بقایای پارچه‌های کربونیزه شده تخت جمشید ساماندهی شد

مرحله نخست فعالیت‌های میدانی پروژه ساماندهی کالبدی و اطلاعاتی بقایای پارچه‌های کربونیزه تخت جمشید با جداسازی 219 قطعه از بقایای پارچه‌های کربونیزه شده به دست آمده از اولین کاوش‌های علمی باستان‌شناسی انجام گرفته در تخت جمشید به پایان رسید .

به گزارش ایلنا، شهرزاد امین شیرازی (عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی) گفت: فعالیت‌های میدانی پروژه ساماندهی کالبدی و اطلاعاتی بقایای پارچه‌های کربونیزه شده تخت جمشید با همکاری پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و پایگاه میراث جهانی پارسه به پایان رسید.

وی افزود: در این مرحله این قطعات از مجموعه ای که به صورت درهم و تفکیک نشده در یک جعبه نگهداری می شد، جدا و پس از ثبت مشخصات فیزیکی ( توزین و اندازه گیری ابعاد) به صورت کامل تصویر برداری شده و به لحاظ خصوصیات تکنیکی و مشخصات فنی بافت طبقه بندی شدند.

امین شیرازی، هدف از اجرای این اقدامات را  نه تنها تفکیک و جداسازی قطعات، بلکه درک و شناخت بهتر ماهیت قطعات و تنوع بقایا دانست که می تواند نشان دهنده انوع مختلفی از بافته های به کار رفته در تخت جمشید و سطح تکامل هنر نساجی دوران هخامنشی باشند.

به گفته او، کوچکترین قطعه در بین قطعات جداسازی شده در این مرحله  تکه پارچه‌ای با ابعاد ۱ در ۲ سانتیمتر و بزرگترین قطعه ۶ در ۱۰ سانتیمتر است و  از آنجا که این پارچه‌ها بعضاً چند لایه و تا خورده هستند وزن، یکی دیگر از شاخصه‌های مهم در شناسایی آنها به شمار رفته که بیشترین وزن ۱۶/۹ گرم و کمترین وزن ثبت شده ۰۷/۰ گرم بوده است.

امین شیرازی با بیان اینکه به لحاظ بافت مجموعه دارای قطعاتی با بافت های متفاوت و متنوع است، خاطرنشان کرد که بیشترین نمونه‌های جداسازی شده قطعاتی با بافت پرزدار هستند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی گفت: در اثنای جداسازی برخی قطعات با جنسیت‌های متفاوت (از قبیل چوب، شیشه، فلز و توده فلزی ذوب شده) نیز در بین قطعات دیده شد. در این مرحله قطعات به دست آمده حدود ۷ نوع بافت متفاوت را به نمایش گذاشته‌اند که با پیشرفت پروژه احتمال می‌رود تا انواع دیگری از بافت نیز در بین این قطعات دیده شود.

وی تصریح کرد: تمامی قطعات در این مرحله بر اساس ملاحظات حفاظتی به صورت جداگانه و تک به تک در بسته‌بندی‌های پلی اتیلنی روی بستری از فوم پلی اتیلن و روکش تایوک قرار گرفته و برای مشخص‌سازی هر قطعه به صورت جداگانه شماره‌گذاری شد.

او خاطرنشان کرد: در مرحله بعد، علاوه بر ادامه کار جداسازی قطعات باقی مانده، مطالعات بیشتری برای شناسایی نوع الیاف و مواد به کار رفته شده در ساختار قطعات، کشف ارتباط احتمالی بین قطعات و همچنین سایر اطلاعات احتمالی قابل استخراج انجام خواهد گرفت.

امین شیرازی پیش‌بینی کرد: در مجموعه تعداد قطعات این مجموعه حدود ۲ تا ۳ برابر قطعات تفکیک شده در این مرحله باشد که همین امر با فراهم ساختن جامعه آماری درخور توجه می‌تواند اهمیت مطالعاتی و تحقیقاتی این مجموعه را دوچندان کند، از این رو در یک تلاش مشترک در پی تعریف یک پروژه مطالعاتی ملی برای تامین منابع جهت انجام تحقیقات بیشتر روی این مجموعه هستیم.

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی – فرهنگی  با بیان اینکه  فرآیند کربونیزه شدن زمانی اتفاق می‌افتد که اجسام بدون تماس مستقیم با شعله و سوختن، در یک فضای بسته و تحت دمای بالا قرار گیرند گفت: در این شرایط ساختار شیمیایی مواد دستخوش تغییر شده و اشیاء بدون آنکه خاکستر شوند به ذغال تبدیل می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: در این شرایط تقریباً خصوصیات ظاهری اشیاء حفظ شده و اطلاعات مهمی را می‌تواند در اختیار محققین قرار دهد.

امین شیرازی افزود: ساختار ذغالی شده این قطعات اگرچه باعث پایداری و ثبات آنها در برابر تغییرات شیمیایی می‌شود، اما به شدت در برابر نیروهای مکانیکی و فشار آنها را آسیب‌پذیر می‌سازد، این امر باعث شده تا روند کار تفکیک با ملاحظه و به‌کارگیری تمهیدات ویژه زمان‌بر بوده و جهت نگهداری این مجموعه نیاز به استفاده از شرایط انبارداری و بسته‌بندی ویژه باشد.