نوشته‌ها

جزییاتی دربارۀ برنامه‌های پژوهشی میراث

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان از برگزاری نشست‌های مجازی با موضوع شهرسازی، مرمت، تاریخ، جغرافیا و باستان‌شناسی، به مناسبت گرامیداشت هفتۀ پژوهش خبر داد.

فریدون اللهیاری به ایسنا گفت: اداره کل میراث فرهنگی مانند سال‌های گذشته کوشیده است که برنامه‌هایی را به مناسبت گرامیداشت روز و هفتۀ پژوهش برگزار کند؛ با این تفاوت که تمام برنامه‌های امسال مجازی است.

وی با بیان اینکه دانشگاه هنر اصفهان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، برای برگزاری این نشست‌ها با اداره کل میراث فرهنگی اصفهان همکاری کرده‌اند، یادآور شد: این برنامه‌ها از ۱۳ آذرماه آغازشده و تا ۲۶ آذر نیز ادامه خواهد داشت.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان، جزییات برنامه‌های پژوهشی میراث را در بدین شرح اعلام کرد: امروز رأس ساعت ۱۷:۳۰ گروه باستان‌سنجی و فعالیت‌های انجمن علمی باستان‌شناسی معرفی می‌شوند ضمن اینکه معارفۀ انجمن جدید را نیز خواهیم داشت.

اللهیاری ادامه داد: ۱۸ آذرماه رأس ساعت ۱۷:۳۰ گزارش فرصت مطالعاتی در دانشگاه بوردو فرانسه توسط محمدامین امامی ارائه می‌شود و موضوع نشست ۱۹ آذرماه نیز که در همین ساعت برگزار می‌شود، بیان گزارش بررسی محوطه‌های باستانی دشت دهلران و بررسی فنی سفالینه‌های آن به همت بابک رفیعی علوی و پرویز هلاکویی است.

وی افزود: نیما ولی بیگ، ۲۰ آذرماه رأس ساعت ۱۷:۳۰ دربارۀ بازخوانی نقشه‌ها و طرح‌های تاریخی شهر اصفهان در بازنمایی بخش‌های ازدست‌رفته شهر توضیحاتی را بیان می‌کند و زهرا حقیقی نیز روز ۲۳ آذرماه، دربارۀ شناسایی چسب‌های حیوانی سخنرانی خواهد داشت.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان گفت: در روز پژوهش، امید عودباشی و ماتیاس مهوفر، گزارشی از یک پروژه خواهند داد و ۲۶ آذرماه نیز رأس ساعت ۱۷:۳۰، بابک رفیعی علوی و علی شجاعی اصفهانی، دربارۀ اقلیم و انسان و تعامل میان انسان و زاینده‌رود در دوران پیش‌ازتاریخ صحبت خواهند کرد.

منبع:ایسنا

آیا ضوابط میراث تغییر کرده است؟!

ساختمانِ پنج‌طبقه بر روی بنا تاریخی موسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در حالی سایه‌اش را سنگین‌تر می‌کند که مجوزهای قدیمی‌تر این کار را غیرقانونی می‌دانند، اما مجوزهای جدیدِ میراث با آن کنار آمده‌اند!

خراسان جنوبی ،دارای ظرفیت‌های بی شمار در حوزه گردشگری

خراسان جنوبی ، ظرفیتی بی بدیل در گردشگری دارد، هر گوشه اش را که بنگری اثری تاریخی یا طبیعی می‌بینی اما نوع نگاه سطحی به این حوزه باعث شده تا آن چنان که باید اقتصاد گردشگری در استان پا نگیرد.

خراسان جنوبی، ظرفیت‌های بی شماری در حوزه گردشگری دارد، از باغ‌های تاریخی تا صنایع دستی‌اش که کسب و پیشه روستاییانش است و برخی حتی جهانی شده، اما با این همه سهم ناچیزی از درآمد و اقتصاد استان دارد، سهمی که با وجود این پتانسیل بسیار کوچک است.

به گزارش ایسنا، با اندکی توجه به حوزه گردشگری استان می‌توان خراسان جنوبی را در ردیف استان‌های پردرآمد در این حوزه قرار داد؛ همانگونه که وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سفر دی‌ماه ۹۸ به خراسان جنوبی اذعان داشت: از ظرفیت‌های گردشگری این استان شگفت‌زده شده است.

این ظرفیت‌ها هدیه طبیعتند به ما، تنها باید به خوبی از آن بهره برد. بهره‌ای که خراسان جنوبی را به یکی از قطب‌های گردشگری تبدیل خواهد کرد.

فعالیت 30 پروژه سرمایه‌گذاری گردشگری

حسن رمضانی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی به ایسنا گفت: عملیات اجرایی ۳۰ پروژه سرمایه‌گذاری در یک سال اخیر (از هفته گردشگری سال گذشته تاکنون) در استان انجام شد.

وی افزود: بیشترین نوع پروژه‌های سرمایه‌گذاری استان اقامتگاه‌های بوم گردی و سپس سفره خانه سنتی و مجتمع گردشگری است.

وی بیان کرد: در سال گذشته 18 اقامتگاه بوم گردی و دو دفتر خدمات مسافرتی و گردشگری افتتاح شد و همچنین سه سفره خانه سنتی و یک مجتمع گردشگری به بهره برداری رسید.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: 40 پروژه تامین زیرساخت‌های مورد نیاز تاسیسات گردشگری و مناطق روستایی گردشگری استان نیز در یک سال اخیر انجام شده که این پروژه‌ها شامل برق رسانی مجتمع منظریه، برق رسانی منطقه گردشگری گواب خوسف، برق رسانی دق اکبرآباد خوسف، تکمیل ساختمان کمپ کویر سه قلعه، زیرساخت‌های گردشگری آب گرم فردوس و … بوده است.

اعتباراتی برای رونق گردشگری 

رمضانی ادامه داد: 75 میلیارد و 950 میلیون ریال تسهیلات مختلف (روستایی – عشاری، کمک فنی و اعتباری، صندوق امید و …) نیز به بخش گردشگری استان در این بازه زمانی پرداخت شده است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی بیان کرد: اعتبار تخصیص یافته به پروژه های بخش دولتی در این مدت نیز 31 میلیارد ریال (ملی و استانی) بوده است.

رمضانی گفت: دو دوره آموزشی توانمند سازی جوامع محلی و بلدهای محلی نیز در یک سال اخیر در استان برگزار شده است.

وی با بیان اینکه 76 موافقت اصولی اولیه نیز در این بازه زمانی صادر شده است، تصریح کرد: یک میلیون و 242 هزار و 956 نفر، تعداد گردشگران داخلی استان (از هفته گردشگری سال گذشته تاکنون) است و همچنین طی این مدت، 378 گردشگر خارجی نیز وارد استان شده‌اند.

با تقویت نگاه به حوزه گردشگری خراسان جنوبی، به پویایی آن کمک شود

حجت‌الاسلام مجید نصیرایی، نماینده قوه مقننه در شورای عالی گردشگری کشور، در جلسه هم اندیشی با فعالان بخش گردشگری، گردشگری را فرصتی مناسب برای ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی خواند.

وی خاطرنشان کرد: در شرایطی که مستکبرین عالم برای زیرسلطه بردن فرهنگ یک منطقه و اشاعه تفکر لیبرالی خود از قالب های آموزشی، سبک زندگی، غذا، موسیقی و بازی های رایانه ای و … استفاده می‌کنند ما هم باید برای ترویج فرهنگ ایمانی، دینی و انقلابی خود از همه ظرفیت ها، بهره برداری کنیم.

وی بیان کرد: یکی از این ظرفیت‌ها، گردشگری و صنایع دستی است که به جهت ارتباطی که با فرهنگ ما دارد، می‌تواند بهترین کاربرد را در اشاعه اعتقادات ما داشته باشد.

نماینده مردم فردوس، طبس، سرایان و بشرویه در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: به لحاظ اقتصادی نیز، با توجه به تحریم‌های ظالمانه و  کاهش ظرفیت فروش نفت و گاز کشور و مشکلات و تبعات ناشی از آن، گردشگری، جایگزین مناسبی برای جبران کاهش درآمدهای نفتی است.

نصیرایی با استناد به آیات و روایات  تاکید کرد: گردشگری موضوعی چند بعدی است؛ نگاه تک بعدیِ صرفاً اقتصادی، اجتماعی یا فقط حفظ میراث فرهنگی، به توسعه گردشگری آسیب می‌رساند.

وی مهمترین راهکار برای اصلاح این نگاه را گفتمان منطقی عنوان و تصریح کرد: لازم است افراد تأثیرگذار در این زمینه، متولیان امر، تصمیم گیران، سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی، گردشگری و فرهنگی کنار هم بنشینند و با طرح دغدغه های خود، فرصت های جدیدی ایجاد نمایند و برای رفع مشکلات به چاره اندیشی بپردازند.

تاریخی

نقشه راه گردشگری تدوین شود

نماینده قوه مقننه در شورای عالی گردشگری کشور تصریح کرد: با توجه به ظرفیت‌های بسیار ارزنده‌ای که در استان داریم، لازم است با حضور و همفکری همه حوزه‌های مرتبط، نقشه راه جامعی در زمینه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی تدوین شود.

نصیرایی با بیان اینکه استان نوپای ما مقصد گردشگران داخلی و خارجی زیادی است، یادآور شد: با این وجود فرصت‌ها و استعدادهای خراسان جنوبی، آن طور که باید و شاید معرفی نشده و مورد توجه قرار نگرفته است.

وی با تأکید بر اقدامات مطلوبی که طی یکی دو سال گذشته در زمینه بهره برداری از پتانسیل‌های استان انجام شده، گفت: این نگاه‌های خوب باید تقویت شوند تا حوزه گردشگری استان پویاتر گردد.

عضو مجمع نمایندگان استان گفت: با عنایت به توجه  ویژه شخص استاندار و اقدامات خاصی که انجام می‌گیرد، خراسان جنوبی می‌تواند در زمینه گردشگری الگو و نمونه‌ای برای همه کشور باشد.

وی با تقدیر از مدیریت جهادی و بی نظیر استاندار، اظهار کرد: اگر در شرایط فعلی و با استفاده از فرصت حضور ایشان، نماینده‌های استان در مجلس شورای اسلامی و دبیرکل مجامع آسیایی و رئیس بخش گردشگری اتاق بازرگانی، نتوانیم جهشی را در استان ایجاد کنیم، هیچ زمانی نخواهیم توانست توسعه کمی و کیفی را برای خراسان جنوبی رقم بزنیم.

وی افزود: استفاده از تجربیات استان‌هایی همچون فارس، کرمان، اصفهان و یزد که عقبه گردشگری غنی دارند و همچنین شناسایی آسیب‌های موجود در همه زمینه‌ها، باید مانع از تکرار مشکلات شده و ما را در رسیدن به هدف مان کمک کند.

عضو مجمع نمایندگان خراسان جنوبی با اشاره به اینکه ممکن است در این حوزه، نقص‌ها و خلأهای قانونی هم وجود داشته باشد، بیان کرد: از فعالان گردشگری استان انتظار می‌رود این نواقص را پس از احصا و جمع بندی منعکس کنند تا در صحن مجلس شورای اسلامی طرح شده و برای آن تصمیم گیری شود.

آسیب‌های کرونایی

نصیرایی به شرایط کرونایی کشور و تأثیر نامطلوب آن بر حوزه گردشگری اشاره کرد و گفت: دولت برای جبران آسیب‌هایی که سرمایه گذاران این حوزه از کرونا دیده اند، تسهیلاتی پرداخت کرده که سررسید شده است، اما سرمایه گذاران نتوانسته اند از فرصت بهار و تابستان برای درآمدزایی استفاده کنند. لذا باید تدابیری اندیشیده شود که این عزیزان زیر بار پرداخت اقساط تسهیلات، زمین گیر نشوند.

وی از برنامه مجمع نمایندگان خراسان جنوبی برای دعوت از اعضای هیئت رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به استان خبر داد و گفت: این حضور به منظور بازدید میدانی از جاذبه‌های گردشگری و طبیعی استان و همچنین معرفی فرصت ها و ظرفیت های استان صورت می گیرد.

وی بیان کرد: نمایندگان مجلس از فرصت حضور خود در ستاد امر به معروف و نهی از منکر به نفع گردشگری استان استفاده خواهند کرد.

نماینده مردم فردوس، طبس، بشرویه و سرایان در مجلس شورای اسلامی، همه شهرستان‌های استان را به لحاظ جاذبه‌های بی نظیر بسیار مستعد خواند و گفت: در  غرب استان فرصت‌های بسیار خاصی داریم که چنانچه مورد عنایت ویژه واقع شوند، می‌توانند در توسعه استان تأثیر بسزایی داشته باشند.

نصیرایی، طبس را گل سرسبد گردشگری استان نامید و خاطرنشان کرد: مزیت‌هایی همچون نجوم، کویرنوردی، آثار تاریخی ماندگار و ذخایرمعدنی فراوان، از ظرفیت‌های فراوانی هستند که در غرب استان وجود دارد و باید به طور خاص و ویژه مورد بهره برداری قرار گیرند.

وی با بیان اینکه وجود راه آهن و فرودگاه فعال  طبس، در دسترسی گردشگران به جاذبه‌های استان بسیار مؤثر است، خاطرنشان کرد: باید با همت مدیران استان، توسعه زیرساخت‌های گردشگری در این منطقه و در کل استان شتاب بگیرد تا بیش از پیش شاهد رونق این صنعت در خراسان جنوبی باشیم.

منبع:ایسنا

میراث « سنگ زنون محرم» تا «نان جوز حصارک»

ثبت میراث معنوی، ثبت تاریخ و هویت یک محله است.حفظ این آثار، پشتوانه فرهنگی مردمی است که روزگاری در پایتخت می‌زیستند.ثبت میراثی چون «نان جوزحصارک» ، ‌مراسم عزاداری «سنگ زنون» ، لهجه کنی و مهارت چیدن «خرمالو» یا به اصطلاح محلی «خرمالو چینی» در میراث فرهنگی آغاز یک اتفاق تازه در حفظ و نگه داری میراث ناملموس منطقه 5 است.

همشهری آنلاین_سمیرا باباجانپور:  .میراث فرهنگی ناملموس با گذشت زمان و از نسل‌های پیشین باقی مانده‌ و بخشی از دارایی‌های فرهنگی مردم محسوب می‌شود. معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۵، سال گذشته با پیگیری ثبت میراث معنوی و ناملموس محله‌های تاریخی و قدیمی میراث فرهنگی، گام جدیدی در حفظ این آثار برداشته است. «سیدحسین دلبری»، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردارمنطقه ۵، دراین باره می‌گوید: «یکی از وظایف اصلی ما در محله‌های تاریخی تهران، حفظ میراث فرهنگی است. دراین میان بخش‌های زیادی از فرهنگ این محله‌ها به شکل ناملموس است مانند اشعار، موسیقی، مهارت خاص، آشپزی، هنر صنایع دستی و جشنواره‌های گوناگون هرکدام شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که قابل ثبت و ضبط هستند، ولی ملموس نبوده و قابلیت ذخیره در محل فیزیکی مانند «موزه» را ندارند. سال گذشته، اداره گردشگری معاونت فرهنگی و اجتماعی، موفق شد تا ۵ اثر معنوی و ناملموس منطقه را که مربوط به محله‌های حصارک و کن بودند، به ثبت برساند و خوشبختانه این فرایند هم چنان ادامه دارد و امیدواریم امسال نیز آثار بیشتری را به ثبت برسانیم.

این روزها ثبت و ضبط آثارمعنوی از اهمیت زیادی برخوردار است. متأسفانه هیاهوی زندگی شهری، صنعتی و در کنار آن فن‌آوری موجب شده تا این آثار از یادها برود و نسل جدید آشنایی کمی با آنها داشته باشد. تا به امروز، بیش از هزار و ۴۰۰ مورد میراث ناملموس در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است که این امر رتبه کشورمان را در ثبت این آثار در سازمان جهانی «یونسکو» ارتقا داده است. «فاطمه ولدی»، مدیر گروه گردشگری محله حصارک، دراین باره می‌گوید: «فرهنگ، یک روزه به دست نمی‌آید، در نتیجه باید آن را حفظ کرد. میراث فرهنگی از گذشته به ما رسیده و تنها یک کالا و یا یک رسم و آیین نیست. میراث معنوی بیشتر به‌صورت شفاهی به ما منتقل شده است. خوشبختانه هنوز در محله‌هایی مانند حصارک، کن و «باغ فیض»، پیر مردها و پیرزن‌هایی زندگی می‌کنند که یادگارهای فرهنگی گذشته را به یاد دارند. بسیاری از این میراث ظرفیت جذب گردشگر را دارد و می‌تواند در صنعت گردشگری محلی تأثیرگذار باشد. ثبت، معرفی و ترویج آنها می‌تواند موضوع گردشگری محلی را رونق ببخشد.»

  • لهجه کنی: شماره ثبت ۲۱۰۳/گویش کنی برگرفته از زبان تاتی

میراث

زمانی که «آقا محمد خان قاجار» «تهران» را پایتخت رسمی «ایران» اعلام کرد، کوشید گویشی که تلفیقی از زبان «ترکی» و گویش «شیرازی» بود در تهران جا بیندازد. تا زمانی که برادرزاده‌اش «فتحعلی شاه»، زمام حکومت را به دست بگیرد، زبان تهرانی‌ها بیشتر همان زبانی بود که اهالی کن و «سولقان» و «شهمیران» از آن استفاده می‌کردند. کم کم این گویش منسوخ و زبان تهرانی جایش را گرفت. ریشه زبان کنی را باید در زبان «تاتی» جست‌وجو کرد. زبان تاتی که از قدیم در ایران وجود داشته از «قزوین» آغاز می‌شود و از «الموت» تا «طالقان» و روستاهای قدیم «کرج» و همچنین روستاهای جاده «چالوس» رواج داشته است. این زبان و گویش در روستاهای کن، سولقان، «کشار»، «رندان»، «امامزاده داود» (ع) و «کیگا» تا «شمرون» و «تجریش» تا «لواسانات» و «اوشان» و «فشم» نیز به‌عنوان لهجه اصلی مردم محسوب می‌شد. تفاوت این گویش‌ها در زیر و زبر بود، اما ریشه یکسانی داشتند. در گویش کنی، بیشتر کلمات شکل و فرم خودش را داشت. برای مثال، کلمه «آغسته» یعنی پر و لبریز. مانند مصرع «دلم آغسته غم می‌شه وقتی دنیی (دلم پر از غم می‌شود وقتی تو نیستی). در گفت‌وگو با پیرمردها و پیرزن‌های محله هنوز هم گویش کنی رایج است.

  • نان جوز حصارک: شماره ثبت ۲۱۰۳/شیرینی های منحصر بفرد

میراث

در گذشته‌ای نه چندان در، با گذر از کوی و برزن روستاهای منطقه ۵، بوی نان محلی به مشام می‌رسید، زمانی که عطر خوب نان تازه پخته شده از چند فرسخی خانه‌هایشان به مشام می‌رسید، تکنولوژی تنورها را نیز با خود بلعیده‌اند و دیگر در کمتر روستایی زنان به پخت نان‌های محلی و تنوری می‌پردازند. با این وجود، هنوز اهالی حصارک، طعم خوش نان جوز را فراموش نکرده‌اند. قدیمی‌ترهای محله به خوبی روش پخت نان را به یاد می‌آورند. نانی ساده اما خوشمزه و خوش پخت. نان جوز حصارک سال گذشته به ثبت ملی رسد. روش تهیه این نان بسیار ساده است. خمیر نان را با آرد و شیر آماده می‌کردند و پس از اینکه به‌طور کامل‌ورز می‌دادند، پیش از اینکه داخل تنور بگذارند، خمیر را با «پیاز داغ» و «گردو» طعم‌دار می‌کردند. در گذشته، در بیشتر خانه‌های محله حصارک، تنور بود و هر صبح بوی خوش نان تازه به مشام می‌رسید. هنوز هم بعضی از زنان خوش ذوق محله این نان را درفر می‌پزند.  غذاها و شیرینی‌های محلی زیادی قرار است با پیگیری اداره گردشگری منطقه ۵ به ثبت برسند. اهالی این محدوده از غرب تهران به سبب اینکه بیشتر به شغل باغداری و کشاورزی مشغول بودند، غذاها و مواد غذایی خاص و منحصربه‌فرد زیادی داشتند. برای نمونه می‌توان به شیرینی «مغز پفک» اشاره کرد که به مرحله ثبت در میراث فرهنگی نزدیک می‌شود. ترکیبی خلاقانه از «توت خشک» و گردو که برای روزهای سرد زمستان آماده می‌شد.

  • پل تاریخی حاج محمد علی کنی: شماره ثبت ۳۱۹۲۷/پل قجری یادگار گذشتگان

میراث

قدمت پل تاریخی کن به دوران قاجار بر می‌گردد و به‌عنوان مسیر ارتباطی اهمیت خاصی بین مردم داشت چون مسافران و زائران زیادی که برای زیارت امامزاده داود(ع) راهی غرب تهران می‌شدند از روستای کن می‌گذشتند. تنها مسیری هم که مردم می‌توانستند از روی رودخانه کن به سوی روستای امامزاده داود(ع) بروند همین پل آجری بود. به گفته اهالی، پل از استحکام خوبی برخوردار بود. چون اگر محکم نبود، نمی‌توانست در برابر آب رودخانه کن دوام بیاورد به‌ویژه در فصل بهار که رودخانه چندین بار طغیان می‌کرد. از اواخر اسفند ماه تا پایان خرداد ماه، آب رودخانه کن بالا می‌آمد و اگر پل استحکام لازم را نداشت تا به امروز دوام نمی‌آورد. ۳ سیل بزرگ نتوانست این پل را از بین ببرد. متأسفانه طی سال‌های اخیر به سبب مرمت غیراصولی، پایه‌های پل سنگین شده و بهار سال گذشته بر اثر طغیان رودخانه، بخشی از پل فروریخت.  پل حاج محمدعلی درست در میان باغ‌ها و بر روی رودخانه بنا شده و شکل و معماری جالبی دارد. ۲ دهانه با شیبی بسیار تند ۲ طرف رودخانه را به هم وصل می‌کند. این پل به همت مردی به نام حاج محمدعلی بنا شده تا روستاییانی که برای فروش بار می‌خواهند به شهر بروند مسیر رودخانه را به آسانی پشت سر بگذارند.  بهار سال ۱۳۹۹، شهرداری منطقه ۵ با کمک سازمان میراث فرهنگی و آثار تاریخی، کار مرمت و بازسازی پل آجری کن را آغاز کرده است.

  • آیین «سنگ زنون» در عزاداری محرم:  شماره ثبت ۲۱۰۰/سنگ بر سینه و جان

میراث

محله قدیمی کن که از ۵ بخش «سرآسیاب»، «اسماعیلان»، «بالان»، «میان ده» و «دار قاضی» تشکیل شده است، جلوه‌گاه سنت‌های دیرین محلی واجرای آیین‌های «محرم» است. رسم محرم و عزاداری این محله سال‌هاست که زبان زد خاص و عام است. هر ساله، جماعت زیادی برای دیدن این مراسم راهی کن می‌شوند. هر ۵ محله کن، یک «حسینیه» جداگانه دارد و هرکدام بامنش و رسم و آیین خود، میزبان عزاداران حسینی می‌شوند. طعام سفره «امام حسین» (ع) از ابتدای محرم تا پایان محرم در حسینیه‌ها پهن است و روزانه بیش از هزار تا ۲ هزار نفر مهمان این سفره می‌شوند. در این میان، آیین سنگ زنون در محله کن از جمله آیین‌های عزاداری باسابقه است. قدیمی‌ترها قدمت آن‌را بیش از ۸۰ سال معرفی می‌کنند. سال گذشته، «امین نورقربان»، دبیر گروه فرهنگی کن قدیم، در یک حرکت نمادین پس از سال‌ها این آیین را به کمک اهالی برگزار کرد و خوشبختانه با پیگیری‌های اداره گردشگری شهرداری منطقه به ثبت ملی رسید. در مراسم سنگ زنون، عزاداران به نشانه اندوه با برهم زدن دو چوب یا سنگ و خواندن مرثیه در عزای‌سالار شهیدان، به سوگ می‌نشینند. این مراسم از دیرباز مورد توجه اهالی کن بوده و این آیین، نمادی از سنگ برسر زدن به نشانه عزا است و به قولی، دیگر اهالی محله‌های کن با سنگ زنی به زیارت اهل قبور می‌روند تا یادآور واقعه عاشورا شوند. در ایام گذشته، این مراسم با سنگ‌های یک دست انجام می‌شد و امروزه اهالی کن، به جای سنگ، با کوبیدن ۲ چوب استوانه ای شکل یک‌دست که از پیش درون روغن مخصوص قرار گرفته تا صدایی شبیه به سنگ زدن به خود بگیرد، عزاداری می‌کنند و پس از آن نوحه‌خوانی، سینه زنی و بقیه مراسم تا اذان ظهر ادامه می‌یابد. در این میان، خانم‌ها در حسینیه مشغول عزاداری هستند و تنها برای «شام غریبان» به داخل محله می‌روند. این آیین بیشتر در محله بالون کن رواج داشته و سال گذشته به‌صورت نمادین برگزار شد و دسته سنگ زنی از حسینیه محله سرآسیاب به سوی محله اسماعیلان و بالان حرکت کردند و در قالب هیئت سنگ زنی به میان ده و پس از آن در حسینیه «نور» محله در قاضی، مصیبت اهل‌بیت را به سوگ نشستند. امسال نیز قرار بود دوباره دسته سنگ زنون در محله حرکت کند که متأسفانه به سبب شیوع ویروس «کرونا» امکان پذیر نیست.

  • مهارت خرمالو چینی: شماره ثبت ۲۰۹۹/لذت چیدن خرمالوی خوش رنگ و لعاب

میراث

محله کن علاوه بر تاریخ کهنش به میوه‌هایش نیز معروف است. فصل پاییز که فصل میوه خرمالو است، اگر گذرتان به میوه‌فروشی‌های سطح شهر افتاده باشد، بی‌شک کاغذ سفیدی را که بر روی آن نوشته «خرمالوی کن» دیده‌اید. هر چند در کنی بودن این خرمالوها می‌توان‌ تردید کرد، اما به آسانی می‌توان فهمید که خرمالوی کن تا چه اندازه میان مردم جا افتاده و آن را به‌عنوان میوه‌ای با کیفیت پذیرفته‌اند. برای همین، بی اغراق باید پذیرفت خرمالوی پاییزه کن دست کمی از توت بهاره‌اش ندارد. همین شهرت موجب شده است تا اندک باغ‌دارانی که با توسعه شهر خیری از باغداری ندیده‌اند، هنوز تعصب‌شان را نسبت به نگهداری از درخت این میوه شیرین حفظ کنند. هر سال با آغاز ماه آبان، فصل چیدن خرمالو آغاز می‌شود و تا پایان آذرماه ادامه دارد. مهارت در چیدن میوه خرمالو بسیار اهمیت دارد. این میوه به سبب ظرافت اگر در حین چیدن صدمه ببیند، نمی‌تواند به خوبی در بازار عرضه شود. باغداران با سطل‌های آهنی از نردبان بالا می‌روند و پس از اینکه سطل‌ها را ازخرمالوی خوش‌رنگ پر می‌کنند، سطل را با طناب به سمت پایین می‌فرستند. فصل پاییز، باغ‌های محله کن دیدنی است. روی هر درختی یک باغدار نشسته و با دقت میوه‌های خرمالو را می‌چیند. متأسفانه این سال‌ها بیشتر کارگران اتباع خارجی این کار را انجام می‌دهند و این مهارت در بین فرزندان باغداران روبه فراموشی است.

منبع:همشهری

جان شما و جان میراث

داستان ناآگاهی برخی از انسان‌ها ریشه‌ای قدیمی در دل تاریخ دارد که همیشه پیامدهای ناگواری را به دنبال داشته، یکی از نتایج مخرب این ناآگاهی پدیده‌ای قدیمی به نام «وندالیسم» است.اندیشمندان «وندالیسم» را آسیب زدن و تخریب آگاهانه به هر آنچه که به فرد تعلق ندارد، معنی کرده‌اند، تخریب میراث فرهنگی آسیبی جبران ناپذیر و دردآور به تاریخ، تمدن و هنر محسوب می‌شود که دغدغه فرهنگ دوستان هر مملکتی است و علاقمندان میراث فرهنگی خود را مسئول می‌دانند آگاهی و احساس تعلق را در جان بی‌تفاوت‌ها زنده کنند.

چندی پیش گروه هنری «به‌نگار» از شهر جهانی سفال در برنامه عصر جدید حاضر شد و نازیبایی «وندالیسم» را به تصویر کشید، این حرکت خلاقانه که از دغدغه‌مندی افراد گروه حکایت دارد با استقبال زیادی مواجه شد و نویددهنده اتفاقات خوبی است.

سرپرست گروه هنری «به‌نگار» شرح داد: طرح اولیه که توسط یکی از همکاران گروه داده شد، بسیار خام بود و با چکش‌کاری مربی عصر جدید و بنده پخته و آیتم‌هایی به آن اضافه شد، سپس طی دو ماه اجرای نهایی به نتیجه رسید و کاری که روی صحنه رفت ماحصل دو ماه فکر شبانه روزی و سه ماه تمرین بود.

علیرضا به‌رقم با بیان اینکه گروه «به‌نگار» طی دو ماه حدود ۱۰۴ بار تمرین انجام داد، گفت: وندالیسم یا تخریب عمدی به آثار تاریخی موضوعی است که همه مردم جامعه آن را دیده و لمس کرده‌اند و متأسفانه وندالیست‌ها نمی‌دانند که با صدمه زدن به این آثار، تاریخ را به نابودی می‌کشند.

این هنرمند با اشاره به اینکه از دوران کودکی علاقه زیادی به آثار باستانی داشته است، اظهار کرد: تاکنون شش بار به تخت جمشید رفته‌ام و هر بار از نرده‌ها رد شدم اما نه برای یادگاری نوشتن بلکه برای بوسیدن تخت جمشید.

به‌رقم ادامه داد: متأسفانه در غارعلیصدر کسانی را دیده‌ام که کفششان را درآورده تا قندیل‌ها را بیندازند و با خود ببرند و این موضوع همیشه برای من و هر علاقمند به ‌آثار طبیعی و تاریخی دردآور است.

وی با اشاره به اینکه گروه از انتخاب موضوع وندالیسم برای اجرا در برنامه عصر جدید خوشحال است، خاطرنشان کرد: داورها و مردم انرژی‌های مثبتی را برایمان فرستادند و بعد از اجرا از ما انتظار دارند، مثلاً بعضی از هموطنان فیلم، کلیپ و پیام هایی از تخریب آثار تاریخی را برای گروه فرستاده و از ما خواسته‌اند، ورود کنیم.

سرپرست گروه هنری «به‌نگار» افزود: ما این موضوع را با معاونت میراث فرهنگی کشور در میان گذاشتیم و قرار است در این راستا همکاری‌هایی با هم داشته باشیم، به عبارت دیگر گروه «به‌نگار» صدای مردم را از فضای مجازی به گوش مسئولان می‌رساند.

به‌رقم تصریح کرد: مسئولان به این نتیجه رسیده‌اند که این آثار تکرار نخواهند شد و ایران پتانسیل این را دارد که با آثار فرهنگی ملموس و ناملموس متعدد و جذب توریست و توسعه گردشکری می تواند درآمد بسیار بالایی کسب کند و جزء نخستین کشورهای صنعت گردشگری باشد.

وی درباره انتخاب آثار تاریخی منتخب گروه توضیح داد: تک تک اتفاقاتی که در صحنه افتاد پشتوانه فکری داشت، در اجرا فقط آثار یک استان را به تصویر کشیدیم که ثابت کنیم این همه آثار زیبا متعلق به یک استان است البته در کل ایران گنجینه‌ای از آثار فرهنگی موجود است، علت دیگر این بود که به مردم نشان دهیم با اینکه اهل همدان هستیم اما آثار استان فارس را نمایش دادیم که ثابت کنیم وندالیسم دغدغه ملی است.

این هنرمند با اشاره به اینکه تخت جمشید، ارگ کریم خان و نقش برجسته زانو زدن والرین در برابر شاپور اول آثار منتخب بودند، گفت: سایه‌هایی که در بالای تصویر به نمایش درآمد آثاری از کل ایران بود همچنین کاشی‌کاری که به تصویر کشیده شد نماد معماری اسلامی بود که توانستیم معماری قبل و بعد از اسلام را کنار هم بیاوریم.

وی درباره حضور گروه «به‌نگار» در برنامه عصر جدید بیان کرد: همشهریان لالجینی روی شهر لالجین و ‌هنر سفال بسیار حساس هستند، از طرف دیگر چون کار چرخ را به تنهایی نمی‌توان روی صحنه برد و تنها گروهی که در لالجین نقش برجسته کار می‌کند، گروه «به‌نگار» است دوستان اصرار داشتند که ما در برنامه حضور پیدا کنیم.

به‌رقم با بیان اینکه در ابتدا فکر می‌کردیم نمی‌توان در ۱۵ دقیقه کار نقش برجسته را در صحنه عصر جدید انجام داد، اظهار کرد: یکی از همشهریان کلیپی به برنامه عصر جدید فرستاده بود، از برنامه زنگ زدند که کارتان پذیرفته شده و باید برای راستی آزمایی بیاید، ما که فکر می‌کردیم در این زمان نمی‌شود کاری انجام داد برای انصراف رفتیم اما مربیان لطف داشتند و گفتند به صورت گروهی کار کنید و ما هم قبول کردیم.

وی درباره پیشینه فعالیت هنری‌اش توضیح داد: از پنج سالگی در کارگاه پدرم که سفالگر بود، حضور داشتم و از همان موقع علاقمند بودم نوآوری در کار سفال داشته باشم، پدر وقتی علاقمندی‌ام را دید ‌تشویقم کرد و امکانات لازم را در اختیارم گذاشت، حمایت و کمک‌های او و میراث ارزشمندی که برایم به یادگار گذاشت، راه را برایم هموار کرد.

سرپرست گروه هنری «به‌نگار» ضمن قدردانی از زحمات زحمات پدر هنرمند خود، اظهار کرد: کارهایی که در کارگاه نقش برجسته ما انجام می‌شود برای دکوراسیون داخلی و نمای معماری بیرونی بناها قابل استفاده است.

به‌رقم ادامه داد: از جمله کارهای انجام شده توسط این گروه نمای بیمارستان قلب و ‌عروق فرشچیان است که بزرگترین نقش برجسته جهان با ۱۲۰ مترمربع است و یک تکه اجرا شده همچنین نقش برجسته‌های هتل امیران، چهار ایستگاه متروی شهر مشهد، میدان فرودگاه و باغ بهشت همدان، موزه‌های دفاع مقدس ساری و یزد، یک هتل در خیابان فرشته تهران و کشتی یونانی کیش را می‌توان نام برد.

این هنرمند با اشاره به اینکه این کار را در هر مکانی می‌توان انجام داد، افزود: نقش برجسته سفالی هم مقاومت بسیار بالایی دارد و هم طراحی آن به گونه‌ای است که می‌توان برای هر داستان یک موضوع را روایت کرد.

وی درباره هشتگ «جان میراث» هم شرح داد: از آنجا که یک موضوع ملی بود، مربیان عصر جدید ‌پیشنهاد ‌راه‌انداری یک هشتگ را دادند و قرار شد پس از پایان مرحله دوم در فضای مجازی منتشر شود، پیشنهاد بنده جمله «جان شما و جان میراث» بود و مربیان برنامه «جان میراث» را پیشنهاد دادند.

منبع:ایسنا

دستورالعمل میراث بان افتخاری روی میز وزارت میراث فرهنگی

لطفی گفت:دستورالعمل میراث بان افتخاری در وزارت میراث فرهنگی در حال بررسی است تا پس از تصویب ابلاغ شود.

منوچهر لطفی اولین میراث‌بان افتخاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفتگو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد:پیشنهاد انتخاب میراث‌بانان افتخاری از چند وقت پیش از طرف یگان ویژه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مطرح شد و پس از بررسی‌ها، دستورالعمل اجرایی آن تهیه شد و برای تصویب در اختیار وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار گرفت، اما با توجه به شرایطی که پس از شیوع گسترده ویروس کرونا پیش آمد، به نظر می‌رسد که این دستورالعمل همچنان در دست بررسی است و پس از تصویب به بخش‌های مختلف وزارتخانه ابلاغ خواهد شد.

وی افزود:نظر شخصی من درباره وظایف میراث‌بانان افتخاری این است که میراث‌بانی فقط به عهده یک سازمان، وزارتخانه یا یگان ویژه نیست. از این رو مشارکت داوطلبانه مردم می‌تواند به حفظ و حراست از میراث فرهنگی کشور کمک کند. تک تک افراد جامعه در هر نقطه ایران و در هر سازمان دولتی و خصوصی می‌توانند با برخورداری از شرایط تعریف شده همچون فعالیت داوطلبانه و داشتن دغدغه حفظ میراث فرهنگی ملموس و ناملموس یک میراث‌بان باشند.

لطفی بیان کرد:در این میان اگر بخواهیم از افراد شاخص و پیشرو در عرصه میراث‌بانی یاد کنیم باید به سازمان‌های مردم‌نهادی اشاره کنیم که از مدت‌ها قبل تا به امروز با دغدغه حفظ، حراست و صیانت از میراث ملموس و ناملموس کشور شکل گرفته و فعالیت می‌کنند.

اولین میراث‌بان افتخاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اقدام وزارتخانه برای انتخاب میراث‌بانان افتخاری را بسیار ارزشمند و مؤثر دانست و گفت:این روز‌ها برخی افراد تصور می‌کنند که با شیوع گسترده ویروس کرونا از حفاظت و صیانت محوطه‌ها، بنا‌ها و اموال تاریخی کشور غفلت شده است، اما تا جایی که من اطلاع دارم، خوشبختانه با تعطیلی موقت موزه‌ها فعالان عرصه موزه‌داری می‌توانند بیشتر از گذشته به کار‌های عقب‌مانده موزه‌ها بپردازند. امروزه بخشی از موزه‌ها به صورت مجازی در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند و این بازدید مجازی از موزه‌های کشور در خارج از مرز‌های ایران نیز در مرکز توجه قرار گرفته است.

لطفی تأکید کرد:به نظر من شیوع ویروس کرونا تأثیر مخرب چندانی بر کیفیت و کمیت بازدید از موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی نداشته است البته این امر در خصوص آثار و محوطه‌های باستانی تا اندازه‌ای متفاوت است، زیرا به نظر می‌رسد که کاهش بازدید از این آثار و محوطه‌ها خللی در نحوه مدیریت آنها ایجاد می‌کند و به نظر می‌رسد که مدیران وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌توانند با بازرسی‌های متعدد تا اندازه زیادی از ایجاد چنین خللی پیشگیری کنند. اعضای سازمان‌های مردم‌نهاد نیز می‌توانند در شرایط فعلی نقش پررنگ‌تری را در حفظ و حراست از میراث فرهنگی کشور ایفا کنند.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان