بازار تاریخی قیصریه لار، گذشته پرآوازه‌تر از امروز

بازار قیصریه لار با آوازه‌ای بلند، گنبدهای سرخ و خاکستری‌اش و نماها و نمادهای پرصلابت دیروزش، قدمتی دیرینه در تاریخ دارد؛ این بازار با اینکه طی قرن‌ها، استحکام و قوام خود را در برابر هجوم‌ها و تازیانه های خشن طبیعت و حتی زلزله های مهیب حفظ کرده اما تنها و با دخالت‌های انسانی و از سر برخی بی مهری ها و البته سوء تدبیرها اکنون تلخ ترین دوران خود را در گذر زمان سپری می کند.

وقتی تاریخ این سرزمین را برایت بازگو می کنند که نمادهای برافراشته از گنبدهای طلایی و خاکستری این بنای تاریخی که حکایت از اقتدار و فرهنگ و تمدن ان روز این سامان وحتی ایران باستان را داشته و روزگاری مردمان این دیار از وجود این کاخ ها و نماها فخرفروشی می کردند ، بازاری که شاهراه مبادلات اقتصادی و تجاری بازرگانان و تجار از ممالک مختلف بود و حتی بسیاری از مورخان و گردشگران خارجی در توصیفش سخن رانده اند، اما اکنون با تماشای وضع امروز این بنای تاریخی احساس می کنی همه این توصیف ها و واقعیت ها، شاید یک افسانه بود.

توصیف سفیر اسپانیا در دوران شاه عباس اول: بازار قیصریه لار می‌تواند با مجلل‌ترین فروشگاه‌های اروپا برابری کند
بازار لار در برگ‌های تاریخ
دن گارسیا سیلوا فیگوئرا که سفیر اسپانیا در دوران شاه عباس اول بود، در سال ۱۰۲۶ قمری و در سفر به ایران بازار لار را چنین توصیف می‌کند: «این بازار بدون شک یکی از زیباترین و فاخرترین بناهای سراسر قاره آسیاست و می‌تواند با مجلل‌ترین فروشگاه‌های اروپا برابری کند»
سفر دن گارسیا به هند و ایران ۱۰ سال به طول انجامید که دقیقا دو سال و هفت روز آن را در ایران گذرانیده، از شهرهای لار، شیراز، اصفهان، کاشان، قم، قزوین و ده‌ها شهرک و دهکده دیگر در این مسیر دیدار کرده است. وی سیاستمداری پخته و مردی عالم و دقیق النظر است که در سفرنامه خویش، وضع جغرافیایی – سیاسی و اجتماعی بخشی بزرگ از ایران دوران شاه عباس اول را مورد مطالعه قرار داده است.

با گذری بر سیر تحولات تاریخی و با تورق و تعمق در لابلای صفحات پرشکوه تاریخ ایران باستان بیشتر می توان به ارزش و منزلتی که بازار پررونق آن روزگار قیصریه و نقشی را که در تحولات اقتصادی و مراودات تجاری و بازرگانی و حتی از منظر سیاسی و فرهنگی در گستره جغرافیایی آن زمان داشت، پی برد.
آنگونه که مورخان در کتُب و سفرنامه های تاریخی نگاشته اند نقشی را که بازار قیصریه در ساختار کالبدی شهر قدیم لار و همچنین کارکردی که در سیر تحولات سیاسی ، اقتصادی و حتی فرهنگی برای مردمان این سامان به ارمغان آورده و البته با سابقه‌ی طولانی تاریخی‌ (بیش از هزار سال) توانسته مبادلات تجاری، اقتصادی و حتی سیاسی لار قدیم را از بصره تا سواحل غربی هندوستان گسترش دهد.
اما هرچه تاریخ را به عقب تر برگردانیم، حقیقتی تلخ آشکار می شود که بازار قیصریه در گذشته و بدون شک رونق و آوازه ای بلند تر از امروز داشت و البته آینده ای مبهم تر از اکنون را باید برایش ترسیم کرد.

جلوه‌ای نازیبا از بازاری تاریخی
بازاری به قدمت تاریخ
بر اساس نظر مورخان محلی تاریخ ساختمان اولیه قیصریه لار به ۹۰۰ سال پیش برمی‌گردد و از «کلاه سیاه» به‌عنوان معمار این بنا یاد می‌کنند که حتی در برخی منابع و پژوهش های حاضر نیز تاریخی حدودا ۱۳۵۰ ساله را برای این بازار قدیمی در نظر گرفته اند.
اصطلاح قیصریه به مراکز تجاری یا مغازه‌هایی اطلاق می‌شود که امکان اقامت شبانه در آن نباشند. این اصطلاح از آغاز قرون وسطی (قرن ۱۰میلادی) تا عصر حاضر، چه در قلمرو کنونی کشورهای عربی و چه در ایران، به معنی «فضاهای تجارتی و صنعتگری» به کار می‌رود.
قیصریه‌ها عمدتاً به دستور پادشاهان یا حکام وقت با طراحی و برنامه‌ریزی قبلی و تا حدودی با توجه به نیازهای اقتصادی شهر و ارتباطش با حوزه نفوذ آن ساخته می‌شد. از این رو نظم کالبدی و فضایی داشته است. این بخش مسقف نسبت به سایر قسمت‌های بازار از نظر معماری و تزیینات، زیباتر و دل‌بازتر بوده، در آن کالاهای گران‌بها از جمله فرش، منسوجات یا طلا و جواهرات فروخته می‌شد.
این بازار که به شکل صلیبی ساخته شده، شکل و طرح خود را حداقل در چهارصد سال اخیر هنوز تا حدودی حفظ کرده است.
هر چند برخی سابقه‌ تاریخی بازار لار به قبل از اسلام و برخی دیگر ساخت آن را به صدر اسلام نسبت می‌دهند؛ اما بازار پیش از قدرت یافتن صفویه وجود داشته و در زمان شاه عباس (حدود سال ۱۰۱۵ قمری)، تعمیری بنیادین شده است.
طرح و ساخت بازار قیصریه لار چنان زیبا بوده است که مورد توجه دیگر حکمرانان فلات بزرگ ایران و نیز تجار خارجی عصر صفویه و حتی بعد از آن قرار گرفته است. به احتمال زیاد سبک معماری بازار لار بر ساخت بازار چیت‌سازهای اصفهان، حتی بازار بخارا و نیز بر بازار وکیل شیراز اثر گذاشته باشد.
بازار قیصریه یکی از زیباترین عرصه‌های تبلور معماری اصیل ایرانی مطرح بوده‌ و اطراف و پیرامون بازار قیصریه را بخش قابل توجهی از این مرکز تجاری تاریخی مسقف و شامل بخشهای مختلفی از جمله کاروانسراها، حمام، مسجد، میدان، آب انبار، چهارسو و چندین سرای بزرگ احاطه کرده است.
بازار لار چندین بار مورد مرمّت قرار گرفته که از جمله می‌توان به زلزله‌ای که در عصر صفوی رخ داده است اشاره کرد که به دستور شاه عباس صفوی در سال ۱۰۱۵ قمری توسط حاجی قنبرعلی بیک جهرمی (وزیر شیراز ) به دست استاد نورالدین محمد؛ بنّا احمدسیاه تعمیراتی انجام شد.
همچنین می‌توان از نوسازی بازار قیصریه در دوره ناصرالدین شاه به دستور فتحعلی خان گراشی، حاکم فارس، نام برد. در این مرمت و بهسازی عصر قاجاریه نشانه‌ها و یادگارهای تازه‌ای از شیوه معماری این عصر به مجموعه «لار» افزوده شد.

ویژگی‌های بازار
بازار قیصریه شامل دو شبکه شمالی و جنوبی است که مدخل ورودی جنوبی آن از میدان جدیدالاحداث لار شروع و به محل‌های شمالی قدیمی بازار ختم می‌شود.
رشته دیگر شرقی و غربی است که در تقاطع بازار شمالی‌جنوبی دارای یک چهارسوق وسیع است. چهارسوق به صورت هشت گوش است و در چهار گوش آن چهار باب مغازه در هر سمت احداث شده ‌است.
بازار قیصریه لار سرمشقی برای ساختن سایر بازارهای قدیمی ایران بود و از روی طرح این بازار، بازارچه بلند اصفهان و سپس بازار وکیل شیراز در دوره زندیه بنا شد.
طاق‌های ضربی با این ارتفاع در سایر بازارهای قدیمی ایران دیده نمی‌شود. جالب‌ترین بخش بازار قیصریه لار طرح چهارسوق آن است که در نوع خود از نظر معماری منحصربه‌فرد است. گنبد سنگی چهارسوق طرح بسیار جالبی دارد و ارتفاع آن از ۱۸ متر تجاوز می‌کند.
روی طاق ضربی چهارسوق بادگیر (خشیخان) ساده‌ای زده‌اند که باعث تهویه بازار می‌شود. به علت ارتفاع زیاد طاق چهارسوق، این تهویه به طور کامل انجام می‌گیرد، به همین دلیل بازار قیصریه در تابستان‌ها دارای هوای فوق‌العاده خنکی است.
طاق عظیم ضربی چهارسوق که روی یک هشتی قرار دارد، پس از گذشت صدها سال کوچک‌ترین خللی نیافته ‌است و با آن شکوه نخستین چشم را می‌نوازد.
چند نمونه از درهای قدیمی مغازه‌ها هنوز در محل خود باقی است، کف خیابان و میدان جنوبی بازار از کف بازار بلندتر است و به همین جهت ارتفاع بازار پایین‌تر از سطح آن قرار دارد، یک پلکان سنگی نیز رابط خیابان به بازار است.
بازار قیصریه همچنین دارای کارونسرا و تیمچه نیز هست ، تیمچه به معنی کاروانسرای کوچک است و در دوره‌های معاصر به‌ کاروانسراها یا سراهای کوچک و سرپوشیده تیمچه گفته می شود.
به بیانی دیگر همچنین گذرهایی که به فضای مرکزی و راسته‌ها راه دارند و دورتادور فضای مرکزی را در بر می‌گیرند، که به آن‌ها غلام گردان یا تیمچه می‌گویند.
ترکیب فضای مرکزی و غلام گردش‌های بازار متاثر از بینش و ادراکات فرهنگی، علمی یا به بیان کلی‌تر جهان‌بینی ایرانیان پیش از اسلام و در ارتباط با فرهنگ غنی مشرق زمین به ویژه بین‌النهرین است.
قیصریه به فضایی گفته می‌شده که از لحاظ خصوصیات معماری به یک راسته‌ فرعی، دالان یا تیمچه و در مواردی به یک سرا شبیه بوده است و غالبا به عرضه‌ کالاهای گران‌بها و منسوجات عالی اختصاص داشته است.

تجارت در بازار امروز قیصریه
راسته‌ها
بازار قیصریه همچنین دارای چهار گذر عمود بر هم است که شکل صلیبی آن را می‌سازند.
راسته جنوبی میدان برای نحوه قرارگیری‌اش نسبت به میدان شهر «راسته میدان» خوانده می‌شود.
راسته شمالی را به سبب نزدیکی‌اش به برکه‌ای به همین نام در خارج، ولی نزدیک به آن «راسته آب‌فروشان» نامیده‌اند.
راسته غربی را به سبب نوع فعالیت شغلی‌ای که سابقا در آن غالب بوده «راسته کمرگیری» می‌نامند. راسته شرقی نیز «راسته قصاب‌ها« (یا مسگرها) نامیده می‌شود.
همچنین بازار را تعدادی کاروانسرا از دوره صفویه احاطه کرده ‌است که هر یک از آنها نمونه بارزی از معماری روزگار صفوی است، از جمله در گوشه جنوب‌شرقی میدان جدیدالاحداث، کاروانسرای جالبی است که سردر آن رو به خیابان باز می‌شود.
سردر ورودی دارای گچ‌بری‌های دل‌انگیز و زیبایی است که از طریق دالان طولانی به صحن کاروانسرا مربوط می‌شود. صحن کاروانسرا دارای طرح چهارگوش است و در چهار طرف آن چهار ایوان با سبکی بسیار جالب بنا شده که دارای طاق‌های بیضوی و جناقی است و هم اکنون از حجره‌های اطراف کاروانسرا به‌عنوان انبار استفاده می‌شود.

ساماندهی بازار تاریخی قیصریه مطالبه ای به حق
به همان میزان که سرخی خاک و رسوب های برجای مانده از تاریخ کهن لارستان را می توان ازفضای بیرونی و گنبدهای برافراشته بر بازار قیصریه نظاره کرد در داخل بازار اما به سبب برخی چینش های نامنظم مغازه ها و سیستم های معیوب و ناقص تاسیسات برق باید سرخی آتش و بروز فاجعه ای دردناک را به انتظار نشست.
اگرچه تکان های زلزله مهیب اردیبهشت سال ۱۳۹۹ هنوز بر جان و روان مردم و البته شهر قدیم لار سنگینی می کند، اما تراژدی غمبار و قصه تلخ ویرانگری ها و زخم های کهنه بر پیکر نیمه جان بناهای تاریخی به عنوان هویت و نماد تمدن و فرهنگ این سامان دردی فراتر از آن زلزله ویرانگر برای مردم است.
با گشت و گذاری در سطح شهر قدیم لار و فضای پیرامونی بازار قیصریه به وضوح می توان عمق فاجعه و بی مهری های روا داشته بر چهره افسرده و مخروبه های تاریخی و آب انبارهای اطراف بازار قیصریه را دید.
وقتی با مردم این دیار هم سخن می شوی از اینکه هویت هزار ساله و نگین شهرو دیارشان یعنی بازار قیصریه و دیگر بناهای تاریخی و ارزشمند این شهر که حتی با وقوع آن زلزله مهیب استحکام و قوام خود را به رخ کشیدند، به چنین فرجام ناخوشایندی دچار شده اند به وضوح می توان افسردگی و غم و حسرت را در وجود آنها جستجو کرد.
سامان دادن به بازار قیصریه به عنوان نگین شهر و میراث گرانسنگ این دیار و سایر بناهای تاریخی از جمله آب انبارها و سنگ نوشته ها در اطراف این بنای زیبای تاریخی مطالبه بحق و مغفول مانده مردم از سالیان متمادی است.
برخی بی نظمی های حاکم در ساختار و چینش راسته ها و عدم تناسب مغازه های موجود با کالبد سنتی و قدیمی بازار، سبب بروز مشکلات و چالش هایی فرا روی رونق و پویایی این بنای تاریخی شده است.

بازاری قدیمی لار: بازار قیصریه بدون آب انبار و بناهای زیبا در اطراف خود، بی‌معنا است
گذشته ای پر رونق تر از امروز
آنچه از فحوای کلام و دل نگرانی برخی افرد قدیمی و کهنسالان لاری می توان تحلیل و تفسیر کرد این است که وضعیت امروز بازار قیصریه لار با گذشته آن حتی به نسبت چند دهه قبل به لحاظ رونق و فعالیت رسته ها و هیاهوی بازار تفاوتی فاحش یافته است.

یکی ازبازاریان قدیمی لاری در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: بازار قیصریه بدون آب انبارها و گنبدها و بناهای زیبا و معماری اصیل آن در اطراف خود، بی معناست.
وی که اکنون و به قول خودش پس از حدود ۶۰ سال کار تجاری و اقتصادی در کشورهای حوزه خلیج فارس و بازار قیصریه بازنشسته شده و اینک در کنار فرزندان در بازار امام و در شهر جدید لار مشغول گذران زندگی است، می گوید: هیاهو و جنب و جوش گذشه بازار قابل قیاس با این دوره نیست.
این مرد پا به سن گذشته لاری معتقد است که آنچه باعث رونق بازارقیصریه و برکت شهر لار قدیم بود ، نیک اندیشی و حضور فعال خیرین در آب انبارها و سردخانه هاو مساجد اطراف این بازار بود.

عضو هیات امنای بازار قیصریه‌:‌ با تزریق قطره‌چکانی اعتبارات، اثری از بازار قدیمی لار نمی‌ماند
مشارکت بازاریان برای ساماندهی بازار
البته نکته حائز اهمیت در این رهگذر آن است که برای تکمیل ، ترمیم و ساماندهی بازار قیصریه علاوه بر مسئولیت پذیری متولیان امر و دستگاه های دولتی برای تحقق وعده ها مشارکت و سهیم شدن خود مردم و بازاریان نیز ضرورتی غیرقابل انکار در این زمینه است.
نوید عباس پور عضو هیات امنای بازار قیصریه در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: استارت کار برای مشارکت و سهیم شدن بازاریان و اصناف مختلف برای کمک به ساماندهی و همراهی مسئولان امر زده شده و استقبال نیز با قوت ادامه دارد.
وی بدون اشاره به مبلغ جمع آوری شده بازاریان گفت: بدون شک سهم بازار و مشارکت بازاریان در راستای ساماندهی و احیای این بافت ارزشمند تاریخی قابل ملاحظه خواهد بود.
عباس پور یادآور شد: آنچه که بیشتر بازاریان لاری را رنج می دهد برخی بی عدالتی ها و عدم توزیع عادلانه منابع و اعتبارات و همچنین بی مهری برخی مسئولان استانی و ملی نسبت به مردم لارستان در زمینه ساماندهی و احیای بافت ها و بنایای تاریخی این دیار کهن است.
وی با بیان اینکه بازار قیصریه لار برغم همه پیشنیه تاریخی اش و عمق و تاثیربسزایش در هویت تاریخی و فرهنگی استان فارس ولارستان و حتی الگویی برای سایر بازارهای کشور اما همچنان مورد بی مهری و مظلومیت و مهجوریت قرار دارد.
وی خواستار تمرکززدایی و تخصیص اعتبارات ویژه برای ساماندهی بازار قیصریه لار شد و گفت: اعتبارات قطره چکانی برای ساماندهی، تعمیر و بهبود وضعیت این بازار به جز تلف کردن وقت چیز دیگری به دنبال نداشته و با ادامه چنین روندی از آثار وبناهای تاریخی لار و همچنین بازار قیصریه چیزی باقی نخواهد ماند.
عباسپور با بیان اینکه حدود ۱۸۰ مغازه دار در قالب حدود ۱۲ صنف اعم از پارچه فروش، مس گری، عطاری فروشان و لوزام آرایشی در این بازارفعالیت دارند ، گفت: تاریخ پرشکوه این بازار در میان وعده های عملی نشده گم شده است.

برخی اقدام ها برای ساماندهی کارشناسانه نیست
عباسپور همچنین به حفر یک تونل بیش از یک متر و ۱۸۰ سانتی متری برای ساماندهی و عبور کابل های برق بازار توسط میراث فرهنگی اشاره کرد و و گفت: وجود حفر این کانل عمیق ، خاطره ای بد را در ذهن بازاریان و حتی مردم لار و دلسوزان به آثار ارزشمند تاریخی بوجود آورده است.
این عضو هیات امنای بازار قیصریه لار ادامه داد که اکنون و با شروع هر اقدامی از سوی متولیان امر بازاریان را با دلهره مواجه می سازد.

انتظار ۳۰ ساله از اداره اوقاف لار برای ساماندهی مسجد چهاربرکه و کارگاه‌های مربوط به بنای تاریخی دهن شیر
آینده بازار قیصریه پشت دیوار وعده ها
عملیات اجرایی و کار مرمت، بازسازی و احیای بافت تاریخی بازار قیصریه لار از از حدود دوهفته قبل و البته به امید تحقق وعده‌های داده شده برای تخصیص اعتبار مورد نیاز برای این اثر تاریخی ارزشمند آغاز شده است.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان لارستان گفت: از مجموع ۲۰ میلیارد ریال رقم تخصیصی در سفر چهارم شهریور سال ۱۳۹۸ علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری به شهرستان لارستان هنوز مبلغی ابلاغ نشده است.
سیما علویه، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اگرچه ازحدود دو هفته پیش کار مرمت و بازسازی این اثر تاریخی توسط پیمانکار و با نظارت استادکاران مرمت شیراز آغاز شده اما به هیچ وجه اعتبار موجود جوابگوی کار مرمت و احیای این اثر نیست.
علویه بیان کرد: در سفر مونسان به شهرستان لارستان و بازدید از بازار قیصیریه مبلغ ۷۰ میلیارد ریال برای مرمت، بازسازی و احیای بافت های تاریخی در شهرستان های لارستان، خنج و گراش و از محل اعتبارات ملی و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تخصیص یافت.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لارستان گفت: از این رقم و وعده وزیر هنوز مبلغی برای مرمت و بازسازی بازار تاریخی قصیریه برغم پیگیری های متعدد اختصاص نیافته است.

پرونده ثبت جهانی پس از ۱۱ سال همچنان خاک می خورد
پرونده مربوط به ثبت جهانی بازار قیصریه لار با وجود قدمت بیش از ۱۳۵۰ ساله‌اش همچنان در میان راهروها و بروکراسی های اداری و البته کمبود اعتبار خاک می خورد.پرونده مربوط به ثبت جهانی بازار قیصریه لار با وجود قدمت بیش از ۱۳۵۰ ساله اش همچنان در میان راهروها و بروکراسی های اداری و البته کمبود اعتبار خاک می خورد.
به گفته مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لارستان پرونده ثبت جهانی بازار قیصریه معطل ورود گروهی از کارشناسان و باستان شناسان از مرکز است که حدود ۱۱ سال تاکنون همچنان این مشکل رفع نشده است.
علویه در توضیح دلیل این چالش می گوید که به دلیل نبود اعتبار و تامین بودجه لازم برای دستمزد این اکیب کارشناسی، پرونده ثبت جهانی این اثر گرانبها ۱۱ سال است که به تاخیر اتاده است.
به گفته علویه، به جریان انداختن ثبت جهانی بازار پس از ۱۱ سال انتظار مستلزم بازبینی توسط کارشناسان تهران و تامین اعتبارلازم در این راستاست.

نیاز ۴۰ میلیارد ریال برای ساماندهی و احیای بازار قیصریه
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لارستان همچنین میزان اعتبار مورد نیاز برای ساماندهی و بهبود وضعیت و احیای بافت تاریخی بازار قیصریه را رقمی افزون بر ۴۰ میلیارد ریال عنوان کرد و گفت: یکی از چالش های موجود در تاخیر و کندی روند احیای این بافت نبود اعتبار و تزریق بودجه های قطره چکانی است.
علویه یادآور شد: سالانه حدود ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد ریال از محل اعتبارات استانی و میراث فرهنگی استان و شهرستان برای ساماندهی و احیای این بافت تخصیص می یابد که این اعتبار به هیچ وجه جوابگو نیست.
وی تاکید کرد: از آنجا که این اعتبارات جوابگوی حجم کارها و اقدام های لازم برای ساماندهی بازار نیست و علاوه بر ذهنیت منفی در بین مردم و بازاریان هر ساله نیز مشکلی بر مشکلات و چالش های موجود این بنای تاریخی افزوده می شود.

ضرورت ورود دادستانی
علویه همچنین با اشاره به برخی ساخت و سازهای غیرمجاز در اطراف بازار از جمله ساختمان برخی بانک‌ها خواستار ورود دادستانی مرکز لار و سایر مسئولان امر برای کاهش ارتفاع و جلوگیری از ادامه این روند شد.
وی گفت: البته نامه ای سرگشاده نیز با امضای بازاریان قیصریه در اختیار دستگاه ها و نهادهای امنیتی و قضایی در این راستا قرار گرفته و امیدوار به همکاری این آنها برای رفع این چالش ها هستند.
علویه ادامه داد که احیا و ساماندهی حجره های طبقه دوم بازار قیصریه که اکنون توسط مالکان انبار شده و تبدیل به چایخانه و کافه سنتی شده از دیگر چالش های موجود برای انجام اقدام‌های احیایی این بازار است.

لزوم هم افزایی برای احیای بازار
وی با بیان اینکه اداره اوقاف و امورخیریه شهرستان لارستان با اینکه حدود ۳۰ سال است اجاره بافت های تاریخی از جمله مسجد چهاربرکه وکارگاه های مربوط به بنای تاریخی دهن شیر را دریافت کرده اما تاکنون اقدام عملی خاصی برای ساماندهی و احیای این بافت ها انجام نداده است.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لارستان تصریح کرد: شهرداری و شورای اسلامی شهر قدیم لار نیز باید با هم افزایی و تخصیص اعتبارات ویژه برای احیای بازار و بافت های تاریخی اطراف ان نیز همت بیشتری به خرج دهد.
علویه گفت: بهتر است که مدیریت و محوریت کار احیای بافت تاریخی بازار قیصریه از حوزه شهرداری و شورای شهر به اداره کل راه و شهرسازی انتقال یابد و بدون شک این امر برای پیگیری ، نظارت و حتی تلاش برای دریافت اعتبارات بیشتر نیز به صلاح تر و مناسب تر خواهد بود.

بازار قیصریه لار در سال ۱۳۱۷ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
شهرستان لارستان در سال ۱۳۸۸ با تصویب هیات دولت به فرمانداری ویژه ارتقا یافت.
این شهرستان به مرکزیت شهر لار با جمعیتی حدود ۲۳۰ هزار نفر در فاصله حدود ۳۸۰ کیلومتری شیراز در جنوب استان فارس واقع شده است.

منبع:ایرنا

اصفهان ، شهر گنبدهای بی‌بدیل ایران

گنبدهای بی‌بدیل ایران را در اصفهان می‌توان دید، شهر گنبدهای فیروزه‌ای و خاگی، شهر گبندهای مزین به کاشی و آجر که عالمی از تخیلات ظریف و با صلابت هنر ایرانی را در مساجد به تصویر می‌کشند، گرچه توسعه ساختمان‌های بلند، منظر شهر گنبدها را تا حدی مخدوش کرده اما باز هم اصفهان با همه این توسعه‌های بی سر و ته، شهر گنبدها و مناره‌هاست.

اصفهان شهر پل‌ها، شهر گل سرخ، شهر مناره‌ها و شهر گنبدهاست. نه فقط گنبدهای فیروزه‌ای، گنبدهای آجری نیز در این شهر صلابت و ابهتی بی‌تکلف دارند.  در گذشته این گنبدها در آبی بی‌انتهای آسمان اصفهان جلوه‌ای صد چندان داشتند آنگونه که در توصیف‌های گردشگران و پژوهشگران فرهنگ ایران یکی از اولین مناظری که آنها در بدو ورودشان به اصفهان به توصیف آن پرداخته‌اند، منظر بی‌بدیل گنبدها در میان انبوه درختان باغشهر اصفهان است.

اصفهان از چهارسو، از سر و بن بی امان گسترده شده است و شاید دیگر نتوان گفت که منظر آسمان و دورنمای اصفهان همان تصویری است که روزی اوژن فلاندن فرانسوی یا ارنست هولستر آلمانی توصیف کرده‌اند؛ اصفهانی که به تعبیر و توصیف آنها در بین بناهای کم ارتفاعش گنبدها برافراشته شده‌اند و در تابش خورشید می‌درخشند و رو به شمال جلوه می‌فروشند. یا آنجا که ژان دیو لافوآ و آبرهام جکسن در چشم‌انداز  اصفهان  از قبٌه‌های فیروزگونی می‌گویند که با رنگ آبی آسمان رقابت می‌کنند.

گنبدهای اصفهان شاخص‌اند

مرتضی فرشته‌نژاد از استادان برجسته مرمت در اصفهان از کسانی است که تمام سال‌های کاری‌اش با آثار نفیس میراث فرهنگی اصفهان چون گنبدها عجین بوده است. آنها  را رصد کرده  و در میراث فرهنگی اصفهان برای حفاظت و پاسداری آنها چه در میدان عمل و چه در میدان مشورت کوشیده است. ایرنا  با این پیشکسوت میراث فرهنگی اصفهان برای توصیف اصفهان، شهر گنبدها و و بررسی چالش‌های آن همراه و هم صحبت شده است.

فرشته نژاد در این گفت و گو، ابتدا گریزی به طرح جامع اصفهان زد. طرحی که در آن مرحوم سید هادی میرمیران  با همکاری کارشناسان کمیسون ماده پنج نقطه نظرهای میراث فرهنگی و شهرسازی ایرانی اسلامی را مطرح کرد و در صورت اجرا می‌توانست جاذبه‌ای برای اصفهان باشد. به این معنی که در دروازه‌های شهر و بلندی‌ها به سمت گنبدهای اصفهان دید وسیعتری وجود داشته باشد. عاقبت اما آنچه اجرا  شد طرح جامع ارتفاعات بود که بر فرم کاسه‌ای شهر اصفهان در تجدید نظر طرح جامع اصفهان سایه انداخت و چشم‌انداز گنبدها را از اطراف و ورودی به شهر تحت شعاع قرار داد.

این کارشناس میراث فرهنگی در این ‌باره به ایرنا گفت: گنبدهای اصفهان شاخص‌اند؛ حتی در زمانی که طرح جامع اصفهان توسط مرحوم میرمیران  تهیه شد یکی از دیدگاه‌هایی که مطرح شد این بود که ورود از هر دروازه‌ای از اصفهان به طرف گنبدها باشد.

طرح جامع ارتفاعات، سایه بر شهر گنبدها

وی درباره آنچه با ارتفاع گرفتن ساختمان‌ها، دیدگاه و منظرگاه گنبدهای اصفهان را حتی در بلندی‌های اصفهان تحت شعاع قرار داده است، افزود: در طرح جامع اصفهان فرم کاسه برای اصفهان دیده شده بود. کاسه گودی و جداره‌ای دارد. در این فرم که قرار بود اصفهان قدیم و ارتفاعاتش حفظ شود خط افقی برای گنبدها و بناهای تاریخی و مناره‌ها ایجاد کرده بود. همان نمایی از اصفهان که سیاحان در بدو ورود به اصفهان  از مناره‌ها و گنبدها توصیف می‌کردند.

فرشته نژاد گفت:  در تجدید نظر درباره طرح جامع اصفهان طرح جامع ارتفاعات ارائه و اجرا شد که مطابق با آن در جاهایی که نباید ارتفاع بدهند ارتفاع داده شد. این طرح چیزی مثل کچل موفرفری یا سیاه موبور بود! طرحی عوام فریبانه که مشکلات عدیده ایجاد کرد. اگر آنها روی  فرم کاسه اصفهان که مصوب شده بود مانده بودند اکنون  این مشکلات را نداشتیم و به حتم این مشکلات در آینده خودش را بیشتر نشان می‌دهد.

اکنون منظر آسمان اصفهان به همراه گنبدهایش با صدها بنای طویل و عظیم خراشیده و مخدوش شده است. سیمای شهر موزه و باغشهر اصفهان در حجم انبوه ساخت و سازها آن جلوه‌های گذشته را ندارد اما هنوز هم گنبدهای بی‌نظیر این شهر از گوشه و کنار بلندی‌ها و ساختمان‌ها در حالی که تن به تن آبی آسمان می سایند کم و بیش رخ می‌نمایند.

معماری بومی را مطرح کنید

فرشته نژاد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا  اصفهان را شهر گنبدهای زیبا خواند اما در عین حال بر این باور است که نباید گنبدهای عجیب و غریب در اصفهان بسازند و معماران باید همان گنبدهای سنتی و جا افتاده معماری بومی را مطرح کنند نه اینکه به دنبال گنبدهایی تقلیدی از کشورهای دیگر و یا الگوهای من درآوردی بروند.

وی در این باره افزود: فرم‌ها و الگوهای امروزه در گنبدها  به برکت مصالح محکم است. در گذشته مصالح آجر، گچ و پوشش کاشی بود و حالا بتون‌آرمه (بتون مسلح)و مواد بسیار مقاوم امکان ساخت هر فرمی را می‌دهد تا  هرچه می‌خواهند بسازند اما این فرم‌ها باید معنی‌دار باشند.

مدرس پیشین دانشگاه هنر اصفهان  با ابراز نگرانی نسبت به مرمت گنبدهای اصفهان و خدشه‌ای که به هویت آنها وارد می‌شود گفت: در طول زمان گنبدها از نظر فرم و زیبایی، ارتفاع و تزیینات متحول شدند و تکامل پیدا کردند. تا اواخر قاجاریه گنبدهایی داشتیم که بسیار ارزشمند بودند و اما اکنون خدشه‌هایی به آنها وارد شده است که امیدواریم با جدی گرفتن علم مرمت به هویت گنبدهای اصفهان بیشتر از این خدشه‌ای وارد نکنند.

عنوان شهر گنبدها برای اصفهان اغراق آمیز نیست و  فرشته نژاد نیز آن را  تاکید می‌کند. باید گفت در هر دو دوران پایتختی اصفهان، چه سلجوقی و چه صفوی، دوره ای از تحول و اعتلای گنبدها در معماری ایران بوده است و این شهر گنبدهای بی‌نظیری را از آن دوران به یادگار دارد.

 گنبدهای شهر اصفهان، تبلور ذات ایرانی هنرمند

از اصفهان سلجوقی گنبدهای زیبا و ارزشمندی به یادگار مانده است و گنبدهایی چون گنبد نظام الملک، گنبد تاج‌الملک و گنبد مسجد برسیان از این جمله‌اند. روند تکامل گنبدها ادامه یافت تا آنکه در دوران صفویه که اصفهان دوباره در مرکز قدرت پادشاهی ایران قرار گرفت، همچنان که معماری به اوج پیشرفت خود در آن  روزها می رسید، گنبدها در نهایت آراستگی و زیبایی به اوج کمال و جمال خود رسیدند. گنبد مسجد شاه و گنبد مدرسه چهارباغ از نمونه های کمال یافته گنبد سازی با تزیینات کاشی، یادگار دوران صفویه در شهر اصفهان هستند.

گنبدهای مساجد و بقعه‌هایی که اصفهان را به شهر گنبدهای فیروزه‌ای شهره کرده است  بیشتر متعلق به دوره صفویه تا دوره قاجاری‌اند و  با کاشیکاری معرٌق آراسته شده اند. در تزیینات  این گنبدها هنرمند کاشیکار اصفهان طرح‌های  اسلیمی را که به هزاران تکّه کاشی در آمده است با ظرافت تمام در گرداگرد گنبدها کنار هم می‌چیند تا نقش یکدستی حاصل شود.

گنبد مسجد جامع عباسی گنبد مدرسه چهارباغ، دو گنبدهای درب امام، گنبد هارون ولات، گنبد مسجد رکن الملک، گنبد مقبره آقا نجفی، گنبد بقه شاهزادگان، گنبد مسجد سید، گنبد بقعه واله، گنبد امامزاده اسماعیل، گنبد تکیه خاتون آبادی و گنبد بقعه میرزا رفیعا نائینی از ادوار مختلف در شمار گنبدهای فیروزه‌ای اصفهان جای می‌گیرند.

از نگاه فرشته نژاد گنبدهای اصفهان تبلور ذات ایرانی هنرمند هستند. وی معتقد است آنچه در تناسبات گنبدهای اصفهان خلق شده آن چیزی است که آدمی دوست دارد: هنرمندان ایرانی سادگی سال‌های ابتدایی ورود اسلام به ایران را رعایت نمی‌کردند و بلکه فرمی را خلق می‌کردند که جاذبه داشته باشد.

این کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به تزیینات آجری گنبدخانه‌های سلجوقی چون نظام الملک و تاج المک افزود: در این گنبدخانه‌ها تزیینات آجر که نماد خاک است را فرم و شکل داده‌اند و به گونه‌ای چیده شده‌اند که آدمی  را به طرف آسمان‌ها و وحدانیت اشارت می‌دهند.

عالم بی‌همتا و خیال‌انگیز گنبدخانه های اصفهان

در آسمان اصفهان این تنها گنبدهای مزین به کاشی نیستند که خودنمایی می‌کنند؛ گنبدهای آجری نیز دنیایی دیگر از نقش‌های انتزاعی، هندسی و گیاهی را در گنبدخانه هایشان دارند. در گشت و گذار در شهر اصفهان، از میدان عتیق تا آن سوتر در شرق، جایی که در دل خود مجموعه ای نفیس از مساجد چون دشتی و برسیان و ازیران دارد، عظمت گنبدهای آجری رهگذران را دعوت به تماشا می کند. در این دعوت بی تکلف، نمای آجری گنبدها شاید شما را به وجد نیاورد اما همان طور که فرشته نژاد تاکید کرد دنیای زیر گنبدخانه هر آینه بیننده را به شگفتی وا می‌دارد.

ساعت‌ها باید زیر گنبد خاگی(تخم مرغی) چرخید و در پی زاویه‌ها و اضلاع گنبدخانه، شمسه‌های چند پر، نقوش گیاهی و هندسی‌ها را به نظاره نشست. هنرمند ایرانی در تزیینات آجری زیر گنبدخانه چنان روحی در کالبد اشکال گوناگون  آجر از چهار ضلعی‌ها تا کثیر الظلعی‌ها دمیده که گویی تخیل جان گرفته است و در فضای ملکوتی گنبدخانه همه از پایین تا راس المرکز گنبد رو به یگانگی آفریدگار هستی نشانه می‌روند.

فرشته نژاد با اشاره به تکامل تدریجی تزیینات از صدر اسلام یادآور شد: در هنر ایرانی ـ اسلامی تصویر نگاری نمی‌توانستند بکنند و بنابراین طبیعت را به صورت انتزاعی نشان دادند. نقش اسلیمی‌ها که در کاشی کاری گنبدها می‌بینید یا فرم های  زیبایی که زیر گنبد مسجد شیخ لطف الله می‌بینید همه برآمده از هنر اسلامی ایرانی است.

در واقع بنا به گفته‌های فرشته نژاد این هنر مسلمان ایرانی است که خواسته با هندسی‌ها طبیعت انتزاعی را خلق کند چرا که محدوده آفرینش های هنری  او در مسجد تعیین و محدود است واین دست مایه‌ای برای بروز خلاقیت او در بوجود آوردن تزیینات بی‌نظیر شده است. هنری که در آینه اسلام، اقتباس از فرهنگ و میراث کهن ایران دارد و در تزیینات گنبد و گنبدخانه‌ها شاهکارهای بی‌نظیری آفریده است.

هنر مسلمان ایرانی در گنبد و گنبدخانه‌های مزین به کاشی‌ها باز هم همین روایت را دارد و به تعبیری گنبدخانه‌های موزون و کاشیکاری شده اصفهان دلگشا و مملو از گل و بوته‌ها، شمسه ها و گردونه‌هایی  است که همه در کار آفرینش زیبایی از یکدیگر پیشی می‌گیرند.

گنبد شیخ لطف الله دردانه و جواهر گنبدهای اصفهان

گنبد مسجد شیخ لطف الله یکی از زیباترین گنبدهای این شهر و در واقع دردانه گنبدهای ایران است. تزیینات این گنبد تلفیقی از آجر و کاشی( معقلی) است و اسلیمی‌های آن  در پیکر موزون و متناسبش در بستر رنگ روشن آجرها جلوه ای بی‌همتا دارد. این گنبد را کارشناس گفتگوی امروز ایرنا پیرامون شهر گنبدها  جواهر اصفهان دانست.

فرشته نژاد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در توضیح روند تکامل تزیینات گنبدها گفت: بعد از آنکه کاشی‌سازی  در اصفهان و  در ایران پیشرفت کرد، این هنر در بناهای عبادی و مذهبی کاربرد پیدا کرد. در زمان صفویه که اصفهان، به عنوان پایتخت کشور شیعه قدرتمند در مقابل کشور سنی قدرتمند عثمانی مطرح شد، اصفهان بایستی از همه نظر بتواند  خودنمایی  و ابراز وجود کند.عثمانی  مساجد بزرگی مثل ایاصوفیه داشت  که البته کلیسا بود و تبدیل به مسجد شد و در ایران هم مسجد جامع عباسی  یا  مسجد شیخ لطف الله که جواهر اصفهان است را ساختند.

فرشته نژاد افزود: کاشیکاری  درگنبد دو منظوره است. منظور اول این است که گنبد کامل عابق شود  و منظور دوم تزیینات است و  اینکه از نظر بصری  توجه نمازگزار به بزرگی و عظمت خداوند باشد.

او رنگ‌ها را در کاشیکاری گنبدهای مساجد پیوسته و وابسته به این معنی دانست که همه توجه ها به سمت آسمان و  ماورا طبیعت سوق داده شود. دیدگاهی که دین اسلام و تشیع آن را دیکته می‌کند.

وی در ادامه گفت و گو با اشاره به گنبدهای کلیساهای اصفهان افزود: در دوران صفویه چند گنبد مثل گنبد کلیسای بیت اللحم و کلیسای مریم  در جلفای اصفهان به پیروی از فرهنگ و  حکومت مذهبی سیاسی ایران ساخته شد. مسیحی‌ها در مورد تصویر سازی و تصویر نگاری هیچ گونه قید و بندی  ندارند و صحنه های قیامت را  داخل گنبدخانه به تصویر می‌کشند. از طرفی ارامنه اقلیت بودند و گنبد به عنوان عبادتگاه ساخته می‌شد بنابراین  تزیینی که بخواهد در مقابل تزیینات گنبد مسجد جامع عباسی یا گنبد شیخ لطف الله عرض اندام کند را بکار نبردند و یا اجازه این کار را نداشتند.

به هر روی گنبدها در شهر اصفهان از مساجد و کلیساها تا بقعه‌های باباها و پیران هم از برون و هم از درون تماشایی و چشم گیراند. چه آنها که سلجوقی‌اند و تزیینات‌شان در زیر گنبد خاگی شان در نهایت ظرافت و صلابت است و چه آنهایی که صفویه‌اند و با کاشیکاری معرق در کمال و شکوه با کاشی آراسته شده‌اند و یا گنبدخانه کلیساهایی که گالری‌های بی‌بدیلی از هنر ارامنه و تزیینات ایرانی اند.  اصفهان، به واقع شهرموزه ای است که همه جایش دیدنی و شنیدنی است؛ اما شنیدن کی بود مانند دیدن!

منبع:ایرنا

آشنایی با تالاب شادگان

تالاب بین‌المللی شادگان یکی از تالاب‌های بزرگ ایران است. این تالاب در جنوب غربی ایران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع شده‌ است.

در همایش تالاب‌های جهان در رامسر تصمیم گرفته شد که سه تالاب شادگان، خورموسی و خور الامیه با عنوان تالاب شادگان شناخته شود. کنوانسیون رامسر معاهده‌ای بین‌المللی است که در ۱۹۷۱ امضا شده‌ است به منظور حفظ و نگه‌داری تالاب‌ها می‌باشد. در این کنوانسیون فهرستی از تالاب‌های مهم جهان نیز تهیه شده که به «فهرست رامسر» شهرت دارد. در این فهرست بریتانیا با ۱۶۴ تالاب از لحاظ تعداد و کانادا با ۱۳۰ هزار کیلومتر مربع تالاب، از لحاظ وسعت رکورددار است.

مقر دائمی کنوانسیون در گلند، سوئیس است. گفته می‌شود سدسازی و رعایت نشدن نیاز آبی تالاب، تخلیه پساب‌های آلوده‌ای چون مزارع نیشکر، پرورش ماهی و فولاد خوزستان، عبور لوله‌های نفتی، فعالیت ۳۰ واحد پتروشیمی و تخلیه زباله‌های شهری، این تالاب منحصربه‌فرد را از سال ۱۳۷۲ وارد فهرست قرمز تالاب‌های بین‌المللی (لیست مونترو) کرده‌ است. آب این تالاب بین‌المللی که از لحاظ رتبه‌های ثبت شده در یونسکو در گذشته در رتبه پنجم جهانی قرار داشت، از رودخانه‌های جراحی و کارون همچنین جزر و مد خلیج فارس تامین می‌شود که ب‍ه رغ‍م فصلی بودن ب‍خ‍ش آب ش‍ی‍ری‍ن آن، آب ش‍ور ت‍‍الاب ب‍ه دل‍ی‍ل م‍ت‍ص‍ل ب‍ودن به خ‍وره‍‍ا و خ‍ل‍ی‍ج ف‍‍ارس، دای‍م‍‍ی است.

  • مشخصات

پهناوری: حدود ۴۰۰ هزار هکتار

پناهگاه حیات وحش: ۳۲۷۷۶۵ هکتار

محل: واقع در جنوب غربی ایران و جنوب جلگه خوزستان حد فاصل شهرستان‌های شادگان، آبادان، ماهشهر از ۴۸ درجه و ۱۷ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۵۰ دقیقه و ۳۰ درجه و ۱۷ دقیقه تا ۳۰ درجه و ۵۸ دقیقه

راه‌های دسترسی: اتوبان اهواز به آبادان در ضلع غربی تالاب و پناهگاه حیات وحش شادگان از محل سه راه دارخوین تا ابتدای ورودی شهر شادگان و از سه راه دارخوین تا ابتدای ورودی شهر آبادان- جاده آسفالته آبادان ماهشهر که از وسط تالاب و پناهگاه عبور می‌کند

آب وارده از رودخانه جراحی به این تالاب: سالانه حدود ۹۰۰ میلیون متر مکعب

مختصات: ۴۸ درجه و ۴۵ دقیقه شرقی (E) و ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه شمالی (N)

شماره ثبت در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر (تاریخ ۲۳/۶/۱۹۷۵) به شماره ثبت ۲۱R006.

  • گونه‌های زیستی

تاکنون ۱۵۲ گونه پرنده و ۴۰ گونه پستاندار بوده که مهم‌ترین آن‌ها دلفین بینی بطری با نام علمی tursiops truncatus است که با حرکات نمایشی زیبا، بسیار دیدنی است. این حیوان در دهانه خلیج فارس و خور موسی به راحتی قابل مشاهده است. همچنین مردم روستاهای حاشیه تالاب شادگان به پرورش گاومیش مشغول هستند و وجود تالاب شادگان، بستر مناسبی برای پرورش گاومیش به‌ وجود آورده است.

مهم‌ترین پستانداران تالاب بین‌المللی شادگان عبارتند از: گراز: با نام محلی خنزیر، نام علمی sus scrofa، گربه جنگلی با نام محلی بزون و نام علمی felis chaus، شنگ با نام محلی چلیب آلمای و نام علمی lutra lutra، گرگ با نام محلی ذئب و نام علمی canis lupus، دلفین با نام محلی دلفین و نام علمی tursiops truncatus

هور الدورق یا هور الفلاحیه یا تالاب شادگان یکی از معدود تالاب‌هایی است که در سازمان بین‌المللی یونسکو ثبت جهانی شده‌ است. این تالاب یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های طبیعی منطقه و جهان به‌ شمار می‌آید.

هور الدورق جنوب اهواز واقع شده‌است که از شرق خورموسی و از غرب جاده کنونی آبادان به ماهشهر آن را احاطه می‌کند، اما قبل از احداث این جاده، هور تا چند کیلومتر بعد از این جاده امتداد داشته، همچنین این هور از جنوب به آبهای آزاد متصل است.

وسعت هور الدورق بیش از ۴۵۰ هزار هکتار بوده اما متاسفانه به دلیل «عدم توجه به توابع زیست‌محیطی در انجام پروژه‌های توسعه صنعتی وراه‌سازی و … ، خشکسالی، کم شدن آب ورودی به آن به دلیل سدسازی و.. و همچنین کم شدن آب ورودی به کارون و ذخیره وانتقال آب این رودخانه به مناطق دیگر، آبراهی که در جنوب اهواز و در فصل زمستان، با افزایش آب رودخانه، آب شیرین هور را تأمین و در اصل تعویض می‌کرده، خشک گردیده و هور الدورق از آبراه حیاتی نیز محروم گشت» و دلایل دیگر باعث کم شدن بیش از حد وسعت این هور گردید.

در هور الدورق بیش از۲۰۰ نوع و گونه پستاندار، خزنده و پرنده و.. زندگی می‌کنند؛ که بیشتر این گونه‌ها را پرندگان مهاجر از مناطق سردسیر تشکیل می‌دهند.

از مهم‌ترین اثرات هور الدورق بر محیط زیست منطقه می‌توان به جذب ذرات خاک معلق و کنترل سیلاب‌های بالا دست هور اشار کرد.

ورود پسابهای طرح نیشکر به هور توسط یک کانال بزرگ، عبور لوله‌های نفت از داخل هور، ورود فاضلاب شهری وصنعتی به هور، دفن زباله‌های شهر در وسط هور و ساخت کارخانه فولاد در کنار هور می‌توانند از مهم‌ترین مخاطر تهدیدکننده هور الدورق باشند.

ورق (فلاحیه، شادگان) یکی از مهم‌ترین و تاریخی‌ترین شهرهای منطقه می‌باشد که قدمت آن به زمان عیلامیان می‌رسد؛ که در مورد نامگذاری آن نظرات متعددی وجود دارد:

۱- دورق یک شهر عیلامی است. کلمه «دور» در «دورق» یک کلمه عیلامی بوده و به معنای مکان و محدوده می‌باشد. وبا کلمه «دور» در «دورانتاش» تشابه دارد. کلمه «دار» به معنی اتاق و خانه و «دور» به معنی اتاق‌ها و خانه‌ها در زبان عربی نیز برگرفته از این کلمه عیلامی می‌باشند و منشاء عیلامی دارند. همچنین بعضی‌ها بر این باورند که نامگذاری شهر «دور خوین» که در کنار هور الدورق قرار دارد، نیز منشاء عیلامی دارد.

۲- نامگذاری دورق برگرفته از نام قبیله الدورقیه (دورقی) می‌باشد. قبیله الدورقیه (دورقی) از قبایل منتسب به قبیله بنی تمیم از قدیمی‌ترین ساکنان منطقه و هور می‌باشند وهم اکنون نیز آنجا ساکنند و به همین نام نیز خوانده می‌شوند.

۳- وجه نامگذاری دورق بخاطر شکل هندسی این منطقه است. دورق در زبان عربی به شی یا مکان یا محدوده مخروطی شکل گفته می‌شود؛ و در اصلاحی به معنای «قاروره» در عربی و همچنین گاهی اوقات به معنای بلوره یا آکواریوم نیز می‌آید. معادل انگلیسی دورق کلمه diacritic و به معنای تفکیک‌کننده، تشخیص دهنده، جداکننده ونشان تشخیص و تفریق می‌باشد.

  • آسیب زیست‌محیطی

معیشت حدود ۱۰۰ هزار نفر به تالاب شادگان و حیات آن وابسته است. از سوی دیگر تالاب شادگان با حدود ۵۳۸هزار هکتار، به تنهایی یک سوم وسعت تالاب‌های جهانی ثبت شده کشور را در کنوانسیون رامسر دربرگرفته‌است. این تالاب زیستگاه بیش از ۳۰درصد از پرندگان (۱۵۴ گونه)، ۲۵درصد از پستانداران (۴۰ گونه) و ۴۵درصد از ماهیان کشور (۳۶ گونه ماهی مردابی و ۴۵ گونه ماهی دریایی) است. همچنین ۱۷ جامعه اصلی گیاهی متشکل از ۱۱۰ گونه گیاهی، سه گونه دوزیست، ۹ گونه خزنده و چهار گونه میگو را در خود جا داده است که همگی در معرض نابودی قرار دارند.

در آبان ماه ۱۳۸۳ شهرداری آبادان ۳۵ هزار مترمکعب از زباله‌های نفتی منطقه گیسی را از زیر خاک خارج و در تالاب شادگان ریخت. این کار طی عملیات احداث بلوار در منطقه‌ای از آبادان انجام گرفت. در حدود ۱۰۰ هزار نفر از مردم محلی آن منطقه به درجات مختلف برای تأمین معاش به منابع تالاب وابسته‌اند. در گذشته، جریانات ورودی به تالاب به خاطر توسعه آبیاری در مناطق بالادست به‌طور مداوم کاهش یافته و حجم فزاینده جریانات زهکشی به‌طور مستمر به تالاب آسیب وارد می‌آورد. این مشکلات، که بر اثر خشکسالی‌ها طولانی تشدید شده در حال حاضر اثرات زیانباری بر تنوع زیستی با اهمیت جهانی و مزایای بی‌شماری که تالاب برای جوامع محلی فراهم می‌کند، گذاشته است.

طرح حفاظت از تالاب‌های ایران با همکاری سازمان محیط زیست، برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) و تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) به منظور رسیدگی به بحران تالاب‌ها از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲ به اجرا در می‌آید. این طرح در تالاب‌های پریشان و ارومیه آغاز شد و تالاب شادگان ابتدا در سال ۸۷ به عنوان سایت تکرار در این طرح پذیرفته شد که در نهایت در سال ۸۹ به عنوان سایت اصلی در نظر گرفته شد.
همچنین طرح زندان جدید آبادان در حریم تالاب بین‌المللی شادگان مصوب شد که با مخالفت اهالی محیط زیست مواجه شد.

تالاب بین‌المللی شادگان به دلیل محاصره توسط صنایع فولاد و پتروشیمی در خطر تخریب محیط زیستی نیز است. تالاب شادگان جزو ۱۸ تالاب بین‌المللی ثبت شده‌است، این تالاب در آبان ماه ۱۳۸۳، به خاطر اقدام شهرداری آبادان که ۳۸هزار مترمکعب از زباله‌های نفتی منطقه گیسی را از زیر خاک خارج و در تالاب شادگان ریخت، با یک فاجعه زیست‌محیطی رو به رو شد.

  • ساخت کارخانه فولاد در تالاب شادگان

در سال ۱۳۸۵ هیئت دولت ایران در اولین سفر خود به خوزستان احداث کارخانه فولاد شادگان را تصویب کردند. پس از تصویب کارشناسان محیط زیست در برابر این طرح مخالفت کردند. در نهایت با حمایت استانداری وقت طرح اجرا شد. سرانجام کمیته ارزیابی زیست‌محیطی در سال ۱۳۸۶ طرح فولاد شادگان را تصویب کرد. بر این اساس از ۶۰۰ هکتار پیشنهاد اولیه با واگذاری ۲۵۰ هکتار از اراضی تالاب بین‌المللی شادگان موافقت شد.

در سال ۱۳۹۰ این پروژه به طرح‌های «مهر ماندگار» پیوست و قرار شد که با اختصاص اعتبار ویژه تا خرداد ماه ۱۳۹۲ و پیش از پایان دولت دهم به اتمام برسد. تا اردیبهشت ۱۳۹۲ طرح فولاد شادگان به نیمه رسید و گفته می‌شود به دلیل مشکل نقدینگی طرح به تأخیر افتاد. محدوده اعلام شده طرح در سال ۱۳۵۴ در کنوانسیون بین‌المللی رامسر جزو تالاب به ثبت رسیده‌است. اما سرپرست وقت فرمانداری شادگان ادعا کرد که فولاد شادگان در تالاب قرار ندارد، این در حالی است که محققان می‌گویند تمام این طرح در تالاب شادگان قرار دارد. طرفداران محیط زیست می‌گویند که تأثیرات این طرح روی حیات وحش و منابع خاک (به دلیل تخلیه مواد زاید و آلودگی) بیشتر خواهد بود.

  • صنعت گردشگری در تالاب شادگان

س‍‍ازم‍‍ان م‍ی‍راث ف‍ره‍ن‍گ‍‍ی و گ‍ردش‍گ‍ری اس‍ت‍‍ان، روس‍ت‍‍ای رگبه را ب‍ه ع‍ن‍وان روس‍ت‍‍ای ن‍م‍ون‍ه و پ‍‍ای‍گ‍‍اه گ‍ردش‍گ‍ری ت‍‍الاب معین کرده‌ است و ایستگاه گردشگری در منطقه احداث نموده است واف‍رادی در زمین راهنمایی و ارائه خ‍دم‍‍ات م‍ورد ن‍ی‍‍از ب‍ه گ‍ردش‍گ‍ران ت‍‍ع‍ی‍ی‍ن ش‍ده‌ان‍د که ه‍م‍واره م‍‍ی‌ت‍وان ق‍‍ایق‌هایی ب‍‍ا ق‍‍ای‍ق‍ران‍‍ان ن‍وج‍وان را در ک‍ن‍‍ار آب م‍ن‍ت‍ظر ی‍‍اف‍ت و همچنین م‍ن‍‍اظر این تالاب به وی‍ژه در ف‍ص‍ل ب‍‍ه‍‍ار و اواخ‍ر زمستان دی‍دن‍‍ی می‌باشد.

ساکنان بومی تالاب شادگان دارای صنایع دستی می‌باشند که می‌توان با ایجاد جایگاهی در تالاب برای فروش هنر دست بومیان هنرمند تالاب، این صنایع دستی ارزشمند را ارائه داده و زمینه اشتغال را نیز برای جوانان منطقه ایجاد شود.

منبع:همشهری

آشنایی با جنگل ناهارخوران – گلستان

جنگل ناهارخوران در حدود ۴ کیلومتری جنوب شهر گرگان، در استان گلستان قرار دارد

این جنگل یکی از نقاط گردشگری ایران و استان گلستان به شمار می رود که دارای شهرتی ملی است به طوری که برای بسیاری نام گرگان، ناهارخوران را در ذهن تداعی می کند.

درختان سر به فلک کشیده جنگل باستانی همراه با امکانات گردشگری ناهارخوران، تفرجگاهی زیبا با چشم اندازی دیدنی را در منطقه ایجاد کرده که نه تنها مردم استان بلکه گردشگران بی شماری در تمام ایام سال و بخصوص تعطیلات نوروز و تابستان به آن روی می‌آورند. به همین سبب کمتر گردشگر و مسافری است که به شهر گرگان سفر کرده و یکبار به ناهارخوران نرفته باشد.

در دانشنامه گلستان آمده است: ناهارخوران با مساحت تقریبی ۳۰۰ هکتار به منطقه‌ای گفته می‌شود که بیشتر شامل جنگل‌های حاشیه جاده بوده اما مساحت پارک جنگلی ناهارخوران که مدیریت آن را شهرداری مرکز استان گلستان بر عهده دارد حدود ۱۶۸ هکتار است.

در واقع ناهارخوران را می‌توان نوعی پارک به شمار آورد که برخلاف پارک‌های جنگلی طبیعی، قبل از مطالعه، طراحی و تجهیز به صورت خودجوش برای بهره‌مندی از مواهب طبیعی و مناظر موجود آن توسط مردم از زمان‌های قدیم استفاده شده است.

به مرور زمان و با افزایش جمعیت و وسعت شهر گرگان، فاصله بین مرکز شهر و ناهارخوران به صورت یک خیابان عمومی و نسبتاَ شلوغ و پر رفت و آمد تبدیل شده است.

ارتفاع متوسط بیشتر این منطقه حدود 400 تا 450 متر از سطح دریا است که در برخی نواحی به 700 تا 900 متر نیز می‌رسد. ارتفاعات ناهارخوران دارای دره ، آبریزها و یال‌های زیادی است که محیط مناسبی برای علاقه مندان به طبیعت و کوهپیمایان است.

ارتفاعات غرب و جنوب غربی میدان ناهارخوران مورد استفاده کوهپیمایان و مسیر اصلی صعود آنها برای رسیدن به سفید چشمه و ارتفاعات بالاتر است. دسترسی به این ارتفاعات از راه پله های سنگی قدیمی و زیبای موجود در محوطه ناهارخوران امکان پذیر است.

از لحاظ آب و هوایی، ناحیه ناهارخوران گرگان جزو نواحی معتدل و نیمه مرطوب خزری است که آب و هوای آن مطبوع و ملایم است و به دلیل افزایش ارتفاع، هوای خنک تری نسبت به شهر گرگان بویژه در فصل تابستان دارد.

میانگین حداقل دمای هوای این منطقه بین ۱۲ تا ۲۲ درجه سانتی گراد و بارندگی متوسط سالانه آن ۶۴۹ میلیمتر اعلام شده است.

ناهارخوران از قدیم به عنوان یک منطقه جنگلی تفریحی شناخته می‌شد ولی در دهه‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله استفاده نادرست از منابع طبیعی، جنگل زدایی و توسعه بی برنامه و بی رویه شهر گرگان، بافت آن تغییر کرده به طوری که مناطق مسکونی و اداری و امکانات شهری نیز به آن اضافه شده است.

محیط انسانی این منطقه شامل بخش مسکونی، اداری، خدماتی، تفریحی و بخش باغ و فضای سبز خصوصی است. پوشش گیاهی منطقه ناهارخوران از نوع معتدل و جنگل‌های آن خزری متعلق به جغرافیای گیاهی هیرکانی و دارای اراضی جنگلی متراکم است که با توجه به گردشگرپذیر بودن منطقه و دخالت انسانی در محیط، پوشش غیربومی نیز در آن دیده می‌شود.

درختان بلوط، انجیلی، ممرز، افراپلت، نمدار، گیلاس وحشی، آزاد، خرمندی و درختچه های تمشک، کوله خاس، ازگیل و ولیک از گیاهان طبیعی و بومی و کاج، سرو، ماگنولیا، شمشاد، برگ نو، بید مجنون، پاپیتال و مینا از گونه های دست کاشت آن است.

منابع آبی موجود در ناهارخوران شامل چندین چشمه در محدوده این منطقه است که معروف ترین آن سفیدچشمه واقع در ارتفاعات اطراف آن است.

تنها رودخانه ناهارخوران نیز زیارت نام دارد که از ارتفاعات روستای زیارت سرچشمه گرفته و با طول کلی ۴۰ کیلومتر در طول منطقه جریان دارد و جزو حوضه آبریز قره سو است که یکی از منابع اصلی تأمین آب شهر گرگان محسوب می‌شود.

از لحاظ گونه های جانوری هر چند به دلیل از بین رفتن حالت طبیعی و شهری شدن منطقه، جانوران زیادی در آن به چشم نمی‌خورند با این وجود شب‌ها یا زمانی که تراکم جمعیت انسانی آن کم است، مواردی از گراز، شغال، خفاش، موش، راسو، سنجاب، عقاب، شاهین، قمری، دارکوب، جغد، دم جنبانک، صعوه، سهره، چرخ ریسک، گنجشک، کلاغ، سار و مارمولک جنگلی در آن مشاهده شده است.

ناهارخوران از قدیم به عنوان یک منطقه جنگلی تفریحی شناخته می‌شد ولی در دهه‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله استفاده نادرست از منابع طبیعی، جنگل‌زدایی و توسعه بی‌برنامه و بی رویه شهر گرگان، بافت آن تغییر کرده به طوری که مناطق مسکونی و اداری و امکانات شهری نیز به آن اضافه شده است.

محیط انسانی این منطقه شامل بخش مسکونی، اداری، خدماتی، تفریحی و بخش باغ و فضای سبز خصوصی است.

منبع:هشمهری آنلاین

فرصت‌سوزی در تنها رصدخانه شمال کشور

تنها رصدخانه شمال کشور در شهر کوهستانی آلاشت به دلیل نبود برنامه مشخص برای بهره‌برداری و نگهداری نامناسب، مدت‌هاست که مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و از آن به عنوان یک فرصت منحصربه‌فرد در گردشگری استفاده‌ای نمی‌شود.

رصدخانه آلاشت
به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، خورشیدگرفتگی یکشنبه اول تیر، علاقه‌مندان به پدیده‌های آسمانی را در سراسر کشور پای تلسکوپ‌ها و تجهیزات مشاهده و رصد آسمان کشانده تا قرار گرفتن خورشید و ماه و زمین در یک راستا را تماشا کنند. بسیاری از گروه‌های فعال در زمینه نجوم از شب گذشته ۳۱ خرداد یا صبح امروز یکم تیر کمپ‌هایی برای رصد خورشیدگرفتگی ایجاد کرده‌اند تا این پدیده جذابی را که امروز در سراسر کشور قابل مشاهده است، ببینند، اما رصدخانه آلاشت به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکزی که می‌توانست امروز میزبان گروه‌های علمی، انجمن‌های نجوم و علاقه‌مندان به پدیده‌های آسمانی باشد، تعطیل است.

آشنایی با خورشید گرفتگی (کسوف)
خورشیدگرفتگی یکم تیر در مازندران از ساعت ۹ و ۷ دقیقه آغاز می‌شود و در ساعت ۱۰ و ۲۰ دقیقه به ۴۸ درصد می‌رسد که بیشترین میزان گرفتگی قابل مشاهده در مازندران است. ساعت ۱۱ و ۴۲ دقیقه هم گرفتگی تمام می‌شود و خورشید به طور کامل از پشت ماه بیرون می‌آید. البته درصد گرفتگی در نقاط مختلف کشور متفاوت است. بیشترین میزان گرفتگی هم در چابهار رخ می‌دهد که ۹۸ درصد خورشید در این کسوف حلقه‌ای پوشانده خواهد شد و این سهر را برای دقایقی در تاریکی فرو می‌برد.

قفل به روی آسمان

برای رصد این خورشیدگرفتگی در برخی نقاط استان اقداماتی توسط علاقه‌مندان به پدیده‌های آسمانی انجام شده است. برای مثال در پارکینگ دوم بابلسر کمپی ایجاد شده و تلسکوپ خورشیدی قرار گرفته تا علاقه‌مندان بتوانند خورشیدگرفتگی را مشاهده کنند. یک پرده نمایش هم در این کمپ موقت نصب شده تا تصاویر رصد شده با تلسکوپ، روی پرده برای عموم مردم نمایش داده شود. مرکز نجوم کانون پرورش فکری مازندران هم از دیروز اقدامات لازم برای رصد و حتی پخش زنده این پدیده از صفحه اینستاگرام را تدارک دیده و تلسکوپ هشت اینچی این مجموعه را آماده رصد کرده است، اما قفل رصدخانه آلاشت که یکی از ۱۴ رصدخانه کشور محسوب می‌شود، با این که چند سال پیش تلسکوپی خورشیدی برای آن خریداری شده تا در روز هم با رصد خورشید فعالیت داشته باشد، مانند ماه‌های اخیر همچنان بسته است.

رصدخانه آلاشت با نام رصدخانه آیت‌الله صالحی مازندرانی سال ۱۳۸۶ به بهره‌برداری رسید و قرار بود به محلی برای رفت‌ و آمد علاقه‌مندان به نجوم تبدیل شود. رصدخانه‌ای با یک گنبد و یک ساختمان مجزا به عنوان سالن اجتماعات و اتاق‌هایی برای فعالیت‌های پژوهشی و علمی بر بالای تپه‌ای مرتفع در آلاشت که با پیگیری مدیریت شهری وقت این شهر و جذب اعتبار ویژه، ساخته شد و اوایل فعالیت هم پای برخی از چهره‌های مشهور دانش نجوم را به آلاشت باز کرد.

رصد آسمان بر فراز ابرها

تماشای ستاره‌ها در مناطق مرتفع لذت متفاوتی دارد. اگرچه تماشای ستاره‌ها در کویر لذتبخش است و از آسمان کویر همیشه به عنوان پرستاره‌ترین آسمان یاد می‌شود، اما رصد ستاره‌ها بر فراز دریایی از ابرها هم قطعا تجربه‌ای متفاوت برای علاقه‌مندان به رمز و رازهای آسمان است. اگر در منطقه‌ای مانند آلاشت شب‌های صاف و بدون ابر به آسمان نگاه کنیم، قطعا محو ستاره‌ها خواهیم شد. حتی با چشم غیرمسلح می‌توان بخش‌هایی از کهکشان راه شیری را دید؛ به‌ویژه اگر در نقطه‌ای دور از آلودگی نوری قرار بگیریم.

طبیعی است که در چنین منطقه‌ای با ظرفیت‌های مختلف گردشگری مانند بافت تاریخی ثبت شده، صنایع دستی به ثبت رسیده در فهرست میراث فرهنگی، طبیعت سبز کوهستانی و آب و هوای خنک در بهار و تابستان، وجود یک رصدخانه تا حد بسیار زیادی می‌تواند به جذب گردشگر کمک کند و اهرمی برای رونق گردشگری باشد، اما به مرور از میزان فعالیت‌های رصدخانه کاسته شد و تاسیسات و امکانات و زیرساخت‌های ایجاد شده در این محوطه کم‌کم دچار فرسایش شدند.

عکس یادگاری با رصدخانه

این روزها اگر سری به آلاشت بزنیم و پس از بالا رفتن از ۳۶۵ پله به گنبد و محوطه رصدخانه برسیم، مانند بسیاری از گردشگران و مسافران دیگر با درهای بسته گنبد و ساختمان مجاور آن مواجه می‌شویم. تعطیلات سه روزه پایان هفته گذشته زمان مناسبی برای پذیرش مسافران و گردشگران بود. معمولا در نیمه نخست سال عمده مسافرانی که آلاشت را به عنوان مقصد سفر انتخاب می‌کنند، سری هم به رصدخانه می‌زنند و از پله‌های کوتاه آن بالا می‌روند. اما طی ماه‌های اخیر همه مسافران با درهای بسته مواجه شدند. تقریبا تا اوایل پاییز سال ۹۸ رصدخانه در روزهای پایانی هفته در صورت مساعد بودن هوا برای مسافران باز می‌شد، اما چند ماه است که قفل روی در رصدخانه برای گردشگران باز نمی‌شود.

هر ساله تا پایان شهریور پنجشنبه‌ها و جمعه‌های هر هفته می‌توان مسافران زیادی را دید که پله‌های رصدخانه را به امید قرار گرفتن پشت تلسکوپ یا ایستادن روی ترازوهای فضایی و دیدن عکس‌های نجومی بالا می‌روند و در نهایت به ثبت چند عکس یادگاری با گنبد رصدخانه یا چشم‌انداز آلاشت از محوطه این مجموعه بسنده می‌کنند.

چشم‌انتظاری مسافران

بسیاری از اهالی آلاشت از این که تنها رصدخانه شمال کشور در شهر آن‌ها قرار دارد خوشحال و از این که بهره مناسبی از این فرصت گرفته نمی‌شوند ناراحت هستند. ایستادن پشت تلسکوپ رصدخانه و تماشای اعماق آسمان برای خیلی از آلاشتی‌ها هم تا کنون میسر نشده است. با این که پس از افتتاح رصدخانه، شهرداری یک نیرو به عنوان متصدی رصدخانه جذب کرد، اما نبود برنامه مشخص برای بهره‌برداری از این زیرساخت سبب بلاتکلیف ماندن آن شده است.

«محسن پوررضا»، مسافری است که تعطیلات پایانی هفته پایانی خرداد را در آلاشت بود و دقایقی را نیز همراه با خانواده در محوطه رصدخانه گذراند. او پس از مواجه شدن با تعطیلی رصدخانه آن هم در تعطیلات پایان هفته، گفت: دیشب ۳۱ خرداد هم به رصدخانه آمده بودیم و با درهای بسته مواجه شدیم. تصور می‌کردیم امروز می‌توانیم وارد گنبد شویم، اما می‌گویند رصدخانه به دلیل خرابی گنبد تعطیل است. کاش دست‌کم در همین شرایط هم درهای رصدخانه باز بود و می‌شد تجهیزات این مجموعه را دید.

مواجه شدن با درهای بسته رصدخانه آلاشت اتفاقی تکراری است که طی سال‌های اخیر بسیار زیاد مشاهده شد؛ رصدخانه‌ای با یک دستگاه تلسکوپ ۱۴ اینچ الکترونیکی ثابت و یک تلسکوپ ۶ اینچی قابل حمل که ۱۳ سال پیش مراسم افتتاح آن با حضور پروفسور احمد دالکی پدر نجوم ایران و برخی چهره‌های شاخص علمی برگزار شده بود.

آنچه باید می‌شد

قرار بود تابلوی بزرگی همراه با تصاویر، مشخصات و مختصات اجرام آسمانی اعم از جرم، حجم، گرانش، قطر، فاصله آن تا زمین و خورشید، سیارات مربوط به منظومه شمسی و دیگر منظومه‌های کهکشان راه شیری در این رصدخانه نصب شود و به بازدیدکنندگان توضیح‌های لازم علمی ارائه شود. در ساختمان فیزیک رصدخانه نیز آسمان‌نما، ترازوی فضایی، نمایشگاه عکس کهکشان راه شیری و سالن اجتماعات پیش‌بینی و تعریف شد؛ ساختمانی که درِ آن نیز به روی بازدیدکنندگان بسته است.

پس از افتتاح این رصدخانه بیش از ۴۰ عکس کهکشان راه شیری از سوی دکتر ابراهیم ویکتوریا پژوهشگر فضایی، نویسنده و برنامه‌ساز تلویزیونی مقیم آمریکا به این رصدخانه اهدا شد، عکس‌هایی که در آن زمان آخرین تصاویر ثبت شده با لنزهای تلسکوپ هابل بودند. ضمن این که قرار بود ساختمان مکانیک نیز برای فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی مانند حرکت سیارات و آزمایش‌های مربوط به فضای خلاء و آموزش قسمت‌های مکانیکی تلسکوپ‌ها در ضلع شمالی محوطه ایجاد شود.

امروز، اما آن چه که در محوطه این رصدخانه دیده می‌شود تفاوت بسیار زیادی نه تنها با طرح اولیه، بلکه با همان روزهای ابتدایی بهره‌برداری دارد. محوطه تقریبا رها شده و با ورود به آن کاملا مشهود است که به درستی نگهداری نمی‌شود. تعدادی از لامپ‌های حاشیه پلکان شکسته و حباب شیشه‌ای روی آن‌ها برداشته شده است. ساختمان فیزیک هم بلااستفاده مانده و ورود به آن امکانپذیر نیست. جز چند برنامه فرهنگی که طی سال‌های اخیر در این ساختمان برگزار شد، اتفاق دیگری در آن رخ نداده است. اما همچنان مسافران برای قرار گرفتن در کنار یکی از ۱۴ رصدخانه کشور ۳۶۵ پله کوتاه را در مسیری زیبا زیر پا می‌گذارند تا به رصدخانه برسند.

فرصت رونق گردشگری نجوم

بسیاری از فعالان گردشگری معتقدند که رصدخانه آلاشت می‌تواند فرصتی برای جذب مسافران و حتی اجرای برنامه‌های علمی مرتبط با نجوم یا تورهای عکاسی آسمان شب باشد. علاوه بر این موارد، فعالان دانش نجوم نیز بر این باورند که رصدخانه آلاشت به دلیل قرار گرفتن در یک منطقه گردشگرپذیر با جاذبه‌های گردشگری متعدد، پتانسیل زیادی برای رونق و گسترش فعالیت‌های علمی-توریستی دارد.

«پرهام سعیدی»، مدیر انجمن نجوم لونا یکی از همین افراد است که اعتقاد دارد اگر برای رصدخانه آلاشت برنامه‌ریزی مناسبی انجام شود بهترین گزینه برای اجرای گردشگری علمی-تفریحی در مازندران خواهد بود.

این فعال حوزه نجوم گفت: طی سال‌های اخیر دو بار با هماهنگی شهرداری و مسئول رصدخانه برای رصد آسمان به آلاشت رفتیم و از امکانات آنجا استفاده کردیم. اما قرار داشتن رصدخانه زیر نظر شهرداری و مدیریت آن توسط این نهاد طبیعتا مشکلاتی اداری را ایجاد می‌کند، چرا که فعالیت رصدخانه تابع قوانین اداری می‌شود و در این صورت حتی با وجود همراهی شهرداری، برنامه‌ریزی کمی دشوار می‌شود.

مدیر انجمن نجوم لونا افزود: اگر برای رصدخانه آلاشت برنامه‌ریزی مناسبی انجام شود بهترین گزینه برای اجرای گردشگری علمی-تفریحی در مازندران خواهد بود.

سعیدی درباره انواع رصدخانه‌ها اظهار کرد: معمولا سه نوع رصدخانه وجود دارد که هر کدام کاربری خاصی دارند. یکی رصدخانه آموزشی است که می‌تواند در شهر هم ایجاد شود. مانند رصدخانه آموزشی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مازندران که در برپایی آن دور بودن از آلودگی نوری و سایر ویژگی‌های رصدخانه‌ای ضرورتی ندارد. چون هدف آموزش است.

وی بیان کرد: نوع دیگر رصدخانه پژوهشی است که لازم است دور از آلودگی‌های نوری ساخته شوند و معمولا هم در دسترس عموم قرار نمی‌گیرند. مانند رصدخانه ملی ایران که در توابع قمصر شهرستان کاشان در حال ساخت است. اما یک نوع دیگر رصدخانه‌هایی هستند که با هدف گردشگری ایجاد می‌شوند و در کنار آن فعالیت‌های آموزشی نیز انجام می‌شود. رصدخانه آلاشت یکی از این نوع رصدخانه‌هاست که اگر برای آن برنامه‌ریزی و تبلیغ مناسبی صورت پذیرد و زیرساخت‌های لازم از نظر رفاهی و تجهیزاتی برای آن ایجاد شود می‌تواند از تمام ایران گردشگر علاقه‌مند به نجوم جذب کند.

لزوم حفاظت از آسمان آلاشت

مدیر انجمن نجوم لونا درباره بهره‌گیری از جاذبه نجوم برای رونق گردشگری در دنیا خاطرنشان کرد: در برخی کشورها پارک‌هایی به نام پارک آسمان تاریک وجود دارد که در مناطق حفاظت شده‌ای به شعاع چند کیلومتری هیچ منبع نوری بدون مجوز نمی‌توانند روشن کنند. این آسمان‌های تاریک در رویدادهای نجومی و بارش‌های شهابی و سایر پدیده‌های آسمانی گردشگران زیادی تخصصی و غیرتخصصی زیادی جذب می‌کنند. بنابراین دانش نجوم هم می‌تواند در صنعت گردشگری درآمدزا باشد. اما در آلاشت از این فرصت استفاده نشد.

سعیدی حتی معتقد است که برای بهره‌برداری درست از رصدخانه آلاشت باید به حفاظت از آسمان این شهر هم فکر کرد. او گفت: از همان سالی که رصدخانه آلاشت افتتاح شد تا امروز شاهد گسترش شهر و افزایش ساخت‌ و سازها هستیم و در این روند هم هیچ توجهی به آلودگی نوری آسمان آلاشت نشد. حتی در نورپردازی پلکان رصدخانه هم از حباب‌های رنگی استفاده شده بود. اگر هدف مدیریت شهری آلاشت از ساخت رصدخانه، جذب گردشگر است، باید به این نکات هم توجه داشته باشد.

فاصله از اهداف اولیه ساخت

هدف مدیریت شهری آلاشت در دهه ۸۰ قطعا ایجاد مکانی برای جذب گردشگر علمی بود، اما این اتفاق هنوز نیفتاده و علاوه بر طرح‌های گسترش رصدخانه مانند نصب تلسکوپ خورشیدی، بهره‌برداری درست از آن نیز به فراموشی سپرده شد. این موضوع را «جمشید ابراهیم‌نژاد» عضو کنونی شورای شهر آلاشت و شهردار پیشین این شهر کوچک کوهستانی نیز به نوعی تأیید می‌کند.

رصدخانه آلاشت در زمان شهرداری ابراهیم‌نژاد ساخته شد. او در دهه ۸۰ همراه با اعضای شورا پیگیر جذب اعتبار و ساخت این رصدخانه شد و امیدوار بود که رصدخانه بتواند آلاشت را با توجه به سایر ظرفیت‌های گردشگری، به قطب گردشگری علمی در مازندران تبدیل کند، اما امروز مانند مسافران و شهروندان معتقد است که رصدخانه، چندان رونقی ندارد و به نوعی فعالیت اصلی و کارکرد اصلی خود را از دست داده است.

ابراهیم‌نژاد گفت: در این باره بارها از شهردار محترم توضیح خواستم که متاسفانه جوابی نشنیدم. اعتقاد دارم این مکان می‌تواند هم برای شهر درآمد و هم اشتغال در بخش گردشگری اثرگذار باشد. امیدواریم که با ورود بخش خصوصی و واگذاری رصدخانه به سرمایه‌گذار شاهد رونق این مجموعه علمی-گردشگری باشیم.

پرونده واگذاری به بخش خصوصی

طی سال‌های اخیر بازدید از رصدخانه و رصد آسمان شب در گنبد این مجموعه فراز و نشیب‌های متعددی داشت. از تعطیلی در شب‌های پیک حضور مسافران گرفته تا برخی حواشی مانند بحث و جدل‌های رخ داده برای استفاده از تجهیزات رصدخانه بین مسافران و متصدی مجموعه و برخی حاشیه‌ها و مسائل دیگر که آخرین آن، آسیب دیدن گنبد رصدخانه، از تندباد اردیبهشت امسال بود.

مدیریت شهری آلاشت برای خارج کردن این رصدخانه، از رکود در چند نوبت، تصمیم گرفت تا بهره‌برداری از امکانات این مجموعه را از طریق مزایده به بخش خصوصی واگذار کند. ۲۵ بهمن ۱۳۹۶، شانزدهم مهر ۱۳۹۸ و هشتم آبان ۱۳۹۸ آگهی‌هایی از سوی شهرداری آلاشت برای به مزایده گذاشتن این رصدخانه منتشر شد، اما این رصدخانه، کماکان واگذار نشده است. این در حالی است که یک سرمایه‌گذار از حدود ۲ سال پیش تا کنون پیگیر در اختیار گرفتن این رصدخانه است و در این بین رصدخانه همچنان بدون استفاده مناسب رها شده است.

شهردار آلاشت گفت: قرارداد واگذاری رصدخانه به سرمایه‌گذار بخش خصوصی تنظیم شده و قرار است تا چند روز آینده منعقد شود. پس از رفع نقص گنبد، رصدخانه را تحویل می‌دهیم.

وی درباره آخرین وضعیت رصدخانه و دلایل تعطیلی آن اظهارکرد: گنبد رصدخانه چندی پیش بر اثر تندباد آسیب جدی دید. همکاران برای بازسازی اقدام کردند و تا حدودی که نیز شرایط گنبد بهتر شد، اما با توجه به حساسیت بالای گنبد برای چرخیدن روی ریل، به حضور کارشناس و متخصص این حوزه نیاز است که پیگیری کرده‌ایم تا به زودی سازنده گنبد برای ترمیم آن به آلاشت بیاید. در حال حاضر چرخش گنبد باعث خروج آن از ریل می‌شود.

«عبدالکریم پهلوان» افزود: پس از تندباد و خسارتی که با سازنده گنبد مذاکره داشتیم و قرار شده که همین هفته برای ترمیم گنبد اقدام کند. البته ایشان گلایه‌هایی نیز درباره مسائل مالی ساخت گنبد رصدخانه آلاشت مطرح کرد که ممکن است به دلیل انجام ندادن کامل تعهدات مد نظر شهرداری رخ داده باشد. به هر حال قرار شد با پرداخت هزینه از سوی شهرداری، گنبد رصدخانه به زودی ترمیم شود.

وی درباره واگذاری رصدخانه به بخش خصوصی نیز اظهار کرد: یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی از مدتی پیش پیگیر در اختیار گرفتن این رصدخانه است و قرار است تا چند روز آینده قرارداد واگذاری نیز منعقد شود. تنظیم قرارداد انجام شده و مسائل اداری آن نیز در حال تکمیل است. سرمایه‌گذار مایل بود که رصدخانه را در تعطیلات پشت سر گذاشته شده در اختیار بگیرد، اما تصمیم گرفتیم پس از رفع نقص رصدخانه را سالم تحویل دهیم.

شرایط قرارداد

شهردار آلاشت درباره شکل واگذاری رصدخانه به سرمایه‌گذار گفت: قرارداد فعلا پنج ساله است و رصدخانه با تمام امکانات و فضای موجود در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌گیرد. تلسکوپ خورشیدی خریداری شده برای رصدخانه نیز شامل این مجموعه است و قرار شد که سرمایه‌گذار با برای نصب و بهره‌برداری از آن نیز اقدام کند. طبق قرارداد، رصدخانه باید در همه روزهای نیمه نخست سال که امکان رصد وجود دارد باز باشد و در نیمه دوم سال نیز دست‌کم سه روز در هفته فعالیت داشته باشد.

پهلوان درخصوص استقبال و حمایت از حضور و ورود سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای بهره‌برداری از رصدخانه، اظهار کرد: با این که کارشناس دادگستری نرخ اجاره رصدخانه را ماهانه ۲ میلیون تومان در نظر گرفت، با هدف حمایت از سرمایه‌گذار برای رونق گرفتن رصدخانه، نرخ اجاره را ۵۰ درصد کاهش دادیم که به منظور پیشگیری از شائبه‌های مالی این نرخ اصلاح شد و به تأیید نهادهای بالادست شهرداری هم رسید.

وی افزود: به درآمد رساندن رصدخانه کار دشواری است و سرمایه‌گذار برای استمرار فعالیت به دلگرمی و انگیزه نیاز دارد، اما در مقابل انتظارات ما طبق قرارداد باید برآورده شود که در طرح‌های سرمایه‌گذار نیز وجود دارد. برپایی آسمان‌نما، بهسازی و نگهداری محوطه و تجهیزات و برگزاری برنامه‌های مناسب علمی برای جذب گردشگر نکاتی هستند که هم مورد انتظار مدیریت شهری و هم مد نظر سرمایه‌گذار قرار دارند.

دشواری کسب درآمد

پهلوان درباره دلایل رکود فعالیت رصدخانه، در سال‌های اخیر گفت: دلیل اصلی مقرون به صرفه نبودن فعالیت رصدخانه بود. سال ۹۸فعالیت رصدخانه در هر شب با احتساب همه هزینه‌ها بیش از ۱۱۰ هزار تومان برای شهرداری تمام می‌شد، اما درآمد رصدخانه در بسیاری از شب‌ها صفر بود. مجموع درآمد شهرداری از رصدخانه در یک سال به سه میلیون تومان هم نرسید. البته در این موضوع قطعا دلایل متعددی مانند نامناسب بودن هوا، نوسان حضور گردشگران، بروز مشکل برای متصدی رصدخانه و حضور نیافتن در محل یا حتی برخی حاشیه‌ها و تنش‌ها دخیل هستند که امیدواریم با ورود سرمایه‌گذار برای همه این مسائل تدبیر لازم اندیشیده شود و رصدخانه به درآمدزایی برسد.

شاید با ورود سرمایه‌گذار به آلاشت و مدیریت جدید این رصدخانه، با توجه به به کار بردن ایده‌های متعدد برای جذب گردشگر و همچنین ضرورت به درآمد رساندن مجموعه به منظور تأمین هزینه‌ها و کسب سود،رصدخانه آلاشت ۱۳ سال پس از به بهره‌برداری رسیدن وارد روزهای رونق فعالیت شود و از ظرفیتی بالقوه برای جذب گردشگر به ظرفیتی بالفعل تبدیل شود. باید مدتی دیگر نیز منتظر ماند و دید که با ورود سرمایه‌گذار دوران خاموشی رصدخانه و بسته بودن گنبد گردان آن به روی ستاره‌ها و اجرام آسمانی پایان می‌یابد یا رصدخانه همچنان در وضعیت کنونی باقی می‌ماند.

منبع:همشهری

10 تفریح رایگان در شیراز

این مقاله 10 نمونه از تفریحات رایگان و دلچسبی که می توانید در شیرازگردی از آن لذت ببرید را به شما معرفی می کند. به این ترتیب با حداقل هزینه می توانید خاطرات به یادماندنی برای خود ساخته و از گشت و گذار در شیراز لذت ببرید و در هزینه های خود صرفه جویی نمایید.

شیراز

شیراز مرکز استان فارس، از کلانشهرهای ایران و از مهم ترین شهرهای توریستی ایران به شمار می آید. در افسانه ها آمده است که شیراز فرزند تهمورس (از پادشاهان سلسله پیشدادیان) شهر شیراز را تأسیس کرد و نام این شهر برآمده از نام اوست. به روایتی دیگر؛ نام این دیار “شهر راز” بوده که به اختصار شیراز خوانده شده است. در حالی که بر اساس تحقیقات “تدسکو” شیراز به معنای مرکز انگور خوب است. در این تحقیقات مشخص شده است که در گذشته های دور نام شیراز به صورت تیرازیس و بعدها شیرازیس تلفظ می شده و به معنای مرکز انگور خوب بوده و بالاخره بنا به نوشته کتاب “صورالاقالیم”، از جهت وجود دام های بسیار در دشت شیراز، آنجا را “شیرساز” نامیده اند. علاوه بر این؛ در گذشته، شیراز را شیدراز به معنای شیب بلند می خوانده‌اند. چون سطح این جلگه دارای شیب زیاد و طولانی است. حتی هم اکنون به محل‌های پایین شیراز؛ شی بازار یا شیب بازار می‌گویند. این شهر از لحاظ پتانسیل گردشگری و جذب توریست از مهمترین شهرهای کشور است و چه از لحاظ طبیعت گردی چه از لحاظ فرهنگی، آثار باستانی و اماکن زیارتی کم نظیر است.که از مهمترین آنها میتوان موارد زیر را نام برد: باغ دلگشا، باغ ارم، نارنجستان قوام، باغ عفیف آباد، باغ زیبای جهان نما،حافظیه، آرامگاه سعدی (سعدیه)، ارگ کریم خان، آستانه مبارکه حضرت شاهچراغ، دروازه قرآن، بازار وکیل، آرامگاه سیبویه، آستانه سید علاالدین حسین، حمام وکیل، آرامگاه خواجوی کرمانی، بقعهٔ هفت تنان، بقعهٔ چهل تنان، موزهٔ پارس، مسجد جامع عتیق، عمارت کلاه فرنگی و…

در ادامه به معرفی 10 نمونه از تفریحات رایگان شیراز پرداخته که می توانند یک برنامه شیرازگردی دلنشین و به یادماندنی از دیدنی های شیراز را برای شما رقم بزنند.

1-گهواره دید

گهواره دید شیراز،چهار طاقی است که بر بالای نوک غربی کوه چهل مقام و مشرف به تنگ الله اکبر ساخته شده است.مردم شیراز به این بنا گهواره دیو هم می گویند و البته در برخی کتاب ها از آن به عنوان گنبد عضد هم یاد شده است.گهواره دید در دوره دیلمیان به عنوان محل دیدبانی محافظان تنگ الله اکبر ساخته شده و از سمت شمال نیز به پارک ملی بمو وصل می شود.پس از بازدید از گهواره دید اگر جاده را تا فاصله دو کیلومتر ادامه دهید به اثر تاریخی دیگری به نام چاه مرتضی علی می رسید.این اثر در حقیقت ساختمانی با نمای سنگی و دارای دو آب انبار و چندین اتاق تو در تو است.بنا از سنگ و ساروج ساخته شده و مربوط به دوره صفویان می باشد.افراد محلی بر این باورند که فردی به نام مرتاض علی در این مکان به عبادت و ریاضت می پرداخته و نام محل برگرفته از این شخص است.

برای دسترسی به این دو اثر ثبت ملی می بایست به پارکی که در جوار دروازه قرآن قرار گرفته به نام کوهپایه بروید و سپس از طریق جاده ای که به صورت پله پله تعبیه شده به سمت بالای کوه بروید.

آدرس:ورودی شیراز از سمت پلیس راه شیراز-اصفهان،دروازه قرآن،کوهپایه

ساعات بازدید:24 ساعته

شیراز

2-پیک نیک در پارک آزادی

پارک شهر یا پارک آزادی،یکی از قدیمی ترین بوستان های شیراز است.پارک آزادی با 200 هزار متر مربع وسعت به عنوان بزرگترین پارک شیراز شناخته می شود.شما می توانید همراه با خانواده خود در این پارک زیبا بگذرانید.پارک آزادی امکانات زیادی از جمله:

دریاچه مصنوعی و قایق پدالی

شهربازی با انواع بازی های برای کودکان و بزرگسالان

غرفه های خرید

تالار نمایش

رستوران و فست فود

حوض های بزرگ و آبنماهای زیبا

لانه پرندگان

نمازخانه

سرویس بهداشتی

آدرس:  شیراز ، بلوار آزادی ، فلکه گاز ، پارک آزادی

ساعات بازدید:24 ساعته

شیراز

3-پارک کوهستانی دراک

پارک کوهستانی دراک از بزرگترین پارک های ایران است که در دامنه های کوه دراک واقع در شمال غرب شیراز قرار گرفته است.پارک کوهستانی دراک در سال 1396 افتتاح شد.این پارک علاوه بر چشم انداز بی نظیر از شهر شیراز دارای زیپ لاین و پل معلق که از برترین ها در کشور است،می باشد.همچنین علاقه مندان به کوهنوردی می توانند در هوای پاک کوه لذت کوهنوردی را نیز تجربه نمایند.سایر امکانات این پارک شامل:پیست دوچرخه سواری،پیاده راه،زمین بازی کودکان،دریاچه مصنوعی،آلاچیق،نمازخانه،سرویس بهداشتی و غیره می باشد.

آدرس:بزرگراه حسینی الهاشمی،شهرک برف فروشان

ساعات بازدید:24 ساعته

4-قدم زدن در پارک حاشیه ای چمران

پارک حاشیه ای چمران با طولی برابر 3 کیلومتر و پهنایی معادل 30 متر در حاشیه اتوبان چمران واقع شده است.پارک حاشیه ای چمران توسط معمار برجسته شیرازی مهندس مهرداد ایروانیان طراحی شده است.طراحی پارک چمران از فصول سال الهام گرفته که هر کدام از این فصول نمایانگر دوران رشد انسان از کودکی تا کهنسالی می باشد.در هنگام قدم زدن در پارک حاشیه ای چمران می توانید از تماشای باغ های قدیمی شیراز و البته رودخانه خشک که در سمت دیگر اتوبان چمران قرار دارد لذت ببرید.وجود هتل بزرگ چمران،خیابان نیایش با رستوران ها و کافه های بی نظیر و در انتها بولوار معالی آباد پارک حاشیه ای چمران و پیاده رو سلامت که مسیری زیبا و مناسب برای پیاده روی و ورزش است این مسیر را جذاب تر کرده است.

آدرس:بولوار چمران

ساعات بازدید:24 ساعته

5-گذراندن یک روز کامل در مجتمع تجاری-تفریحی خلیج فارس

مجتمع تجاری خلیج فارس با زیر بنایی بالغ بر 450 هزار متر مربع به عنوان اولین،بزرگترین،مدرن ترین و مجهزترین مجتمع تجاری،تفریحی،فرهنگی و گردشگری ایران در محور شمالی شیراز به سپیدان و در ابتدای ورودی شهر جدید صدرا واقع شده است.این مجتمع در 6 طبقه و با گنجایش 5500 خودرو در بزرگترین پارکینگ طبقاتی ایران،با الگوبرداری از معماری زمان هخامنشیان ساخته شده است.امکانات این مجموعه شامل موارد زیر می باشد:

2500 واحد فروشگاهی

ایران لند،بزرگترین و مدرن ترین شهربازی سرپوشیده ایران

سالن بولینگ با 14 لاین بزرگسال و 2 لاین کودکان

سالن بیلیارد با 16 میز و سالن مجزا جهت بانوان

هایپرمارکت زنجیره ای ،هایپراستار

حسینیه با ظرفیت 2000 نمازگزار

مجموعه فرهنگی سینمایی هنر شهر آفتاب دارای سالن های متعدد سینما و تئاتر

آدرس:فارس-شیراز-بلوار دکتر حسابی-مجتمع تجاری تفریحی خلیج فارس

ساعات بازدید:9:00 الی 23:00

شیراز

6-بازدید از روستای قلات

روستای تاریخی قلات در 36 کیلومتری شمال غربی شیراز واقع شده و آب و هوایی خنک حتی در گرم ترین روزها و ماه های سال دارد.روستای قلات به دلیل طبیعت زیبا و قدمت چند هزار ساله از جمله روستاهای هدف گردشگری استان فارس به شمار می رود.قلات در ناحیه ای کوهستانی با بافت مسکونی متمرکز واقع شده است.کلیسای ارامنه واقع در این روستا توسط میسیونرهای مذهبی مابین جنگ جهانی اول و دوم ساخته شده است که هم اکنون بازمانده های آن باقی مانده است.بافت این روستا بسیار قابل توجه است.همچنین قلات دارای کافه ها و رستوران های متعدد با چشم اندازهای بی نظیری می باشد.گردشگران همچنین می توانند با استفاده از اتوبوس های شهری نیز از میدان نمازی تا میدان وسط روستای قلات بروند.

آدرس:36 کیلومتری جاده شیراز-سپیدان،روستای قلات

ساعات بازدید:24 ساعته

شیراز

7-زیارت شاهچراغ

شاهچراغ نامی است که بر آرامگاه حضرت سید امیر احمد (ع) ملقب به شاهچراغ ،فرزند بزرگوار امام موسی کاظم(ع)،گذاشته اند.بنا در دوره اتابکان فارس در قرن ششم هجری قمری ساخته شده است.آینه کاری و کاشی کاری های تزئینی این بنا حقیقتا خیره کننده است.برای بازدیدکنندگان خانم رعایت حجاب چادر برای ورود به محوطه حرم الزامی است.

آدرس:خیابان احمدی شمالی

ساعات بازدید:8:00 الی 22:00

8-دروازه قرآن

دروازه قرآن تنها دروازه به جا مانده از 6 دروازه قدیم شیراز است که امروزه به عنوان یکی از آثار تاریخی و دیدنی این شهر به شمار می آید.دروازه قرآن در شمال شهر شیراز و در ورودی شهر قرار گرفته است.دروازه قرآن به فرمان عضدالدوله دیلمی ساخته شده است.در قسمت بالای این دروازه قرآنی قرار دارد تا مسافران با تبرک از زیر آن عبور کنند و در طول سفر سلامت باشند.دروازه قرآن به کوهی که آرامگاه خواجوی کرمانی شاعر بزرگ ایران زمین در آن قرار دارد نزدیک است.

آدرس: ورودی شیراز از سمت پلیس راه شیراز-اصفهان،دروازه قرآن

ساعت بازدید:24 ساعته

9-دریاچه نمک

دریاچه نمک یا دریاچه مهارلو در 18 کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در ارتفاع 1560 متری از سطح دریا قرار گرفته است.دریاچه نمک محل مناسبی برای زیست پرندگانی همچون تنجه،آنقوت،فلامینگو و آبچلیک می باشد.دریاچه نمک به دلیل شوری آب محل رشد کشندهای قرمز که نوعی از جلبک مقام به شوری است،می باشد.رشد این جلبک ها باعث صورتی شدن رنگ دریاچه و جذابیت دوچندان آن شده است.

آدرس:کیلومتر 18 جاده شیراز-بندرعباس

ساعات بازدید:24 ساعته

10-بازار وکیل

بازار وکیل در شهر شیراز به دستور کریم خان زند در مرکز این شهر ساخته شده است.بازار وکیل جزئی از مجموعه وکیل است.مجموعه وکیل شامل ارگ،مسجد،حمام و بازار می باشد.همچنین بازار وکیل شامل دو رشته شمالی – جنوبی و شرقی – غربی است که یکدیگر را قطع می کنند.رسته های فرش فروشان،مسگران،پارچه فروشان و …همچنان در این بازار فعالیت دارند و شما می توانید ضمن بازدید از بازار وکیل سوغاتی های نفیسی خریداری نمایید.

آدرس:میدان شهدا-بازار وکیل

ساعات بازدید:8:00 تا اذان مغرب

 

مقالات مرتبط:

20 تفریح رایگان در دبی

مجموعه تفریحی ورزشی توچال

سرزمین موج‌های آبی مشهد

آشنایی با استانبول نگین کشور ترکیه

استانبول بزرگترین شهر ترکیه و مرکز فرهنگی و تجاری این کشور است.

این شهر که در قدیم به نام بیزانتیوم و سپس قسطنطنیه (Constantinopole) خوانده می‌شده اکنون بزرگترین شهر در اروپا و چهارمین مادر شهر (متروپولیس) در این قاره محسوب می‌شود.

استانبول همچنین چهارمین مادر شهر دنیا با جمعیتی معادل ۱۲.۶ میلیون نفر است از این رو این در تقسیم بندی‌های شهری استانبول هم اکنون یک ابر شهر به حساب می‌آید.

استانبول مرکز فرهنگی و تجاری ترکیه است و ۲۷ منطقه از استانی به همین نام را پوشش داده است. این شهر در تنگه بوسفر قرار گرفته و دارای یک بندرگاه طبیعی به نام شاخ طلایی است. این شهر در دو طرف اروپایی و آسیایی تنگه بسفر گسترش یافته است. از همین رو استانبول تنها ابر شهری محسوب می‌شود که در دو قاره واقع شده است.

استانبول با یک پیشینه تاریخی طولانی زمانی در فطله سال‌های ۳۳۰ تا ۳۹۵ پایتخت امپراطوری روم و در سال‌های ۳۹۵ تا ۱۲۰۴ و ۱۲۶۱ تا ۱۴۵۳ و در سال‌های ۱۴۵۳ تا ۱۹۲۲ به ترتیب پایتخت امپراطوری‌های روم شرقی و عثمانی بوده است.

استانبول در سال ۲۰۱۰ به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا برگزیده شد.

ریشه اسامی استانبول

واژه استانبول پیش از تصرف قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ نیز در محاورات ترک‌ها به کار می‌رفت. استانبول از واژه یونانی استینبولی که به معنای در شهر به سمت شهر و یا مرکز شهر است گرفته شده است.

البته اولین نام شناخته شده استانبول بیزانتیوم است. در سال ۶۶۷ پیش از میلاد  مهاجرنشینان دوریک پس از  مهاجرت از دولت شهر مگارا به منطقه امروزی استانبول، یک شهر مهاجرنشین بنا کردند. دوریک‌ها نام پادشاه خود بیزاس را بر این مهاجر نشین گذاشتند.

پس از آنکه کنستانتین اول در ۱۱ مه ۳۳۰ پس از میلاد  بیزاس را پایتخت شرقی روم قرار داد، نام روم جدید را بر این شهر اطلاق کرد. اما در آن زمان و دوره‌های بعدی نام کنستانتینوپول(شهر کنستانتین) بیشتر بر این شهر اطلاق می‌شد. نام کنستانتینوپول از زمان امپراطور تئدوسیوس دوم(۴۰۸-۴۵۰) رسما مورد استفاده قرار گرفت. این نام در تمام دوران حیات امپراطوری روم شرقی بیزانس به عنوان نام رسمی شهر شناخته می‌شد. اروپایی‌ها حتی در دهه‌های اوائل قرن بیستم نیز این شهر را کنستانتینوپول می‌نامیدند. استانبول را همچنین شهر هفت تپه نیز لقب داده بودند زیرا این شهر نیز مانند رم بر هفت تپه بنا شده بود، که هریک مسجدی تاریخی را در خود جای داده است. نماد استانبول نیز هفت مثلث به نشانه هفت تپه است که بر فراز هر یک از این مثلث‌ها چهار مناره به نشانه مساجد استانبول قرار داده شده است.

طبق قانون خدمات پستی ترکیه مصوب ۲۸ مارس، مقامات ترک رسما از خارجیان درخواست کردند که استانبول را به عنوان نام رسمی این شهر بپذیرند و حتی در زبان‌های خود نیز از این نام استفاده کنند.

تاریخ

در سال ۲۰۰۸ طی حفاری‌هایی که در جریان فعالیت‌های عمرانی ساخت متروی ینیکاپی در مرمره در شبه جزیره تاریخی استانبول در بخش اروپایی این شهر انجام گرفت، بازمانده‌های یک مهاجرنشینی که تاریخ آن به ۶۵۰۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد کشف شد.

اولین نشانه‌های سکونت انسان در استانبول متعلق به عصر مفرغ است نشانه‌هایی از سکونت انسان عهد مفرغ در فکرتپه واقع در بخش آسیایی استانبول پیدا شده‌است. همچنین نشانه‌هایی از سکونت فنیقی‌ها در کادیکوی موجود است. در نزدیکی کادیکوی(کالسدون)   در شبه جزیره آناتولی و در نزدیکی استانبول یک بندرگاه متعلق به عصر فنیقی‌ها کشف شده است. دماغه مودا در کالسدون اولین منطقه‌ای است که مهاجرنشینان یونانی اهل مگارا  در سال ۶۸۵ آن را برای سکونت انتخاب کردند.

در سال ۶۶۷ نیز این اقوام یونانی تحت فرمان پادشاهشان بیزاس مهاجر نشین بیزانتیون که امروزه در بخش اروپایی استانبول قرار دارد را تبدیل به سکونتگاه جدید خود کردند. بیزانتیون در محل یک بندرگاه قدیمی  به نام لیگوس بنا شده بود. لیگوس توسط قبایل تراسیان در قرن‌های ۱۳ تا ۱۱ قبل از میلاد مسیح بنا شده بود.

در سال ۱۹۶ میلادی رومیان پس از محاصره بیزاتیون بر این شهر مسلط شده و شهر رو به خرابی نهاد به خصوص آنکه رومیان پایتخت جدید خود را به نیکومدیا منتقل نموده بودند. در این سال‌ها گروههای بزرگی از رومیان به استانبول مهاجرت کردند. موقعیت استراتژیک استانبول امپراتور کنستانتین بزرگ را وا داشت تا در سال ۳۳۰ رم جدید را در محل بیزانتیوم بعنوان پایتخت امپراطوری روم شرقی بنا  نهد که پس از مرگ وی این شهر قسطنطنیه یا کنستانتینوپولیس نامیده شد و نام روم جدید به فراموشی سپرده شد.

در اواسط هزاره دوم میلادی امپراطوری بیزانس رو به ضعف نهاد و سرزمین‌های بسیاری را در نبرد با ترکان عثمانی واگذار کردند. پیروزی ترکان عثمانی تا بدانجا پیش رفت که در سال ۱۴۵۳ به دروازه‌های قسطنطنیه در آن سوی بوسفر رسیدند و شهر توسط سلطان محمود دوم محاصره شد.

در ۲۹ ماه مه سال ۱۴۵۳ سلطان محمود دوم (که پس از فتح قسطنطنیه به سلطان محمد فاتح ملقب شد) بعد از ۵۳ روز محاصره در حالی وارد قسطنطنیه شد که توپ او یک حفره بسیار عظیم و بزرگی را در دیوارهای قسطنطنیه ایجاد کرد.

محل این حفره امروزه به توپکاپی (دروازه توپ) معروف است. سلطان محمد فاتح پس از فتح استانبول آن را به عنوان سومین پایتخت امپراطوری عثمانی اعلام نمود. پس از فتح استانبول سلطان محمد فاتح  کاخ توپکاپی و بازار استانبول را بنا می‌نهد و مدارس، حمام‌ها و بناهای زیادی در شهر ایجاد می‌کند. نقش معمار سینان در خلق آثار معماری این دوره برجسته بوده‌است.

زمانی که جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ تشکیل شد پایتخت آن از استانبول به آنکارا تغییر پیدا کرد. اما استانبول محوریت خود بعنوان مرکز تجاری، صنعتی ترکیه را حفظ کرد و هم اکنون نیز بزرگترین شهر ترکیه میحسوب می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

استانبول در شمال غربی منطقه مرمره ترکیه واقع شده است. این شهر در دو سمت تنگه بوسفور قرار گرفته که یخش غربی آن در طرف اروپایی و بخش شرقی در طرف آسیایی تنگه بوسفور قرار گرفته است.

مساحت استانبول ۱.۸۳۰.۹۲ کیلومتر مربع معادل ۷۰۷ مایل مربع  و استان استانبول نیز دارای ۶.۲۲۰ کیلومتر مربع معادل ۲.۴۰۲ مایل است. استان استانبول که استانبول بزرگ نیز نامیده می‌شود ۳۲ منطقه دارد که ۲۷ منطقه از این مناطق در محدوده شهری قرار دارند.

جمعیت

جمعیت کلانشهر استانبول طی ۲۵ سال و در فاصله سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۵ ۳ برابر شده است. حدود ۷۰ درصد از ساکنان این شهر در بخش اروپایی و ۳۰ درصد از آن‌ها در بخش اسیایی زندگی می‌کنند.

برمبنای آمار سال ۲۰۰۷ استانبول با ۱۱.۳۷۲.۶۱۳  نفر جمعیت یکی از بزرگرترین شهرهای دنیا در عصر حاضر محسوب می‌شود.  نرخ رشد جمعیت در استانبول نیز ۳.۴۵ درصد در سال است. این میزان رشد بیشتر به خاطر مهاجرت مردم از مناطق روستایی اطراف به استانبول است.

حمل و نقل

حمل و نقل شهری در استانبول بیشتر از طریق مترو، تراموا و خودرو انجام می‌گیرد.

مترو: ساخت شبکه زیر زمینی متروی استانبول در سال ۱۹۹۲ آغاز شد. اولین خط مدرن مترو نیز میان میدان تقسیم و منطقه اقتصادی لونت به طول ۸.۵ کیلومتر و ۶ ایستگاه در ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۰  مورد بهرهبرداری قرار گرفت.

یک خط دیگر نیز از خیابان چهارم لونت تا آیازاگا(منطقه اقتصادی مالاسک) بدر سال ۲۰۰۹ به بهره برداری رسید. بخش جنوبی متروی استانبول از میدان تقسیم تا ینی کاپی نیز قرار است به طول ۵.۴ کیلومتر با ۴ ایستگاه به طور کامل تا پایان سال ۲۰۰۹ افتتاح شود.

فرودگاه: استانبول ۲ فرودگاه بین المللی دارد، بزرگ‌ترین فرودگاه، فرودگاه بین المللی آتاتورک پیشتر در  یسیلکوی، ۲۴ کیلومتری مرکز شهر واقع شده  بود اما در حال حاضر و با گسترش محدوده استانبول فرودگاه درون شهر قرار گرفته است، فرودگاه جدید، فرودگاه سابیها جوکین در ۲۰ کیلومتری شرقی از طرف آسیایی و ۴۵ کیلومتری شرقی اروپایی مرکز شهر قرار گرفته‌است.

دیدنی‌های استانبول

مساجد: مناره های بیش از ۵۰۰ مسجد که از تپه های شهر سر به فلک کشیده است جوی فوق العاده خلق کرده است. در این چشم انداز انسان خود را در رویای شیرین بین گذشته و حال حس می‌کند.

یکی از این مساجد مسجد معروف سلطان احمد را با شش مناره که به واسطه کاشیکاری‌های آبی رنگ خود به مسجد آبی مشهور شده و سمبل استانبول است. این مسجد طی سالهای ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۹ به دستور سلطان احمد اول بنا شد و به همین دلیل پس از مرگ وی مسجد را مسجد سلطان احمد نامیدند. وی در همین مسجد دفن شده‌است. این مسجد در قدیمی ترین بخش استانبول واقع شده که این منطقه در قبل از سال‌های ۱۴۵۳ (میلادی) مرکز قسطنطنیه، پایتخت امپراطوری بیزانس، محسوب می‌شده‌است. این مسجد در نزدیکی هیپودروم قسطنطنیه واقع شده‌است

در مقابل این مسجد نیز مسجد ایا صوفیه که در دوره امپراتور ژوستینین و به عنوان کلیسا ساخته شده بود، قرار دارد. این اثر تاریخی که اوج هنر معماری است با تابلوهای موزائیک نفیس تزیین یافته است. بنا با کار ۱۰ هزار کارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد باشی تکمیل شد و به تاریخ ۲۷ آرالیک ۵۳۷ افتتاح شد. این کلیسا نخست کلیسای بزرگ نام‌ گرفت. پس از فتح استانبول، سلطان محمد دوم  دستور داد کلیسای ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کنند.

مسجد سلیمانیه نیز که این دو مسجد عظیم را از روی تپه دیگری نظاره می‌کند، از شاهکارهای هنر معماری امپراتوری عثمانی است. این مسجد با دستور سلطان سلیمان قانونی و توسط معمار سینان ساخته شده است.

کاخ موزه توپکاپی: موزه توپکاپی که حدود ۴۰۰ سال میزبان سلاطین عثمانی و مرکز سیاسی آنها بود، بر تپه‌ای مشرف بر تنگه و دریای مرمره، قرار دارد. در موزه توپکاپی کلکسیونی از چینی‌های ساخت کشور چین، تخت‌های بسیار ارزشمند طلاکوب شده، لباسهای سلاطین، جواهرات رویایی، کتاب‌های دست نویس کمیاب و حرمسراهای سلاطین را می‌توان مشاهده کرد.

ساختمان جدید کاخ توپکاپی از سال ۱۴۶۶ شروع و پیش از فوت سلطان محمد فاتح در سال ۱۴۷۸ ساخته شده است. ساختمان این کاخ بر خلاف کاخ‌های اروپایی یک ساختمان نبوده از مجموعه کاخ‌ها و واحدها تشکیل شده است. کاخ چینی که اولین کاخ ساخته شده در سال ۱۴۷۲ به پایان رسیده است. در طبقه معماری آسیای میانه و این کاخ دو طبقه در سال ۱۸۷۵ بعنوان موزه باستان شناسی و در سال ۱۹۰۸ نیز به موزه آثار اسلامی – ترک تبدیل شده است. این کاخ در سال ۱۹۵۳ بعنوان موزه آثار فاتح برای بازدید علاقمندان باز شده است.

کاخ دولما باغچه : قسمت بیرونی این کاخ توسط سلطان عبدالمجید اول در اواسط قرن ۱۹ میلادی ساخته شد. این کاخ ۶۰۰ متری در ساحل اروپایی تنگه بوسفور قرار گرفته است.

وجود سالن بزرگ در این کاخ با ۵۶ ستون داخل آن و چلچراغ شکیل و ۵/۴ تنی آن با ۷۵۰ لامپ موجود در آن چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. در زمانهای گذشته جهت خوشایند ساکنین این کاخ  که سلاطین عثمانی بوده اند پرندگان مختلف از اقساط نقاط جهان گردآوری و نگهداری میشده است. موءسس جمهوری ترکیه آتاتورک در این کاخ در تاریخ ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ دیده از جهان فرو بست.

منبع:همشهری آنلاین

تالاب‌های خوزستان ؛ روایتی از زندگی روی آب

تالاب‌های خوزستان ، در تامین معیشت مردم محلی نقشی مهم دارند، به سراغ هورنشینان رفتیم تا زندگی روی آب را روایت کنند.

به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، تالاب‌های خوزستان جاذبه‌های گردشگری فوق‌العاده با محیط‌زیست منحصربه‌فرد هستند. علی‌رغم وجود مناطق مختلف دیدنی، تاریخی و طبیعی در این استان اما بسیاری از نقاط آن از جمله تالاب‌ها برای عده‌ای ناشناخته هستند. در هورهای خوزستان شاهد مجموعه‌ای از آب، انواع پرندگان مهاجر و کمیاب، گیاهان بومی رشد یافته از دل هورها و حیات مردم روستانشین و مهمان‌نوازی هستیم که تنوعات زیستی ذکر شده برایشان مفرح ذات و ممد حیات است.

۲ تالاب شادگان و هورالعظیم از جاذبه‌های دیدنی خوزستان به شمار می‌آیند. هر چند این هورها در زمان‌هایی از جمله خشکسالی، تهی از آب شده بودند و تامین نشدن حقابه هورالعظیم و آتش‌سوزی نیزارها؛ کام تشنه آن را خشک‌تر کرد. یک‌سوم این تالاب بزرگ در ایران قرار دارد و ۲ سوم آن در عراق است. بخش عراقی در دوران رژیم بعث از عمد خشک شد و زندگی ساکنان بومی را به نابودی کشاند. سدسازی‌های گسترده کشور ترکیه در بالادست رودخانه‌های دجله و فرات نیز موجب وخیم شدن حال کلان تالاب شده و وضعیت، تعریف چندانی ندارد.

در بخش ایرانی نیز تخلفات شرکت ملی نفت ایران همواره مورد انتقاد بسیاری از فعالان محیط‌زیست بوده است. اما شکار پرندگان مهاجر و بومی نیز از سوی مردم محلی نگرانی‌هایی ایجاد کرده است.

صیادان بدون کوچک‌ترین نگرانی به شکار وسیع مشغول هستند. تالاب شادگان با وسعت ۴۵۰ هزار هکتار سالانه میزبان گونه‌های مختلفی از پرندگان است و هرساله هزاران قطعه فلامینگو در سواحل این تالاب جوجه‌های خود را به دنیا می‌آورند.

براساس مصوبه کنوانسیون رامسر، شادگان جزو ۲۴ تالاب بین‌المللی جهان است. هر چند برای مدتی وضعیت تالاب‌های خوزستان نامناسب بود، اما پس از بارش خوب باران، اوضاع روبراه شده و سامان یافته است.

زندگی روی آب در آرامش سپری می‌شود

در جای‌جای تالاب‌های خوزستان روستانشینانی زندگی می‌کنند، که معیشت زندگی را از هور و هر چه در آن است می‌گذرانند. به یکی از روستاها رفتیم تا با اهالی گپ و گفتی داشته باشیم. پیرمردی با دشداشه‌ای قهوه‌ای در حال رسیدگی به گاومیش‌های خود است نزدیک‌تر رفتم تا با او صحبتی کنم پیرمرد روستایی در گفتگو با ما گفت: زندگی در تالاب خیلی خوب است و در آرامش سپری می‌شود. دامداری شغل ماست و شیر حیوانات را پس از دوشیدن می‌فروشیم و زندگی را می‌گذرانیم.

قایق‌سازی یکی از درآمد هورنشینان خوزستان

ساخت قایق نیز از دیگر مشاغل هورنشینان است. جوانی قد بلند با دماغی کشیده و رنگ پوستی سبزه مشغول چکش‌کاری است که به سراغ او رفتیم، دست از کار کشیده و در گفتگو با خبرنگار ما بیان کرد: من همراه با عموی خود در زمینه ساخت قایق فعالیت داریم. روزانه یک یا ۲ مورد می‌سازیم و بیشتر مشتری‌ها از اهالی روستا هستند. خریدارهایی از اهواز، رفیع، شادگان، ماهشهر و سایر نقاط نیز وجود دارد. خدا را شکر کسب و کار خوب است و رزق و روی حلال در می‌آوریم، تالاب جای خوبی است و بعید می‌دانم اینجا را ترک کنم.

عموی علی که مردی میانسال است نیز گفت: درآمدی که از راه قایق‌سازی کسب می‌کنیم، کافی است و نیاز به شغل دیگری نداریم. هر چند ورق‌های به کار رفته در تولید قایق‌ها قبلا ارزان‌تر بودند، اما حالا گران شده است. امیدوارم مشکلات ناشی از کرونا با نابودی این ویروس حل شوند و بتوانیم راحت‌تر به کار خود ادامه دهیم. هر چند فعلا از کار خود راضی هستیم و به آن «افتخار» می‌کنیم.

حقابه تالاب‌های خوزستان پیگیری شود

او افزود: کار ما منبع درآمد دیگر اهالی نیز شده است. با قایق‌های ما به تالاب می‌روند و ماهی شکار کرده و از طریق آبزیان معاش خود را تامین می‌کنند. اگر حقابه هور به طور مرتب از سوی مسئولان پیگیری شود، ماهیان زیادی برای صید وجود دارد و ما نیز امکانات را برایشان تهیه می‌کنیم. نزدیک به ۳۰ سال است که قایق می‌سازیم، در گذشته با پدرم کار می‌کردم، آن زمان سر و کارمان با حلب نبود، بلکه قایق‌های چوبی و زیبا در اندازه‌های مختلف ساخته و به مشتری‌ها می‌فروختیم، اما حالا بیشتر با آلومینیوم برای ساخت قایق سر و کار داریم.

خانوارهای ساکن تالاب

خانمی با لباسی بلند و شالی سورمه‌ای بر سر گفت: از زندگی در این طبیعت راضی هستم و تحمل گذر عمر در جای دیگری را ندارم. اینجا ماهی شکار می‌کنیم و معاش خود را از طریق گاومیش‌ها می‌گذرانیم. زن‌ها برای تامین معیشت به همسران خود کمک می‌کنند و توانایی کمک در صید و صیادی را نیز دارند، ضمن آنکه دامداری هم می‌کنیم. صفا و صمیمیت و لذت از طبیعت، گیاهان سرسبز، ماهی و مرغابی، هوای مطلوب و مطبوع، ما را وابسته زندگانی در اطراف این تالاب‌ها کرده است.

مردی را می‌بینم که در تالاب دشداشه خود را بالا زده و پاهایش را در آب فرو برده به سراغش رفتم تا کمی از زندگی در اینجا برای ما روایت کند، با لهجه عربی شروع به صحبت کرد و گفت: تالاب را دوست دارم و نمی‌توانم جای دیگری زندگی کنم، زیرا از کودکی اینجا بودم و حدود ۲۰ سال است که ماهیگیری می‌کنیم. عمده زندگی ما از همین تالاب می‌گذرد و تنها برای رفع احتیاجات معیشتی به شهر می‌رویم. خدا را شکر امسال هم تالاب پر آب شده و ماهی‌ها زیاد، در نتیجه روزی‌مان می‌رسد.

تالاب‌های خوزستان محلی برای درآمدزایی از گیاهان بومی

یکی از افراد ساکن تالاب که در زمینه جمع‌آوری و فروش گیاهان بومی فعالیت می‌کند، گفت: گیاهی به نام لویی که در زیستگاه‌های مرطوب جهان به خصوص در تالاب‌ها رشد می‌کند در اینجا نیز وجود دارد، میوه این گیاهان را آرد کرده سپس آن را می‌پزند که هم خاصیت دارویی داشته و برای درد معده مناسب است و هم در غذاها استفاده می‌شود، ضمن آنکه به کشورهای خلیج فارس نیز صادر می‌شود. گیاه دیگری به نام جگن (زنبق زرد) نیز در اینجا می‌روید که برای علوفه حیوانات و به منظور استفاده در محل نگهداری احشام استفاده می‌شود.

تامین حقابه تالاب‌ها و ادامه حیات ساکنان محلی

زندگی ساکنان محلی تالاب‌های خوزستان از آب موجود در هورها تامین می‌شود، از آب هر جنبنده‌ای حیات می‌یابد و هر گیاهی رشد می‌کند و معیشت مردم بومی از فروش آبزیان و گیاهان فراهم می‌گردد. ضمن آنکه تالاب‌ها سالانه میزبان هزاران گونه پرنده هستند که برای گذران زمستان به این مناطق مهاجرت می‌کنند. لازم است تا با مهیا کردن حقابه مداوم هورها هم محیط‌زیست را به نابودی نکشانیم و هم آب باریکه هورنشینان را قطع نکنیم.

منبع:همشهری آنلاین

۱۹ کتاب که تمایل شما به دیدن جهان را تحریک می‌کند

کتاب راهی برای رفتن به مکان‌های جدید به حساب می‌آید؛ کتاب‌هایی هم که در این گزارش به آن‌ها اشاره شده، از این قاعده مستثنی نیستند.

به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از ام اس ان، ما در این مطلب ۲۰ کتاب با مضمون سفر نویسندگان سیاه را گردآوری کرده ایم که عطش شما برای ماجراجویی را رفع می‌کند و احتمالاً الهام‌بخش سفر بعدی شما خواهد بود.

۱. «پشت کوه‌ها» نوشته Edwidge Danticat)

این رمان روایتگر زندگی جوانی است که شهر کوچکی در هائیتی را به قصد رسیدن به بروکلین ترک می‌کند. خوانندگان عاشق توصیف نویسنده از زندگی ساده شخصیت اصلی داستان در کوه‌های سرسبز هائیتی می‌شوند.

۲. «متولد یک جنایت» نوشته Trevor Noah

«متولد یک جنایت» نامه عاشقانه نویسنده کتاب به مادر سیاه‌پوستش و روایتی از زندگی او در آفریقای جنوبی است. داستان کتاب «متولد یک جنایت» در سال‌های پس از آپارتاید اتفاق می‌افتد و تصویری صمیمی از وطن نویسنده را به خوانندگان نشان می دهد.

۳. «دختر سیاه در پاریس» نوشته Shay Youngblood

کتاب «دختر سیاه در پاریس» برای دختران سیاه پوست از آلاباما نوشته شده است تا آن‌ها از قدم‌های نویسنده جیمز بالدوین پیروی و به پاریس سفر کنند. «دختر سیاه در پاریس» ایده پردازی در مقابل واقعیت زندگی در شهر معروف فرانسه را بررسی می‌کند.

۴. «شاهزاده» نوشته Candice Carty-Williams

«شاهزاده» بر اساس زندگی یک جوان سیاه ساکن لندن نوشته شده است. این جوان در بستر یک خانواده سلطنتی جامائیکایی بزرگ شده و تلاش می‌کند جایگاه خوبی در روزنامه‌نگاری را به خود اختصاص دهد، اما به نظر می‌رسد که در روابط خودش بدشانس است.

۵. با من بمان نوشته Ayobami Adebayo

نیجریه بستری برای نگارش داستان عاطفی کتاب «با من بمان» در مورد ازدواج مدرن آفریقایی است. این کتاب تقابل سنت‌های قدیمی و روش‌های جدید را نشان می‌دهد.

۶. «ستاره سمت پرنده هیل» نوشته Naomi Jackson

دیون و فائدرا، دو خواهر هستند که از بروکلین به باربادوس فرستاده می‌شوند تا با مادر بزرگ خود زندگی کنند. آن‌ها از تاریخچه پنهانی مادرشان مطلع می‌شوند و پس از پیدا شدن پدرشان، اوضاع پیچیده‌تر می‌شود. این داستان کتاب «ستاره سمت پرنده هیل» است. رمان «ستاره سمت پرنده هیل» به اندازه جزیره کارائیب رنگارنگ است.

۷. چشمان آن‌ها در حال تماشای خدا بود نوشته Zora Neale Hurston

مشهورترین اثر هورستون در دهه ۱۹۲۰ در شهر Eatonville رقم می‌خورد. کتاب “چشمان آن‌ها در حال تماشای خدا بود” داستان فردی را روایت می‌کند که در جستجوی عشق و خوشبختی است.

۸. اینجا خورشید می‌آید نوشته Nicole Dennis-Benn

«اینجا خورشید می‌آید» خوانندگان را فراتر از ماسه‌های سفید و آب‌های فیروزه‌ای جامائیکا می‌برد. در این رمان، مارگوت در اقامتگاه تفریحی کار می‌کند و برای داشتن غذا و تأمین هزینه مدرسه خواهرش تصمیمات سختی می‌گیرد.

۹. «آنی جون» نوشته Jamaica Kincaid

«آنی جون» رمانی آرام است که در جزیره آرام آنتیگوا رخ می‌دهد. این کتاب داستان دختر جوانی را روایت می‌کند که تصمیمی دشوار برای ترک جزیره و خانواده خود با هدف زندگی جدید در انگلیس می‌گیرد.

۱۰. «غنا باید برود» نوشته Taiye Selasi

کتاب «غنا باید برود» در قالب یک رمان به طور وسیع به مباحثی چون بدرفتاری با کودکان و مشکلات هویتی مهاجران می‌پردازد.

۱۱. «سرزمین عشق و غرق شدن» نوشته Tiphanie Yanique

اگر شما رمانی با ترکیب رئالیسم جادویی را دوست دارید، «سرزمین عشق و غرق شدن» پیشنهاد ما به شماست. این رمان داستان ۳ نسل از یک خانواده را با پس‌زمینه جزیره سنت توماس روایت می‌کند.

۱۲. «یک ازدواج آمریکایی» نوشته Tayari Jones

جونز اغلب مجموعه‌ رمان‌های خود را به گونه‌ای می‌نوشت که گویا داستانشان در آتالانتا رخ داده است. «ازدواج آمریکایی» هیچ تفاوتی با آن‌ها ندارد. این کتاب تصویری تکان دهنده از آثار یک محکومیت اشتباه در زندگی مشترک و عاشقانه‌ زوجی سیاه پوست را به مخاطب ارائه می‌کند.

کتاب «یک ازدواج آمریکایی» مسائل دشواری در مورد غرور، خیانت و ظرفیت افراد برای بخشش را به چالش می‌کشد.

۱۳. «از ابتدا» نوشته Tembi Locke

اغلب خوانندگان کتاب «از ابتدا» پس از مطالعه این کتاب می خواهند پروازی به سیسیل را رزرو کنند تا در خیابان‌های قلوه سنگ این شهر سرگردان شوند.

در کتاب «از ابتدا» چنین می‌خوانیم که نویسنده کتاب در حالی که در ایتالیا مشغول به تحصیل است، عاشق می‌شود و سپس به همراه همسرش به سوی کالیفرنیای جنوبی حرکت می‌کند؛ جایی که یک تراژدی رخ می‌دهد و لاک را به سیسیل برمی‌گرداند.

۱۴ «عزیز هائیتی، عشق» نوشته خواهران Moulite

کتاب ««عزیز هائیتی، عشق» اولین رمان خواهران Moulite است. این کتاب داستان جوان هائیتی آمریکایی را روایت می‌کند که برای حل رمز و راز خانواده از فلوریدای جنوبی به هائیتی سفر می‌کند.

۱۵. «تعطیلات سلطنتی» نوشته Jasmine Guillory

اگر شما می‌خواهید در یک سفر با دوک و دوشس همراه شوید، بهتر است کتاب «تعطیلات سلطنتی» را مطالعه کنید. ویویان فرست و دخترش که یک متخصص مد برای خانواده سلطنتی است، برای گذراندن تعطیلات کریسمس به انگلستان سفر می‌کنند و ویویان در جریان این سفر خودش را در یک رمان غیر منتظره می‌یابد.

۱۶. «ملکه شکر» نوشته Natalie Baszile

کتاب «ملکه شکر» خواننده را به درون یک درام خانوادگی می‌کشاند. در جریان داستان این کتاب متوجه می‌شویم که چند خواهر و برادر برای نجات زمین نیشکر پدرشان به لوئیزیانا برمی‌گردند و زندگی مدرن را در دل منطقه‌ای سنتی به تصویر می‌کشند.

۱۷. «آمریکایی» نوشته Chimamanda Ngozi Adichie

«آمریکایی» که در ۲۰۱۳ منتشر شد، یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های مجموعه‌ای در نیجریه است. خوانندگان این کتاب در قالب سفر یک جوان از نیجریه به نیویورک و بازگشت او، هویت و زندگی عاشقانه خود را مرور می‌کنند.

 

۱۸. «تمام فرزندان خدا به کفش‌های سفر نیاز دارند» نوشته Maya Angelou

نویسنده کتاب «تمام فرزندان خدا به کفش‌های سفر نیاز دارند» خاطرات زندگی در غنا را بازگو می‌کند. او در این کتاب از تلاش برای فرار از نژادپرستی در آمریکا و تناسب با فرهنگ آفریقایی می‌نویسد.

۱۹. «خانه ترنر» نوشته Angela Flournoy

کتاب «خانه ترنر» داستان ظهور و سقوط خانواده ترنر را در طول بیش از ۵ دهه روایت می‌کند. ظهور و سقوط خانواده ترنر نمادی از شکل‌گیری و سقوط یکی از بزرگترین شهرستان‌های آمریکا است.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

۱۷ مطلب جذاب درباره تابستان که نمی‌دانید

تا به امروز تابستان ‌های زیادی را دیده‌اید و تجربه‌های زیادی را در این فصل سال به دست آورده‌اید، اما شاید از مطالب جذاب مربوط به دومین فصل سال چیزی نشنیده باشید.

به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از ام اس ان منظومه تابستان ، منظومه‌ای مبتنی بر نجوم است و زمانی را نشان می‌دهد که خورشید طولانی‌ترین مسیر را در آسمان طی می‌کند. این سفر بلندترین روز سال را رقم می‌زند و فرهنگ‌های مختلف به مناسبت فرارسیدن این روز جشن‌هایی را تعریف کرده و برگزار می‌کنند البته ممکن است که همه این جشن‌ها در یک روز برگزار نشوند.

طولانی‌ترین روز (یا ایستگاه تابستانی) در نیمکره شمالی در ۲۰ یا ۲۱ ژوئن (امسال ساعت ۵:۴۴ بعد از ظهر ۲۰ ژوئن) مشخص می‌شود این روز در نیمکره جنوبی در ۲۱ یا ۲۲ دسامبر فرا می‌رسد. زمان فرارسیدن طولانی‌ترین روز سال به کشاورزان کمک می‌کند تا زمان دقیق کشت و برداشت محصولات زراعی را تشخیص داده و این کار‌ها را در زمان مشخص انجام بدهند بنابراین کشاورزان فرا رسیدن این روز را با برگزاری اعیاد و خواندن ترانه‌ها جشن می‌گیرند.

یونانیان باستان فرارسیدن طولانی‌ترین روز سال را برای تجلیل از کرونوس، خدای کشاورزی با برگزاری جشنواره تابستانه سالیانه‌ای با نام (Kronia) جشن می‌گرفتند. در این روز مردم از طبقات مختلف اجتماعی کنار هم جمع می‌شدند و ساعاتی را به خوبی و خوشی می‌گذراندند. رومیان باستان جشن وستالیا (Vestalia) را در طولانی‌ترین روز سال برگزار می‌کردند.

بلندترین روز سال در طول تاریخ با نام‌های مختلفی شناخته شده است. این روز در شمال اروپا با نام میانسال شناخته می‌شود و برخی از کلیسا‌های مسیحی آن را روز سنت جان می‌نامند.

آتش‌سوزی‌های بزرگ روزگاری بخشی از جشن طولانی‌ترین روز سال بودند.

در اینجا باید گفت شاید استون هنج، یادمان پیشاتاریخی (پیش از تاریخ) در دشت سالزبری ویلتشر واقع در جنوب انگلستان که بازمانده دوران نوسنگی و عصر برنز است، برای احترام به طولانی‌ترین روز سال ساخته شده باشد. این یادمان تاریخی مکانی برای تجمع سنتی مردم و استقبال از طلوع آفتاب طولانی‌ترین روز سال بوده است. این جریان یکی از بزرگترین جشن‌های برگزار شده به مناسبت فرارسیدن این روز به حساب آمده است، اما این جشن امسال با توجه به دستورالعمل‌های مرتبط با شیوع ویروس کرونا به صورت مجازی برگزار می‌شود.

نیچولا تاسکر، مدیر استون هنج گفت: “ما امیدواریم که پخش زنده مراسم فرارسیدن طولانی‌ترین روز سال در استون هنج فرصتی جایگزین برای افراد نزدیک و دور فراهم کند تا در این مقطع خاص سال با استون هنج ارتباط برقرار کنند البته ما مشتاقانه منتظر استقبال از همه مردم در سال آینده هستیم. ”

برگزاری جشن طولانی‌ترین روز سال تقریباً به اندازه کریسمس در اسکاندیناوی محبوب است. جشن این روز در اسکاندیناوی یک تعطیلات ملی است. این جشن در سوئد با تزیین خانه‌ها با تاج گل همراه است.

برخی از قبایل آمریکای شمالی پیش از این به مناسبت فرارسیدن طولانی‌ترین روز سال مراسم‌های آیینی را برای احترام به خورشید برگزار می‌کردند. قبل از این مراسم، شرکت کنندگان از خوردن خودداری کرده و بدن خود را با رنگ قرمز (نمایانگر غروب خورشید)، آبی (آسمان)، زرد (صاعقه)، سفید (سبک) و سیاه (شب) تزئین می‌کردند.

امروزه مراسم‌های خورشید توسط تعدادی از قبایل اغلب در ملاء عام انجام می‌شود که راهی برای آموزش فرهنگ به غیر بومیان است.

مراسم Fremont Solstice Parade از سال ۱۹۸۹ به مناسبت فرارسیدن طولانی‌ترین روز سال در سیاتل برگزار می‌شود. امسال این مراسم نیز همچون مراسم استون هنج به صورت مجازی برگزار خواهد شد.

گفتنی است در فلسفه‌های شرقی، یین و یانگ (دو انرژی زمین) اشاره به تغییر انرژی و تعادل دارند. از نظر آن‌ها با گذر از فصل بهار و در حالی که به فصل تابستان (فصلی از یانگ) نزدیک می‌شویم، گیاهان میوه به بار می‌آورند و انسان‌ها اجتماعی و پرانرژی‌تر می‌شوند.

بسیاری از افراد فرارسیدن فصل تابستان و طولانی‌ترین روز سال را زمان بهبودی می‌دانند و باور دارند همانطور که درختان در فصل بهار جانی دوباره می‌گیرند، انسان‌ها نیز در تابستان ظاهرا هوشیارتر می‌شوند.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان