جزیره هرمز

جزیره هرمز یا هورموز (خورموز)، یکی از جزایر کوچک و بسیار دیدنی خلیج فارس می­باشد که در 8 کیلومتری جنوب بندرعباس و 52 کیلومتری جزیره قشم واقع شده است. این جزیره بیضی­ مانند با طول 7 کیلومتر و عرض 7.6 کیلومتری و در موقعیت جغرافیایی خاص و نزدیکی به تنگه هرمز قرار دارد. مطابق سرشماری سال 1395خورشیدی، جمعیت منطقه تعداد 5.891 نفر بوده است.

هنگامی که از جزیره قشم به سمت جزیره هرمز حرکت کنیم در چشم­ انداز آن کوه­ هایی با رنگ­های زرد، سفید و قرمز مشاهده می­کنیم. اطراف جزیره هرمز یک جاده ایجاد شده و کوه ­ها و صخره­ های تماشایی توسط این جاده محاصره شده ­اند. این منطقه دارای غار نمکی و خاک سرخ رنگ است. در بخش جنوبی و در میان کوه ­های منطقه یک کوه سرخ رنگ با ارتفاعی نزدیک به 210 متر قرار دارد که بلندترین نقطه جزیره می­باشد. از خاک این کوه ادویه­ ای همچون نمک به نام گِلَک تهیه می­شود که برای غذای محلی سوراغ، پخت ماهی، نان، ترشی، مربا و سس کاربرد دارد. همچنین از خاک این کوه در صنایع سرامیک­ سازی و رنگ‌سازی نیز بهره برده می­ شود.

بافت جزیره از طبقات نمکی، رسوبی و آتشفشانی شکل گرفته است که طبقات نمکی آن به شکل تپه­­ ها بخش بزرگی از جزیره را در برگرفته­ اند. از دید زمین­ شناسان، جزیره هرمز بهشت زمین‌شناسی شناخته می­شود؛ چرا که تنوع بالایی را در ترکیب خاک خود جای داده است. تپه ­های نمکی، کوه‌های آتشفشانی و جلگه های پست و هموار همراه با معادن غنی خاک سرخ و نمک سفید دلیل این تنوع بی­نظیر می­باشند.

جزیره هرمز در گذشته نیز به لحاظ اهمیت استراتژیک و بازرگانی مورد توجه بوده و تا قبل از اشغال توسط پرتغالی­ها مرکز ولایات خلیج فارس نظیر بحرین بوده است.

شاه عباس صفوی این جزیره را در سال 1622 میلادی از زیر سلطه پرتغالی­ها خارج نمود اما هرمز هیچگاه به دوران شکوفای خود بازنگشت.

در گذشته آب آشامیدنی مردم جزیره ابتدا به وسیله چاه‌ها و بعدها با انتقال توسط شناور از بندرعباس به آب انبار­های جزیره تامین می‌شد اما امروزه این نیاز مهم به وسیله آب‌شیرین‌کن­ ها مهیا شده است.

جمعیت انسانی، تنها در روستای هرمز ساکن هستند و باقی جزیره خالی از سکنه می­باشد. اشتغال مردم بومی بیشتر با صيادی ماهی‌­های آب شور و ميگو، استخراج و صادر کردن خاک سرخ جزیره، استخراج نمک آبی و سنگ لاشه معادن این جزیره صورت می­گیرد. تقریبا تمام مردم بومی پوشش محلی و ادبیات گفتاری خود را حفظ کرده ­اند. زبان اکثر مردم جزیره هرمز فارسی با گویش بندری و مینابی است و اندکی از آن­ها نیز ‌به زبان انگلیسی مسلط هستند.

جاذبه ­های دیدنی

جزیره زیبای هرمز جاذبه ­های بسیار و زیبا و منحصر به فردی در خود جای داده است که خاطرات دلنشینی برای بازدیدکنندگان این جزیره ایجاد می­کند. در ادامه به تعدادی از آن­ها می­پردازیم:

دره رنگین کمان

مطرح­ ترین محل گردشگری جزیره هرمز دره رنگارنگ و بسیار زیبای رنگین کمان می­باشد که در جنوب غربی جزیره واقع شده است. متنوع ­ترین سنگ­ها و کانی­ ها را می­توان در این دره تماشا کرد. لایه­ های رنگارنگ و دیدنی سنگ­های این دره که چشم هر گردشگر و زمین ­شناسی را خیره می­کند در کنار هم یا سوار بر هم قرار گرفته اند. ترکیبات این لایه ها رسی و اکسید آهن هستند. عمده رنگ­های لایه­ های این دره زرد، سرخ، نقره­ ای و سیاه هستند اما کانی­ های سفید، آبی، صورتی و خاکستری رنگ هم در خاک­ های دره رنگین کمان دیده می­شوند که گویای آتشفشانی بودن این لایه­ ها هستند.

قلعه پرتغالی‌ها

جزایر خلیج فارس در سال 913 میلادی توسط دریانورد پرتغالی آلفونسو د آلبوکرک اشغال گردیدند. پرتغالی­ها در قسمت شمالی جزیره هرمز قلعه­ ای سرخ رنگ ساختند که بقایایی از آثار و خرابه‌های ابنیه همچون توپ­ ها، دیواره ­های سنگی، سربازخانه، برج نگهبانی، کلیسا، زندان، نوش‌خانه، تالار سخنرانی، و آب‌انبار آن امروزه به جای مانده است. یک ساعت و ناقوس کلیسای متعلق به این قلعه در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد.

همچنین یک بازارچه‌ محلی در کنار قلعه پرتغالی­ها جای خوش کرده که بهترین محل خرید سوغات از جزیره هرمز محسوب می­ شود. صنایع­ دستی زنان هرمز همچون زیورآلات زنانه ساخته شده از صدف و حلزون، نقاب‌های زنانه، خوس دوزی، بادله دوزی، زری دوزی، گلابتون دوزی، حصیر بافی، سفالگری، نقاشی‌های روی شیشه و سوزن‌دوزی‌های سنتی و دیدنی از جمله این سوغاتی­ ها هستند.

غار الهه نمک فیروزه‌‌ای

یکی از دیدنی ­ترین جاذبه­ های جزیره هرمز غار نمکی فیروزه­ ای است که در زبان مردم بومی به غار الهه نمک یا غار مراقبه شهرت دارد. در بدنه این غار طیف­ های گوناگون لایه های نمک جذابیت خاص و تماشایی دارند. بلورهای نمک جاذب سر و صدای محیط هستند به همین علت فضای داخلی غار از سکوت خاصی برخوردار است.

موزه و نگارخانه دکتر احمد نادعلیان

دکتر احمد نادعلیان یکی از هنرمندان محیطی شهیر در سطح دنیاست که آثارش در یک موزه دائمی به نام وی در یک محله قدیمی جزیره هرمز برای گردشگران قابل بازدید است. در این موزه که تمام ایام سال به گردشگران خدمت ارائه می­دهد علاوه بر آثار باستانی و فرهنگ بومی جزیره هرمز، استخوان‌ها و بقایای موجودات دریایی و آثار دکتر نادعلیان، با نمایش فیلمی آثار دیگر وی در هفتاد کشور جهان را به نمایش می­گذارند. همچنین آثار هنری زنان جزایر هرمز و قشم نیز در بخش نگارخانه موزه قابل خریداری می­باشد.

فرش خاکی قرمز

فرش خاکی قرمز رنگی که به طور معمول طی جشنواره ­های نوروزی و روز ملی خلیج فارس بر ساحل جزیره هرمز گسترده می­شود؛ فرهنگ سنتی، اجتماعی و تمدنی هزار ساله را به نمایش می­گذارد. در این جشنواره ­ها با بهره ­گیری از خاک­ های رنگی جزیره هرمز و به کار بردن نقش­های محلی این جزیره عناصر منطقه ­­ای نظیر لاک‌پشت پوزه عقابی، جبیر، نقش­ های پوشاک بانوان، نماهایی از قلعه پرتغالی‌ها، موسیقی بومی‌ و سازهای محلی، اسطوره‌ها و همچنین اشعار خیام نیشابوری فرش زیبایی در معرض نمایش قرار می­گیرد.

کوه برفی

کوه برفی جزیره هرمز که با رنگی سفید در میان کوه­ های دیگر جزیره خودنمایی می­کند در میان دره رنگین کمان تا دره مجسمه ­ها واقع شده است. این کوه که به طور کلی از نمک تشکیل شده به شکل یک کوه برفی دیده می­شود.

دره‌ مجسمه‌ها یا تندیس ­ها

در مسیر این دره تا ساحل، مجسمه ­های طبیعی از ماسه ­های نقره ­ای رنگ قرار گرفته ­اند که اشکال عجیب و حیرت­ انگیز، سر گوسفند، مرغ یا اژدها را در ذهن بازدیدکنندگان خود تداعی می­کند. این مجسمه­ ها بر اثر فرسایش­ های باد و باران طی زمان طولانی  در سنگ­های رسوبی و آهکی ایجاد شده ­اند.

غارهای دریایی

از جذاب­ ترین فضاهای دیدنی جزیره هرمز غارهای ساحلی این جزیره‌ می­باشد. این غارها در بخش جنوب و جنوب غرب جزیره هرمز در دیواره کوه ­های سنگی واقع شده ­اند.

ساحل قرمز

ساحل قرمز یکی از محبوب­ ترین سواحل جزیره هرمز می­باشد که در کنار تپه های قرمز رنگی قرار گرفته و به همین دلیل به ساحل قرمز شهرت دارد. ماسه­ های زرد، سرخ و سفید رنگ ساحل جزیره هرمز به همراه امواج سرخ رنگ از دیدنی­ های این ساحل زیبا هستند. خروج خاک سرخ از جزیره هرمز ممنوع است.

ساحل کمپ

ساحل کمپ بهترین مکان جزیره هرمز جهت برپایی چادر و تماشای غروب در یک محل آرام می­باشد. عمده گردشگران از این ساحل جهت اقامت استفاده می­کنند.

ساحل سنگ مرغان

ساحل سنگ مرغان یکی از دلنوازترین سواحل جزیره هرمز می­باشد که یک فرش بزرگ و رنگارنگ خاکی جزیره را در خود جای داده است. خاک این ساحل به رنگ گلبهی و صورتی کمرنگ مایل به قرمز می­باشد.

جنگل­های حرا

بخشی از درخت­ های حرا یا مانگرو، که در آب­های ساحلی و شور خلیج فارس پراکنده هستند، در اطراف جزیره هرمز واقع شده ­اند. این درختان قادرند شوری آب را گرفته و آب را شیرین کنند. در زمان مد دریا، درختان به زیر آب می­روند و در هنگام جزر و پایین آمدن آب دریا حتی می­توان ریشه آن­ها را تماشا کرد.

دشت‌ آهوان

دشت‌ آهوان یکی از زیبایی­ های منحصر به فرد جزیره هرمز است. مردم بومی جزیره به آهوان یا همان جبیرهای جزیره اهمیت زیادی می­دهند. در این قسمت از جزیره می­توانید آهوانی را مشاهده کنید که آزادانه در حال چریدن هستند.

خانه سنگی

این خانه با استفاده از یک طاق طبیعی در سنگ ساخته شده است و می­توان محیط دیدنی و آرامش­ بخشی را در این قسمت تجربه کرد.

خانه تاریخی جری پولاک

این خانه که در زمان پهلوی ساخته شده در گذشته محل زندگی هنرمند و نقاش اهل جمهوری چک به نام جری پولاک بوده است. امروزه از این مکان برای کرایه دوچرخه به گردشگران استفاده می­شود.

قایق سواری و غواصی اطراف جزیره هرمز

 قایق­ های بسیار در کنار سواحل جزیره زیبای هرمز قرار دارند که جهت تفریح گردشگران در آب­های اطراف آن خدمات ارائه می­ دهند.

جزیره هرمز به دلیل شرایط خوب و امواج و عمق کم آب یکی از مکان­های مناسب جهت ورزش تفریحی غواصی می­باشد. این امکان برای کسانی که آشنایی زیادی با شنا در آب­های آزاد یا غواصی­ ندارند بسیار مناسب و خاطره ­انگیز خواهد بود.

 

همچنین خرابه­ های شهر قديم ، برج ناقوس و برج تیرانداز، قصر صورت و قصر بی­ بی گل، خانه زعفرانیه و خانه کنیز، ويرانه ­هاي دارالعلم قديم و زيارت خانه حضرت خضر از دیگر جاذبه های این جزیره تماشایی می­باشند.

بهترین زمان سفر و نحوه دسترسی

جزیره هرمز هوایی بسیار گرم با رطوبتی بالا دارد؛ بنابراین بهترین زمان برای سفر به این جزیره در فصل­ های پاییز و زمستان است.

راحت‌ترین راه استفاده از وسیله شناورهای تندرو می­باشد که از مسیر بندرعباس یا قشم به جزیره هرمز می­روند. حرکت این شناورها در ساعت­های خاصی از روز صورت می­گیرد. همچنین می­بایست قبل از سفر به جزیره تماشایی هرمز به شرایط آب و هوایی خلیج فارس هم توجه داشت.

اقامت

معمولا سفر به جزیره هرمز برای مدت زمان یک روز صورت می­گیرد؛ بنابراین یافتن یک اقامتگاه مناسب در هرمز مشکل است. با این وجود مردم بومی جزیره در برخی مواقع اتاقی از خانه خود را در اختیار مسافرین جزیره قرار می­دهند. بهترین روش برای اقامت پس از بازدید از جزیره هرمز، بازگشت به بندرعباس یا رفتن به جزیره قشم است. همچنین می­توان در قسمت کمپینگ، چادر زد و لذت ماندن کنار دریا و سواحل زیبای این منطقه را تجربه کرد. برپایی چادر معمولا در هیچ جای جزیره ممنوعیت ندارد.

غذا

در جزیره هرمز تقریبا نمی­ توان رستورانی پیدا کرد اما امکان خریداری خوراک از چندین ساندویچ فروشی و اتاقک­ های محلی پخت غذای بومی در سطح جزیره هرمز وجود دارد. سس­ های ساخته شده از گِلک به همراه فلافل و خوراک بندری­، ماهی سنگسر شکم‌پر، نان محلی، تمشی، مهیاوه، گبولی گوشت، برنج دیشو، کلمبا، زیبون، هواری، عنکاس خشک شده و سوراغ با طعم ­های خاص و لذت بخش تجربه جالبی برای گردشگران خواهد بود.

جزایر ناز

جزایر ناز به عنوان بخشی از ژئوپارک جهانی قشم در فاصله 24 کیلومتری از مرکز شهر قشم و در جنوب شرقی جزیره قشم قرار گرفته اند. این جزایر که از عجایب هفت گانه قشم شناخته می­شوند در مسیر جاده ساحلی، قبل از روستای سوزا واقع شده­  اند. ویژگی جالب این دو صخره جزیره­ ای این است که در زمان جزر دریا می­توان با پیاده­ روی از جزیره قشم به این مکان رفت اما در هنگام مد دریا و بالا آمدن آب، به صورت جزیره درآمده و امکان ورود به آن­ها از راه خشکی امکان­ پذیر نمی­ باشد. بنابراین برای ورود به این جزایر و خارج شدن از آن­ها مخصوصا به وسیله خودروی شخصی، می­بایست به زمان جزر و مد دریا توجه داشت. این دو جزیره که در زبان مردم بومی منطقه دو کَردَه نام دارند در زمان جزر دریا توسط باریکه ­ای از خشکی به ساحل قشم متصل می­شوند و در زمان مد راه شنی آن به زیر آب می­ رود.

از بلندای این صخره ها که ارتفاعی بین پنج تا ده متر دارند می­توان نمایی از خلیج فارس و تنگه هرمز و همچنین جزیره لارک و ساحل قشم را تماشا کرد. صخره های زیبا و مسطح ناز، نزدیک به 3 هکتار مساحت دارند و ساحل ماسه­ ای ندارند.

جت اسکی، قایق سواری، غواصی و پیاده روی در آب، آفرود، شتر سواری، اسب سواری، پاراگلایدر، کایت بورد، پاراموتور، چتربازی و باد سواری از جمله فعالیت­ های تفریحی و ورزشی هیجان­ انگیز و متنوعی هستند که در این مکان می توان انجام داد. صخره های جزیره ای ناز فاقد هرگونه امکانات رفاهی هستند و تنها غرفه­ های دستفروشان و چادرهای اجاره تجهیزات دراین جزایر مستقر هستند. اما در نزدیکی پارکینگی که در بخش ساحلی جزیره قشم واقع شده، تسهیلات ابتدایی برای گردشگران ایجاد شده است. صدف­ های رنگارنگ، عروس­ های دریایی و خرچنگ­ های زیبا را می­توان در کنار جزایر دیدنی ناز تماشا کرد. از جمله جاذبه­ های دیدنی اطراف این جزایر می­توان به غارهای خربس، دره ستاره گان، پارک بیوتکنولوژی قشم، پارک کروکودیل­ ها، جزیره هنگام و خلیج دلفین­ ها اشاره کرد.

بهترین زمان و مدت زمان بازدید

به دلیل گرمای شدید و رطوبت بالای منطقه، فصل­ های پاییز و زمستان بهترین زمان بازدید از این منطقه شناخته می­ شوند. نزدیک به سه ساعت پس از عقب نشینی آب دریا یا جذر می­ توان به این جزایر وارد شد و یک ساعت پس از شروع مد باید به سمت ساحل قشم برگشت. فاصله میان جزر و مد نزدیک به 6 ساعت طول می­کشد بنابراین می­توان با احتساب زمان ورود و خروج به جزایر، زمانی در حدود 4 ساعت را در این مکان زیبا گذارند و از دیدنی­های آن لذت برد.

مسیر دسترسی

برای رسیدن به جزایر ناز، باید ابتدا وارد جزیره قشم شد. در شهر قشم از طریق جاده ساحلی (بلوار آزادگان و جاده دریا) و از شهر درگهان واقع در جزیره قشم از دو مسیر روستای رمچاه و روستای گیاهدان- هر کدام با فاصله تقریبی نیم ساعت از جزایر- می­توان به مقصد رسید.

تنگه چاهکوه قشم

تنگه چاهکوه قشم که از آن با عنوان دره چاهکوه نیز نام می­برند، یکی از ژئوسایت­های زیرمجموعه ژئوپارک جهانی قشم و یکی از عجایب هفتگانه جزیره قشم به شمار می آید. تنگه چاهکوه در فاصله 70 کیلومتری شهر قشم و در بخش شهاب واقع شده است و با نزدیک­ترین منطقه یعنی روستای چاهوی شرقی فاصله­ تقریبی 20 کیلومتری دارد.

این تنگه صخره­ ها و تندیس ­هایی را در خود جای داده که طی گذر زمان به دلیل فرسایش­ های­ آبی و بادی سنگ­های رسوبی در دل کوه ایجاد شده ­اند. دره چاهکوه از گذشته­ های بسیار دور مکان مقدسی شناخته می­شده است؛ چرا که مردم بومی قدیم منطقه، آب را مقدس می­دانستند و در میان این دره همواره چاه­ های آب طبیعی قرار داشته­ است. دلیل نام­گذاری این تنگه با نام چاهکوه نیز وجود همین چاه­ های آب است. دیواره­ های کم عرض و مرتفع دره چاهکوه که ارتفاع آنها گاهی به 100 متر می رسد، اجازه تابش نور زیاد به کف دره را نمی­دهند؛ از همین رو آب در حفره­ های کم عمق کف این دره ذخیره می­شود.

در هنگام گذر از سمت شمال به جنوب چاهکوه، عرض دره کمتر اما شیب آن زیاد­تر می­گردد و عبور از دره بسیار سخت می­شود. بهترین محل صخره ­نوردی در جزیره قشم، دیواره عمودی و مرتفع این قسمت است که با حفره ­های درون خود زیبایی خاصی دارد و تجربه شیرینی برای صخره ­نوردان به دنبال خواهد داشت.

تندیسی طبیعی در ورودی دره قرار دارد که به سه سر نگهبان شهرت دارد. با گذر از تندیس، در ادامه مسیر، چهار چاه آب   دست­کند(=دست کند) را مشاهده خواهید کرد که عمر بعضی از آن­ها را تا 400 سال تخمین می­زنند.

این چاه­ ها با ذخیره آب­های شیرین سطحی مورد استفاده مردم بومی منطقه هستند. با گذر از این چاه­ ها به دره­­ ای می­رسیم که دیواره­ های آن ارتفاع و عرض بیشتری دارند. در این دره چهار تنگه قرار گرفته­ که از نمای هوایی به شکل عمود بر یکدیگر دیده می­شوند. سنگ­ های دره چاهکوه بیشتر سنگ­های رسوبی از جنس آهک هستند و پایان رشته کوه زاگرس را نشان می­دهند. اقلیم منطقه بیابانی و استوایی است و درختان و درختچه­ های پراکنده همراه با ۱۶ گونه جانوری نظیر غزال در منطقه به چشم می­خورند.

تسهیلات رفاهی تنگه چاهکوه قشم

در روستای چاهوی شرقی، تسهیلاتی نظیر سرویس بهداشتی، هایپرمارکت، اقامتگاه بومگردی و رستوران جهت رفاه حال گردشگران قرار دارد. در محل تنگه نیز خدماتی همچون پارکینگ، کیوسک نگهبانی، نیمکت، سطل زباله، فروشگاه صنایع دستی و سوغات وجود دارد.

در خود تنگه اما نه امکاناتی وجود دارد و نه آنتن ­دهی تلفن همراه میسر است. تنها می­توان از سکوت حاکم بر دره لذت برد و به تماشای زیبایی دیواره­ های جذاب آن پرداخت.

اقامت در دره چاهکوه

در این دره هتل وجود ندارد و برای اقامت می­توان از هتل­های قشم که در فاصله 70 کیلومتری دره قرار دارند استفاده کرد. همچنین دو اقامتگاه بوم­گردی آفتاب چاهکوه و نیچدار به گردشگران این دره تماشایی خدمات ارائه می­کنند. امکان برپایی چادر و شب­ مانی همراه با تماشای ستارگان و کهکشان راه شیری نیز با هماهنگی مراجع ذی­ربط امکان­پذیر است.

مسیر دسترسی و بهترین زمان بازدید از تنگه چاهکوه قشم

برای سفر به تنگه چاهکوه می بایست از طریق زمینی، دریایی یا هوایی خود را به جزیره قشم رساند. از طریق میدان درگهان قشم به سمت غرب رفته و پس از طی مسافتی در حدود ۲۰ کیلومتر به اول دو راهی دیرستان رسید.

با ادامه دادن مسیر مستقیم و طی مسافت 11 کیلومتر به یک میدان خواهیم رسید و از اولین جاده سمت راست آن با گذراندن مسیری 39 کیلومتری قبل از ورود به روستای چاهوی شرقی به سمت چپ رفته و وارد اولین جاده سمت راست می شویم. تا به اینجا ما از مسیری آسفالته عبور کرده­ ایم. از این جای سفر، با استفاده از یک راه شوسه تقریبا دو کیلومتری به تنگه تماشایی چاهکوه می رسیم.

طی کردن مسیرهای پرپیچ‌وخم و گاهی صعب العبور دره چاهکوه که فاصله دیوارهای آن تا نیم متر نیز می­رسد! تا حدی نیازمند توانایی جسمی بالاست. ضمن اینکه نباید عکاسی از چشم ­اندازهای زیبای آن را فراموش کرد.

از آنجا که جزیره قشم آب و هوایی گرم و مرطوب دارد نیمه دوم سال زمان مناسبی برای سفر به قشم و بازدید از تنگه چاهکوه است. به طور معمول هرروز می­توان از ساعت 8 تا 17 با صرف مدت زمانی نزدیک به سه ساعت از این تنگه دیدنی بازدید کرد.

آدرس: جزیره قشم، جنب روستای چاهوی شرقی

غار نمکدان قشم

تنها گنبد نمکی جزیره قشم و غار نمکدان آن، از مهم­ترین ژئوسایت­ های ژئوپارک قشم و همچنین از مطرح­ ترین جاذبه­ های جزیره قشم می­باشند که به ثبت سازمان جهانی یونسکو رسیده است. غار نمکدان قشم با قدمت 570 میلیون سال(دوره کامبرین) در جنوب غرب جزیره قشم واقع شده و با 6600 متر طول، پس از غار نمکی اسرائیل طولانی ­ترین غار نمکی دنیا محسوب می­شود. از این غار با عناوین غار نمکی قشم و غار سه مرد برهنه نیز یاد می­شود و در میان مردم بومی منطقه به غار کانی شهرت دارد که دلیل آن قرارگیری غار در کنار روستای کانی است. این غار سال 1998 میلادی با تلاش زمین شناسی از کشور چک و همراهی دانشگاه شیراز کشف شد و عملیات اکتشافات بیشتر آن تا به امروز ادامه دارد. غار نمکدان یکی از عجایب هفتگانه جزیره قشم است.

این غار درون کوهی با ارتفاع 237 متر از سطح دریا واقع شده است. رگه­ های سفیدرنگ نمکی متعددی بر روی این کوه خودنمایی می­کنند که عمر هر لایه‌ نمکی نفیس به ده‌ها هزار سال می رسد. درون غار نیز قندیل­ های مرمری و بلوری به چشم می­خورد. به دلیل رطوبت بالای هوای جزیره و ورود آب به غار نمکدان، پس از چکیده شدن آب نمک اشباع شده، قندیل­های نمکی زیبایی بر جای می­مانند. قندیل های نمکی زیبای غار نمکدان از چکیدن آب نمک اشباع شده ایجاد می شود که حاصل رطوبت بالای جزیره و ورود آب به درون غار است.

درون غار چندین تالار کوچک و بزرگ و کاملا تاریک وجود دارد که برای دیدن بلورهای نمکی استلاکتیت آن­ها می­بایست چراغ قوه پر نور به همراه داشت. در کف غار، جریان آب نمک زیرزمینی قابل مشاهده است. این جریان به صورت مداوم وجود دارد و به سمت خارج غار هدایت می­شود. یک حوضچه نمکی سفید رنگ با بستری از گِل اخرا یا همان خاک نسوز نیز به دلیل خروج این آب­ها در ورودی غار شکل گرفته است. نمک­های غار از ترکیبات منیزیمی تشکیل شده ­اند و رسوبات منطقه حاوی اکسیدهای آهن نظیر هماتیت هستند.

نمک­های غار نمکدان مصارف درمانی و پزشکی دارند. تنفس در فضای درون غار، می­تواند حساسیت و آسم را تسکین ‌دهد. درون غار حشرات ریز و خفاش­­ها زندگی­ می­کنند و مکان مناسبی برای عکاسی­ های حرفه­ ای می­باشد.

فاصله غار نمکدان از شهر قشم 90 کیلومتر و تا ساحل دریا 2 کیلومتر می­باشد. یک جاده شوسه تقریبا مناسب، با طول 23 کیلومتر مسیر جاده ساحلی را به غار نمکدان می­رساند. بازدید از غار چیزی حدود دو تا سه ساعت زمان می­برد و می­بایست قسمتی از مسیر را پیاده روی کرد.

به دلیل گرما و رطوبت بالای جزیره قشم فصل­های پاییز و زمستان بهترین زمان برای بازدید از غار دیدنی نمکدان می­باشند.

این غار در سال 1390 خورشیدی در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده است.

غارهای خربس قشم

غارهای خُربَس (xorbas)، مجموعه­ غارهایی­ست که در ارتفاعات روستای خربس واقع در جزیره قشم قرار گرفته ­اند. غارهای خربس که از عجایب و پدیده­ های دیدنی دوره­ های زمین­ شناسی می­باشند در فاصله 15 کیلومتری غرب شهر قشم و نزدیک به روستاهای خربس و رمچاه واقع شده ­اند. ساخت چند فیلم سینمایی با استفاده از موقعیت این غارها، باعث شناخت غارهای خربس به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه ­های جزیره قشم شده است.

به باور تاریخ­ شناسان آثار معماری صخره‌ای این غارها نشان می­دهد که در گذشته ­های بسیار دور، پیروان آیین مهرپرستی از این غارها به عنوان نیایشگاه یا پرستشگاه آناهیتا یا همان خدای آب و باران استفاده می­کردند. مطابق تحقیقات صورت گرفته، قدمت این غارها به دوران حکمرانی مادها در ایران یعنی نزدیک به سه هزار سال پیش باز می­گردد.

مجموعه غارهای خربس که بر دیواره کوه قرار گرفته­ از ۴ دهانه غار تشکیل شده­ است. این 4 غار از درون به هم اتصال دارند و نزدیک به 20 تا 30 متر بلندا دارند. دورن غارهای خربس دهلیزها، تالارها و اتاق­های مختلف با ابعاد 5.5*4 قرار دارد که با حدود 9 روزنه­ به بیرون ارتباط دارند. از این اتاق­ها و تالارها که طاقچه­ هایی جهت نگهداری چراغ دارند جهت تجمع مردمان بومی به منظور پناه­گیری در جنگ یا نیایش استفاده می­ شده ­است. تغییراتی توسط انسان در این غارها ایجاد شده و از حالت طبیعی غار به منظور نیازهای مختلفی بهره­ گیری گردیده است. زمین­ شناسان دلیل شکل­ گیری این غارها را گرداب و تخلیه ماسه‌های کوه عنوان می­کنند.

معماری صخره ­ای غارهای خربس از مهمترین ویژگی­های آن می­باشد که هر بیننده­ای را به تعجب وا می­ دارد. این غارها از نظر جلوه ظاهری با معبد کلات خورموج استان بوشهر بسیار شبیه است و همچنین به لحاظ ساختار و شکل قرارگیری آن در دل کوه، با گوردخمه­ هاى گوناگون در استان­های آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر و خوزستان مقایسه می­شود. شهر باستانی خربز یا خربس که در نزدیکی این غارها واقع شده گویای تمدن بزرگ مادها در پیرامون آن منطقه می­باشد. این شهر با قدمتی بیش از دو هزار و پانصد سال به زمان حکمرانی ساسانیان در ایران مرتبط است. از این منطقه که در گذشته یک روستای آباد و پر رونق شناخته می­شد، امروزه تنها دشتی ویرانه به جای مانده است. مجموعه غارهای خربس علاوه بر کاربری معبد، به باور برخی محققین، کاربری استودان (یا همان جای نگهداری استخوان مردگان در دین زرتشتی) یا پناهگاهی برای مردم باستانی خربز قلمداد می­ شده است. اطراف این غارها که ادامه رشته­ کوه­های زاگرس هستند تپه­ های مرجانی جای گرفته­ اند. یک برکه در قسمت پایینی غارها جهت جمع­ آوری آب باران قرار دارد که در ایام پربارش سال مملو از آب است.

هنرمندان سنگ‌تراش در سال­های اخیر دهلیزها و دالان‌های جدیدی را به این مجموعه اضافه کرده اند. طرح­ها و نقش­هایی که در این دالان­ها و دهلیزها ایجاد شده ­اند، به منظور حفظ اصالت محل، شبیه به طرح­های باستانی حک گردیده ­اند.

به اعتقاد مردم محلی، در ارتفاعات صخره ­ای غارهای خربس عقاب­های ماهیگیری جای گرفته ­اند که از گونه­ های کمیاب میان عقاب­ها شناخته ­می­شوند. خفاش‌‌های دم ­موشی که در معرض انقراض هستند نیز حفره­ های زیرین و تاریک غار را برای زندگی خود انتخاب کرده ­اند.

این غارها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده­ است.

 

امکانات غارهای خربس قشم

در مجموعه غارهای خربس امکاناتی جهت رفاه حال بازدیدکنندگان ساخته شده است که از جمله آن­ها می­توان به سرویس­ های بهداشتی، مغازه ­ها و غرفه­ های مواد غذایی و صنایع ­دستی­ مردم بومی قشم اشاره کرد. پارکینگی نیز جهت توقف خودروها در پایین پله­ های کوه ایجاد شده است.

زمان بازدید از غارهای خربس قشم

به علت گرما و رطوبت بالای جزیره قشم بهترین زمان سفر برای بازدید از غارهای خربس، نیمه دوم سال یعنی فصول پاییز و زمستان می­باشد. مجموعه غارهای خربس قشم هر روز از ساعت ۶ تا 18 قابل بازدید است. از آنجا که این جاذبه بسیار دیدنی در بیرون از شهر قشم و در مسیر جاده ساحلی واقع شده است، نیازمند استفاده از امکانات تورهای گردشگری همراه با راهنما می­باشد. همچنین می­توان از تاکسی­ های دربست محلی برای دیدار از غارها بهره برد. بازدید از این غارها نزدیک به 1 تا 2 ساعت زمان می­برد. به دلیل قرارگیری غارهای خربس در ارتفاعات کوه، می­بایست توانایی بالا رفتن از پله­ های بسیار را داشت.

مسیر دسترسی به غارهای خربس قشم

برای رسیدن به این غارها ابتدا باید به شهر قشم رسید و از جاده ساحلی آن به سمت روستای رمچاه حرکت کرد. در سمت راست جاده غارهای زیبای خربس با چشم ­اندازی رو به دریا خودنمایی می­کنند.

همچنین بعد از تماشای غار در امتداد جاده ساحلی قشم می­توان به دیگر جاذبه­ های دیدنی جزیره قشم مانند: روستای برکه خلف، دره ستارگان، جزایر ناز، پارک کروکودیل ­ها، جزیره هنگام، غار نمکدان و جنگل­های حرا رسید.

دره ستارگان قشم

دره ستارگان واقع در جزیره قشم یک پدیده خاص و کم نظیر در دنیا محسوب می­شود که با قدمت نزدیک به دو میلیون سال (دوران سنوزوئیک) یکی از عجایب هفتگانه جزیره قشم به شمار می­آید. دره ستارگان واقع در روستای برکه خلف جزیره قشم، 22 کیلومتری جنوب غربی شهر قشم، به عنوان بخشى از ژئوپارک قشم- تنها ژئوپارک خاورمیانه- به ثبت یونسکو رسیده است. دره ستارگان در سال 1385 خورشیدی توسط مدیرعامل منطقه آزاد قشم، معاونت گردشگرى و همچنین کمک اهالى روستاى برکه خلف با ایجاد مسیر دسترسى به دره، ترمیم دره و ساخت امکانات رفاهى و بهداشتى جهت بازدید گردشگران افتتاح شد.

دیواره‌های بلند، مخروط‌ های نوک‌تیز و ستون‌های بسیار بزرگ به دلیل عوامل فرسایشی نظیر رگبارهای فصلی، آب‌های سطحی و تندبادها در طی سالیان طولانی ایجاد شده است و در ستون­های این دره لایه و حفره‌هایی قرار گرفته که هوا به سادگی درون آن نفوذ می­کند. در زبان محلی به این مکان استاله کفته یا استار افتیده گفته می­شود که به ‌معنای ستاره افتاده تعبیر می­شود. دلیل این اصطلاح آنست که مردم بومی منطقه بر این باورند یک ستاره یا شهاب سنگ به این منطقه برخورد کرده و در نتیجه این برخورد دره ستارگان شکل گرفته است. کانی­های تشکیل دهنده این دره از جنس ماسه، سنگ و سیمان آهکی هستند.

دیواره ­های دره با ارتفاعی بین ۷ تا ۱۰ مترى از کف دره، نمایی سخت به رنگ­های سفید تا خاکستری تیره دارند و لایه زیرین آن­ها با سختی بسیار کمتر در رنگ­های کرم تا خاکستری روشن می­باشند. همین امر موجب آن می­شود که لایه­ های زیرین سریعتر در معرض فرسایش قرار بگیرند اما در جاهایی که لایه رویی آن مقاومت سپر مانند خود را حفظ کرده است از فرسایش لایه زیرین جلوگیری می­کند. لایه‌ها بسیار شکننده و حساسند و هر لحظه امکان فروریختن ناگهانی آن‌ها وجود دارد؛ از همین جهت قدم زدن بر روی لایه­ ها می­تواند بسیار خطرناک باشد و آسیب غیرقابل جبران به این منطقه بسیار بی­ نظیر وارد شود.

حرکت تند و چرخشی سیلاب باران‌های فصلی در اطراف ستون‌ها و دیواره‌ها باعث ایجاد شکل مخروطی آن شده است. به ندرت در این دره باران شدید باریده می­شود اما پس از هر بارش می­توان تغییر شکل محسوسی در دره مشاهده کرد. در بخش هایی از دره همچون حفره­ ها، خاک سرخ رنگی وجود دارد که با یادآوری رنگ خاک سیاره مریخ به جذابیت دره افزوده است. تندیس های این دره شباهت زیادی به کلوت­های کویر لوت دارند. وجود صدف‌ها در لایه ­های بالای دیواره ­ها، گویای زیر آب بودن این دره در گذشته­ های بسیار دور است.

تماشای دره ستارگان قشم در شب با تداعی حالت کویر لذت خاصی دارد و در شب­های بدون ابر آن می­توان آسمانی پر ستاره را تماشا کرد.

فیلم اژدها وارد می‌شود که در دره ستارگان ساخته شده­ است. با موضوع باورهای مردم محلی قشم همراه با نمایش مراسم‌های بومی مردم قشم به داستان مدفون بودن یک موجود عجیب و غریب در زیر قبرستان این منطقه اشاره می­کند.

دره اجنه ستارگان در باور مردم محلی قشم

مردم محلی قشم معتقدند دره ستارگان محلی برای زندگی اجنه و ارواحی می­باشد که شب­ها در آن تردد دارند. به همین خاطر مردم بومی ورود گردشگران به این منطقه را در شب توصیه نمی­کنند. دلیل این باور، شنیدن صداهای عجیبی ا­ست که علت آن پیچش باد در حفره‌های دیواره ­­هاست.

گشت و گذار در دره ستارگان

در دره ستارگان که آرامش غیرقابل وصفی در آن وجود دارد، محلی برای عبور گردشگران با سنگ­ هایی در دو طرف یک راه خاکی ایجاد شده است. با گذر از این مسیر به دو صخره بزرگ می­رسیم که شبیه دروازه ­ای برای ورود به دره ستارگان است. در دیواره­ های این دره تندیس‌هایی طبیعی قرار گرفته ­اند که آدمی را به یاد اشکال فیل، تمساح، عقاب، جمجمه و غیره می­ اندازند. شکاف­های برخی از دیواره‌ها علیرغم نمای ظاهری ترسناک بسیار جذاب و دیدنی هستند. در ادامه این راه خاکی می­توان در بام دره ستارگان چشم ­اندازی زیبا از دره  را تماشا کرد که عکاسی از آن می­تواند خاطره­ ای به یاد ماندنی را ثبت کند.

غرفه کوچک صنایع دستی نیز در مجموعه گردشگری دره ستارگان قرار دارد و آثار هنری زیبایی از جنس صدف، گوش‌ماهی و غیره به گردشگران ارائه می­ کند. این صنایع هنری از تولیدات مردم جزیره قشم می­باشند. همچنین یک موزه با عنوان موزه سنگ در این مجموعه قرار گرفته که ۴۸ نمونه از سنگ­ ها، کانی­ ها و فسیل­­ های جزایر هنگام، هرمز و لارک را به نمایش می گذارد.

روستای برکه خلف که ‌عنوان تمیزترین روستای ایران را به خود اختصاص داده است در نزدیکی دره ستارگان قرار دارد و بازدید از آن خالی از لطف نیست. زنان روستا هرروز عصر اطراف خانه خود و هفته ­ای یک یا دو نوبت معابر روستا را تمیز می­کنند. سازمان جهانی یونسکو این روستا را با هدف روستای مقصد گردشگری معرفی کرده است. لباس‌های دست­ دوز سنتی و رنگارنگ این روستا علاوه بر امکان خرید، قابلیت اجاره کردن جهت عکاسی را دارند. همچنین تزئینات حنا روی بدن توسط بانوان هنرمند و شترسواری از دیگر جاذبه­ های این منطقه هستند. از دیگر دیدنی های این مسیر می توان به دره تندیس‌ها، تنگه چاه­کوه، گنبد نمکی نمکدان، قلعه پرتغالی‌ها، ژئوپارک قشم، جنگل‌های حرا، بام قشم و پارک کروکودیل اشاره نمود.

نحوه دسترسی و زمان بازدید

دره ستارگان در جنوب غربی شهر قشم واقع شده و برای رسیدن به آن می­بایست با خودرو از جاده ساحلی قشم به سمت جنوب غرب حرکت کرد. پس از طی مسافت 22 کیلومتری و گذر از غارهای خوربس و ساحلی طلایی به روستای برکه خلف و دره ستارگان می­رسیم. به دلیل فاصله زیاد دره ستارگان و نبود تسهیلات اقامتی نه چندان مطرح در آن منطقه، جهت اقامت باید  پس از بازدید دره ستارگان به قشم بازگشت. برای اقامت و عکاسی شبانه در دره ستارگان نیاز به دریافت مجوز از حراست دره می­باشد. بازدید از دره ستارگان حداقل یک ساعت به طول می ­انجامد و شامل ورودیه است. این مکان از ساعت 8 تا 19 در نیمه اول سال و 8 تا 20 در نیمه دوم سال پذیرای گردشگران می­باشد. با توجه به قرارگیری دره ستارگان و جزیره قشم در منطقه­ ای گرمسیری، فصول پاییز و زمستان، بهترین زمان بازدید از این منطقه هستند. همچنین ماه‌های فروردین و اردیبهشت نیز هوای جزیره تا حدودی معتدل است.

جهت اطلاع بیشتر از زمان بازدید و میزان ورودیه دره ستارگان می­توان با شماره تلفن ژئو پارک قشم 07635242282 تماس گرفت.

 

آدرس: جزیره قشم، 22 کیلومتری جنوب غرب شهر قشم، ۵ کیلومتری روستای برکه خلف

همچنین امکان رسیدن به روستای برکه خلف از شهر درگهان و مسیر جاده رمچاه نیز وجود دارد.