نگاهی به انواع گردشگری سلامت و تاثیر آن بر اقتصاد کشورها
از هزاره سوم پیش از میلاد نمونه‌های گوناگونی از گردشگری سلامت شکل گرفته که از نمونه‌های آن می‌توان به سفر مردم بین‌النهرین باستان به سوی معبد خدایان و الهه‌های شفابخش در تل براک و سوریه اشاره کرد که با هدف شفاگیری و شفادهی صورت می‌گرفته است.
همچنین یونانی‌ها و رومی‌ها نیز با پای پیاده و یا قایق تمام ناحیه مدیترانه را طی می‌کردند تا به آبگرم‌های حیات‌بخش نواحی مختلف دسترسی پیدا کرده و از آن برای درمان بیماری‌های گوناگون استفاده کنند. در حال حاضر نیز سفر به کشورهای مختلف با هدف استفاده از روش‌ها و راه‌های درمانی صورت می‌گیرد که همین موضوع سبب شکل‌گیری نوعی از گردشگری و رونق این صنعت شده است.
بر این اساس هنگامی که بیماران با هدف دریافت درمان‌های پزشکی به کشور یا مناطق دیگر مراجعه کنند، گردشگری سلامت شکل می‌گیرد که همانند مسافرت‌های معمول این نوع گردشگری نیز نیازمند خدماتی چون حمل‌ونقل، محل اقامت و میهمان‌نوازی است. گردشگری سلامت شامل سه نوع گردشگری درمانی(مدیکال توریسم)، گردشگری تندرستی(برای بهبود سلامت) و گردشگری اِسپا(مراکز خدمات بهداشتی که سلامت، زیبایی و پزشکی را ادغام می‌کند) می‌شود. این بخش‌ها مکمل یکدیگر است.
به طور کلی تعریف واضح و دقیقی از گردشگری سلامت وجود ندارد. از این رو بررسی و مقیاس‌گذاری بر اهمیت، میزان رشد و تأثیر کلی آن بر صنعت و اقتصاد گردشگری دشوار بوده و به تعبیری قابل محاسبه و اندازه‌گیری نیست. در حالی که در سال‌های اخیر این نوع از گردشگری بسیار مورد توجه قرار گرفته و لذا از رونق نسبی برخوردار است.
گردشگری تندرستی
سفر به نواحی مختلف برای بهبود سلامتی را گردشگری تندرستی می‌خوانند. به عنوان مثال سفر به نواحی دارای چشمه‌های آب گرم و معدنی برای از بین بردن استرس زندگی روزانه و احیای انرژی از جمله نمونه‌های این گردشگری محسوب می‌شود که بدون دخالت و نظارت پزشک صورت می‌گیرد.
بنابراین این نوع از گردشگری در شرایطی که گردشگران هیچ‌گونه بیماری فیزیکی نداشته باشند نیز مورد استقبال قرار می‌گیرد. علاوه بر این کسانی که دوران نقاهت بیماری را پشت سر می‌گذارند نیز می‌توانند با بهره‌بری از امکانات طبیعی و پیروی از برنامه‌های مراقبتی تحت نظارت درمانگر متخصص، سرعت بهبود خود را افزایش دهند.
گردشگری درمانی
گردشگری درمانی به معنی سفر به نقاط دیگر با هدف استفاده از منابع طبیعی(آب‌های معدنی، نمک، گِل، دریاچه نمک، لجن طبی، محیط زیست پاک و آفتاب درخشان) برای درمان برخی بیماری‌های خاص و یا گذراندن دوره ریکاوری(بازیابی) تحت نظارت درمانگر است که همواره مورد اقبال گردشگران و افراد با بیماری‌های خاص پوستی، تنفسی و… قرار می‌گیرد.
گردشگری پزشکی
گردشگری پزشکی رایج‌ترین و حساس‌ترین زیرشاخه گردشگری سلامت به شمار می‌رود که به منظور درمان‌های فیزیکی و یا انجام نوعی جراحی در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها برنامه‌ریزی شده است.
از جمله عوامل موثر بر شکل‌گیری و رونق این نوع از گردشگری فعالیت پزشکان متبحر و باتجربه، سابقه علم پزشکی، وجود زیرساخت‌های درمانی و نظارتی، فعالیت بیمارستان‌ها و کلینیک‌های استاندارد، تجهیزات پزشکی کامل و به روز و وجود قوانین و نظارت‌های پزشکی است که به عنوان زیرساخت‌های درمانی کشور شناخته می‌شود.
اهداف گردشگری سلامت
گردشگری سلامت نقش بسیار موثری در رونق و اقتصاد صنعت گردشگری ایفا می‌کند چرا که هر سال افراد زیادی با هدف درمان‌های پزشکی و انجام معالجات و عمل‌های جراحی به کشورهای گوناگون سفر می‌کنند. این نوع از گردشگری علاوه بر نقش مؤثر اقتصادی، استاندارهای زندگی شهروندان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
از جمله پیامدها و مزایای رونق این نوع از گردشگری می‌توان به توسعه اقتصادی، ایجاد موقعیت‌های شغلی در حوزه مراقبت‌های پزشکی، دسترسی به پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌های موجود در بخش پزشکی و درمانی و همچنین بهبود کیفیت زندگی افراد درگیر اشاره کرد.
در کنار این‌ها مشارکت در توسعه بهداشت جهانی، افزایش استانداردهای بهداشت جهانی، مبادله اطلاعات، ایجاد درآمد خارجی، ایجاد مزایای اجتماعی، مزایای سیاسی و مزایای اقتصادی از دیگر مواردی است که تحت تاثیر رشد و رواج این نوع از گردشگری قرار می‌گیرد.
کشورهای تایلند، مالزی، ترکیه، سنگاپور، هند، کره جنوبی، المان، سوئیس، تایوان، اسپانیا، برزیل و کاستاریکا از کشورهای پیشرو در گردشگری سلامت به شمار می‌روند که به عنوان مقصد گردشگری بسیاری از افراد انتخاب شده و به تعبیری از رونق بالایی برخوردار هستند.
به عنوان مثال کشور تایلند اغلب به عنوان مقصد گردشگری جهت ارائه خدمات پزشکی ارتوپد، آنکولوژی، جراحی پلاستیک، دندانپزشکی، چشم پزشکی، درمان ایدز و زایمان انتخاب می‌شود. همچنین برزیل به عنوان مرکز جراحی زیبایی و پلاستیک شناخته شده است.
رایج‌ترین انواع درمان‌هایی که سبب شکل‌گیری گردشگری سلامت می‌شود شامل جراحی‌های پلاستیک و زیبایی، خدمات دندانپزشکی، پیوند عضو، جراحی قلب و جراحی ارتوپدی است.
طی سال‌های اخیر در ایران نیز عواملی مانند ارائه خدمات مقرون به صرفه، برخورداری از امکانات پزشکی در سطح کلاس جهانی، فعالیت جراحان با استعداد و مجرب، ارائه خدمات سریع و در دسترس، استفاده از روش‌های سنتی و جایگزین، برخورداری از تاریخ غنی و فرهنگ برجسته و همچنین تعریف چشم‌انداز مناسب و پشتیبانی دولت برای تسهیل اخذ ویزا بر رونق گردشگری سلامت تاثیرگذار بوده است.
منابع:
pro.regiondo.com
www.britannica.com