«موزه گوگنهایم» نیویورک از ابتدا به عنوان مرکز هنرهای جدید و ایده‌های نو شناخته می‌شد. این موزه توسط معمار مشهور و بزرگ «فرانک لوید رایت» طراحی شده است تا مکانی برای نمایش آثار هنری نوآورانه در محیط و فضایی منحصر به‌فرد باشد.

در خصوص معمار این موزه باید گفت که رایت در دوران کاری خود آثار بی‌نظیری طراحی کرده است و از پیشگامان سبک مدرن به حساب می‌آید. وی در اغلب آثارش از طبیعت و مصالح طبیعی بهره برده است، به طوری که معتقد بود طبیعت در کنار چوب، سنگ و بتن ترکیبی دل‌پذیر ایجاد می‌کند. رایت در طراحی‌های خود پلان‌ها را بدون دیوار و آزاد طراحی می‌کند و نور یکی از عناصر اصلی در سبک معماری اوست.

فرانک لوید رایت در سال ۱۹۴۳ نامه‌ای را از مشاور سالومون رابرت گوگنهایم دریافت کرد که در آن از او درخواست شده بود، ساختمانی جدید برای نمایش و نگهداری آثار هنری سالومون گوگنهایم طراحی کند و یکی از الزامات تعیین شده توسط او به این صورت بود که این موزه با سایر موزه‌های دنیا متفاوت باشد.

پس با وجود نیازها و الزامات مطرح شده فرانک لوید رایت بهترین و متفاوت‌ترین فضای ممکن برای دیده شدن نقاشی‌های زیبا را به وجود آورد. فرانک به واسطه طراحی این موزه در آن زمان به عنوان یکی از برجسته‌ترین معماران قرن ۲۰ شناخته شده و طراحی موزه گوگنهایم نیویورک، موفقیت بزرگ دیگری را در زندگی شغلی او به وجود آورد.

رایت در طراحی بنای این موزه توانست از فلسفه شکل‌های ارگانیک در معماری که در ذهن خود داشت، استفاده کند؛ در نهایت طراحی این موزه با الهام از بنای زیگورات و شکل‌های ارگانیک اتفاق افتاد. در بازدید از این موزه علاقه‌مندان به وسیله آسانسور به بالاترین طبقه موزه منتقل می‌شوند و سپس از طریق سطوح شیبدار، در حالی که آثار هنری بر روی دیوار قرار گرفته‌اند به پایین ساختمان حرکت کرده و آثار را همزمان نیز تماشا می‌کنند که این ویژگی‌ را می‌توان اصلی‌ترین و جذاب‌ترین ویژگی این موزه دانست.

ساخت موزه گوگنهایم نیویورک ۱۶ سال زمان برده و در این بین بحث‌های مختلفی در مورد تضاد شکل طراحی شده موزه با فضای شهری نیویورک وجود داشته است. در همین راستا گفته شده است که هنرمندان نیز به شکل شیب‌دار دیوارها و راهرو موزه نیز اعتراض داشتند و این اعتراض‌ها به این دلیل بود که هنرمندان شکل شیب‌دار راهروها و دیوارها را برای نمایش آثار هنری مناسب نمی‌دانستند.

در طول سال‌های مختلف، مجموعه موزه گوگنهایم نیویورک توسعه پیدا کرد و بخش‌هایی از آن مورد بازسازی قرار گرفت. در سال‌های ۱۹۹۰ و ۱۹۹۲ ساختمانی توسط گواتمی سیگل و همکارانش طراحی شده و به این مجموعه اضافه شد، که این ساختمان دارای ۴ گالری هنری و ۲ طبقه مخصوص امور اداری بود. به علاوه در سال۲۰۰۱ نیز مرکزی دائمی و عمومی برای آموزش هنر به نام «مجموعه آموزشی هنر سکلر» به این مجموعه اضافه شد.

نمای ساختمان مدرن موزه گوگنهایم نیویورک از ۱۲ دیوار مارپیچ و فضای داخلی آن از سطوح شیبدار مارپیچ تشکیل شده و این طراحی، فضایی منحصر به‌فرد را به وجود آورده که شامل ۷۰ بخش برای نمایش آثار هنری است. ساختمان موزه گوگنهایم نیویورک دارای گنبد شیشه‌ای بزرگ با چهارچوب آلومینیومی است که سبب می‌شود نور طبیعی در طول روز، فضای داخلی موزه را روشن کند.

ساختمان این موزه با معماری دایره‌ای و بی‌ضلع در میان شلوغی و ازدحام جمعیت نیویورک و با المان‌های اختصاصی فرانک لوید رایت که در این موزه به کار رفته است،‌ یکی از بخش‌های اصلی توریستی این شهر محسوب می‌شود و به نوعی فضای معماری و شهری مکعب‌مستطیل ‌شکل نیویورک را تلطیف می‌کند.

فرم پیچشی این موزه که می‌چرخد و حرکت می‌کند را می‌توان به صدف و یا حلزون تشبیه کرد و اینکه همین طراحی مارپیچی این موزه را در فهرست ۱۷ اثر ماندگار رایت قرار داده است.

فرانک لوید رایت هدفش را از خلق گوگنهایم این گونه بیان کرده است «ساخت یک ارتباط غیر منقطع میان معماری و نقاشی به شکلی که قبلا هیچ وقت در دنیای هنر دیده نشده است».

جلال آل احمد نیز این موزه را اینگونه توصیف می‌کند، «موزه راحتی بود و دلباز و سرگرم کننده. همه چیز به جای خود قرار می‌گرفت و مارپیچ و دایره‌ای در بالا پهن و در پایین باریک شونده، عین دوکی، از راس پهن‌تر بر زمین و مضافاتش همه با هم جور. مثلا آسانسورش به جای مربع یا مستطیل، نیم دایره بود و قوس مانند و جمعا حال آدم را خوب می‌کند».

منبع:ایسنا

همگام با تغییرات ایجادشده در روابط اجتماعی ایران و نیز در نتیجه تغییرات در روابط تولیدی، نحوه مالکیت «تصرّف» و نیز روش‌های بهره‌برداری از عوامل طبیعی تولید، به‌ویژه منابع آب با دگرگونی‌هایی هم‌زمان با اجرای اصلاحات ارضی شدت گرفت. بیش از هر چیز، تغییر روابط مالکیت و در نتیجه اختصاصی‌تر شدن عوامل تولید از جمله آب، کاربرد روش‌های خصوصی تهیه و بهره‌برداری از منابع آب را ضروری ساخت. در این میان، بسیاری از کارشناسان روش‌های سنّتی استخراج و بهره‌برداری منابع آب را ابتدایی، نارسا و عاملی بازدارنده در راه افزایش تولید زراعی به شمار می‌آورند.

روی آوردن به احداث چاه‌های عمیق و نیمه عمیق و گسترش روزافزون آن‌ها به‌ویژه از دهه ۱۳۴۰ موجب تغییراتی شدید در نظام بهره‌برداری از منابع آب شد که پیش از هر چیز، موجب از بین رفتن روش‌های سنّتی استخراج و بهره‌برداری از منابع آب شد. در استان گلستان که از مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور است تا پیش از اصلاحات ارضی و انقلاب اسلامی، قنوات نقش عمده‌ای در آبیاری بر عهده داشتند، اما پس‌ازآن با ورود چاه‌های عمیق و نیمه عمیق «دیزلی و برقی» به‌ویژه از دهه ۱۳۶۰ و نحوه تصرّف و بهره‌برداری آب، تحولات بنیادین در ابعاد گوناگون زندگی روستایی به وجود آمده است. هرچند این تحولات سبب افزایش و تنوع محصولات کشاورزی، شیوه‌های تولید، گسترش ادوات پیشرفته کشاورزی، افزایش سطح زیر کشت و در مواردی افزایش درآمد روستاییان شده است.

اما از طرف دیگر، رقابت بر سر بهره‌کشی از منابع آب، سبب پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی، کم‌آبی و خشک شدن قنوات شده است. با توجه به بهره‌برداری چاه‌ها به فن‌آوری «به‌طور عمده شهری» یا تأسیسات زیربنایی چون مواد سوختی و برق، مشکلات خاص خود از جمله تأمین هزینه‌های نگهداری چاه را موجب شده است. چنین تحولات و جریان‌هایی، پیامدهای گوناگونی همچون وابستگی و مهاجرت بیشتر به شهر، کاهش همیاری‌های اجتماعی، افزایش هزینه‌های تولید و… برای روستاها به همراه داشته است. در نتیجه هم‌اکنون چاه‌ها و قنوات، مهم‌ترین منابع آب در دسترس هستند؛ بنابراین توجه و اهمیت دادن به این دو و استفاده درست و بهینه از آن‌ها می‌تواند راهکاری برای توسعه پایدار روستایی تلقی شود.

قنات، یکی از کارآمدترین روش‌های مدیریت آب است. یکی از عوامل به وجود آورنده و تشدیدکننده بحران آب در ایران، توجه نکردن به مدیریت و فرهنگ بهره‌برداری سنتی از منابع آب است زیرا موفقیت فرآیند برنامه‌ریزی مدیریت مدرن در یک کشور، به توانایی‌ها و ویژگی‌هایی که مدیریت از فرهنگ سنتی کشور می‌گیرد، وابسته است. هرچه مدیریت مدرن با مهارت‌ها و شرایط محلی انطباق داشته باشد، نتایج امیدوارکننده‌تری به دنبال خواهد داشت.

بدون تردید مدیریت و بهره‌وری بهینه از روش‌های سنتی دسترسی به منابع آبی، می‌تواند محور آموزش و ترویج روش‌های جدید قرار گیرد و این مگر با تدوین برنامه‌ای مدون در سیاست‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت آموزشی و فرهنگی کشور در زمینه قنات و آب و همچنین با ایجاد انگیزه در قشر تحصیل‌کرده و افکار عمومی برای همسو شدن در راستای حفظ و احیا میراث ملی میسر نخواهد بود.

بی‌شک هیچ تغییر و تحولی بدون زیربنایی محکم شکل نگرفته و نمی‌گیرد. برای قدم برداشتن در راه تحول رویکرد قنات‌ها و رابطه آن با صنعت گردشگری، توجه به دو عنصر آموزش و فرهنگ‌سازی، بسیار ضروری به نظر می‌رسد. دو عنصری که رابطه نزدیک و مستقیمی با یکدیگر دارند چرا که آموزش بدون وجود بستر فرهنگی لازم در جامعه و سامانه اداری کشور، کاری از پیش نخواهد برد و از سویی دیگر، فرهنگ‌سازی و آماده کردن بستر فکری جامعه بدون داشتن علوم، دانش و فنّاوری روز بی‌شک یا با شکست مواجه خواهد شد و یا مسیری بسیار طولانی را طی خواهد کرد.

از این ‌رو توجه بیشتر به پیشبرد هر دو عنصر به ‌موازات یکدیگر در این برهه حساس بسیار مهم به نظر می‌رسد. ضروری است مسئولین مربوطه با ایجاد تحول در نظام آموزشی کشور از یک‌سو و برگزاری دوره‌های ضمن خدمت برای کارکنان سازمان‌های ذی‌ربط، زمینه رشد علمی جامعه را فراهم آورده و از سوی دیگر با استفاده از وسایل ارتباط‌جمعی، بستر فرهنگی لازم را برای رویکردی متحول به احیای آثار تاریخی، به‌ویژه قنات‌ها فراهم آورند.

بی‌شک تأثیر این هم‌ راستایی در مدت‌زمانی نه‌چندان طولانی سبب رشد و شکوفایی صنعت گردشگری و متعاقب آن کمک به چرخه اقتصاد کشور، اشتغال‌زایی و کارآفرینی و زیبایی منظر شهری در نقاط مختلف ایران، به‌ویژه نقاط گرمسیر کشور که معمولاً با استقبال کمتر توریست مواجه‌اند، خواهد شد. این امر چندان دور از دسترس نیست و یکی از نمونه‌های بارز آن، می‌توان به کاریز کیش اشاره کرد که با احیایی به‌جا، به یکی از جاذبه‌های گردشگری کشور تبدیل ‌شده است.

همچنین نکته امیدبخش اینکه یکی از مهم‌ترین نهادهای یونسکو، “کمیته میراث جهانی” که در سال ۱۹۷۲ میلادی کار خود را آغاز کرده و مسئول انتخاب، ثبت، حفاظت و حراست از مناطق طبیعی و فرهنگی کشورهای عضو است. از آنجا که گنجینه‌هایی که به‌عنوان میراث جهانی انتخاب می‌شوند، نمونه‌هایی هستند که خط‌مشی ملی و بومی یک جامعه را به نمایش می‌گذارند، می‌توان امیدوار بود که با معرفی این میراث ارزشمند، هماهنگی ایرانیان با طبیعت را به جهانیان معرفی کرد.

اینکه نیاکان ما در دل کویر، آب را بدون اینکه قطره‌ای از آن تبخیر شود، کیلومترها از زیرزمین هدایت می‌کردند و باغ سبزی را به نمایش در می‌آوردند، نه ‌تنها اعجاب‌آور است و هویتمان را احیا می‌کند، بلکه قادر است الگویی برای دنیای مدرن باشد و گردشگران کنجکاو را به سرزمینمان راهنمایی کند. این‌ها تنها گوش‌های از میراث صنعتی و فعالیت اقتصادی ایرانیان از دیرباز تاکنون هستند که آشنایی با آنان هم با اهداف گردشگری و هم با نیاز امروز جامعه بشری قابل انطباق است.

منبع:ایسنا

آتن در نزدیکی خلیج سالونیک، در محدوده دشت آتیک و در یک حوزه خشک و کوهستانی واقع شده است. این شهر به دلیل مساحت و گستردگی که دارد به عنوان خاستگاه بسیاری از هنرمندان، دانشمندان، فیلسوفان بزرگ جهان و همچنین هشتمین شهر پرجمعیت اتحادیه اروپا شناخته می‌شود.

نام این شهر برگرفته «آتنا»، الهه‌ خرد، است که در افسانه‌های اساطیری یونان به‌عنوان دختر زئوس، خدای خدایان، شناخته می‌شود، همچنین «آتنا» وظیفه محافظت و نگهبانی از شهر را برعهده داشته است؛ به همین منظور معبد پارتنون در آکروپلیس را به او اختصاص داده‌اند.

آتن به علت دارا بودن آب‌وهوای مدیترانه‌ای، تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های پر بارش را تجربه می‌کند و به ‌طور معمول در ماه‌های نوامبر تا مارس، آب‌وهوای آتن بارانی است و به‌ همین دلیل گردشگران بسیاری این زمان را برای بازدید از شهر آتن انتخاب می‌کنند.

این شهر به ‌عنوان یکی از شهرهای باستانی و تاریخی جهان، در طول تاریخ شاهد اتفاقات بسیاری بوده است. در سال ۵۱۰ قبل از میلاد، پس از گذشت دوره «حکومت‌های موروثی»، «سن و آدخون‌ها» و «جباران»، آتن به ‌صورت دموکراسی اداره شد. اما این پایان کار نبود و پس از آن، جذابیت‌های این شهر چشم طمع حاکمان زیادی از نقاط مختلف جهان را به آتن خیره کرده بود و حکومت‌های بزرگی همچون اسکندر مقدونی، اشراف فرانسه، فلورانس و عثمانیان بر این شهر حکومت کرده‌اند. تا این ‌که در نهایت و در طول تاریخ، یونان به‌عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته شد و آتن را به ‌عنوان پایتخت خود برگزید که منجر به شکوفایی و رونق روزافزون این شهر شده است.

آتن به ‌دلیل قدمت و تمدن غنی خود دارای بیش از ۲۰ کتابخانه باستان‌شناسی و آزمایشگاه‌های تخصصی است. همچنین علاوه بر مراکز باستان‌شناسی ملی یونان حدود ۱۷ موسسه باستان‌شناسی خارجی نیز از سراسر جهان، در شهر آتن فعالیت می‌کنند.

منظره شهری آتن ترکیبی از سبک‌های معماری مختلف اعم از فرنگی، نئوکلاسیک و مدرن است که در این میان سبک‌های نئوکلاسیک و فرنگی سهم بیشتری دارند، اما اکثر ساختمان‌های عمومی این شهر مانند آکادمی آتن، تالار شهر آتن، پارلمان یونان و دانشگاه آتن به سبک نئوکلاسیک طراحی و ساخته شده‌اند. البته باید گفت که از سال ۱۹۳۰ میلادی سبک‌های بین‌المللی و جنبش‌های حوزه معماری بسیاری از معماران یونان را تحت تأثیر قرار داد و منجر به ساخته شدن اکثر ساختمان‌های خصوصی مثل آپارتمان‌ها، با الگوگیری از سبک‌های باهاوس و آرت دکو، شد.

از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ میلادی، معماری مدرن در یونان به ‌طور گسترده‌ای رونق گرفت تا جایی ‌که در مرکز شهر چندین ساختمان کوچک و خصوصی که با الهام از سبک نئوکلاسیک ساخته شده ‌بودند، تخریب و به‌ جای آن ساختمان‌هایی با سبک معماری مدرن ساخته شد. از جمله عناصر اصلی سبک معماری مدرن در یونان می‌توان به شیشه، سنگر مرمر، آلومینیوم و مصالحی از این قبیل اشاره کرد که در معماری مدرن شهر آتن هم نمود و جلوه پررنگی دارد.

در آتن اکثر خانه‌ها دارای بالکن‌های کوچکی هستند و ساکنین هر خانه، گلدان‌های شمعدانی کوچکی را روی بالکن‌ خانه‌شان نگهداری می‌کنند. خیابان‌های شهر آتن عمدتا با درخت‌های مرکبات و به ‌خصوص درخت پرتقال تزئین شده‌اند. شهر آتن درحال حاضر دارای بیش از ۵۰ منطقه شهرداری است و قدیمی‌ترین میدان آن، میدان «امونویا» نام دارد که اطراف آن ‌را غذاخوری‌ها و هتل‌های بسیاری احاطه کرده‌اند. از این میدان معمولا برای برگزاری جشن‌های ملی و پیروزی‌های ورزشی استفاده می‌شود.

یکی دیگر از دلایل محبوبیت این شهر در میان گردشگران تنوع غذاهایی است که در آتن وجود دارد و در رستوران‌های مجلل مدرن و یا غذاخوری‌های کوچک محلی، پخته می‌شود. از جمله مهمترین غذاهای محلی آتن می‌توان به سالاد یونانی، فاوا، ساگاناکی، فریتر گوجه، اسپاناکوپیتا و راتاتویی اشاره کرد.

تاریخ فرهنگی آتن در طول سالیان درازی شکل گرفته ‌است؛ بسیاری از هنرها و به ‌طور ویژه هنر تئاتر، بسیار مورد توجه یونانیان بوده و دارای تاریخ و غنای بسیاری در میان مردم آتن است. این میراث فرهنگی به شکل گسترده‌ای آفریقای شمالی و خاورمیانه را تحت تأثیر قرار داده و یک ساختار بنیادی برای اروپا محسوب می‌شود، به ‌گونه‌ای که از آن تحت عنوان «فرهنگ غربی» یاد می‌کنند.

قدمت تاریخی این شهر باعث شده تا از آن به‌ عنوان «موزه‌ای به وسعت یک شهر» یاد کنند؛ چراکه مکان‌ها و ساختمان‌های باستانی بسیاری را در دل خود جای داده است که می‌تواند برای هر بیننده‌ای، زیبایی‌های منحصر به فردی داشته باشد. اما در کنار ساختمان‌های باستانی آتن موقعیت جغرافیایی این شهر باعث ایجاد جاذبه‌های طبیعی و ساحل‌های زیبایی شده که چشم‌ها را خیره می‌کند.

از جمله مناطق دیدنی شهر آتن می‌توان به معروف‌ترین آن‌ها، یعنی «آکروپلیس» اشاره کنیم که نماد تاریخ و تمدن در یونان است و از چندین ستون، برج و مجسمه تاریخی تشکیل شده‌است. همچنین موزه بیزانس، موزه ملی باستان‌شناسی، میدان سینتاگما، بقایای بازار باستانی آگورا، کلیسای حواریون مقدس، معبد زئوس، تئاتر دیونیسوس، سواحل و محله‌های باستانی آتن اشاره کرد.

شهرآتن به‌علت ویژگی‌های خاصی که دارد به عنوان یکی از ارزان‌ترین پایتخت‌های اروپایی برای سفر شناخته می‌شود که قبل از شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، هرساله به‌عنوان مقصد محبوبی برای بسیاری از گردشگران در تمام نقاط جهان، شناخته شده است.

منبع:ایسنا