ساری

ساری، نمایان‌گر فرهنگ و تاریخ هند بوده و نوعی از لباس سنتی زنان هندی به شمار می‌رود که در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف و شادی وجود دارند و از پارچه‌های بسیار زیبایی برای آن‌ها استفاده می‌شود. طرح‌ بعضی از ساری‌ها روی آن‌ها چاپ شده و برخی دیگر هنر دست است که برای درست کردن آن، ابریشم و پنبه را با هم ترکیب می‌کنند و توسط دستگاه مخصوص پارچه، بافته می‌شود. روی ساری‌های هندی می‌توان طرح سکه، گل‌های مختلف، پرندگان و … را دید که در حقیقت الگوی اغلب ساری‌های هندی از طبیعت الهام گرفته شده است. بعضی ساری‌ها زری‌دوزی شده هستند و زیبایی خیره‌کننده‌ای دارند.

ادویه‌های هندی

تنوع و مرغوبیت ادویه‌های هندی بر هیچ کس پوشیده نیست و طرفداران بسیاری دارد. بسیاری از غذاهای هند بهشت تند و تیز و پر ادویه هستند. البته ادویه‌های هندی تنها برای طبخ غذا استفاده نمی‌شوند؛ به طوری که آشپزهای هندی این ادویه‌ها را برای درست کردن ترشی نیز استفاده می‌کنند. از ادویه‌های محبوب در این کشور که بسیار مورد استفاده هستند، می‌توان به دارچین، خردل، زیره، زردچوبه، تمبر هندی، پودر فلفل و هل اشاره کرد.

کلاه هیماچالی

این کلاه‌ها مخصوص آقایان بوده و از ترکیب رنگ‌های زیبا و متنوعی ساخته می‌شوند و متعلق به مردم «هیماچال پرادش» در شمال غربی هند است. طراحی‌های خاصی که روی کلاه وجود دارد، امضای مردم این منطقه هستند. جنس این کلاه‌ها به گونه‌ای است که حتی در روزهای سرد زمستان نیز سر شما را از سرما محافظت می‌کند و باید گفت که این کلاه حامل بخشی از فرهنگ اصیل هند است.

عروسک‌های راجستانی

یکی از هنرهای باستانی و از محبوب‌ترین رسوم این کشور عروسک‌گردانی است. هندی‌ها برای انجام عروسک‌گردانی‌های خود از زمان‌های گذشته عروسک‌های دستی با شکل و شمایل مختلفی می‌ساختند و از آن‌ها استفاده می‌کرده‌اند. عروسک‌های راجستانی را با چوب می‌سازند و روی آن‌ها را حکاکی می‌کنند و پس از تمام شدن ساخت عروسک، لباسی از راجستان را به تن آن می‌کنند. ناگور، جاپور، اودایپور و اجمیر زادگاه این عروسک‌های دست‌ساز هستند. عروسک‌های راجستانی نماد هنر پرجنب‌وجوش و سنتی هند هستند که در ارتباط با خیمه‌شب‌بازی و نمایش‌های عروسکی تهیه می‌شوند.

چای هندی

کشور هند یکی از بزرگترین مصرف کننده‌های چای و همچنین دومین کشور بزرگ صادرکننده آن محسوب می‌شود. چای هند ترکیبی از انواع ادویه‌جات و حتی گیاهان دارویی است که همین ترکیب و تنوع سبب محبوبیت این چای نزد مردم هند شده است. یکی از رایج‌ترین روش‌های درست کردن چای هندی مخلوط کردن آن با شیر و شکر است. از معروف‌ترین و محبوب‌ترین انواع چای‌ها در کشور هند می‌توان به چای سبز، چای سفید، چای آسم، چای دارجیلینگ، چای کانگرا و چای نیلگری اشاره کرد.

نقاشی مادوبانی

یکی از قدیمی‌ترین سبک‌های نقاشی در کشور هند است. این نقاشی‌ها در ابتدا بر روی دیوارهای گلی کشیده می‌شده‌اند، اما پس از گذر زمان بر روی کاغذ و بوم‌های نقاشی نیز تصویر می‌شدند. در این نقاشی‌ها از انواع رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود و کمتر نقطه‌ای از نقاشی به رنگ سفید باقی می‌ماند.

طرح‌ها و الگوهای نقاشی مادوبانی بیشتر مواقع از الهه‌های هندی مانند کریشنا، رام، شیوا، دورگا و لاکشمی الهام گرفته می‌شوند. البته طرح‌هایی مانند خورشید، ماه و گیاهان نیز در این نقاشی‌ها به چشم می‌خورد. در برخی از نقاشی مادوبانی نیز دربار سلطنتی یا صحنه‌هایی از عروسی‌های هندی به تصویر کشیده شده است.

گانش

«گانش» نام خدای مذهب هندوئیسم است که میان مردم هند بسیار قابل احترام به شمار می‌رود. گانش، سری فیل مانند و شکمی بزرگ دارد و از آن مجسمه‌های بسیاری از جنس چوب، برنج، پلاستیک و گچ ساخته شده است. مردم هند معتقدند این مجسمه‌ها خوش یمن بوده و برای دارندگان آن‌ها خوش شانسی به همراه خواهد داشت.

دیبیس 

«دیبیس» نوعی از جعبه‌های کوچک هستند که از کالاهای سنتی و دکوری هند به شمار می‌روند. دیبیس‌ها در تمامی شهرها تولید می‌شوند و زیبایی و محبوبیت بسیار بالای این ظروف به این دلیل است که طرح‌های زیبایی برای تزئین آن‌ها به کار می‌رود و جنس ساخت آن‌ها نیز ظریف و زیبا است.

جواهرات سنتی هند

علاقه هندی‌ها به جواهرسازی شهره عام و خاص است. از این جواهرات در طرح ها و نقوش مختلف تولید می‌شود و به عنوان دستبند، پابند، گوشواره و گردنبند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سفال‌های آبی راجستان

یکی از هنرهای محبوب و پرطرفدار کشور هند این سفال‌های آبی‌رنگ بوده که هنر دست مردم محلی و بومی این کشور به شمار می‌روند و در میان گردشگران نیز شناخته شده هستند. اکسیدِ کبالت برای رنگ‌آمیزی قسمت‌های فیروزه‌ای سفال‌های راجستانی استفاده می‌شود و رنگ سبز ظرف‌ها را با استفاده از اکسید مس درست می‌کنند که ترکیب این دو زیبایی خاص و چشم نوازی به این سفال‌ها می‌دهد. این سفال‌ها در ابعاد، اندازه و طرح‌های مختلف و به صورت دکوری و تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ظرف‌های برنجی هند

زادگاه ظرف‌های برنجی هندوستان شهر «مرادآباد»، «اوتار پرادش» است، به طوری که مرادآباد به‌ عنوان شهر ظرف‌های برنجی در کل جهان شهرت یافته و دلیل شهرت مرادآباد این است که این ظرف‌ها را به ایالات متحده، انگلیس، کانادا، آلمان، آسیا و خاورمیانه صادر می‌کند و در دسته یکی از بزرگترین صادرکنندگان محسوب می‌شود. این ظروف در طرح‌ها، اندازه‌ها و نقوش مختلف تولید می‌شوند

بیدری

در کشور هند منبت‌کاری بر روی فلز را «بیدری» می‌نامند که قدمت آن به قرن‌های چهاردهم و پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. آثار بیدری یکی از بهترین نمونه‌های صنایع دستی هند هستند. خاک، روغن کرچک و رزین مواد اولیه‌ای هستند که برای ساخت قالب ظرف‌های بیدری استفاده می‌شوند. پس از آماده شدن ظرف، با استفاده از یک شی فلزی الگوهایی را روی آن حکاکی می‌کنند.

کیف‌های رنگی هند

مردم هند در کنار هنرهای دستی متنوع و پرطرفدار خود کیف‌ها و کیسه‌های رنگی بسیار زیبایی را تولید می‌کنند که دارای نقوش مختلف و همراه با رنگ‌های بسیار زیبایی است. بر روی برخی از این کیف‌ها و یا کیسه‌ها طرح‌های منجوق‌دوزی‌شده و بر روی برخی دیگر چاپ‌های طلایی و گلدوزی انجام شده است.

روتختی و رومیزی پارچه‌ای چیکان

چیکان، نوعی رودوزی روی پارچه است. این ایده از هنر رودوزی مردم ترکیه گرفته شده است. قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی زمانی بود که چیکان‌دوزی در هند مشهور شد و هنوز هم لکنو مرکز شهر اوتار پرادش، تمام و کمال در زمینه تولید این اثر هنری فعالیت مؤثری دارد. در چیکان‌دوزی، نخ‌های سفیدرنگی که از جنس ابریشم، پنبه یا نایلون هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ماسک کاتاکالی

رقص هندی‌ها معروف است و جدا از مراسم رقص هندی که برای همه شناخته شده است، رقص‌های سنتی نیز در شهرهای مختلف اجرا می‌شود. رقص کرالا یکی از این مراسم‌های رقص سنتی است که در کاتاکالی اجرا می‌شود. در این رقص، رقصنده‌ها لباس‌های مخصوص به تن می‌کنند و با ماسک کاتاکالی صورتشان را می‌پوشانند. این ماسک با استفاده از چوب نیشکر و چوب کومایجو ساخته می‌شود که سطح بیرونی ماسک را با کاغذ می‌پوشانند تا بهتر بتوان آن را رنگ‌آمیزی کرد و زیبایی ماسک بیشتر شود.

رنگ‌هایی که برای رنگ‌آمیزی ماسک‌های کاتاکالی استفاده می‌شوند از مواد طبیعی ساخته شده‌اند. هندی‌ها برای تزئین این ماسک از تکه‌های شیشه، ورق‌هایِ فلزی طلایی یا نقره‌ای، مهره‌های مخملی و کاغذهای رنگی استفاده می‌کنند، البته که گاهی پر طاووس زینت‌بخش ماسک کاتاکالی می‌شود تا جذابیت آن را دوچندان کند.

سوغات چوبی کرالا

هنرنمایی جالب مردم کرالا روی چوب صندل و خلق آثار منبت‌کاری شده، نشان‌دهنده توجه آن‌ها با محصولات و عنصر طبیعی چوب است. از جمله‌ این هنرنمایی‌ها می‌توان به جاشمعی‌های حکاکی شده، جعبه‌های حکاکی شده و فیل‌هایی که روی آن‌ها حکاکی‌های ظریفی به چشم می‌خورد، اشاره کرد.

کاسه آوازه‌خوان

کاسه آوازه‌خوان در اماکن بودایی هند و به همراه یک دسته چوبی به فروش می‌رسد. لبه کاسه از جنس فلز است و وقتی این چوب را روی آن می‌کشید، صدای دل‌نشینی از کاسه به گوش می‌رسد. کاسه‌های آوازه‌خوان آرامش‌بخش هستند و در ارتباط با یوگا، مدیتیشن و موسیقی‌درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

منبع:ایسنا

این اثر مربوط به دوره هخامنشی است و دارای ۴۸۰ حلقه چاه با ۳۳ کیلومتر طول بوده و میزان آبدهی آن ۴۵۰ لیتر در ثانیه است و مادرچاه آن بیش از ۳۲۰ متر عمق دارد و از دو رشته اصلی به نام‌های قصبه و دولاب تشکیل شده است.

حفر کانالی بدین عظمت با ژرفنای بیش از ۳۰۰ و حجم افزون بر ۷۳ میلیون متر مکعب برداشت خاک در عمق ۳۰۰ متری با کم‌ترین خطا در مسیر یا شیب بندی، مؤید نبوغ ایرانی و شاهکاری بی نظیر در سراسر جهان است.

ناصر خسرو قبادیانی در سفرنامه‌اش به توصیف این قنات پرداخته و حفر آن را به کیخسرو نسبت داده است؛ همچنین به اعتقاد لباف خانیکی باستان‌ شناس خراسانی، حفر قنات به مفهوم واقعی آن برای اولین بار در گناباد انجام شده و گناباد را می‌توان خاستگاه تمدن قناتی به شمار آورد.

این قنات یکی از پر آب‌ترین قنات‌های ایران بوده و دبی آب آن تقریباً در تمام طول سال ثابت است. آب این قنات در گذشته تا ۳۴ کیلومتری شمال مظهر آن منتقل می‌شده و سطح وسیعی از اراضی کشاورزی را سیراب می‌کرده است.

قنات قصبه در سال ۱۳۷۹ توسط سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، همچنین اثر تاریخی و ملی قنات قصبه گناباد به همراه ۱۰ قنات دیگر در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۵ (۱۵ July ۲۰۱۶) در چهلمین اجلاس کمیته میراث جهانی در شهر استانبول ترکیه به عنوان ۲۰ امین اثر ایران و اولین اثر استان خراسان رضوی، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

بدون شک ثبت این اثر در میراث جهانی تأثیر فراوانی در جذب گردشگر به منطقه داشته و خواهد داشت به طوری که بنا بر اظهارات پیشین رئیس اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی که در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرده بود، قطعا هر گاه یک اثر تاریخی در میراث جهانی ثبت می‌شود تاثیرات مثبت چشمگیری نه تنها در منطقه بلکه در سطح ملی و بین المللی به همراه دارد، چرا که گردشگران خارجی وقتی به دنبال مقصد برای گردشگری در کشورهای مختلف هستند اولین چیزی که برایشان اهمیت دارد آثاری است که در میراث جهانی ثبت شده‌اند و همین امر باعث شده‌ که در سال‌های اخیر و قبل از شیوع ویروس کرونا، گردشگران و توریست‌هایی از کشورهای مختلف از جمله آلمان، ایتالیا، انگلستان، سوئیس و… به گناباد سفر کنند. افزون بر آن، استقبال گردشگران داخلی از این اثر در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و ثبت قنات گناباد در میراث جهانی باعث شده است که بسیاری از تورهای داخلی نیز بازدید از قنات قصبه گناباد را در برنامه ریزی تور خود بگنجانند.

از مزیت‌های قنات قصبه گناباد قرار گرفتن آن در نزدیکی شهر، دسترسی آسان و همچنین وجود جاذبه‌های گردشگری پیرامون آن است که از جمله آن‌ها می‌توان به مسجد جامع گناباد، مدرسه نجومیه، موزه مردم‌شناسی و باستان‌شناسی، وجود کوچه باغ‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و اماکن رفاهی و… اشاره کرد.

گفتنی است قنات قصبه گناباد هر ساله میزبان حدود ۷۰ هزار گردشگر داخلی و خارجی است اما در حال حاضر و با توجه به شیوع ویروس کرونا و جلوگیری از انتقال ویروس، این مکان پذیرای گردشگران نیست.

شهر گناباد در ۲۸۵ کیلومتری شهر مشهد و در جنوب خراسان رضوی واقع شده است.

منبع:ایسنا