ونیز در خطر خارج شدن از فهرست یونسکو

شلوغی دیوانه‌وار میدان سنت مارکو در شهر ونیز و عواقب منفی آن باعث شده است تا جزیره کوچک Certosa الگویی جدید برای اجرای گردشگری پایدار در ونیز باشد و این موضوع به این دلیل است که صنعت گردشگری در این شهر قصد دارد با روشی جدید به پایداری بیشتر شرایط کاری و درآمد از گردشگری خود بپردازد.

سرمایه‌گذاری خصوصی، این جزیره عمومیِ فراموش‌شده را که فقط پانزده دقیقه با اتوبوس آبی از میدان سنت مارکو فاصله دارد، به یک پارک شهری چندمنظوره تبدیل کرده است، جایی که در آن ونیزی‌ها و ونیزدوست‌ها می‌توانند بدون تنش‌های موجود در آفت دائمی گردشگری یعنی (ازدحام گردشگر در یک منطقه یا اُوِرتوریسم) مدل جدیدی از گردشگری را تجربه کنند و از ازدحام جمعیت در یک منطقه بکاهند.

آلبرتو سونینو، رئیس پروژه توسعه این جزیره که شامل یک هتل، تفرجگاه ساحلی، رستوران و پارک جنگلی است، گفت: «ما هنوز راه زیادی در پیش رو داریم و تقریباً هیچ کس، حتی متخصصان و یا افراد محلی، این تالاب را به عنوان یک محیط طبیعی و فرهنگی جالب‌توجه قبول ندارند. این موضوعی است که یا باید همین حالا انجام شود یا دیگر هیچ‌وقت به سراغش نرویم. ونیز شهری با ساختار شکننده و محیط تالابی است که تحت نظارت سازمان جهانی یونسکو محافظت می‌شود.»

پس از یک وقفه ۱۵ ماهه در سفرهای گسترده بین‌المللی، ونیزی‌ها در حال بررسی این مسئله هستند که چگونه می‌توانند از بازدیدکنندگان در کنار کانال‌های آبی زیبا و منظره‌های کارت‌پستالی دوران بیزانس استقبال کنند؛ درصورتی‌که ایجاد شرایط سخت و ازدحام جمعیت در گذشته مسائلی مانند حفظ این شهر را تحت شعاع خود قرار می‌دهد.

در توصیه‌های مرکز میراث جهانی یونسکو، موضوعاتی مانند گردشگری جمعی، به‌ویژه عبور کشتی‌های تفریحی از مرکز تاریخی شهر، کاهش مداوم ساکنان دائمی و همچنین مشکلات حاکمیتی و مدیریتی مورد توجه قرار گرفت.

مکانیلد روسلر، مدیر این مرکز میراث جهانی، به آسوشیتدپرس گفت: «این چیزی نیست که ما به راحتی پیشنهاد کنیم و به آسانی حل شود. این یک هشدار به جامعه بین‌المللی است که برای پرداختن به مسائل این‌چنینی باید با یکدیگر همکاری‌ها و مشورت‌های بیشتری داشته باشند.»

مقامات منطقه ونتو طرحی را برای راه‌اندازی مجدد گردشگری در این شهرِ وابسته به جهانگردی به رم ارائه داده‌اند که خواستار کنترل ورود مسافران روزمره، تقویت ساکنان دائمی، تشویق استارت‌آپ‌ها، محدود کردن سهام اجاره آپارتمان‌های خصوصی و به دست آوردن کنترل منطقه تجاری برای محافظت از ونیز مطرح شده است. این پیشنهاد که در ماه مارس ارائه شده است، با هدف تبدیل ونیز به «شهری پایدار در صنعت گردشگری» است و امید می‌رود بتواند از ۲۲۲ میلیون یورو (۲۶۵ میلیون دلار آمریکا) بودجه بهبودی اتحادیه اروپا استفاده کند.

نیکولا پیانون، مدیر عامل گروه مشاوره بوستون، که برنامه استراتژیک ونیز به پیشنهاد او بوده است، گفت «ونیز، این شهر زیبا، در معرض خطرِ ناپدید شدن است. اگر ما متحد نشویم و از این کار حمایت نکنیم، ونیز طی ۱۰ سال به بیابان بدل خواهد شد و اثری از این زیبایی باقی نخواهد ماند.»
این پیشنهاد برای ایجاد طرحی جدید به منظور جلوگیری از گردشگری دسته‌جمعی ارائه شده است که نمونه بارز آن در سال ۲۰۱۹ رخ داد و بالغ بر ۲۵ میلیون بازدیدکننده به این منطقه سفر کردند. همچنین، در این طرح قرار است از مهاجرت سالانه هزار ونیزی از این شهر جلوگیری شود و ۱۲ هزار نفر ساکن جدید جذب شده و ۲۰ هزار شغل جدید با درآمد ۴ میلیارد یورو ایجاد شود.

آنا مورتی، کارشناس مدیریت مقصد در دانشگاه ونسی Ca ‘Foscari، گفت: «ونیز بدون گردشگر به شهری تبدیل می‌شود که نمی‌تواند به شهروندان خود خدمت کند.»

طبق نظریه گروه مشاوره بوستون، ۸۰ درصد از کل گردشگرها، حدود ۱۹ میلیون مسافر، که در سال ۲۰۱۹ از این شهر بازدید کردند، فقط ۵ یورو (۶ دلار آمریکا) تا ۲۰ یورو هزینه کردند. در طرف دیگر این معادله، ۲۰ درصد از گردشگرانی که حداقل یک شب را در ونیز می‌گذرانند بیش از دو سوم کل درآمد گردشگران ورودی روزانه را تشکیل می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود برای مدیریت بازدیدکنندگان روزانه، یک سیستم رزرواسیون با هزینه دسترسی از سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شود.

با توجه به نظارت بر ورود روزانه گردشگران، این شهر سال گذشته یک اتاق کنترل هوشمند در نزدیکی پل اصلی راهآهن ایجاد کرد که با استفاده از داده‌های تلفن همراه نشان می‌دهد چه تعداد بازدیدکننده در هر لحظه در ونیز حضور دارند. این فناوری بدان معنی است که می‌توان رزروهای آینده را با کدهای QR بارگیری‌شده در تلفن‌ها، بدون نیاز به راه‌اندازی ایست‌های بازرسی، کنترل کرد. پیانون گفت: «این طرح در شهری مانند ونیز که تعداد نقاط دسترسی محدودی دارد و فقط پنج کیلومتر مربع مساحت دارد، عملی است.»

کمک به گردشگری پایدارتر در ونیز مستلزم هدایت گردشگران به مقصد جدید، تشویق گردشگران برای گذراندن شب در اقامتگاه‌های این شهر، سخت کردن شرایط سفرهای یک‌روزه و امکان افزایش میزان سکونت دائم در شهر با ساکنان جدید است.

اپراتورهای گردشگری برای بازگشت به کسب و کار خود ناامید هستند و از سوی دیگر تمایل جهانی برای سفر دوباره رو به افزایش گذاشته است. علاوه بر این، در مورد بسیاری از تغییرات باید توسط مقامات منطقه‌ای و شهرستانی در رم تصمیم‌گیری شود، از جمله هر گونه محدودیت در منطقه‌بندی تجاری یا اجاره اقامتگاه از سیستم‌های کرایه خانه آنلاین.

کارلو باگنولی، رئیس آزمایشگاه نوآوری VeniSia در دانشگاه Ca ‘Foscari، گفت: «به نظر من سطح دیستوپی (شرایط سخت زندگی) که ما به آن رسیده بودیم در حدی بود که باید واکنشی نشان داده می‌شد. بسیاری از پروژه‌های جدید در بسیاری از نقاط در حال افتتاح هستند.»

جزیره Certosa، با گذشت بیش از یک دهه هنوز در حال پیشرفت است و موفقیت آن در سطح بالایی است: سه هزار بازدید کننده هر آخر هفته از ۱۰ جاذبه دیدنی در اطراف این تالاب بازدید می‌کنند که احتمال توسعه مجدد آن وجود دارد؛ از جمله بیمارستان‌های تاریخی، جزایر متروک و پایگاه‌های نظامی قدیمی.

سونینو گفت: «من امیدوارم که فرصت را غنیمت بشماریم. این موضوع تنها یک شعار نیست، بلکه یک فرصت است. ما برای انتقال ونیز از گذشته به آینده به ایده‌ها و نظرات مفید زیادی نیاز داریم.»

منبع:میراث آریا

نقش و نگاره‌ها در دست‌بافته‌های خراسان شمالی، روایتگر هویت تاریخی و فرهنگی

نقوش و نگاره‌های به کار گرفته‌شده در صنایع‌دستی استان خراسان شمالی ریشه در اعتقادات و باورهای هنرمندان این خطه از کشورمان دارد و هنرمندان خراسان شمالی، صنایع‌دستی را با نگاره‌های متنوع با رنگ‌های الهام گرفته از طبیعت خلق می‌کنند.

اسناد و مدارک برجای‌مانده از ادوار گذشته در خراسان شمالی بیانگر آن است که تولید صنایع‌دستی در این منطقه از ایران سابقه‌ای دیرینه برخوردار است. نوآوران و استادان صنایع‌دستی در این حوزه جغرافیایی همواره به‌موازات آفرینش‌های ذوقی صنعتگران و هنرمندان دیگر مناطق کشور، در خلق آثاری زیبا و خلاقانه دستی داشته‌اند که برخی از این رشته‌های هنری اکنون برجاست و چون سفیری صادق، گوشه‌ای از هویت تاریخی و فرهنگی این خطه را روایت می‌کند.

در ادامه این گزارش، شرح مختصری از مجموعه بافته‌های سنتی مردمان خراسان شمالی را می‌خوانیم.

نساجی سنتی (پارچه‌بافی) 

در گذشته این هنر درصد بالایی از مواد اولیه موردنیاز تولید لباس و پوشاک را در استان تأمین می‌کرده است. در حال حاضر نیز بخشی از این منسوجات نظیر چادرشب، حوله، چوخه، پارچه‌های ابریشمی و… در سطح استان بافته می‌شود.

گلیم‌بافی

گلیم در واقع نوعی فرش بدون پرز است که با درگیری تاروپود به یکدیگر ایجاد می‌شود. گلیم ازجمله قدیمی‌ترین زیراندازهایی است که توسط بشر ابداع‌شده و مورداستفاده قرار گرفته است تا جایی که محققان سابقه ۷ هزارساله برای آن قائل‌اند.

الیاف استفاده‌شده در این زیراندازها عمدتاً از نوع طبیعی بوده و بیشتر جهت زیرانداز یا تزئین بکار می‌رود. طرح گلیم‌ها متأثر از فرهنگ سنتی و محیط جغرافیایی طبیعی بافندگان است، در بیشتر روستاهای استان در هنگام بافت از نقشه استفاده نمی‌شود و از نقوش ذهنی که دارای تنوع بیشتری هستند استفاده می‌گردد.

گلیم‌ها دارای بافت یک رو و دورو بوده و کاربری آن‌ها در زمینه‌هایی مثل روفرشی، رومیزی، جوال، خورجین، پادری، کناره، گلیم زیرانداز، گلیم تزئینی مانند تابلو، رختخواب بند، کوله‌پشتی، رومبلی، کفش و کیف زنانه، جوراب، دستکش و زانوبند است.

سفره کردی

با مهاجرت عشایر کرد در عصر صفوی به سرزمین پهناور خراسان و سکنی گزیدنشان در این منطقه بسیاری از آداب و سنن ایشان به این منطقه منتقل شد. رایج‌ترین هنر عشایر کرد، بافت نوعی گلیم به نام سفره کردی است که بازگوکننده داستان زندگی بافنده است. این هنر مختص به خراسان بوده و از بافته‌های منحصربه‌فرد زنان کرد عشایر این خطه است که در شهرستان‌های بجنورد، مانه و سملقان، شیروان، فاروج و اسفراین رواج دارد. سفره کردی در ابعاد ۱۵۰*۱۰۰.۱۲۰*۱۰۰ و ۲۰۰*۱۰۰ سانتیمتر مربع به همراه نقش‌های بسیار زیبا و با مضامین و مفاهیم عمیق که ریشه در باورهای این منطقه دارد، از جنس پشم بافته می‌شود. نقوش بکار رفته در این دست‌بافته‌ها نیز دارای تنوع بسیاری بوده که عمدتاً شامل نقوش انتزاعی گیاهی، حیوانی و نقوش هندسی و بر اساس سه شکل مربع، مثلث و دایره است.

جاجیم و پلاس

جاجیم دست بافته‌ای است ضخیم شبیه پلاس یا گلیم که راه‌راه و رنگین است و مانند سایر دست‌بافته‌ها به‌عنوان زیرانداز مورداستفاده قرار می‌گیرد و جنس آن عمدتاً از پشم انتخاب می‌گردد تمام جاجیم یک‌بار بافته می‌شود و رنگ و نقش آن متنوع و نمادهایی مانند جوان بودن بافنده و امید به آینده‌ای روشن را در بر دارد.

پلاس نیز نوعی گلیم پشمی است که از دیرباز به‌عنوان زیراندازی مناسب برای محافظت از رطوبت، سرما و گرمای زمین بکار می‌رود و از این نظر در مفروش کردن کف چادر عشایر خراسان شمالی و ساختن سیاه‌چادر و نیز در خانه‌های روستایی مورداستفاده است. بافت گونه پیچ پلاس منحصر به خطه خراسان شمالی است.

چادرشب‌بافی

چادرشب پارچه‌ای است دستبافت، رنگارنگ و چهارخانه که امروزه بافندگان روستای رویین اسفراین به‌عنوان دهکده نساجی سنتی کشور در تولید و عرضه این محصول نقش بسزایی دارند. این پارچه در موارد گوناگونی چون روتختی، رومیزی، پرده و آویز، رومبلی و… مورداستفاده قرار می‌گیرد.

این هنر صنعت در شهرستان‌های اسفراین و گرمه تولید می‌شود.

ابریشم‌بافی

ابریشم به‌واسطه نرمی، شفافیت، ظرافت و استحکام فوق‌العاده که دارا است یکی از مهم‌ترین و گران‌بهاترین الیاف نساجی بشمار می‌رود. نحوه بافت کاملاً شبیه پارچه‌بافی سنتی است و مصارف آن در دوختن لباس، روسری، دستمال و لبه یقه، سرآستین و پیش‌سینه لباس‌های محلی فاخر و… است. در منطقه راز و جرگلان بجنورد، ابریشم‌بافی از قدمت زیادی برخوردار است. نقوش این نوع بافته غالباً به‌صورت هندسی و برجسته بر روی کار نمایان است. صنعتگران شهرستان‌های بجنورد، اسفراین و گرمه تولیدکننده ابریشم استان هستند.

حوله‌‌بافی

نوعی فرآورده نساجی سنتی است که در ابعاد کوچک عرضه می‌شود. تاروپود آن تماماً از نخ پنبه‌ای بوده و جاذب رطوبت است. اسفراین، بجنورد، گرمه و جاجرم، شهرستان‌های فعال در این رشته هستند.

سیاه‌چادربافی

دست بافته‌ای بسیار ساده با موی بز برای تولید چادر عشایری که با توجه به خاصیت موی بز، محافظ بسیار خوبی در برابر سرما و رطوبت است. مانه و سملقان، شیروان، اسفراین از مهم‌ترین مراکز تولید این محصول در سطح استان است.

کیسه‌بافی

دست‌بافته‌ای که از پشم بهاره و دست ریس با ظرافت زیاد تهیه‌شده و در استحمام مورداستفاده قرار می‌گیرد. صنعتگران منطقه مانه و سملقان، شیروان، تولیدکننده این هنر صنعت است.

شال‌بافی

نوعی دست‌بافته چهارگوش بسیار ظریف است که دارای تارهای یکرنگ بوده و نقوش، توسط پودهای رنگی پدیدار می‌شوند. در این بافت سر آزاد پودها در پشت پارچه دیده می‌شوند. شهرستان‌های جاجرم، گرمه تولیدکننده این محصول هستند.

چوخه‌بافی

چوخه را نوعی تن‌پوش پشمی معنی می‌کنند. چوخه به‌عنوان جلیقه چوپانی، لباس کشتی (پالتوی چوخ)، پا تابه، کت‌وشلوار و… بکار می‌رود و به علت نوع آب‌وهوای سرد و شرایط اقلیمی، مردان چوخه را به‌عنوان البسه در زمستان استفاده می‌کردند. به علت استحکام بسیار خوب این پارچه در برابر کشش و ازآنجاکه در مبارزه کشتی هیچ پارچه‌ای مانند چوخه دوام نمی‌آورد پوشیدن این لباس به‌عنوان یکی از قوانین کشتی محلی این خطه محسوب شده و نام این مبارزه به کشتی با چوخه شهرت یافته است. شیروان، اسفراین ازجمله شهرهای این استان هستند که به تولید این محصول می‌پردازند.

نواربافی

بافتن نواری باریک و بلند از جنس نخ، پشم و ابریشم دست‌بافت است که در منطقه رویین اسفراین و راز و جرگلان با طرح‌های متفاوت بافته می‌شود و به مصارف تزئینی لباس می‌رسد این نوارها به‌وسیله کارت‌های چهارگوش بافته می‌شوند. اسفراین و جاجرم از مهم‌ترین مراکز تولید این محصول هستند.

پی‌تاوه (گزی بافی) 

دست بافته‌ای با عرض ۱۵ سانتی‌متر با تاروپود پشمی ظریف که قسمتی از آن با نخ الوان رودوزی شده باشد که برای بستن به ساق پا در نواحی سردسیر خراسان شمالی استفاده می‌شود. جاجرم و شیروان از تولیدکنندگان این هنر صنعت به شمار می‌روند.

منبع:میراث آریا

تهرانی که ندیده‌ایم!

 تهران، پایتخت ایران و بزرگ‌ترین شهر آن است که در دل خود اماکن تاریخی و تفریحی زیادی دارد که چشم هر بیننده را خیره می کند و می‌تواند روح آدمی را به گذشته شهر پیوند بزند.

به گزارش ایرنا، تا اسم تهران به گوش می‌رسد اولین چیزی که در ذهن شنونده تداعی می‌شود ترافیک و صدای کَر کننده بوق خودروها است؛ این واقعیت را نمی‌شود منکر شد که تهران در سال‌های اخیر بسیار شلوغ و پر از دود و دَم و ترافیک شده اما اگر بخواهیم اماکن دیدنی شهر تهران را نام ببریم باید به ۱۰۰ها مکان اشاره کنیم که در این گزارش نمی‌گنجد.

خود همین موضوع بیانگر غنی بودن تهران در دارا بودن اماکن تاریخی و فرهنگی است؛ اماکنی که در پایتخت از دیرباز محلی برای گذارندن اوقات فراغت و در عین حال مراکز اقتصادی بوده‌اند.

از دید ناهمواری‌های طبیعی، تهران به ۲ ناحیهٔ دشتی و کوهپایه‌ایِ البرز تقسیم می‌شود و گسترهٔ کنونی آن از ارتفاع ۹۰۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا امتداد یافته‌است. این شهر دارای اقلیم نیمه‌خشک است و در بیشتر سال‌ها، فصل زمستان نیمی از کل بارش‌های سالانهٔ تهران را تأمین می‌کند و تابستان نیز کم‌باران‌ترین فصل در تهران است.

پیشینهٔ زندگی در تهران به دوران نوسنگی برمی‌گردد و کاوش‌های باستان‌شناسی صورت‌گرفته در تهران، منجر به کشف اسکلت‌های هفت هزار ساله انسان و ابزارهای سنگی شده‌ است. در اوایل سدهٔ هفتم با ویرانی شهر ری و مهاجرت مردم آن به تهران، دانش تجارت، ساخت‌وساز و شهروندی مردم ری به این قصبه انتقال یافت.

در دوران صفوی بسیار بر اهمیت تهران افزوده شد اما سرچشمهٔ شکوفایی و پیشرفت این شهر، به پایتختی آن برمی‌گردد. آقامحمدخان قاجار، بنیان‌گذار دودمان قاجار که پس از بارها تلاش برای تصرف تهران بالاخره موفق به انجام این کار شد، در نوروز سال ۱۱۶۵، پس از سال‌ها جنگ با خاندان زند و مدعیان پادشاهی، تهران را پایتخت خواند.

کاخ گلستان، سندی زنده از تاریخ ایران

کاخ گلستان یکی از آثار جهانی ایران است که به‌لطف معماری و تزیینات منحصربه‌فرد، محلی ایده‌آل برای عکاسی و ثبت تصاویر زیبا به شمار می‌رود؛ این بنای ارزشمند در سال ۱۳۳۴ در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۱۳۹۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

کاخ گلستان یکی از آثار جهانی ایران در فهرست میراث یونسکو است که به‌لطف معماری و تزیینات منحصربه‌فرد، محلی ایده‌آل برای عکاسی و ثبت تصاویر فوق‌العاده زیبا به شمار می‌رود؛ این بنای ارزشمند در سال ۱۳۳۴ در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۱۳۹۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

علاوه بر این، وقوع رخدادهای تاریخی مهم در این محل آن را به سندی زنده از تاریخ ایران تبدیل کرده است؛ این مجموعه که از اماکن دیدنی تهران محسوب می‌شود، در بافت قدیمی شهر قرار دارد و به‌ راحتی می‌توان با وسایل حمل‌ونقل عمومی به آن دسترسی داشت و مسحور این همه زیبایی، تاریخ، معماری، فرهنگ و هنر ایران شد.

کاخ گلستان شامل مجموعه‌ای از بناهای تاریخی در استان تهران است که در زمان‌های مختلفی ساخته شده است. این کاخ به‌ لحاظ معماری و ارزش آثار هنری و تاریخی‌اش، یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی کشور به شمار می‌رود که در طول سال، شاهد حضور گردشگران داخلی و خارجی است.

این کاخ از بخش‌های مختلفی همچون ایوان تخت مرمر، تالار سلام، تالار آینه، تالار سفره‌خانه، خلوت کریمخانی، تالار برلیان، عمارت بادگیر، کاخ شمس العماره، تالار الماس و کاخ ابیض تشکیل می‌شود. ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی متعلق به دوران کریمخان زند، قدیمی‌ترین بناهای مجموعه گلستان هستند.

جاهای دیدنی متعددی در اطراف کاخ گلستان وجود دارد که از آن جمله می‌توان به بازار تهران، قهوه‌خانه حاج علی درویش، سبزه میدان، خیابان ناصرخسرو، سرای روشن، کوچه مروی و دارالفنون اشاره کرد.

باارزش‌ترین خانه دنیا به روایت نویسندگان 

خانه موزه مقدم یکی دیگر از بناهای تاریخی به‌جامانده از اواخر دوره قاجار در تهران است و به یکی از بنیان‌گذاران دانشگاه هنر تهران و همسر فرانسوی‌اش تعلق داشته است. این اثر از نظر تاریخچه، معماری و اشیایی که در آن نگهداری می‌شود، ارزش بسیار بالایی دارد.

خانه موزه مقدم در محدوده میدان امام خمینی (ره) قرار دارد؛ وقتی در این محل قدم می‌زنید، اگر از قبل از محل این موزه آگاه نباشید، اصلا فکر نمی‌کنید چنین بنایی آنجا وجود دارد. همه ساختمان‌های اطراف آن از معماری معمولی و نسبتا جدیدی برخوردار است؛ اما به در ورودی موزه که می‌رسید همه چیز عوض می‌شود. با ورود به خانه، اولین چیزی که توجه شما را جلب خواهد کرد حوض و شمعدانی‌ها و استفاده بسیار زیاد، مناسب و زیبا از رنگ‌های شاد مانند فیروزه‌ای، آبی آسمانی و بنفش است.

این خانه لقب زیباترین و باارزش‌ترین خانه جهان را از دید بسیاری از نویسندگان و بازدیدکنندگان گرفته است. در طراحی و ساخت این خانه به اصول معماری ایرانی مانند حوض ایرانی، شیشه رنگی ایرانی و اصول فضاسازی باغ ایرانی توجه شده است.

ناصر خسرو، گشتی در طهران قدیم

این خیابان یک خیابان عادی نیست؛ قدم به قدم در ۲ سوی خیابان ناصرخسرو بناهایی‌ است که در دوران قدیم ساخته شده و حالا به عنوان میراثی پربازدید و ارزشمند، گردشگران زیادی را علاقه‌مند به بازدید از خود می‌کند.

اگر به کاوش در بناهای قدیمی شهر تهران علاقه دارید و برایتان جالب است که جاذبه‌های گردشگری تهران که قدمت زیادی دارند را ببینید، حتما به خیابان ناصر خسرو سر بزنید.

این خیابان یک خیابان عادی نیست؛ قدم به قدم در ۲ سوی خیابان ناصرخسرو بناهایی‌ است که در دوران قدیم ساخته شده و حالا به عنوان میراثی پربازدید و ارزشمند، گردشگران زیادی را علاقه‌مند به بازدید از خود می‌کند.

این خیابانِ تاریخی که زمان گذشته را برایتان به خوبی روایت می‌کند، از میدان امام خمینی (ره) (توپخانه قدیم) شروع و در خیابان پانزده خرداد تمام می‌شود. قدمت این خیابان به دوران ناصرالدین شاه قاجار و سال ۱۲۸۵ برمی‌گردد.

بناهای تاریخی بسیاری مانند شمس‌العماره و دارالفنون در این خیابان قرار دارند و جالب است بدانید که اولین داروخانه و چاپخانه تهران نیز در این خیابان بنا شد.

اگر به دنبال پیدا کردن جایی هستید که بورس لوازم و تجهیزات پزشکی، لوازم آرایشی و لوازم التحریر و دوربین باشد، ناصر خسرو دقیقا همان خیابان مد نظرتان است، اگر به آنجا رفتید از کوچه مروی که یکی از قدیمی‌ترین مراکز خرید و جزو دیدنی‌های تهران است نیز بازدید کنید.

کلیسای سرکیس مقدس، بزرگ‌ترین کلیسای تهران

بناهای مذهبی هر شهر و کشوری، از جمله مکان‌هایی‌ست که هر گردشگر یا شهروندی دوست دارد آنها را ببیند تا با بافت فرهنگی و آنچه بر آن سرزمین گذشته است آشنا شود.

برای مایی که در کشوری اسلامی زندگی می‌کنیم و اکثریت شهروندانمان مسلمان هستند، آشنایی با اقلیت‌های مذهبی‌ که در شهرهای مختلف زندگی می‌کنند جذابیت خاصی دارد؛ یکی از راه‌های آشنا شدن با این اقلیت‌ها رفتن به مکان‌های مذهبی‌شان است.

کلیسای سرکیس مقدس از جمله مکان‌های دیدنی تهران است که سال ۱۳۵۲ در خیابان کریم‌خانِ تهران افتتاح شد، این کلیسا با هزینه شخصی خیری ارمنی ساخته شده و معماری فوق‌العاده‌اش، حتما شما را چند دقیقه‌ای در خیابان خیره به خودش نگه می‌دارد.

این بنای تاریخی مذهبی به عنوان بزرگ‌ترین کلیسای تهران، معماری بی‌نظیری دارد که سبکِ معماری‌اش، به سبک قرون وسطی و عصر جدید ارمنستان است، حتی اگر به داخل این کلیسا نروید، یکبار که گذرتان به مرکز تهران افتاد، این بنای زیبا را در غروب آفتاب ببینید.

ابنیه تاریخی، مذهبی و فرهنگی زیادی در تهران وجود دارد که همانطور که در ابتدای گزارش گفتیم در این مقاله نمی‌شود به همه آنها پرداخت، اما اگر از اماکن تاریخی گذر کنیم و بخواهیم به مکان‌های تفریحی برای سپری کردن اوقات فراغت خود سری بزنیم می‌توانیم اول از خیابان ولیعصر شروع کنیم.

ولیعصر؛ خیابان چنارهای قدیمی

خیابان ولیعصر تهران یکی از شاهراه های ارتباطی در مسیر شمال به جنوب و برعکس آن در شهر تهران است و تا پیش از انقلاب اسلامی آن را با نام پهلوی می‌شناختند. خیابان ولیعصر به واسطه درختان چنارش نیز شهرت زیادی دارد، گرچه که در گذشته تعداد این درختان بسیار بیشتر از امروز بود.

خیابان ولیعصر تهران از جنوب پایتخت در میدان راه‌آهن آغاز و تا میدان تجریش در یکی از شمالی‌ترین نقاط شهر تهران در شمیرانات امتداد دارد. در طول خیابان ولیعصر مراکز فرهنگی و تجاری، پارک‌های عمومی بزرگ، رستوران‌ها و اماکن تفریحی و گردشگری زیادی وجود دارد.

نام خیابان ولیعصر تهران را به‌دلیل قدمت بالا و ظرفیت برجسته گردشگری‌اش در هفتم دی ماه سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت کردند؛ از زمان‌ ساخت خیابان ولیعصر تاکنون این خیابان محل تفرج و گردش بوده است.

در سال ۱۳۱۸  سراسر خیابان از ۲ سوی آن با ۶۰ هزار درخت چنار پوشیده شد، اما اکنون تنها بیش از هشت هزار چنار در این خیابان باقی‌مانده‌است. با این همه فصل پاییز یکی از بهترین فصول برای پیاده روی در میان برگ‌های زرد ریخته شده در پیاده روهای این خیابان و لذت بردن از صدای دلنشین آن است.

بازار بزرگ در جنوب و بازار تجریش در شمال

کمتر امکان دارد که یک ایرانی تا به حال نام بازار بزرگ تهران را نشنیده باشد. بازار بزرگ تهران که آن را با نام «بازار تهران» یا «بازار ۱۵ خرداد» نیز می شناسند قلب تپنده اقتصادی و قطب حضور مردم نه تنها در شهر تهران بلکه از سایر شهرها است.

بازار تهران که در منطقه ۱۲ شهری قرار دارد، قدمت شکل گیری آن به دوران صفویه بر می گردد، گرچه بخش های مختلف آن در دوره های مختلف قاجار ساخته شد.

بازار تهران نه تنها از لحاظ اقتصادی، بلکه از نظر تاریخی و معماری نیز بسیار اهمیت قابل توجهی دارد؛ در بازار تهران خیلی از نیازها و مایحتاج خانواده‌ها در هر زمینه‌ای قابل تامین است.

البته بازار تنها مختص به خانواده‌ها و یا خرید مایحتاج نیست بلکه برای خرید اصناف مختلفی مانند خیاطان، مزون داران، آرایشگران و بسیاری از اصناف دیگر نیز متناسب است. لوازم آرایشی و خوراکی در کوچه مروی، پوشاک زنانه، مردانه و بچه گانه در راسته جعفری، طلا و جواهرات در راسته ی زرگرها و لوازم خانگی در بخش حاجب الدوله است.

لُب کلام در مورد بازار بزرگ تهران این است که اگر تا به حال آن را از نزدیک ندیده‌اید حتما یک روز از وقتتان را برای دیدن آن خالی کنید و به دالان‌های تو در تو، رستوران‌ها و ابنیه تاریخی آن سری بزنید و مطمئن باشید که پشیمان نخواهید شد.

بازار تجریش نمونه کوچک شده بازار بزرگ تهران در شمال پایتخت است و از نظر کالا و صنایع دستی تنوع بالایی دارد و در ضمن همه‌ نوع قیمتی در آن به چشم می‌خورد. این بازار که در قلب محله تاریخی تجریش و در نزدیکی امام‌زاده صالح (ع) قرار دارد، مانند بازارهای سنتی دارای حسینیه، مسجد و سوق‌های کوچک است.

همچنین، پاساژهای متعددی نظیر پاساژ قائم در مجاورت بازار تجریش ساخته شده است که می‌توانید ادامه گشت‌وگذار و خریدتان را در آن‌ها انجام دهید، علاوه بر این یک میدان سرپوشیده میوه و تره‌بار «گُوگَل» نیز در این محل فعالیت می‌کند که طرفداران زیادی بین گردشگران داخلی و خارجی دارد.

نفس کشیدن با خیال راحت در دربند و درکه

آخر هفته‌ها آدم دوست دارد بیشتر استراحت کند و این استراحت می‌تواند در خانه یا همراه خانواده و دوستان در محله‌های خوش آب و هوای تهران باشد. دربند و درکه به واسطه هوای پاک و رستوران‌هایشان از قدیم تا به امروز محلی برای در کردن خستگی یک هفته کاری از بدن بوده و هست.

وجه اشتراک این ۲ محل نیز این است که می‌توانید یک کوهنوردی لذت بخش را در دامنه کوه تجربه کنید و از هوای پاک آن لذت ببرید.

دربند، منطقه‌ای عالی با آب‌وهوای دلپذیر است که پایتخت‌نشینان زیادی برای فرار از شلوغی و ترافیک و آلودگی هوای شهر به این محل پناه می‌برند تا هم از چشم‌انداز فوق‌العاده زیبای آن لذت ببرند هم در یکی از رستوران‌های متعدد آن یک وعده غذای لذیذ نوش جان کنند.

اما این همه ماجرا نیست و بدون اینکه نیازی باشد از تهران فاصله بگیرند می‌توانند به کوه‌نوردی بپردازند و از هوای مطبوع و محیط دیدنی آن استفاده کنند؛ پیاده‌روی در مسیر سنگی دربند و عبور از کنار غذاخوری‌های گوناگون و دست‌فروشان و خوردن انواع آلو، لواشک، ترشک، باقالی و بلال همان چیزی است که جذابیتی دوچندان به دربند داده است.

دربند پیش از آنکه بخشی از تهران باشد، یک دهکده بود و امروزه از محله‌های قدیمی در شمال پایتخت به شمار می‌رود؛ خیابان دربند از میدان قدس (تجریش) در ارتفاع یک‌هزار و ۶۰۰ متری از سطح دریا آغاز می‌شود و در میدان سربند در ارتفاع یک‌هزار و ۸۰۰ متری از سطح دریا به پایان می‌رسد.

درکه یکی از محلات ییلاقی شمیرانات و جاذبه‌های گردشگری تهران است که در قسمت شمال غربی پایتخت قرار گرفته است؛ این محله ییلاقی در امتداد رودخانه‌ای به همین نام ایجاد شده و جذابیت‌های بسیار زیادی دارد.

درکه از سمت شمال به رشته کوه‌های توچال، از سمت جنوب به محله اوین، از شرق به اراضی دانشگاه شهید بهشتی و اوین و از غرب به بازارهای کوه توچال و سعادت آباد می‌رسد، این منطقه جزو منطقه یک شهرداری تهران محسوب می‌شود برای رفتن به درکه چند راه وجود دارد.

برای رسیدن به درکه می‌توان از سه راه اقدام‌ کرد: اول، وارد بزرگراه شهید چمران شده و پس از عبور خیابان‌های یمن و رشیدالدین فضل الله، وارد خیابان داودیان شوید تا بتوانید مسیر درکه را پیش بگیرید؛ مسیر دوم، وارد بزرگراه یادگار امام شده و در انتهای این بزرگراه، مسیر خیابان اوین را طی کنید تا از آنجا خود را به درکه برسانید و در آخر نیز از طریق خیابان ولیعصر یا خیابان شریعتی خود را به میدان تجریش برسانید و از آنجا وارد خیابان درکه شوید؛ البته این مسیر به دلیل آنکه در اکثر مواقع ترافیک است، توصیه نمی‌شود.

توچال و لذت اسکی در ایستگاه هفتم

تهران فقط شلوغی‌ و آلودگی‌ نیست و مجموعه توچال فرصتی ایده‌آل برای دورشدن از این همه هیاهو و تجربه طعم واقعی زندگی است.

مجموعه تفریحی توچال در نزدیکی شمال تهران قرار دارد و تفریح‌های متنوعی همچون تله کابین، پیست اسکی، تله‌سی‌یژ، سورتمه و بانجی جامپینگ را در خود جای داده است.

علاوه بر کوهنوری، اسکی و تله‌کابین که از تفریح‌های معروف توچال هستند فعالیت‌های مختلف دیگری از سورتمه سواری تا تیراندازی با کمان و واقعیت مجازی نیز در این مجموعه وجود دارد که می‌توان اوقاتی سراسر هیجان و لذت را تجربه کرد.

توچال قله‌ای در شمال تهران و به ارتفاع سه هزار و ۹۶۲ متر است که بخشی از دامنه رشته‌کوه‌های البرز به حساب می‌آید؛ دامنه جنوبی توچال مجاور با شهر تهران و قله آن مشرف به این شهر است. این قله در جنوب منطقه کوهستانی البرز مرکزی قرار دارد که از شرق به قله‌های لزون، کلکچال و دارآباد و از غرب به قله شاه‌نشین و منطقه امام‌زاده داوود منتهی می‌شود.

پیست اسکی توچال از محبوب‌ترین پیست‌های اسکی پایتخت و نزدیک‌ترین پیست اسکی به تهران (پنج کیلومتری شمال شهر) به حساب می‌آید و از همین رو دیگر نیازی نیست پس از یک روز پرهیجان اسکی، مدت‌زمان زیادی را صرف رانندگی و برگشت به خانه کنید.

این پیست به‌خاطر ارتفاع بالا در ایستگاه هفتم که به سه هزار و ۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا می‌رسد، اولین پیست اسکی برفگیر کشور است که در سال‌های پربارش اغلب برای هشت ماه از سال قابل استفاده است؛ پیست اسکی توچال که یک هزار و ۲۰۰ متر طول دارد، از پایین قله توچال در ارتفاع سه هزار و ۸۵۰ متری شروع و در حوالی هتل در ارتفاع سه هزار و ۵۵۰ متری به پایان می‌رسد.

مشهورترین و پررفت‌وآمدترین پناهگاه‌ها و جان‌پناه‌های توچال به‌ترتیب از شرق به غرب دارآباد، کلک‌چال، شروین، شیرپلا، جان‌پناه قله توچال، امیری، هتل اوسون، ایستگاه پنجم تله کابین، اسپیدکمر و پلنگ‌چال هستند.

با توجه به شیب مناسب پیست، مکانی مناسب برای علاقه‌مندان به اسکی محسوب می‌شود. برای دسترسی به این پیست باید به ایستگاه هفتم تله کابین بروید و از حضور مجرب‌ترین مربیان اسکی و بهترین لوازم مدرسه اسکی نهایت لذت را ببرید.

این پیست علاوه بر یک تله اسکی، دارای یک تله سی‌یژ (دوپل مایر)، یک هتل و ۲ رستوران و مدت زمان استفاده از پیست یک روز از صبح تا بعد از ظهر است.

تهران و دریاچه مصنوعی آن

دریاچه چیتگر یا شهدای خلیج فارس، بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی ایران است که محلی ایده‌آل برای دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی، تفریح‌های سرگرم‌کننده، پیک‌نیک و شب‌گردی‌های خاطره‌انگیز به شمار می‌رود؛ ضمن اینکه تفریح و گردش در دریاچه چیتگر در هر چهار فصل سال امکان‌پذیر است.

پایتخت‌نشینان علاوه بر سفر به شهرهای شمالی که هزینه و وقت زیادی می‌طلبد، می‌توانند در مدت‌زمانی کوتاه به این دریاچه زیبا بروند و از طبیعت و تفریح‌های دریاچه چیتگر نهایت لذت را ببرند؛ این مجتمع گردشگری که در میان برج‌های غرب تهران قرار دارد، با نسیم خنکی که از دریاچه می‌وزد حس حضور در یکی از شهرهای ساحلی را در ذهن بازدیدکنندگان تداعی می‌کند.

دریاچه‌ چیتگر یا شهدای خلیج فارس به‌منظور تلطیف و کاهش آلودگی هوا در شمال غرب تهران ساخته شد و شامل امکانات مختلف تفریحی و رفاهی می‌شود که به‌دلیل نزدیکی به بسیاری از جاهای دیدنی تهران، روزانه افراد زیادی از آن دیدن می‌کنند. مساحت این دریاچه ۱۳۰ هکتار و در مجاورت آن نیز مجموعه‌ای تفریحی به بزرگی ۱۲۰ هکتار ساخته شده است.

در مجاورت این دریاچه می‌توانید در پیست‌های مخصوص دوچرخه سواری هم گردش و هم ورزش کنید یا در مسیری که برای پیاده‌روی در نظر گرفته شده است در هوای پاک ریه‌ها را جلا دهید؛ ماهی‌گیری و قایق سواری از دیگر تفریحات این مکان تفریحی است و در آخر می‌توانید از مراکز خرید و رستوران‌ها در مجموعه «بام‌لند» نیز دیدن کنید.

هرچه از اماکن تاریخی، فرهنگی و تفریحی تهران بگوییم کم گفته‌ایم، اما می‌توانیم برای روزهای تعطیل برنامه‌ریزی کنیم و همراه خانواده یا دوستان به یکی از جاذبه‌های دیدنی تهران برویم و از استرس روزهای کاری کم کنیم.

البته که به دلیل شیوع کرونا در ایران بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند در خانه بمانند که کار بسیاری خوبی است، اما اگر قصد بیرون رفتن را دارین حتما پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنید تا خاطره خوبی از گشت و گذار در پایتخت برایتان باقی بماند.

منبع:ایرنا

کوچه‌هایی که رنگ و بوی هنر دارند

در این گزارش به برخی خیابان‌های تهران، که نام هنرمندان بر ورودی آن‌ها می‌درخشد، اشاره می‌کنیم.

حتما برای شما هم پیش آمده که هنگام عبور از کنار یک خیابان، نامی آشنا مقابل چشمان شما بدرخشد. خیابان‌ها و کوچه هایی که یاد و خاطره هنرمندان را زنده نگه داشته اند. هنرمندانی که ممکن است اکنون در بین ما نباشند، اما هنر و ذوق آن‌ها همواره در خاطر ما خواهد ماند.  درمیان این هنرمندان، بودند کسانی که نامگذاری خیابان به نام آن ها به تصویب رسیده بود اما خبری از نصب پلاک نبود. این شد که ابتدا نظر رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران را در این خصوص جویا شدیم.

محمد جواد حق شناس رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره نامگذاری های تصویب شده ای که به مرحله اجرا نرسیده اند، اظهار کرد: نامگذاری خیابان به نام هنرمندانی از جمله فریدون فرخزاد و سیمین بهبهانی در سال ۱۳۹۸ به تصویب رسیده است، اما تاکنون تابلو نام خیابان به نام این هنرمندان تغییر نکرده است. می‌توان گفت این مصوبه هنوز اجرایی نشده است.

به بهانه نامگذاری خیابان ماه واقع در خیابان ولیعصر (عج) به نام خسرو شکیبایی، به بررسی خیایان‌هایی که به اسامی هنرمندان نامگذاری شده اند، پرداختیم.

علی نصیریان

(خیابان نیلوفر، محدوده اختیاریه، منطقه ۲)، تصویب در سال ۱۳۹۸

علی نصیریان (زادهٔ ۱۳ بهمن ۱۳۱۳) بازیگر، نویسنده و کارگردان سینما، تئاتر و تلویزیون ایرانی است. او در سال ۱۳۸۰ به‌عنوان چهره ماندگار ایرانی در رشتهٔ بازیگری تئاتر و سینما شناخته شد و نشان درجه یک هنری را دریافت کرد. شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۸ نام خیابان نیلوفر را به علی نصیریان تغییر داد.

خسرو شکیبایی

(خیابان صفا، خیابان ولیعصر)، تصویب در سال ۱۴۰۰

خسرو شکیبایی (زادهٔ ۷ فروردین ۱۳۲۳ – درگذشتهٔ ۲۸ تیر ۱۳۸۷) هنرپیشه سینمای ایران بود. او فعالیت حرفه‌ای در سینما را با بازی در فیلم خط قرمز (مسعود کیمیایی، ۱۳۶۱) آغاز کرد. خسرو شکیبایی در نزدیک به ۴۰ فیلم سینمایی بازی کرد. بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون ساختهٔ داریوش مهرجویی یکی از ماندگارترین نقش‌هایی است که او ایفا کرده‌است. وی در سال ۱۳۸۷ درگذشت. شورای شهر تهران در سال ۱۴۰۰ نام خیابان صفا را به خسرو شکیبایی تغییر داد.

عزت الله انتظامی

(خیابان سپند، محدوده اقدسیه، منطقه ۱)، تصویب در سال ۱۳۹۸

عزت‌الله انتظامی (زادهٔ ۳۰ خرداد ۱۳۰۳ – درگذشتهٔ ۲۶ مرداد ۱۳۹۷) بازیگر و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون، مشهور به «آقای بازیگر» سینمای ایران بود.او نخستین بازیگر ایرانی بود که از یک جشنوارهٔ بین‌المللی جایزه گرفت. انتظامی در سال ۱۳۸۲ به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار ایران انتخاب شد. وی در سال ۱۳۹۷ درگذشت. شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۸ نام خیابان سپند را به عزت‌الله انتظامی تغییر داد.محمدعلی کشاورز 

(خیابان ۲۴ متری سعادت آباد، منطقه ۲)، تصویب در سال ۱۳۹۸

محمدعلی کشاورز (زادهٔ ۲۶ فروردین ۱۳۰۹ در اصفهان – درگذشته ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ در تهران) بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون ایران بود. از محمدعلی کشاورز، در کنار داوود رشیدی، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی و علی نصیریان به سبب تأثیرشان در فیلم‌های ایرانی به عنوان پنج بازیگر مرد ماندگار تاریخ تئاتر، سینما و تلویزیون ایران یاد می‌شود.. شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۸ نام خیابان خیابان ۲۴ متری سعادت آباد را به محمّدعلی کشاورز  تغییر داد. این هنرمند بر اثر نارسایی کلیه در سن ۹۰ سالگی در سال ۱۳۹۹ درگذشت.

داوود رشیدی

(خیابان معارف، محدوده اوین، منطقه ۲)، تصویب در سال ۱۳۹۸

داوود رشیدی حائری (زادهٔ ۲۵ تیر ۱۳۱۲ – درگذشته ۵ شهریور ۱۳۹۵) هنرپیشه تئاتر، سینما و تلویزیون ایران بود. داوود رشیدی همراهِ علی نصیریان، جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی و محمدعلی کشاورز پنج چهرهٔ برجسته‌ای بودند که در دههٔ چهل شمسی از تئاتر پا به عرصهٔ سینما گذاشتند. وی به‌خاطر فعالیت‌هایش نشان درجه یک فرهنگ و هنر را دریافت کرده بود. وی در سال ۱۳۹۵ درگذشت. شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۸ نام خیابان معارف را به داوود رشیدی تغییر داد.

محمدرضا شجریان

(بلوار فلامک شمالی و جنوبی، محدوده شهرک قدس، منطقه ۲)، تصویب در سال ۱۳۹۹

محمدرضا شجریان (۱ مهر ۱۳۱۹ – ۱۷ مهر ۱۳۹۹) موسیقی‌دان و خواننده موسیقی سنتی ایرانی بود. شجریان در میان دوستداران خود با عنوان «استاد آواز ایران» و «خسروِ آواز ایران» شناخته می‌شود. وی در سال 1399 در گذشت. شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۹  نام بلوار فلامک را به محمدرضا شجریان تغییر داد.

جمشید مشایخی

(خیابان ج، منطقه ۱)، تصویب در سال ۱۳۹۸

جمشید مشایخی (زاده ۶ آذر ۱۳۱۳ – درگذشته ۱۳ فروردین ۱۳۹۸) بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون ایران بود. وی برگزیده ششمین دوره همایش چهره‌های ماندگار و دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر بود. شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۸ نام خیابان ج را به جمشید مشایخی تغییر داد. همچنین یکی از تماشاخانه‌های تئاتر خاوران تهران به نام اوست.

علی حاتمی

(میدان بی نام، منطقه ۶)

علی حاتمی (زاده ۲۳ مرداد ۱۳۲۳ در تهران درگذشته ۱۴ آذر ۱۳۷۵ در تهران) کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده سینما بود.  وی در سال ۱۳۷۵ درگذشت. شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۸ نام یک میدان را به علی حاتمی تغییر داد.

منوچهر آتشی

(خیابان دوم در خیابان شهید نعمتی، محدوده شهید کلاهدوز، منطقه ۳)، تصویب در سال ۱۳۹۸

منوچهر آتشی (۲ مهر ۱۳۱۰، دهرود شهرستان دشتستان استان بوشهر – ۲۹ آبان ۱۳۸۴، تهران) شاعر، روزنامه‌نگار و مترجم معاصر ایرانی بود. وی در سال ۱۳۸۴ درگذشت.

عمران صلاحی

(خیابان سوم در خیابان شهید نعمتی، منطقه ۳)، تصویب در سال ۱۳۹۸

عمران صلاحی (زادهٔ یکم اسفند ۱۳۲۵ – درگذشتهٔ ۱۱ مهر ۱۳۸۵) شاعر، نویسنده، مترجم و طنزپرداز ایرانی بود. وی در سال ۱۳۸۵ درگذشت.

بیژن ترقی

(خیابان پنجم، منطقه ۳)، تصویب در سال ۱۳۹۸

بیژن ترقی (زاده ۱۲ اسفند ۱۳۰۸ – ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸) شاعر و ترانه‌سرای ایرانی بود. آتش کاروان با صدای دلکش یکی از پرآوازه‌ترین ترانه‌های اوست. بیژن ترقی ترانه‌های به یاد ماندنی بهار دلنشین، آتش کاروان و برگ خزان و نیز سرود وطنم (ایران جوان با صدای سالار عقیلی) را سروده‌است.

وی در سال ۱۳۸۸ درگذشت. شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۸  نام خیابان  پنجم را به بیژن ترقی تغییر داد.

مهدی اخوان ثالث

(خیابان هشتم، منطقه ۳)، تصویب در سال ۱۳۹۸

مهدی اخوان ثالث (زاده ۱۰ اسفند ۱۳۰۷ – ۴ شهریور ۱۳۶۹)، شاعر پرآوازه و موسیقی‌پژوه ایرانی بود. نام و تخلص وی در اشعارش م. امید بود. وی در سال ۱۳۶۹ درگذشت.

فریدون مشیری

(خیابان دوازدهم، منطقه ۳)

فریدون مشیری (۳۰ شهریور ۱۳۰۵ – ۳ آبان ۱۳۷۹) شاعر معاصر ایرانی بود. وی در سال ۱۳۷۹ درگذشت.

گفتنی است نامگذاری خیابان‌هایی در ‎تهران بنام مشاهیر ‎موسیقی مورد تصویب کمیسیون نامگذاری ‎شورای شهر تهران قرار گرفته است. قرار است خیابان‌ها و بوستانی در این کلانشهر بنام استاد ‎، حسین گل گلاب (خالق ترانه‌ای ایران) و محمدعلی شیرازی (ترانه سرا) نامگذاری شود.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

اهمیت و ارزش استفاده کاربردی از عناصر صنایع‌دستی در طراحی نمایشگاه‌ها

صنایع‌دستی دارای ارزشی تاریخی و بومی است که نمادهای ملی‌فرهنگی یک منطقه خاص را در خود جای داده است. این نشان‌دهنده غنی‌سازی فرهنگی یک جامعه در فعالیت‌های منظم خود است. صنایع‌دستی، بازتابنده تاریخ، فرهنگ و هنر یک ملت است.

بنابراین این عنصر تاریخی و فرهنگی با سابقه طولانی به طور حتم تأثیری طولانی بر زیرساخت‌های توسعه و رشد یک جامعه مدرن را دارد و مستقیماً روح فرهنگی هنرهای سنتی و صنایع‌دستی را به پیش می‌برد. با توجه به پیشرفت هنرهای دستی و طراحی نمایشگاه، برای اینکه محصولات صنایع‌دستی را به طور موثر در طراحی نمایشگاه به‌کار ببریم،

باید از سیاست پشتیبانی و فضای لازم برای توسعه آن استفاده کنیم. به منظور دنبال کردن منافع اقتصادی بالا، کمک به صنعتگران صنایع‌دستی، کلید موثر ومهم استفاده آن‌ها در طراحی نمایشگاه است.

برای پیشرفت در جامعه مدرن و نشان دادن اهمیت و ارزش آن، توسط صنایع‌دستی باید کاملاً قانون توسعه را به جریان بیندازد. بنابراین در جهت تحقق این هدف ما باید در صنایع‌دستی نوآوری و پیشرفت کنیم؛ در نمایشگاه مدرن، ما باید پیشرفت و استفاده از فناوری تولید مواد جدید را انجام دهیم، مواد جدید را در صنایع‌دستی با رویکردی مدرن ادغام کرده و استفاده کنیم.

عوامل زیادی مفهوم آثار هنری همچون صنایع‌دستی را برجسته‌تر می‌کند که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

رنگ

رنگ یک عنصر مهم و یک ویژگی بارز در صنایع‌دستی است. علاوه بر این، تجسم عناصر احساسی در صنایع‌دستی به رنگ بستگی دارد. بدون شک، در طراحی نمایشگاه مدرن، استفاده از رنگ یک روش اساسی است. استفاده از رنگ‌های روشن و قوی در محصولات صنایع‌دستی در نمایشگاه‌ها می‌تواند بی‌درنگ بازدیدکنندگان را به خود جلب کند. اشباع زیاد رنگ می‌تواند اعصاب بینایی بازدیدکنندگان را تحریک کرده و آن‌ها را وادار به تجزیه و تحلیل عناصر، درک ویژگی‌های رنگی و پذیرش صنایع‌دستی کند.

مدل‌سازی

از منظر هنر، بهره گیری از عناصر مدلسازی در محصولات صنایع‌دستی ارزش زیادی به همراه خواهد داشت و سطوح مختلف توسعه فرهنگی را در مراحل مختلف منعکس می‌کند. اهمیت مدل‌سازی و رنگ در صنایع‌دستی مشابه است. در نمایشگاه مدرن، غرفه‌ها و ویترین‌های نمایشگاهی تلفیقی از سبک هنری و ویژگی‌های هنرهای دستی است. در حال حاضر، محتوای نمایشگاه‌ها شامل استفاده ازساختارهای معماری، زیبایی شناسی، علم و فناوری است که محصولات پر از رنگ‌های نو تازه را می‌توان با عناصر مدل‌سازی زیبایی‌شناسی سنتی پشتیبانی کرد که مطمئناً مورد توجه بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد؛ درجه شناخت آن‌ها را بهبود می‌بخشد و اهمیت و عملکرد نمایشگاه را تضمین می‌کند.

تصور هنری

تصور هنری یک مفهوم رایج در هنر صنایع‌دستی و همچنین یک عنصر زیبایی شناختی است که نیازمند تلفیق عناصر عاطفی، فرهنگی و تاریخی است تا اثر هنری جدیدی را شکل دهد. آثار هنری و صنایع‌دستی به دلیل پیشینه تاریخی و فرهنگی عمیق، سبک منحصر به فرد و ماندگاری را تشکیل می‌دهند. با توجه به وضعیت توسعه طراحی نمایشگاه مدرن، معرفی عناصر تصور هنری می‌تواند نمایشگاه را از جذابیت ماندگار تاریخی و فرهنگی برخوردار سازد.

با توجه به پیشرفت نمایشگاه مدرن و صنایع‌دستی، صنایع‌دستی در جامعه مدرن دارای ارزش‌های هنری و زیبایی شناختی و تأثیر اجتماعی شدیدی هستند. رنگ، مدل‌سازی و تصور هنری مفهوم آثار هنری را غنی می‌کند و ادغام فرهنگ را تحقق می‌بخشد علاوه بر این، ما می‌توانیم ویژگی‌های آثار هنری صنایع‌دستی را در مناطق مختلف از طریق علم و فناوری مدرن برای بهبود ارزش تزئینی و زیبایی نمایشگاه‌ها ارائه دهیم. این می‌تواند مضامین و محتوای نمایشگاه را به طور موثر مجسم کند و به هدف نهایی نمایشگاه برسد.

توسعه فرهنگ و هنر سنتی همچون صنایع‌دستی بسیار در جامعه مدرن و طراحی هنر مدرن تأثیر می‌گذارد. صنایع‌دستی گنجینه فرهنگ و هنر هستند که منجر به پیشرفت و تأثیر مثبت طراحی مدرن نمایشگاه می‌شود. در طراحی نمایشگاه، ما باید آثار هنری صنایع‌دستی را با مفهوم فرهنگی و زمانه جدید، به منظور تاثیرگذاری بیشتر بر بازدیدکنندگان تلفیق کنیم.

منبع:میراث آریا

نگاهی به فرآیند استانداردهای سفر

امروزه با گسترش روز افزون مراودات بین‌المللی نیاز به سفر با اهداف مختلف بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شود، لذا انسان در سفر است که با آگاهی از محیط پیرامون و با تکیه بر عامل «تنوع» می‌تواند لحظاتی شاد و مفرح را همزمان با سفر تجربه کند.

در حال حاضر مردم جهان به شیوه‌های مختلفی اقدام به سفر می‌کنند، لذا از آنجا که مدیریت وقت و هزینه یکی از مهم‌ترین گام‌های سفر به‌شمار می‌رود، فعالان گردشگری راه کارهای مناسبی را برای سفر پیش روی گردشگران بالقوه قرار داده‌اند که از آن جمله می‌توان به سفر همراه با «تور» اشاره کرد.

براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) تور به سفر از قبل تعیین شده اطلاق می‌شود که توسط کارگزاران متخصص در حوزه دفاتر خدمات مسافرتی تهیه و در اختیار گردشگر قرار می‌گیرد. در مقوله تور مجموعه‌ای از خدمات که سفر را تشکیل می‌دهند از جمله: حمل و نقل و جابه‌جایی، اقامت، غذا و نوشابه، بازدید از جاذبه‌ها و خرید سوغات توسط عوامل اجرایی تور تهیه شده و در قالب یک بسته در اختیار گردشگر قرار می‌گیرد، لذا گردشگری برای دست‌یابی به تمامی این خدمات زحمتی را متحمل نشده و تمامی این خدمات توسط فعالان گردشگری در حوزه دفاتر خدمات مسافرتی به آن‌ها ارائه می‌شود.

امروزه این مدل سفر یعنی سفر همراه با تور یکی از نقاط قوت توسعه پایدار در کشورهای توسعه یافته گردشگری از جمله فرانسه، ایتالیا و حتی ترکیه در محور غرب کشور عزیزمان ایران است.

متخصصان علم گردشگری معتقدند سفر همراه با تور و تورگردانی موجب انضباط در عملکرد و برنامه‌ریزی بهتر همگان به‌ویژه دستگاه‌های مرتبط با صنعت گردشگری نیز می‌شود، به گونه‌ای که هر سال و به‌ویژه تا پیش از بروز بیماری کرونا، سالانه میلیون‌ها نفر گردشگر در قالب گردشگران انبوه خارج از اقامتگاه‌های مجاز گردشگری و در خیابان‌های شهر به‌ویژه در میادین و پارک‌ها و به‌ویژه در محیط طبیعی روستاها به‌عنوان گردشگر اقامت می‌کردند که هیچ تناسبی با استانداردهای صنعت گردشگری ندارد، لذا بسته‌های سفر در قالب تور می‌تواند ضمن ایجاد یک سفر شاد و دلپذیر برای گردشگران به حفاظت از محیط زیست و فرهنگ‌های بومی مقاصد سفر یاری‌رسانی کند.

از یک نگاه دیگر از مزایای سفر همراه با تور می‌توان به رهایی گردشگر از دغدغه‌های ناشی از فراهم ساختن مقدمات سفر اشاره کرد، به‌نحوی که دفاتر حرفه‌ای خدمات سفر با در نظر گرفتن علایق و سلایق گردشگران گونه‌های مختلف سفر را در قالب تور ارایه می‌کند که می‌تواند در قالب مدیریت زمان و هزینه برای سفری مناسب را برای گردشگر رقم زند.

مزایای سفر همراه با تور: 

* در تورها بر اثر آشنا شدن مسافران با یکدیگر ارتباط‌های دوستی، کاری و تجاری‌های متعددی رخ داده است.
* در تورها، بهترین مقصدها و مکان‌ها از قبل مشخص شده‌اند، دفاتر خدمات گردشگری به‌دلیل این‌که سال‌های طولانی برای یک مقصد گردشگری تحقیق نموده‌اند و تورهای بسیاری در آن مسیر اجرا کرده‌اند، در این زمینه خبره شده و همیشه بهترین بسته سفر را به گردشگران ارائه می‌کنند.
* همواره در سفر با تور و سفرهای گروهی خانواده و با اعضای تور خود این احساس خاطر جمعی داشته و همواره امید دارند که با دیگران هستند و تنها نیستند.
* زمانی که گردشگر توری را خریداری می‌کند با پرداخت مبلغ تور در واقع هزینه بلیط هتل و اقامت خود برای چند روز و شب، ترانسفر، راهنما، بیمه، حمل و نقل، ویزا هزینه خوراک و بسیاری دیگر از امکانات را پرداخت کرده، و زحمت تهیه بسیاری از نیازمندی‌ها در مقصد را از روی دوش خود بر می‌دارد.
* دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی با ایجاد تور و تورهای تفریحی، سیاحتی، زیارتی، فرهنگی و هنری، تجاری، ورزشی، آموزشی، نمایشگاهی، پزشکی و غیره امکانی را بوجود آورده‌اند تا مردم به راحتی سفر کنند.

بدون شک گردشگری پس از کرونا نیاز به برنامه‌های اصولی برای بهبود دارد، در سال ۲۰۱۹ ویروسی ناشناخته‌ به نام کرونا تمام دنیا را تحت تاثیر خود قرار داد و یکی از بخش‌هایی که با تاثیرات منفی ناشی از این ویروس مواجه شد بخش گردشگری بود. کشورهای مختلف برای جلوگیری از مبتلا شدن جمعیت‌شان به این بیماری، شروع به اعمال محدویت‌ها و بستن مرزهای خود به روی گردشگران کردند و این خود باعث آسیب به این صنعت شد.

پس از آنکه این بیماری به اتمام برسد و سفرها مجددا شروع شوند، کشورهایی که گردشگری یکی از صنایع پول‌ساز آن‌ها به شمار می‌رود درصدد هستند تا بتوانند دوباره روی پای خود ایستاده و به توسعه دست یابند. این کشورها قصد دارند با به کار گرفتن ترفندهای مختلف باعث بهبود گردشگری پس از کرونا شوند. با این وصف مسئولان گردشگری کشورمان به عنوان متولیان این حوزه نیز باید تمامی امکانات را کنار هم قرار داده و برای بهبود گردشگری برنامه مدون و هماهنگی ایجاد کنند. آنان باید برای دستیابی به این منظور تمامی ظرفیت گردشگری کشور از هتل گرفته تا دفاتر خدمات مسافرتی و حتی اماکن گردشگری را با یکدیگر هماهنگ کنند تا بتوانند بسته‌های گردشگری را در قالب تورگردانی به مشتاقان سفر ارائه کنند.

منبع:میراث آریا

حمایت از گردشگری با اجرای استانداردهای بین‌المللی ISO

بسیاری از استانداردهای ISO به حمایت از توسعه پایدار گردشگری در سراسر جهان و ایجاد مشاغل بیشتر و بهتر کمک می‌کند.

جهان‌گردی یکی از بخش‌های اقتصادی با رشد سریع در جهان است و همچنین یکی از بخش‌های اصلی اشتغال است که حدود ۱۰٪ مشاغل در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد، توسعه گردشگری ارتباط مستقیمی با توسعه جامعه دارد و همچنین عامل اصلی توسعه پایدار است. بسیاری از استانداردهای ISO به حمایت از توسعه پایدار گردشگری در سراسر جهان، ایجاد مشاغل بیشتر و بهتر کمک می‌کند. برای مثال صنعت گردشگری بخشی حیاتی از زندگی اجتماعی و اقتصادی شهر لندن است در حالی که این صنعت از هر هفت شغل یک شغل را در پایتخت تشکیل می‌دهد و تقریباً ۱۲ درصد از تولید ناخالص داخلی لندن را تشکیل می‌دهد. پی بردن به ارزش این صنعت می‌تواند در شهرهایی که توان جذب سرمایه‌گذار را به هر دلیلی را ندارند نجات دهد چرا که با ایجاد زیرساخت‌های حیاتی در شهرها برای جذب توریست، توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را پدید آورد.

ناتالیا اورتیز دزارات، مدیر کمیته ISO ISO / TC ۲۲۸، جهان‌گردی و خدمات مربوط به آن، مطرح کرد که ISO دارای تعدادی استاندارد است که در جهت بهبود صلاحیت افرادی که در جهانگردی کار می‌کنند، است. برای مثال ایزو ۲۴۸۰۲، خدمات غواصی تفریحی – الزامات آموزش مربیان غواصی و ایزو ۱۳۹۷۰، خدمات غواصی تفریحی – الزامات آموزش راهنماهای غواصی تفریحی را عنوان می‌کند، او معتقد است، استانداردهای گسترده‌ای پذیرفته شده‌ است که بهترین تمرین بین‌المللی را در آموزش ارائه می‌دهند و این موضوع بسیاری از شائبه‌ها را حول و محور افرادی که از دید دیگران بدون دلیل و مهارت وارد صنعت گردشگری و هاسپیتالیتی شده‌اند دور می‌کند و قطعا عکس این موضوع را نیز مورد هدف قرار می‌دهد و باعث می‌شود تا یک فیلترینگ کاملا بی‌طرف در این دو صنعت ایجاد شود و افراد کاملا حرفه‌ای و آموزش دیده وارد این صنعت بسیار حساس شوند.

این سطح از استاندارد به اطمینان سطح بالایی از کیفیت را تضمین می‌کنند و به طور کلی صنایع گردشگری هر کشوری را ارتقا می‌دهد. مثال دیگر ISO / TR ۲۱۱۰۲، درخصوص گردشگری ماجراجویی – رهبران و صلاحیت پرسنل است، یک سند کامل فنی که جزئیات هر آنچه که بازار به عنوان صلاحیت‌های مورد نیاز در نظر می‌گیرد و به کارفرمایان یک معیار مورد توافق بین‌المللی و به کارمندان یک مزیت رقابتی ارائه می‌دهد. پایداری و ایمنی، همچنین تاییدهای بین‌المللی باعث دلگرمی مشتریان است، و باعث می‌شود تا کارفرمایان نیروهای آموزش‌دیده در سطح بین‌المللی خود را به راحتی از دست ندهند و از طرفی این پرسنل ترس از دادن شغل خود را نداشته باشند چرا که یک نیروی بین‌المللی محسوب می‌شوند و کارفرمایان بسیاری منتظر آن‌ها هستند.

در زیر، فقط تعدادی از استانداردهای ISO برای بهبود پایداری، ایمنی و حرفه‌ای بودن در فعالیت‌های گردشگری، ایجاد اعتماد به نفس به مسافران و کاهش تأثیرات زیست محیطی را پیدا خواهید کرد.

ایزو ۲۱۱۰۱، جهانگردی ماجراجویی – سیستم‌های مدیریت ایمنی – الزامات، به ارائه‌دهندگان فعالیت‌های گردشگری ماجراجویی راهی می‌دهد تا سیستم مدیریت ایمنی را تاسیس کنند، اطمینان حاصل می‌شود که شرکت‌کنندگان از یک تجربه عالی برخوردار خواهند شد و باعث می‌شود اپراتور گردشگری ماجراجویی عملکرد ایمنی خود را بهبود بخشد، انتظارات مربوط به ایمنی شرکت‌کنندگان و کارکنان را برآورده کند و از رعایت الزامات قانونی قابل اجرا پشتیبانی کند.

ایزو ۲۰۶۱۱، گردشگری ماجراجویی – روش‌های مناسب برای پایداری – الزامات و توصیه ها، چگونگی فعالیت سازمانهای گردشگری ماجراجویانه را به طور پایدار و ترویج شیوه‌های خوب برای شرکت‌کنندگان و جوامع محلی را بیان می‌کند. به عنوان مثال، می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق و ارزیابی ریسک، مانند استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر، آگاهی از مقررات زباله و مناطق دارای اکوسیستم شکننده، پایداری محیط زیست را تأیید کرد.

جهانگردی و خدمات مرتبط – سیستم مدیریت پایداری برای مراکز اقامتی – الزامات، به صنعت مهمان‌نوازی کمک می‌کند تا تأثیر خود را بر محیط زیست کاهش دهد، تبادلات اجتماعی را ترویج داده و کمک‌های مثبتی به اقتصاد محلی کند.

علاوه بر این، ایزو ۲۲۵۲۵، جهانگردی و خدمات مرتبط – گردشگری پزشکی – الزامات خدمات (در حال توسعه)، به ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی در صنعت گردشگری پزشکی کمک می‌کند تا سطح کیفی مورد انتظار بیماران را ارائه دهند.

با رعایت ایزوهای مختلف از سردرگمی در این صنعت فوق پیشرفته خارج می‌شویم و امنیت و پایداری شغلی را برای همه اقشار این صنعت تضمین خواهیم کرد و قطعا سرمایه‌گذاران رغبت بیشتری برای سرمایه‌گزاری در کشوری که دارای نیروی متخصص است از خود نشان خواهد داد.

منبع:میراث آریا

لاک‌تراشی نشانی از هم‌زیستی جدایی‌ناپذیر انسان و طبیعت

یکی از آثار فرهنگی که در زمره صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان گلستان قرار می‌گیرد، فن و مهارت لاک‌تراشی است که در سال ۱۳۹۶ در فهرست آثار میراث ناملموس کشور به شماره ۱۵۵۳ ثبت شد.

لاک‌تراشی از هنرهای اصیل و سنتی مردم خطه شمال ایران محسوب می‌شود. روستاییان ساکن مناطق جنگلی درگذشته لوازم و ابزار موردنیاز روزمره خود را بیشتر از چوب تهیه می‌کردند و در این کار از تبحر خاصی برخوردار بودند. استادکاران با استفاده از ریشه و تنه درختان جنگلی بدون بهره‌گیری از ابزار کار مدرن و با ابزاری مانند تیشه و مغار، ظروف چوبی مانند پارچ، لاکچه، لاک نان، لاک قند ریزکن، کَچِه، کوچِلِر، آب گردان، کِتِرا و… که با نقوش اسطوره‌ای و الهام گرفته از طبیعت اطراف منقوش می‌شود، تولید می‌کنند درواقع لاک ظرفی بزرگ شبیه به تشت بوده و معمولاً از آن برای سابیدن کشک و یا خمیر کردن نان استفاده می‌کنند.

می‌توان چنین گفت که لاک تراش‌ها خراطان ماهری هستند و هنر لاک‌تراشی ، هنر ابتکاری جنگل‌نشینان است و آنان با شناختی که از انواع درختان جنگلی دارند برای ساخت مصنوعات چوبی از چوب درختانی چون ونو (زبان گنجشک)، نمدار و انجیلی استفاده می‌کنند و با کمک گرفتن از ابزار کار بسیار ابتدایی، آثار زیبایی خلق می‌کنند.

هنرمندان لاک تراش به دلیل نرمی چوب درختان پهن‌برگ به‌راحتی می‌توانند بر روی آنان کارکرده و فرم و شکل دلخواه را ایجاد کنند، همچنین این‌گونه از درختان در برابر خشکی و رطوبت عکس‌العمل ناچیزی از خود نشان می‌دهند و در مقابل پیچیدگی، کج شدن و ترک خوردن مقاوم هستند. در بین درختان پهن‌برگ، تراش و فرم دهی به چوب درختان «ون» و «آزاد» به دلیل سختی آوندهای آنان بسیار مشکل است اما ظروف ساخته‌شده از آن‌ها بسیار مقاوم بوده و از کیفیت بهتری برخوردار است.

استاد لاک تراش مراحل کار خود را به‌این‌ترتیب آغاز می‌کند که پس از برش چوب، متناسب با ابعاد ظرف و به کمک تبر فرم اولیه محصول را کاملاً ذهنی و بر اساس تجربه شکل داده، آنگاه از ابزارهایی چون تیشه، اسکنه، ماتِکِل (ابزاری است شبیه به تیشه با تیغه بلندتر و لبه‌ای جمع شده که به‌منظور تراش داخل ظروف استفاده می‌شود)، موش رنده (رنده دستی)، کِتِنا (ابزاری چوبی شبیه به چکش) و… به خالی نمودن داخل ظرف و فرم دهی آن اقدام می‌کند.

هنگامی‌که ظرف به شکل دلخواه درآمد، مراحل تکمیلی کار انجام خواهد شد. بدین ترتیب که با رنده دستی اضافات بخش‌هایی چون دسته قاشق یا میله عصا را برداشته و با سوهان چوب ساب سطح محصول را صاف می‌کند. پرداخت نهایی نیز با تیغه تبر که نقش لیسه را ایفاء می‌کند، اتفاق می‌افتد. جهت نقش اندازی بر روی چوب نیز از همان ابزار ابتدایی و ساده همچون مته دستی یا ابزارهای نوک‌تیز برای خراشاندن و ایجاد نقش استفاده می‌کنند.

مرحله پایانی لاک‌تراشی را می‌توان مرحله جوشاندن محصول در ظرف شیر عنوان کرد. ظروف چوبی مانند جوله و قاشق، لاک و… را برای زیباتر شدن و برای بالا بردن مقاومت چوب در برابر آفت‌ها، در دیگی پر از شیر بروی اجاق هیزمی گذارده و به‌مدت کوتاه می‌جوشانند. در طی این مرحله رنگ چوب نیز به قرمزی متمایل می‌شود که موجب خوش‌رنگ شدن ظرف می‌گردد.

همان‌طور که می‌دانید امروزه در مناطق جنگلی کشورمان به‌ویژه مناطق شمال (گیلان، گلستان، مازندران) هرکجا که دسترسی به درختان جنگلی چون نمدار و شمشاد و… امکان‌پذیر باشد می‌توان نشانه‌هایی از تراشیدن ظروف چوبی و لاک و جوله و… را یافت. شیوه تولید شاید در همه نقاط تا حدی یکسان باشد اما آنچه آن‌ها را از هم متمایز می‌کند بهره گرفتن از مواد اولیه یا نقوش یا تکنیک‌های حفاظتی موجود در هر منطقه است. به‌عنوان‌مثال در مازندران جهت تغییر رنگ در مرحله پرداخت ابتدا ظرف را بر روی آتش گرم می‌کنند سپس مخلوطی از خاک زغال و ماست را بر روی بدنه ظرف مالیده و مجدداً بر روی حرارت می‌گردانند در این روش پس از اتمام کار ظرف به رنگ قرمز مایل به سیاه بسیار خوش‌رنگی درمی‌آید. اما در منطقه کتول استان گلستان به‌منظور تغییر رنگ و بالا بردن مقاومت آن، ظرف را در دیگ شیر می‌جوشانند.

در حقیقت زندگی مردمان جنگل‌نشین به‌صورت مستقیم وابسته به جنگل بوده و فلسفه ظریف لاک تراشی نیز از همین همزیستی جدایی‌ناپذیر انسان و طبیعت شکل می‌گیرد. آن‌ها با شناختی که از انواع درختان دارند با استفاده از ابزار بسیار ابتدایی، نیازهای روزمره مردم را مرتفع می‌سازند.

منبع:میراث آریا

میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی، التیام‌بخش دردهای پناهندگان

با بیشتر شدن تعداد پناهندگان در سراسر جهان، ابزارهای دیجیتال می‌توانند به آن‌ها کمک کنند تا فرهنگ و میراث خود را به شیوه‌ای نوین حفظ کنند.

سلیمه خاتون در طول زندگی طولانی خود شش بار به کشورهای مختلف پناهنده شده است. او اولین بار در جنگ جهانی دوم و اخیرا در سال ۲۰۱۷ از خانه خود در میانمار خارج شد، چون مجبور بود با حدود یک میلیون روهینگیایی دیگر به بنگلادش فرار کند. خاتون که گمان می‌رود بیش از ۱۰۰ سال سن داشته باشد، همراه با حدود ۷۰۰هزار پناهنده روهینگیایی در کوتوپالونگ، بزرگترین اردوگاه پناهندگان جهان، در بازارِ بنگلادش زندگی می‌کند. بیشترِ آن‌ها با دارایی اندک و به خاطر آزار و اذیت مذهبی و قومی در میانمار به کشورهای دیگر گریخته‌اند. خاتون به‌هنگام فرار چیزهای زیادی با خودش برنداشت: یک صندوقچه و یک لودا (یک ظرف آبِ برنجی که پدر و مادرش به عنوان هدیه عروسی به او داده بودند و از آن برای وضو گرفتن استفاده می‌کند).

داستان خاتون به همراه تصاویر او و لودا در نمایشگاه مرکز حافظه فرهنگی روهینگیایی (آرشیو دیجیتال جدیدی از هنر و ادبیات) با نام اختصاری RCMC وجود دارد. در این آرشیو دیجیتالی وسایل ارزشمند و میراث فرهنگی و هنری پناهندگان وجود دارد. آر سی‌ام سی، طرحی به رهبری سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM)، یکی از اولین تلاش‌ها برای ثبت و حفظ میراث روهینگیا، از جمله موسیقی، نقاشی، چوب‌بری، گلدوزی، سفالگری و معماری سنتی آن‌ها است. مانوئل مارکس پریرا، معاون رئیس IOM گفت: «یکی از اهداف اصلی این آرشیو دیجیتالی، ایجاد فضای خلاق و ایمن است که مردم روهینگایی بتوانند دانش خود را به اشتراک بگذارند، میراث فرهنگی خود را حفظ کنند و با حافظه فردی و جمعی خود ارتباط برقرار کنند.» هویت فرهنگی هر اجتماع در هویت تک تک افراد و طرز نگاه و ارتباط آن‌ها با جهان نقش اساسی دارد. این موضوع به ویژه در مورد روهینگیایی‌ها صدق می‌کند، زیرا هویت آن‌ها همیشه در هاله‌ای از ابهام بوده است.

طبق گزارش سازمان ملل، در سراسر جهان ۸۰ میلیون نفر به دلیل جنگ، بلایای طبیعی و سایر حوادث، مجبور به مهاجرت از خانه‌های خود شده‌اند. مردم سوریه، افغانستان و میانمار را می‌توان نمونه‌ای شاخص از این حوادث دانست. برخی از همین پناهندگان و همچنین مورخان و فعالان فرهنگی، از ابزارهای دیجیتالی برای حفظ تاریخ و دانش این جمعیت‌ها و حتی اثبات مالکیت زمین و خانه‌های آن‌ها استفاده می‌کنند. تامیل‌های سریلانکا که از جنگ داخلی ده‌هاساله فرار کردند و از آن جان سالم به در بردند، بایگانی چندرسانه‌ای و کتابخانه دیجیتال نولاهام (Noolaham) را تشکیل داده‌اند که شامل اسناد، روزنامه‌ها، ادای احترام برای کشته‌شدگان و اصطلاحاً فرهنگ‌نامه بیوگرافی مردم تامیل است.

بایگانی آثار فرهنگی پناهندگان

دیوید پالازون، سرپرست RCMC، گفت: «جامعه پناهندگان از طریق این امکانات می‌تواند از داستان‌های خود حفاظت کند و آن‌ها را به گونه‌ای مستندسازی کرده و نمایش بدهد تا به بخشی از روایت تاریخی که اساس تاریخ آینده مهاجرت را بنا می‌کند تبدیل شود و با جهان ارتباط برقرار کند. به علاوه، ابزارهای دیجیتال می‌تواند به آن‌ها فضا و ابزارهای لازم را بدهد تا بتوانند با هنر و خلاقیت معروف شوند و به حاشیه رانده نشوند.»

التیام از طریق هنر

به گفته محققان سازمان ملل، سرکوب مردم روهینگیا در میانمار به رهبری ارتش «با قصد نسل‌کشی» اجرا شد، اتهاماتی که دولت میانمار آن‌ها را انکار می‌کند. در اردوگاه‌های پراکنده در جنوب شرقی بنگلادش، پناهندگان نیز از سیل‌های موسمی و آتش‌سوزی جان سالم به در برده‌اند. ارزیابی سلامت روان توسط IOM در سال ۲۰۱۸ نشان داد که تقریبا نیمی از پاسخ‌دهندگان، حملات پانیک یا فکر به خودکشی را تجربه کرده‌اند، در حالی که نیمی از پاسخ‌دهندگان «بحران هویت» را به عنوان یک مشکل مشترک ذکر کرده‌اند. حدود ۴۰٪ احساس اضطراب و ترس ازعدم شناسایی به عنوان شهروند در وطن خود را ذکر کردند و نزدیک به سه چهارم از دست دادن هویت فرهنگی را دلیل استرس خود عنوان کردند.

امانوئل مارکز پریرا، از مسئولان ارشد IOM در بنگلادش، گفت «RCMC، که یک فضای حقیقی هم در اردوگاه برایش در نظر گرفته شده است، به حمایت از سلامت روان پناهندگان کمک می‌کند. IOMمولفه‌های فرهنگی و سنتی را برای سلامتی روانی و روانی-اجتماعی افراد ضروری می‌داند. از این طریق احساس تعلق در این افراد تقویت می‌شود؛ بنابراین ضروری است که روهینگیایی‌ها هویت فرهنگی خود را از طریق احیای صنایع‌دستی و میراث فرهنگی خود حفظ کنند.»

شهیدا وین، شاعر روهینگایی، معتقد است: «برای جامعه بسیار مهم است که میراث فرهنگی خود را حفظ کند، اما جامعه ما در معرض خطر است. این میراث باید به هر شکل ممکن حفظ شود تا نسل‌های جدید روهینگیا سنت‌ها و فرهنگ خود را بشناسند.»

منبع:میراث آریا

جریان معنویت به بلندای تاریخ در مساجد مراغه

کهن‌شهر مراغه، این شهر باشکوه و ارزشمند از جمله شهرهای مهم آذربایجان شرقی است که همچون تبریز، مساجد تاریخی و زیبای متعددی را در دل خود جای داده است.

این کهن‌شهر با داشتن ۱۱ مسجد شاخص تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی کشور که قدمت برخی از آن‌ها به قرن هفتم، دوره ایلخانی، زندیه و صفویه می‌رسد، از نظر معماری اسلامی و میراث ماندگار معنوی، از جمله شهرهای صاحب سبک و شهرت در بین شهرهای مختلف کشور است.

معماری منحصربه‌فرد و تزئینات داخلی این مساجد تاریخی در سبک‌های متفاوت، در طول قرن‌های گذشته الهام‌بخش ساخت مساجدی به همین سبک در شهرهای بزرگ تاریخی از جمله اصفهان در دوره صفویه بوده است. مساجد تاریخی مراغه مانند مسجد قاضی، ملامعزالدین، شیخ تاج، شیخ بابا، ملا رستم، ضریر، ریحان، سفید (آق)، ملامحمود، طاق و شجاع الدوله، نمونه‌هایی از سبک الهام‌بخش معماری اسلامی را در خود به یادگار دارند.

با نگاهی به تاریخچه بنای این مساجد می‌توان این نکته را دریافت که این اماکن مقدس اسلامی در گذشته کاربردی متفاوت‌تر از امروزه داشته‌اند. بر اساس یافته‌های تاریخ‌نگاران معتبر داخلی و خارجی، مساجد تاریخی مراغه در قرون گذشته علاوه بر برگزاری آیین‌های مذهبی و اسلامی، محلی برای آموزش، تحصیل و نیز رسیدگی به امور روزمره مردمان آن زمان بوده است.

معماری به‌کاررفته در این بناهای تاریخی با عنوان «سماع از فرش تا عرش»، مملو از تزئینات داخلی و معماری درون‌گرا مانند فرش‌های دستباف محلی تا نقوش اسلامی در ستون‌ها و سقف‌هاست. برخلاف بنای کلیساها و سایر اماکن مقدس ادیان مختلف، مساجد تاریخی کهن شهر مراغه با بهره‌گیری از سبک خاص معماری و نقوش اسلامی، بیشترین احساس نزدیکی و روح معنوی به خداوند را در بیننده ایجاد می‌کند. معماری بکار رفته در بنای این مساجد الگویی بزرگ برای ساخت سایر مساجد تاریخی کشور بوده است، سبک متفاوت به کار رفته در مساجد تاریخی مراغه، از ظرفیت بسیار بالای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی برای ثبت در میراث جهانی برخوردار است، در ادامه این گزارش به معرفی ۵ مسجد شاخص مراغه خواهیم پرداخت.

مسجد شیخ‌بابا

بنای اولیه مسجد تاریخی ”شیخ بابا” در مراغه مربوط به قرون هشتم و نهم هجری است که بر پایه‌های آن، مسجد کنونی بازسازی شده است. آنچه امروزه از مسجد جامع شیخ بابا باقی‌مانده آجرکاری سردر دوره تیموری، یک ستون سنگی و دو ستون چوبی مقرنس‌کاری شده است، این ستون سنگی استوانه‌ای شکل و مرکب از ۲۰ قطعه‌سنگ مدور است که روی هم گذاشته شده و در مجموع ارتفاع آن به ۵ متر و محیط آن به ۱۸۶ سانتیمتر می‌رسد، ۶۰ سانتیمتر از پایین ستون صاف و بدون نوشته است. بخش بالایی این ستون کتیبه‌ای به خط ثلث در اندازه ۱۶۰ سانتیمتر وجود دارد، تاریخی که در ستون نوشته شده ۸۶۴ هجری قمری است و متن کتیبه شامل اسما متبرکه حضرت رسول اکرم (ص) و حضرت علی (ع) و نیز نام مشایخ و مرادهای شیخ بابا، نام بانی بنا و حجار آن‌که ستون سنگی برای حفاظت بیشتر به موزه مراغه منتقل‌شده، این ستون سنگی مدور به شماره ثبتی ۷۹۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مسجد ملامعزالدین

مسجد ملامعزالدین یادگار تاریخی از دوره صفویه این مسجد تاریخی در دل بافت تاریخی مراغه قرار گرفته و بنای مسجد مربوط به دوره صفویه است، به موجب کتیبه مرمری موجود در دیوار جنوبی، مسجد در دوره شاه‌طهماسب اول در تاریخ ۹۷۶ هجری قمری بازسازی شد و دوره قاجاریه نیز مجدداً مورد مرمت قرار گرفت. مسجد بزرگ این بنا ۳۶ ستون چوبی در چهار ردیف دارد که از دیوار شمالی وارد محوطه مقبره شیخ معزالدین می‌شود، سنگ‌قبرهای موجود در محوطه حیاط و مقبره داخل مسجد دارای کتیبه‌های تاریخی نفیسی هستند. از جمله سنگ مرمرین شیخ معزالدین که در حیاط شمالی بنا جای دارد. در جلوی مسجد سنگ‌قبرهای دیگر مرمری قرار دارد که تاریخ‌های ۸۷۱ و ۷۷۲ هجری قمری را نشان می‌دهند، این سنگ‌نبشته‌ها مشخص می‌سازد که از قرن هشتم تا روی کار آمدن شاه اسماعیل صفوی، خاندان معزالدین در مراغه صدارت و نفوذ داشته‌اند. این مسجد تاریخی با شماره ثبتی ۶۴۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مسجد ملارستم

مسجد ملارستم جلوه‌ای از زیبایی هنر معماری دوره صفویه این مسجد در میدان ملارستم واقع شده است. سردر بلند ورودی مسجد دارای قوس جناقی و مقرنس‌کاری‌های گچی است. در حاشیه سردر مسجد از گچ‌بری‌های شبکه‌ای و تزیینات مهندسی استفاده شده و کتیبه‌ای از سنگ مرمر در کنار این سردر ورودی به چشم می‌خورد. شبستان مسجد ملارستم دارای ۳۵ ستون چوبی در ۵ ردیف است که سقف چوبی مسجد را نگه‌داشته‌اند، ستون‌ها و سرستون‌های چوبی مسجد از تزیینات زیبایی برخوردار است. این مسجد کتیبه تاریخی ندارد، در کتاب ”دافع الغرور” بنای مسجد به «حاجی علیخان مقدم مراغه (حاجب‌الدوله)» نسبت داده شده، ولی می‌توان بنای آن را متعلق به دوره صفویه دانست که در دوره قاجاریه نیز مرمت و بازسازی شده است.

مسجد ضریر

مسجد ضریر یکی دیگر از مساجد بسیار زیبای شهر مراغه است که دوره زندیه تعلق دارد. این بنا دارای نمای آجری تزئیناتی خفته راسته‌ای (حصیری) است که شامل پایه‌ها، طاق‌ها و لچک‌های زیبای آجری است که اطراف آن با ازاره سنگی سنجان (محلی) پوشیده شده است.

شبستان مسجد نیز دارای سازه‌ای چوبی است که شامل ستون‌های چوبی با پایه‌های سنگی و سرستون‌های قطاربندی شده است که صندوقچه‌های چوبی زیبایی شاه‌تیرهای اصلی مسجد را در خود احاطه کرده است.

تزئینات نقاشی شده بر روی این سرستون‌ها و صندوقچه‌ها و… الهام گرفته شده از گل‌بوته‌های منطقه و در بخش‌هایی آیات قرآنی و اشعاری مذهبی است که در این میان می‌توان به شعر معروف «باز این چه شورش است…» اشاره کرد. این مسجد زیبا در تاریخ ۱۳۸۲/۳/۱۰ و با شماره ثبت ۸۹۰۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد طاق

این مسجد زیبا یکی از مساجد طاق و گنبد دار مراغه محسوب می‌شود که معرف ساختار معماری متفاوتی در این شهر است. این بنا متشکل از دو شبستان به هم پیوسته اما متفاوت از هم است که طی تغییرات و دخل و تصرفات احتمالی صورت گرفته به این شکل درآمده است. شبستان اصلی واقع در ضلع شمالی به‌صورت طاق و تویزه بر روی چهار ستون آجری قطور در مرکز و چهار ستون نسبتا کم‌حجم در طرفین شرقی و غربی احداث گردیده است. پوشش مسجد متشکل از ۹ گنبد است که تعدادی از آن‌ها به‌صورت چهاربخشی کار شده و در طرفین از نوعی طاق خونچه‌پوش جهت مسقف نمودن فضا استفاده شده است. این مسجد زیبا در سال ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ با شماره ثبت ۸۷۴۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:میراث آریا