گردشگری بودن یک شهر منافاتی با زیارتی بودن آن ندارد

دکتر سعید خدیوی در نشستی از سلسله نشست‌های راهبردی با عنوان «روایت مشهد آینده؛ دیپلماسی اقتصادی شهر» که در پژوهشکده ثامن مشهد برگزار شد، اظهار کرد: سیاست‌گذاری اقتصادی چه در حوزه معاونت اقتصادی شهرداری باشد و چه در حوزه استانداری، باید بر مجموعه شهری سوار شود نه بر مرزبندی‌های سیاسی شهر. ظرفیت‌های مشهد را با توجه به مسیر طی شده باید شناخته و توسعه دهیم. برای شناخت ظرفیت‌های مجموعه شهری مشهد و نحوه استفاده از آن برای آینده باید دو مقوله را شناخت؛ اولا دلایل به‌ وجود آمدن این مجموعه شهری و دوما دلایل توسعه پیدا کردن آن.

وی ادامه داد: مهمترین دلیل شکل‌گیری مجموعه شهری مشهد جاده ابریشم است. بعد از شهادت امام رضا(ع) و حضور زائران مسیرهای تجاری به مجموعه شهری مشهد همیشه برقرار بوده است. با توجه به آمار زائرین در گذشته زیرساخت و بنیاد شهر مشهد یک شهر تجاری نیز بوده است. رفت‌وآمد اقوام مختلف به شهر مشهد در آن زمان نیز نشان‌دهنده این موضوع است که تمام این افراد علاوه بر زیارت برای تجارت نیز به این شهر می‌آمدند.

این عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی افزود: مشهد امروز پیرامون بزرگراه سنتو توسعه پیدا کرده است. امروز بیشترین توسعه مشهد در مسیر بزرگراه آسیایی انجام می‌شود. این نشان می‌دهد اگر مشهد را به‌عنوان یک کلانشهر در نظر بگیریم، هسته‌های جدید این شهر حول فعالیت‌های تجاری شهر شکل گرفته است.

خدیوی در خصوص منطقه سنگ بست فریمان که نزدیک مشهد است، عنوان کرد:  امروزه بزرگترین و پیشرفته‌ترین بندر خشک، منطقه انبار و گمرک کشور در این منطقه است که توسط بخش خصوصی ساخته شده و این موضوع نشان‌دهنده این است که سنگ بست همانند سه‌راهی که در گذشته بوده است هنوز هم ظرفیت توسعه حمل و نقل را دارد و می‌تواند یک مبدا برای ارتباطات باشد.

وی اضافه کرد: ۱۲ درصد از خطوط ریلی کشور در استان خراسان رضوی قرار دارد. ۶درصد از بار و ۲۵ درصد از مسافرین ریلی کل کشور را جابه‌جا می‌کنیم و چیزی حدود ۵۱ درصد از صادرات ریلی کل کشور از استان خراسان رضوی خارج می‌شود. فرودگاه مشهد ظرفیت بالایی دارد؛ ۱۷ درصد از مسافرین هوایی کشور و ۹ درصد از کل بار هوایی کشور را جابه‌جا می‌کنیم. تراکم جاده‌های بین شهری استان نیز از متوسط تراکم کشور بالاتر است. این موارد نشان‌دهنده این است که ظرفیت حوزه حمل و نقل استان بالاست و بخش زیادی از این ظرفیت نیز به‌دلیل پیوند خوردن ظرفیت‌های زیارت و تجارت است. ۵ درصد از کل صادرات کشور از طریق خراسان رضوی انجام می‌شود و بخش زیادی از صادرات به افغانستان ارسال می‌شود.

این پژوهشگر حوزه گردشگری در رابطه با زیرساخت اقامت در استان تصریح کرد: ۳۷ درصد از کل هتل، هتل آپارتمان‌ها و مهمانپذیرهای کشور در استان خراسان رضوی و شهر مشهد وجود دارد که آمار کشوری خوبی است. اگر شهری می‌خواهد تجاری شود، قبل از اینکه به هاب تجاری منطقه تبدیل شود باید بتواند یک شهر گردشگری شود؛ زیرا زیرساخت‌های گردشگری مانند اقامت و حمل‌ونقل، جزو الزامات تجارت نیز هستند؛ به عنوان مثال شهر دوبی برای تبدیل شدن به یک شهر تجاری اول تبدیل به یک شهر گردشگری و سپس تبدیل به هاب تجاری منطقه شد.

خدیوی درباره اقتصاد شهر مشهد بیان کرد: جمعیت مشهد نسبت به سایر شهرهای مذهبی بالاتر است و با ورود این حجم از زائر اقتصاد شهر مشهد قطعا نمی‌چرخد. قصد بنده این نیست که بگویم شهر مشهد اصلا یک شهر زیارتی نیست بلکه باید ببینیم با چه ظرفیتی مواجه هستیم. یک شهر ۳ میلیونی را نمی‌توان تنها با ۲۵ میلیون زائر اداره کرد؛ یعنی اقتصاد این شهر نمی‌تواند تنها وابسته به زیارت باشد.

وی یادآور شد: طبق طرح «یک کمربند یک راه» چین، این کشور در حال تشکیل یک مسیر ریلی جاده‌ای است که از مشهد رد می‌شود و این موضوع به عنوان بزرگترین شهر منطقه یک ظرفیت تجاری به ما می‌دهد. برای توسعه اقتصاد مجموعه شهری مشهد، نیازمند توجه به ارتباطات منطقه‌ای و به دست آوردن ارتباطات ژئوپلیتیک گذشته هستیم.

خدیوی در پایان گفت: آمار نشان می‌دهد که شهر مشهد، تنها مبتنی بر اقتصاد زیارتش نمی‌توانسته به این حجم و گستردگی برسد. تجاری و گردشگری بودن یک شهر منافاتی با زیارتی بودن آن ندارد.

منبع:ایسنا