک صحن و یک مناره به ارتفاع ۲۱ متر با کتیبه برجسته به خط کوفی باقی مانده است.

بافت زواره دارای تک بناهای بسیار شاخص از دوره‌های پیش از اسلام تا دوره‌های معاصر است که خانه‌های تاریخی منحصر به‌فرد، مسجد پامنار، مسجد جامع، حسینیه بزرگ و کوچک، بازار تاریخی، قلعه سنگ بست و یخچال و آب‌انبارهای خاص از شاخصه این بافت تاریخی است. سال ۱۳۹۸ میراث فرهنگی اصفهان عملیات مرمت بافت زواره را با مبلغی بالغ بر ۱۰۰ میلیون تومان، پیش از فرارسیدن فصل سرما انجام داد، اما این روزها بخش‌هایی از آن بافت رو به تخریب است.

منبع:ایسنا

تاکید بر گسترش همکاری‌های گردشگری ایران و عراق

معاون گردشگری در دیدار با سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کربلا بر گسترش همکاری‌های گردشگری ایران و عراق فراتر از سفرهای مذهبی و درمانی تاکید کرد.

به گزارش ایسنا به نقل از روابط‌عمومی معاونت گردشگری، علی‌اصغر شالبافیان در دیدار با  مجتبی شصتی کریمی ـ سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کربلا ـ که در محل معاونت گردشگری برگزار شد، ظرفیت‌های مغفول‌مانده میان دو کشور را برشمرد و احصای اقدامات اجرایی به منظور تحقق بهره‌مندی بیشتر فعالان گردشگری کشور از بستر فعال گردشگری مذهبی به‌ویژه در کربلا را در برنامه همکاری مشترک وزارت گردشگری و امور خارجه قرار داد.

وی گفت: بر بستر فعال گردشگری مذهبی میان دو کشور ایران و عراق، می‌توان سایر شاخه‌های گردشگری از جمله گردشگری سلامت، فرهنگی و طبیعت‌گردی را نیز فعال کرد و با مخاطب‌شناسی و شناخت دقیق ذائقه‌های مختلف در یکی از مهم‌ترین بازارهای هدف گردشگری کشور، امکان تعاملات و ارتباطات بیشتری را در بخش گردشگری فراهم آورد.

شالبافیان با اشاره به این‌که مدار ارتباطی کربلای معلی هم‌اکنون از طریق گردشگری مذهبی، زیارت و سلامت برقرار است، تاکید کرد: می‌توان با ساماندهی و هدفمندسازی دقیق از جریان موجود به نفع فعالان گردشگری کشور و کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از بحران کرونا بهره بیشتر برد.

مجتبی شصتی کریمی ـ سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کربلا ـ نیز برای هر گونه همکاری به منظور شکوفایی بستر همکاری‌های دوسویه گردشگری ایران و عراق اعلام آمادگی کرد.

منبع:ایسنا

فرصتی برای خروج ایران از «اخبار بد»

«ایران در بخش خبر گوگل ترند، سومین نامی است که زیاد جست‌وجو شده است. در واقع نام کشور ما در Bad News (خبر بد) است. اکسپو طولانی‌ترین فرصت تبلیغاتی برای ایران است تا خلاف این تصویر را نشان دهد.»

به گزارش ایسنا، در ادامه بررسی پاویون ایران در اکسپو ۲۰۲۰ دبی، کارشناسان با اشاره به نقاط ضعفی که در مدیریت و محتوای ارائه‌شده از ایران وجود دارد، با مرور تجربه برخی از کشورها که به گفته آن‌ها همانند ایران تصویر خوبی از آن‌ها ارائه نشده است، پیشنهادهایی را برای چرخش وضعیت ضعیف ایران مطرح کردند.

این نشست در فضای مجازی و در بستر کلاب هاوس از سوی رسانه‌ها و با حضور کارشناسان گردشگری درحالی برگزار شد که حسین زمانی ـ مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌ها ـ، اعضای اتاق مشترک بازرگانی ایران ـ امارات، طیبه محمد ـ مدیر شرکت سرو بنیاد ادبی و گروه سفیران صلح و دوستی‌ که مجری و هماهنگ‌کننده بخش گردشگری پاویون ایران است ـ و علی‌اصغر شالبافیان ـ معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ، نیز دعوت شده بودند که هیچ‌کدام حضور پیدا نکردند.

در بخش اول و دوم این نشست که روزهای پیش در ایسنا منتشر شد، به نقاط ضعف و کمبودهای پاویون ایران در اکسپو ۲۰۲۰ دبی پرداخته شد. همچنین نحوه انتخاب و حضور مجری بخش گردشگری این پاویون نقد شد. این نشست در ادامه، پیشنهادهایی را برای بهره بردن از پنج ماه فرصت باقی‌مانده اکسپو طرح و بررسی کرد.

از باغ‌های امارات و شگفتی پاکستان تا ایرانی که خوش‌آمدگو نیست

آرش نورآقایی ـ پژوهشگر و راهنمای گردشگری ـ با بیان این‌که اکسپو جهان کوچکی است که کشورها را در کنار هم قرار داده است تا هر یک خلاقیت‌های خود را به نمایش بگذارند، درباره فرصتی که اکسپو به مدت شش ماه در اختیار ایران قرار داده است، اظهار کرد: این اتفاق ممکن است تا سال‌ها، بغل گوش ایران رخ ندهد. هرچند روسیه برای ۲۰۳۰ خود را کاندیدا کرده است و ما شاید ۱۰ سال دیگر این فرصت را دوباره داشته باشیم، ولی در ذهمن ما نمی‌گنجد که از حالا برای ۱۰ سال بعد برنامه‌ریزی کنیم، چون اساسا این‌طور تربیت نشده‌ایم و یا حتی برای پنج سال بعد که اگر اکسپو در ژاپن برگزار شود از حالا برنامه‌ریزی کنیم.

او با اشاره به سرگردانی بازدیدکنندگان در پاویون ایران، گفت: راه‌حلی سنجیده شده که از تعدادی راهنمای گردشگری استفاده شود. برای انتخاب این افراد نیز مختصات و ویژگی‌هایی تعریف شده است تا حداقل یک خوش‌آمدگویی در پاویون ایران داشته باشیم. ‌اولین اصلی که ما در پاویون ایران نداریم، همین خوش‌آمدگویی است.

نورآقایی که تجربه حضور در اکسپو ۲۰۲۰ دبی را داشته و به بررسی و تحلیل آن با هدف تهیه گزارش و ارائه ایده به معاونت گردشگری پرداخته است، به حضور متعدد وزارتخانه‌ها و گروه‌های مختلف در پاویون ایران اشاره کرد و افزود: در پاویون‌های کشورهای دیگر اصلا این‌طور نیست که یک استان یا منطقه آزاد به صورت مجزا حضور داشته باشد، کل کشور حضور دارد، اصلا در پاویون‌های کشور دیگر متوجه حضور مجزا و تفکیک‌شده بخش‌های مختلف آن کشور نمی‌شوید، اما اولین ادراک از غرفه ایران این است که شرکت‌کنندگان از هم جدا هستند.

این راهنمای گردشگری ادامه داد: در کل پاویون‌ها یک نفر را سیگار به‌دست ندیدم، اما در پاویون ایران کلی آدم قدم می‌زدند که سیگار داشتند. دو خانم آلمانی بازدیدکننده به پاویون ایران مراجعه کرده بودند، شخصی سیگار به‌دست به آن‌ها گفت این‌جا پاویون ایران است. آن خانم عصبانی شد و گفت می‌دانیم این‌جا پاویون ایران است اما می‌خواهیم بدانیم چطور می‌شود از غرفه‌ها و اتاق‌ها بازدید کرد. این‌قدر غرفه‌های پاویون ایران گیج‌کننده است و پذیرش و خوش آمدگویی نداریم که این بازدیدکنندگان عصبانی شدند و پاویون ایران را ترک کردند که بعد دنبال آن‌ها رفتم و به غرفه ایران دعوت‌شان کردم. همین ماجرا بود که باعث شد به این نتیجه برسیم نقش راهنما در پاویون ایران می‌تواند مؤثر باشد.

او در ادامه گفت: فضای اکسپو این‌طور نیست که متخصص و یا ذی‌نفع گردشگری از پاویون استفاده کند، ولی ما چه بخواهیم و چه نخواهیم شرکت‌هایی مسؤولیت فروش صنایع دستی و گردشگری و میراث فرهنگی را به عهده گرفته‌اند و بالاخره آن‌ها هم قرارداد بسته‌اند، با این وضع،  چاره را در این می‌بینم اتاق فکری تشکیل شود تا استراتژی کلی ایران در اکسپو مطرح شود و همه با هدف نمایش کلیت ایران در اکسپو حضور پیدا کنند، چون الان نام ایران در خطر است.

وی افزود: اگر گوگل‌ترند را بررسی کنید می‌بینید در بخش news سومین اسمی که زیاد سرچ شده «ایران» است، «بیروت» هم چهارمین اسم است. ما (ایران) و بیروت در اخبار هستیم و مسلما در Good news  (خبر خوب) نیستیم و در Bad News (خبر بد) قرار داریم. اکسپو که در نزدیکی ایران برگزار شده، پنج ماه استثنائی را در اختیار ما قرار داده است، می‌توان یکسری فعالیت‌ها را انجام داد، فقط یک مطالبه ملی می‌خواهد. به هر حال، اکسپو طولانی‌ترین فرصت تبلیغاتی برای ایران است، حتی اگر پنج ماه آن را از دست بدهیم نباید از یک ماه باقی‌مانده آن بگذریم.

نورآقایی به روایتی دیگر از اکسپو اشاره کرد و گفت: در پاویون ایران شاهد مکالمه وزیر گردشگری امارات با معاون گردشگری کشورمان بودم، وزیر امارات می‌گفت اگر همه اختلافات سیاسی را کنار بگذاریم، قصه‌هایی را از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های‌مان به یاد می‌آوریم که ایرانی‌ها چگونه امارات را ساختند و ما باید ایران را ببینیم. به نظرم نمی‌آمد تعارفی صحبت کند. ضمن این‌که او (وزیر گردشگری امارات) به پاویون ایران آمده بود. پیش‌بینی شده است سه میلیون اماراتی از اکسپو بازدید کنند. از ۲۵ میلیون بازدیدکنندۀ پیش‌بینی‌شده برای اکسپو، احتمالا و تخمینی ۱۰ میلیون نفر عرب حوزه خلیج فارس باشند. این‌ها فرصت استثنایی برای ایران است. شاید این بازدیدکنندگان، گردشگر بالفعل نباشند، ولی گردشگران بالقوه هستند.

او همچنین در پاسخ به برخی اظهارات که فضای اکسپو را تخصصی و خارج از جنبه‌های جذب گردشگر دانسته‌اند، اظهار کرد: این‌طور نیست که ۷۰درصد بازدیدکنندگان اکسپو متخصص باشند. آدم‌های عادی زیادی از همین ایران برای بازدید اکسپو قرار است بروند. اتفاقا در بازه‌ای که در اکسپو دبی حضور داشتم بازدیدکننده متخصص به‌ندرت دیدم. شاید یک علت این باشد که بعد از دو سال کرونا، این اولین حضور جهانی است که مردم دل‌شان می‌خواهد سفری را از طریق آن تجربه کنند و امارات هم مقصد خوبی برای این بازدیدکنندگان است. ضمن این‌که، تعریف این نمایشگاه عمومی است، حتما که متخصصان زیادی هم می‌آیند، اما این‌طور نیست که درصد زیادی متخصص باشند.

نورآقایی به پاویون کشورهای دیگر که از فرصت اکسپو برای تغییر تصویر رایج‌شده در جهان استفاده کرده‌اند، اشاره کرد و افزود: امیدوارم فرصتی برای طرح ایده‌ها برای ایران فراهم شود، چون درک کردم در غرفه هلند یا سوئیس مفاهیم چگونه شخصی‌سازی شده است. دیدم که امارات یا عربستان و کویت به عنوان کشورهایی که بیابانی شناخته می‌شوند چگونه با بازسازی، آن تصور را خراب کرده‌اند. امارات در داخل و بیرون پاویون خود باغ ساخته، همچنین عربستان، باغ بسیار زیبایی را ساخته است. انگار این کشورها گوگل‌ترند را جست‌وجو کرده‌اند و هر آن‌چه علیه‌شان بود، در اکسپو ضد آن عمل کرده‌اند. پاویون پاکستان واقعا شگفت‌آور بود؛ کشوری نزدیک ایران و مسلمان که وقتی پاویون آن را ببینید همه خبرهای بد درباره آن را فراموش می‌کنید، وقتی وارد می‌شوید با بوی گل محمدی نظرها را جلب می‌کند و یا ‌با رنگی که در پاویون ایجاد کرده است، آن‌چنان هیمالایا و گونه‌های جانوری خود را به تصویر کشیده بود که از یاد بردم در پاویون پاکستان هستم.

او ادامه داد: در پاویون چین از نقاشی بچه‌ها برای به تصویر کشیدن آینده استفاده کرده‌اند، واقعا تعجب کردم، این همان چین است که به عنوان قدرت اقتصادی دنیا از آن یاد می‌شود. یا در بلژیک که به خاطر بهترین شکلات و برندهای دیگر معروف است، اما از کارتون «تَن تَن» که خالق آن است، برای تولید محتوا بهره برده است. اکسپو برای ما درس است.

او با تاکید بر این‌که اکسپو فرصتی برای تصویرسازی است، ادامه داد: اساسا آن‌چه ایران به آن فکر نکرده شعار اکسپو است؛ پیوند افکار برای ارائه راه‌حل‌های جهانی. ما آن‌قدر درگیر مشکلات درونی خودمان هستیم که اصلا در طوفان فکری جهان نقشی بپذیرفته‌ایم و صندلی فکری که به ایران اختصاص داده شده، خالی است. بعد در کشورمان شعار می‌دهیم جوان‌های خلاق و خوش‌فکر داریم.

نورآقایی اضافه کرد: یکی از اهداف اکسپو ارائه راه‌حل‌های جهانی است، بیشتر پاویون‌هایی که در دبی دیدم به اهداف توسعه هزاره سازمان ملل فکر کرده‌اند و دست‌کم نیم‌نگاهی داشته‌اند، ولی در پاویون ایران چنین خط فکری را مشاهده نمی‌کنید، آن‌جا هم از دنیا دور هستیم.

محمود بنکدارنیا ـ عضو جامعه تورگردانان ایران ـ با این جمله که اکسپو یک فرصت است که بیشتر نصیب دیگران شده، درباره اقداماتی که تورگردان‌ها برای بهره‌بردن از این رویداد برنامه‌ریزی کرده‌اند، گفت: با همه نقاط ضعف و بی‌توجهی‌هایی که به بخش خصوصی گردشگری شده است، ما در اکسپو B2B هایی را برگزار می‌کنیم، اما در غرفه کشورهای دیگر و نه در پاویون ایران. به خاطر این‌که جایگاهی برای تورگردان‌ها درنظر گرفته نشده است. پارلمان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی (یکی از هماهنگ‌کننده‌ها و مجریان پاویون ایران در اکسپو دبی) از دو سال پیش در جریان برنامه‌های ایران بود، ولی به هیچ‌وجه بخش خصوصی (گردشگری) را بازی نداد.

مرتضی شیخ‌زاده ـ سخنگوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد  ـ که از اکسپو بازدید داشته است نیز با اشاره به ضعف تولید محتوا در پاویون ایران، گفت: در حوزه محتوا به شدت نیاز به فکر جدید داریم. باید تابعی از اتفاقات بزرگی باشیم که در اکسپو رخ می‌دهد. پارلمان بخش خصوصی باید مطالبه‌گر باشد و نماینده درستی داشته باشد. در پاویون ایران واقعا فضا وجود دارد، اما برداشت این است که مطالبه‌ای وجود نداشت و حس این‌طور بود که کسی برای انجام کار نیامده است.

اثرات نگاه تند و تیز فرهنگی به اکسپو

محمدابراهیم لاریجانی ـ کارشناس و مدیر سابق بازاریابی و تبلیغات گردشگری ـ نیز با این توصیه که باید قدری بیشتر اکسپو را مطالعه کنیم و بشناسیم، گفت: نگاه تند و تیز فرهنگی به اکسپو داریم و در اکسپو هم ظاهر و ویترین فرهنگ است، چون دریچه خوبی برای جذب است، ولی پشت این ظاهر فرهنگی کشورها دنبال اقتصاد و تجارت هستند، برای همین از ۲۰۱۴ متر غرفه ایران حدود ۷۰ – ۸۰ متر فرهنگی است و بقیه فضا به امور اقتصادی اختصاص داده شده است. در پاویون سایر کشورها هم این‌گونه است.

وی افزود: نگاه صرف فرهنگی به اکسپو این‌طور می‌شود که تورگردان‌های ایرانی دیدارهای‌شان را در پاویون‌های کشورهای دیگر برگزار می‌کنند و یا بخش خصوصی اصلا دعوت نمی‌شود. نگاه صرف فرهنگی به اکسپو یعنی این‌که معاونت گردشگری تقویمی برای گروه‌های موسیقی استان‌ها تنظیم می‌کند و آن گروه‌ها را به اکسپو می‌فرستد تا موسیقی اجرا کنند. البته که این کار واجب و لازم است، اما نه این‌که از بین همه ظرفیت استان‌ها فقط گروه‌های موسیقی را فهرست کنیم، باید هیأت‌های گردشگری را هم بفرستیم، چون اکسپو یک فرصت سرمایه‌گذاری است. اصلا چرا مدیران مناطق آزاد باید به اکسپو بروند، سرمایه‌گذاران باید اعزام شوند.

او اضافه کرد: خوب است صنایع دستی، هنر، فرهنگ و موسیقی را برای اکسپو هماهنگ کنیم، ولی پشت این ویترین و ظاهر جذاب، ‌ باید به جنبه‌های اقتصادی و تجاری هم توجه کنیم، این همان مفهوم اکسپو است که درک نشده است. امیدواریم از این فرصت در پنج ماه باقی‌مانده بهره بیشتری ببریم.

اکسپو را با نمایشگاه بین‌المللی که آش می‌فروشیم اشتباه نگیریم

نفیسه مشعوف ـ برگزارکننده نمایشگاه‌های گردشگری ـ نیز گفت: اکسپو رویدادی اقتصادی است و فقط رویکرد فرهنگی ندارد، از فرهنگ استفاده می‌کنند تا به بازدیدکننده نشان دهند وارد چه کشوری شده‌اند. ایران در ذهنش این است که مثل نمایشگاه بین‌المللی بودجه را باید به شکلی خرج کند، استان‌ها را دعوت کند، ‌ رستوران راه بیاندازد، ‌ آش درست کند. اکسپو این‌طور نیست، برای معرفی صنعت و تجارت کشورها راه‌اندازی می‌شود که با بروشور هم خود را معرفی نمی‌کنند.

ایران هشتمین پاویون برتر اکسپو نیست

مهران ابراهیمیان ـ مسؤول روابط عمومی اتاق مشترک بازرگانی ایران ـ امارات ـ درباره انتخاب ایران از سوی مجله معماری Architectural Design  به عنوان یکی از هشت پاویون برتر اکسپو ۲۰۲۰ دبی با توجه به مطالبی که اتاق بازرگانی در این‌باره منتشر کرده است، توضیح داد: این فقط یک پیشنهاد بوده و زمانی که اعضای آن مجله پاویون‌ها را بازدید می‌کردند، پاویون ایران هنوز تکمیل نشده بود. بررسی پاویون‌ها از ماه نوامبر شروع می‌شود.

اکسپو که پس از المپیک و جام جهانی فوتبال، از بزرگ‌ترین رویدادهای جهان شناخته می‌شود، قرار بود سال ۲۰۲۰ در دبی برگزار شود، اما کرونا آن را تا یک سال به عقب انداخت. آغاز این رویداد اول اکتبر ۲۰۲۱ بود که تا ۳۱ مارس ۲۰۲۲ برابر با نهم فروردین ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت؛ اکسپویی که به واسطه مشارکت اسرائیل، تحریم اکسپو دبی از سوی پارلمان اروپا به دلیل آن‌چه “نقض حقوق بشر در امارات” عنوان کرد و البته حضور محمود احمدی‌نژاد در این اواخر، کم‌حاشیه نبوده است.

اکسپو دبی با این حواشی تا کنون موفق شده بیش از ۸۰۰ هزار بلیت بازدید بفروشد و انتظار دارد با دعوت از چهره‌ها و هنرمندان شاخص جهانی حدود ۲۵ میلیون بازدیدکننده را با وجود کرونا جذب کند.

شعار امسال اکسپو، «پیوند ذهن‌ها، خلق آینده» است. ایران هم با روایتی از شهرزاد قصه‌گو و با شعار «ایران؛ تمدن کهن و استوار تنوع اقوام و میزبان ملت‌ها» در پاویونی به وسعت ۲۰۱۴ متر حاضر شده است که برای نخستین بار در تاریخچه حضور ایران در اکسپوها، فضای مستقل و مشخصی را به گردشگری اختصاص داده است.

منبع:ایسنا

اهمیت حفظ بافت تاریخی در طرح مرمت بوتیک هتل خرو

یک معمار مشهدی گفت: در طرح مرمت بوتیک هتل خرو توجه ویژه به حفظ و تقویت منظر و بافت تاریخی شهر مد نظر قرار گرفت و طرح‌های مرمت بر اساس این مورد برنامه‌ریزی شد.

سمانه نژادعلی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص مرمت خانه‌ای قدیمی و تبدیل آن به بوتیک هتل اظهار کرد: بوتیک هتل زاک در کوچه عمارت در قلب بافت تاریخی شهر «خرو علیا» واقع شده است. بنای این خانه دارای قدمتی بیش از ۶۰ سال است که در دوره پهلوی توسط استادکاران و معماران بومی طراحی و اجرا شده است.

وی ادامه داد: انتخاب خانه قدیمی و تبدیل آن به بوتیک هتل در خرو به لحاظ مکان‌یابی در مسیر گردشگری و دسترسی به اماکن تاریخی این شهر بوده و از ویژگی‌های این بوتیک هتل می‌توان به چشم‌انداز بی‌نظیر آن به بافت تاریخی شهر که بسیار برای گروه مرمت و بازسازی حائز اهمیت بود، اشاره کرد. خرو یکی از مناطق گردشگری خراسان رضوی است که در منطقه سرسبز نیشابور واقع شده است.

نژادعلی ادامه داد: از دیگر دلایل ساخت بوتیک هتل در این منطقه باید به کوچه باغ‌های افسانه‌ای، دره‌های سبز و رودهای پربار خرو اشاره کرد. این شهر ییلاقی در کوهپایه‌های بینالود واقع شده و از آبشارها و ارتفاعات سرسبزی نیز برخوردار است که آبشار رودمیان از جمله معروف‌ترین آن‌هاست.

وی عنوان کرد: این شهر از باغات زیاد و متنوعی برخوردار بوده که باغات آلوی آن به دلیل وسعت و کیفیت محصولی که دارند لقب پایتخت آلوی ایران را برای خرو به ارمغان آورده‌اند. از دیگر القاب معروفی که به این شهر نسبت داده شده نیز می‌توان به «پایتخت طلایی» و «نگین ییلاقات کشور» اشاره کرد.

این معمار مشهدی ابراز کرد: از آنجایی که می‌توان با گذر از راه‌های پرپیچ و خم کوهستانی به ییلاقات جنوبی بینالود دست یافت، بنابراین سفر به خرو تجارب گردشگری زیادی چون طبیعت‌گردی، کوهپیمایی، بازدید از اماکن تاریخی و … را برای افراد به ارمغان می‌آورد. همچنین آثار تاریخی ایران در وسعت کوچکتری در بافت تاریخی شهر خرو به چشم می‌خورد که از جمله آن می‌توان به معماری پلکانی ۱۰۰ سال پیش ایران اشاره کرد.

انتقال امانت گذشتگان به آیندگان یکی از رویکردهای اصلی مرمت در بوتیک هتل خرو بود

نژادعلی رویکرد اصلی در مرمت و باز طراحی این خانه را انتقال امانت گذشتگان این شهر به آیندگان دانست و گفت:  در این راستا سعی شده است از روش‌های سنتی در مرمت استفاده حداکثری شود و به ساختار اصیل و ارزشمند بنا اهمیت داده شود. در مراحل ابتدایی مرمت سازه چوبی موجود که مطابق با اقلیم منطقه و دچار آسیب‌های جدی شده بود تحت مرمت قرار گفت و ما با تقویت سازه و اضافه کردن ستون‌های چوبی و همچنین تعویض پایه‌های آسیب دیده جهت خودایستا کردن کالبد بنا اقداماتی انجام دادیم تا خانه هر چه استوارتر از قبل نمایان شود.

وی اضافه کرد: در وهله دوم در طرح مرمت، توجه ویژه به حفظ و تقویت منظر بافت تاریخی شهر در تجربه مهمانان هتل مد نظر بود و در همین راستا ایوانی در طبقه اول خانه با چشم‌اندازی فوق‌العاده طراحی شد و «ایوان چشم‌نواز» نام گرفت.

این معمار مشهدی ادامه داد: همچنین طراحی حوض و آبشاری متفاوت که با ریزش آب از سمت ایوان به حیاط مرکزی تداعی‌گر «آبشار رودمیان» است، فضایی دلنشین و خاطره‌انگیز را پدید آورده است. البته حائز اهمیت است که در طراحی و نام‌گذاری تمامی فضاهای هتل سعی در باز زنده‌سازی بافت تاریخی و گردشگری منطقه شده است که می‌توان به نام‌گذاری اطاق‌ها با عنوان روستاهای اطراف منطقه اشاره کرد.

نژادعلی عوامل طبیعت را دارای نوعی تقدس در باورهای ملی و ظهور آن‌ها در بناها حائز اهمیت دانست و بیان کرد: در حیاط بنا درختی با قدمت ۶۰ ساله و ترکیبی ۵ گونه متفاوت سیب وجود دارد که با طراحی حیاط مرکزی و شاخص‌سازی درخت در کنار حرکت آب، بهره‌مندی یکسان فضاها از این عنصر نمادین حیات و زندگی را میسر ساخته است.

وی اضافه کرد: متناسب‌سازی فضاهای خانه جهت انطباق کاربری بوتیک هتل با حفظ هندسه کامل و باارزش خانه نیز گام بعدی طرح مرمت به دلیل کوچک بودن مساحت عرصه و بنای خانه دسترسی به اطاق‌ها از حیاط بوده است. اضافه کردن فضای شربت‌خانه، اطاق و همچنین تغییرات در ایجاد حس محرومیت در ورود به فضای خصوصی اطاق‌ها در دستور کار قرار گرفته بود.

این معمار مشهدی ادامه داد:  فضاهای عمومی و متنوعی با عملکرد مکمل جهت ایجاد کیفیت فضایی نیز پیش‌بینی شد و در نهایت فضای نگهداری علوفه و دام در خانه به مطبخ و کافه از جمله تغییرات در طراحی پروژه بود تا مهمانان بتوانند پس از پیاده‌روی‌های طولانی در بافت تاریخی دمی بیاسایند و تجربه‌ای منحصر به‌فرد در ذهن خود ثبت کنند.

استفاده از سبک نگارگری مکتب هرات در این بوتیک هتل برای به تصویر کشیدن افسانه‌های ماندگار

نژادعلی در خصوص طرح‌های استفاده شده در بنای این بوتیک هتل تصریح کرد: قاب‌های آجری در بدنه حیاط مرکزی با نقاشی‌هایی به سبک نگارگری مکتب هرات برگرفته از آثار «کمال‌الدین بهزاد» به چشم می‌خورد که در راستای به تصویر کشیدن افسانه‌های ماندگار شهر از گذشته تاکنون است که از جمله این داستان‌ها می‌توان به «آیین فالگوش ایستادن» اشاره کرد.

وی اظهار کرد: به عبارتی مردم خرو همه ساله آخرین سه‌شنبه‌ شب سال را با آیین عجیب فال گوش ایستادن سپری می‌کنند. اگر این شب در کوچه پس کوچه‌های خرو قدم بزنیم جابه‌جا آدم‌هایی را می‌بینیم که پشت در خانه‌ها فال گوش ایستاده‌اند و با دقت به حرف‌ها و نجواهای اهل خانه گوش می‌کنند. آن‌ها از دیرباز برای هر کلمه بار معنایی و انرژی‌هایی فراتر از ظاهرشان قائل بوده‌اند. از لابه‌لای جملات و عباراتی که می‌شنوند معناهایی استخراج می‌کنند که با کنار گذاشتن آن‌ها به باور کلی از زندگی و سرنوشت‌شان در سال پیش می‌رسند. این آثار که گزیده‌ای از آن در بالا ذکر شد در هفت قاب متفاوت روایات را به تصویر کشیده و شرح می‌دهد که خود در جذب گردشگران به این هتل نقش بسزایی دارند.

منبع:ایسنا

ردپای غذا بر فرهنگ هر سرزمین

غذا بیانگر هویت مردمانی‌ است که آن را مصرف می‌کنند و به‌نوعی می‌توان آن را پُلی برای ارتباط و انتقال تاریخ و فرهنگ مردمان هر منطقه به سایر افراد دانست.

ستایش فرجی، پژوهشگر غذا و خوراک، در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب در خصوص نقش غذا در انتقال فرهنگ بیان کرد: در عمل، خوراک به‌عنوان یک کنش فرهنگی معنادار بر روابط اجتماعی و انتقال فرهنگ تاکید دارد و از طریق آن نه‌تنها هویت فردی، بلکه لایه‌های مختلف ساختارهای جامعه اطراف نیز آشکار می‌شود. از این‌رو، بسیاری از پژوهش‌های مربوط به غذا به درک بهتر فرهنگ، شناختن اقلیم، نوع زندگی اجتماعی، آداب و رسوم، اعتقادات و باورها و در نهایت، به فرهنگ خوراک آن خطه منتهی می‌شود.

این پژوهشگر غذا ادامه داد: مطالعه روی رفتارهای اجتماعی انسان‌ها نشان می‌دهد یکی از غالب‌ترین رفتارهای مشترک از دوره باستان، جمع شدن دورِ هم، انجام حرکات نمایشی و تمایل به دسته‌جمعی غذا خوردن بوده است. این تمایلات از گذشته تا کنون با انسان مانده و در واقع ردپای خوراک‌ها و انتقال آن به همدیگر را شاید بتوان در ارتباطات جمعی و جشن‌های باستانی که پیوندی ناگسستنی با طبیعت دارد پیدا کرد. مانند جشنی به نام «سیر سور» یا «جشن سیر» که در آن ایرانیان دور هم جمع می‌شدند و با تاکید بر مکتب آشپزی با سیر و سبزیجات، خوراکی فاقد چربی آماده می‌کردند و بر این باور بودند که سیر آن‌ها را از گزند بیماری دور و دفع بلا می‌کند. به این ترتیب غذا مانند زبانی مشترک برای بیان احساس، انتقال بهتر فرهنگ و عاملی برای جذب مهمان شناخته می‌شد.

فرجی در پایان با اشاره به حوزه گردشگری خوراک و مثلث سفر، غذا و فرهنگ نیز اظهار کرد: برای فهمیدن یک فرهنگ، جدا از مطالعه‌ تاریخی، باید طعم غذاهایش را چشید، باید با همان مردم بود و با همان مردم خندید. بدون خوردن غذای یک منطقه، بدون‌ هم‌صحبتی با مردم یک شهر، بدون سفر کردن و هم‌سفره شدن با آن‌ها، نمی‌توان هیچ فرهنگی را لمس کرد. مقوله‌ای به نام گردشگری خوراک به انسان یادآور می‌شود که سفر همیشه به راهی جاده شدن، به مقصد رسیدن و تماشای مناظر طبیعی، تاریخی و فرهنگی خلاصه نمی‌شود. یقیناً لذت سفر زمانی کامل‌تر می‌شود که یادگارهایی را از آن خطه در ما به جا بگذارد؛ یادگار و ردپای خوراک‌هایی که در سفره اقلیم‌های مختلف می‌توان دید؛ لذتی از جنس چشیدن و حس کردن عطر و بوی غذاهایی که ریشه در فرهنگ و سنّت مردم آن خطه دوانده است.

منبع:ایسنا