براساس پیش‌­بینی­‌های سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، گردشگری جهان به حد و اندازه­‌های ۳۰ سال قبل باز خواهد گشت. این سازمان عنوان کرده است یک‌ میلیارد سفر از مجموع سفرهای جهان نسبت به سال گذشته کاسته خواهد شد و صنعت گردشگری دنیا ۱,۱ تریلیون دلار ضرر خواهد کرد. البته سازمان جهانی گردشگری انتظار دارد آمار در سال ۲۰۲۱ روند صعودی داشته باشد، اما رسیدن به سطح سال ۲۰۱۹ بین دو‌ و ‌نیم تا چهار سال زمان نیاز خواهد داشت.

سفرهای بین­‌المللی در ۱۰ ماه اول سال ۲۰۲۰، ۷۲ درصد کاهش داشته­‌اند که علت آن را می‌­توان در محدودیت‌­های سفر، کاهش اعتماد مشتری­‌ها و تلاش جهانی برای از بین بردن ویروس کرونا جستجو کرد. این کاهش شدید در گردشگری می‌­تواند به ضرر اقتصادی دو تریلیون دلاری در نرخ تولید ناخالص داخلی جهان منتهی شود.

بر اساس یافته­‌های اخیر، بین ماه‌­های ژانویه تا اکتبر، مقاصد گردشگری جهانی ۹۰۰ میلیون گردشگر بین‌­المللی کمتری را نسبت به دوره مشابه در سال گذشته میزبانی کرده‌­اند و این به‌معنای یک ضرر ۹۳۵ میلیارد دلاری در عواید  حاصل از گردشگری بین‌­المللی است، ضرری ۱۰ برابر بیشتر از تأثیر بحران اقتصادی جهانی در سال ۲۰۰۹.

 زوراب پولولیکاشویلی، دبیرکل UNWO عنوان کرد: «با این‌ که خبر تولید واکسن توانسته است اعتماد مسافران را تقویت کند، صنعت گردشگری هنوز راه زیادی در پیش دارد. بنابراین ما باید تلاش‌­هایمان را بیشتر کنیم تا بتوانیم مرزها را به شکلی ایمن باز کرده و از مشاغل و کسب‌و‌کارهای مربوط به گردشگری حمایت کنیم. برای همه روشن است که گردشگری نسبت به سایر صنایع، بیشترین تأثیر را از این بحران بی­‌سابقه پذیرفته است.»

بر اساس این گزارش، منطقه آسیا‌ـ‌اقیانوسیه اولین جایی بود که تحت تأثیر پاندمی قرار گرفت و یک کاهش ۸۲ درصدی را در تعداد مسافران ورودی در ۱۰ ماه اول سال ۲۰۲۰ تجربه کرد. خاورمیانه با کاهش ۷۳ درصدی در رتبه بعدی قرار داشت و بعد از آن آفریقا با ۶۹ درصد و اروپا و امریکا با ۶۸ درصد کاهش، بیشترین تأثیر را از شیوع کرونا تجربه کردند.

در ماه‌های سپتامبر و اکتبر، درست بعد از ماه‌های جولای و آگوست که اوج سفرهای تابستانی اروپا به‌شمار می‌­رود، این منطقه در مقایسه با سایر نقاط دنیا کاهش کمتری را در میزان سفرها گزارش داده است (۷۲ و ۷۶ درصد).

براساس گزارش UNWTO ۹۱ درصد از مقاصد گردشگری اروپا محدودیت‌های سفر را در مقایسه با سایر نقاط دنیا کاهش داده‌­اند.

 پولیلیکاشویلی همچنین اضافه کرد: «یک رویکرد هماهنگ و یکنواخت برای کاهش یا حذف محدودیت‌های سفر، البته با ملاحظه تمام موارد ایمنی، برای احیای گردشگری ضروری است. این صرفا شامل باز کردن درهای گردشگری به روی مسافران نمی‌­شود، بلکه نیازمند تدوین قواعد مشخص و منسجم بین کشورهای مختلف است تا بتوان اعتماد به سفرهای بین‌­المللی را بازیابی و اعتماد مشتریان را تقویت کرد.»

سازمان جهانی گردشگری انتظار دارد اعلام تأیید واکسن­‌های کرونا و شروع واکسیناسیون در کنار کاهش محدودیت‌های سفر در مقاصد مختلف بتواند اعتماد مسافران را به ­تدریج بازگرداند. بر طبق جدیدترین داده‌­های این سازمان، نسبت مقاصد گردشگری تعطیل ­شده، از ۸۲ درصد در آپریل سال ۲۰۲۰ به ۱۸ درصد در اوایل ماه نوامبر کاهش داشته است.

منبع:میراث آریا

در شهرها و روستاهای استان زنجان مردم رسم دارند که در این شب در خانه‌های بزرگ طایفه‌شان، پدربزرگ و مادربزگ و پدر و مادر خود جمع شوند و بلندترین شب سال را یا به قول زنجانی‌ها و آذری‌ها شب چله را سپری کنند. هنوز هم در برخی نقاط استان زنجان همه دور هم به سبک قدیم برای گرم شدن از کرسی استفاده می‌کنند و وسایل شب یلدا را روی کرسی می­‌چینند که چراغ و گرسوز یک نماد زیبا روی این میز چوبی است.

تنقلات و خوراكی‌هایی مانند توت و انجير خشك، سنجد، كشمش، نخودچی، شکتن گردو، فندق و بادام را چاشنی قصه‌های بزرگترها می‌کنند، در این شب بچه‌ها چشم به دهان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها می‌دوختند و لذت می‌بردند، کودکان دور کرسی  با گرمای آن به خواب شيرين می روند اما بزرگترها تا پاسی از شب می‌گویند و می‌خندند.

قدیمی‌ها بر این باورند كه خوردن هندوانه در شب یلدا از تاثير سرما در زمستان و گرمازدگی در تابستان جلوگیری می‌کند و کسی که این هندوانه را می‌خورد از درد پشت و کمر خود که تابستان­‌ها به خاطر وزیدن باد گرم است در امانند. یلداهای زنجان همیشه کوچه‌ها و خیابان‌های شهرها و روستاهای زنجان پر از برف است در این شب دراز سال، در کاسه‌های مسی برف سفید را با شیره‌ انگور مخلوط کرده و آنرا می‌خورند که بسیار خوشمزه و دلچسب است.

در این شب عروس‌های استان زنجان منتظر خنچه‌های عروسی هستند. خنچه‌هایی که روی سینی‌های بزرگ باظرافتی خاص روی هم چیده می‌شوند و پارچه‌ای قرمز به نام «قزمزه شال» روی آن کشیده می‌شود که نشانه‌ خوش یمنی و خوش بختی است. شبچره‌ زنجانی‌ها شامل انواع آجیل، شیرینی و میوه‌های فصل مانند انار، ازگیل و هندوانه همراه با هدایایی برای عروس، در بسته‌های آذین‌بندی شده به‌ نام گلین خونچسی است. داماد و پسرهای جوان سینی‌های مسی با آجیل و میوه‌های تزیین شده، کله قند تزیین شده، نقل و شیرینی را بر روی سرشان قرار می‌دهند و راهی منزل خانواده عروس می‌شوند.

رسم بود در زنجان که گندم برشته را روی پشت بام خانه‌ها می‌ریختند و اعتقاد داشتند که سال پر برکتی را  این کار پیش روی آنها می‌­گذارد . امروزه  هنوز هم در روستاهای زنجان این کار را انجام می‌دهند. زنجانی‌ها با خوراکی‌های پختنی چون ترب، شلغم، کلم و فسنجان در این شب از میهمانان خود پذیرایی می‌کنند.

یکی از رسوم  قدیم این بود که بعد از بریدن انار یکی از بزرگان جمع دانه‌ها را برمی‌داشت و می‌گذاشت کنار چراغ توری زنبوری تا چراغ هم از سرخی انار انرژی بگیرد. آنان که ذوقی و سوادی دارند، تفالی به دیوان حافظ  و شاهنامه می‌زنند. هنوز هم شاهنامه خوانی در زنجان در شب یلدا رواج دارد.

این مراسم امروز به‌ عنوان یک میراث معنوی و ناملموس نسل‌ به ‌نسل به ما ایرانیان منتقل شده که با تمام زیبایی‌ها و جذابیت‌هایی که دارد در تحکیم روابط خانوادگی و دوستی‌ها موثر است.

منبع:میراث آریا

 شهر گرمسار به علت حضور پنج قوم بزرگ و مهم ایران به عنوان جزیره اقوام شهرت دارد و به همین دلیل طرح محتوایی موزه شهر بر مبنای مردم‌شناسی و قوم‌شناسی تهیه و تدوین شد.

مردمانی از ۵ قوم بزرگ در گرمسار زندگی می‌کنند

مهم‌ترین و پرجمعیت‌ترین اقوام ساکن در گرمسار  می‌توان به  اقوام ترک زبان که از مناطق شمال‌غرب و شمال‌شرق کشور به گرمسار کوچانده شده‌اند، اقوام لر که از مناطق مرکزی و جنوب‌غربی کشور به گرمسار کوچانده شده‌اند، اقوام کرد که از مناطق غربی کشور به گرمسار کوچانده شده‌اند،  اقوام عرب که از اعراب نجد عمان هستند و سایر گروه‌های عرب که از اعراب خوزستانی ساکن در استان فارس بودند به گرمسار کوچانده شده‌اند و  اقوام الیکایی که از  منطقه الیکا واقع در مازندران به منطقه گرمسار و آرادان برای دامداری کوچ کردند و  بخش عمده جمعیت روستاهای آرادان و گرمسار را طوایف مختلف ایل عشایری الیکایی تشکیل می‌دهند (الیکایی‌ها به ۹ طایفه بزرگ گیلوری، قندالی، قاسمی، عاشوری، ابولی شاه حسینی، قنبری، گلینی و کاشانی تقسیم می‌شوند) اشاره کرد.

در مجموع مهاجرت به واسطه بازرگانی، کوچ اجباری از سوی حکومت‌ها، انتقال نظامیان به همراه خانواده‌هایشان برای حفاظت از خوار (گرمسار قدیم) سه اصل مهم مهاجرپذیر شدن این منطقه در گذشته دور بوده است.

تنوع قومیت‌ها ضرورت راه‌اندازی موزه

تنوع این قومیت‌ها ضرورت راه‌اندازی موزه‌ای برای حفظ این یادگاران کهن را فراهم کرد و در موزه اقوام گرمسار  در فاز اول و با بررسی و برنامه‌ریزی همه جانبه، ۴۲ ویترین شامل ابزار، ادوات و پوشش اقوام مختلف وارد شده به گرمسار به نمایش گذاشته شد و طی ۱۰ سال فعالیت در فاز دوم تلاش شد تا با استفاده از تعداد ۱۱ عدد مجسمه‌ مومی در اندازه انسانی، مشاغل، کارکرد ادوات کشاورزی و آهنگری، باغداری، پزشکی و عشایری به علاقه‌مندان نشان داده شود و همچنین اشیای به نمایش گذاشته شده در موزه کامل‌تر و پربارتر شود.

۳۵۰ قطعه شیء در موزه اقوام

در حال حاضر موزه اقوام با داشتن حدود ۳۵۰ قطعه شیء تاریخی در ۴۲ ویترین و فضای نمایشی با کاربری‌های مختلف تزئینی، آشپزخانه‌ای، پوشش اقوام مختلف ایرانی، ادوات کشاورزی، پزشکی، باغداری، شترداری و گلیم‌بافی پذیرای علاقه‌مندان به موزه است.

 این موزه طی یک دهه فعالیت مداوم با اجرای برنامه‌های مختلف آیینی، ملی، مذهبی، جشنواره‌های سنتی و با هدف آشنایی هر چه بیشتر مردم با سنت‌ها و پیشینه گرمسار و ارتباط هرچه قوی‌تر با فرهنگ‌های مختلف کشور و منطقه به فعالیت پرداخته است که خوشبختانه آنچه که مسلم بود بازتاب خوب این فعالیت‌ها بین خردسالان و نوجوانان بوده است.

این موزه و اشیای آن برای کودکان و نوجوانان که بیشتر اشیای موزه‌ای را با چشم خود و از نزدیک ندیده‌اند و تنها در عکس‌ها، فیلم‌ها و تلویزیون با آن برخورد داشته‌اند، بسیار جذاب است.

ساختمان تاریخی، جاذبه موزه اقوام

یکی از جاذبه‌های موزه اقوام گرمسار، ساختمان تاریخی آن معروف به خانه باقری است. ساختمان باقری سال ۱۳۱۰ به سبک خانه‌های مناطق گرمسیری دوره قاجار ساخته شده است.

 مالک اصلی ساختمان میرزا علی آقا باقری از خیرین و مالکان شهر گرمسار و فرزند مرحوم حسن آقا باقری است که بخش زیادی از زمین‌های گرمسار متعلق به او و خانواده‌‌اش است.

میرزا علی آقا باقری این عمارت (خانه باغ) را برای سکونت خانواده‌اش و رسیدگی به املاک اجدادی، به دست معمار یزدی با رعایت اصول ساختمان‌سازی در مناطق گرمسیری ساخته است و با توجه به اینکه آفتاب گرمسار در فصل تابستان بسیار تند و سوزان است، بر همین اصل، خانه را پایین‌تر از سطح حیاط می‌ساختند که خنکی و رطوبت موجود در خاک به داخل خانه منتقل شود و در فصل گرم سال هوای داخل اتاق‌ها خنک تر از بیرون باشد و بر همین اساس خانه باقری حدود ۷۰ سانتی‌متر از کف حیاط گودتر ساخته شده است.

این عمارت در زمان ساخت در باغچه‌ای به مساحت حدود ۸هزار متر در دو بخش احداث شده است، بخش اول شامل عمارت مسکونی و بخش دیگر متشکل از خزینه، آب‌انبار، کوره گرم کردن آب، مطبخ و محل نگهداری احشام بوده است که به مرور زمان همه آن‌ها از بین رفته و تنها خزینه و آب‌انبار آن باقی مانده است.

نمای درونی و بیرونی ساختمان آجر با بندکشی گچ و خاک است که اگر گوشه‌ای از این نما را کنار بزنیم، داخل آن خشت‌های گلی را می‌بینیم که با اندود گل اسکلت اصلی بنا را به وجود آورده است و سپس روی آن نماسازی آجر انجام شده است.

 به طور کلی در سده‌های گذشته خانه‌ها دارای اتاق‌های زیاد و تودرتو بوده است که قطعا خنک کردن و گرم کردن اتاق‌ها نیازمند تمهیدات خاص و اساسی بوده است که باید از فنون علمی معماری استفاده می‌کردند و یکی از این فنون استفاده از بادگیرها بوده است که در مناطق گرمسیر از این بادگیرها در تمام بناها استفاده می‌کردند مثل شهر جهانی یزد که بلندترین بادگیرهای دنیا در این شهر احداث شده است.

در ساختمان باقری نیز این فن در چهار درگاهی ضلع شرقی و غربی بنا به صورت ساده‌تر اجرا شده است، البته لازم به ذکر است که بادگیرها طبق استاندارد معماری به سرداب و اتاق‌های دارای حوض آب منتهی می‌شوند اما در ساختمان باقری این اصل کمی متفاوت اجرا شده است، یعنی زیرزمین و یا حوض‌‎‌خانه ندارد اما در طبقه اول و طبقه دوم تا پشت بام  فضای خالی در دیوارها تعبیه شده است که جریان هوا در بدنه بنا به آسانی اتفاق بیافتد، به علاوه در کنار استفاده از بادگیر، به کار بردن درها و پنجره‌های زیاد در دو ضلع ساختمان به راحتی گردش هوا را در کل ساختمان به جریان انداخته است.

در سال ۸۸ و باگذشت ۷۸ سال از زمان احداث این بنای زیبا، ساختمان مورد مرمت اساسی قرار گرفت و در نهایت کفپوش بنا تغییر و بندکشی‌های دیوارها مرمت شد و با توجه به اینکه تیرهای چوبی سقف طی سال‌ها به وسیله موریانه آسیب‌های جدی دیده بودند تعویض و مجدد احیا شده است. همچنین اندود گچ دیوارها سبک سازی و مجدداً انجام شد.

در تاریخ ۲۱ بهمن ماه ۱۳۸۹ ساختمان باقری که در سال ۷۸ ثبت آثار ملی شده بود از کاربری مسکونی و در مدت زمان کوتاهی که اداره میراث‌فرهنگی شهرستان در آن فعالیت داشت، تغییر و تبدیل به موزه مردم شناسی شهر گرمسار شد.

منبع:میراث آریا