به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران، شصت‌ویکمین نشست از سلسله نشست‌های چشم‌انداز صنعت گردشگری در ایران با موضوع چشم‌انداز گردشگری در دولت آینده با حضور شماری از استادان و پژوهشگران گردشگری برگزار شد.
رحیم یعقوب‌زاده ـ رییس مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران ـ با بیان اینکه کشور ما با وجود ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها در حوزه گردشگری، موفق عمل نکرده است، گفت: با اینکه در دوره‌های قبل ریاست جمهوری در مناظره‌ها اشاره‌ای به گردشگری می‌شد، اما اقدامات راهگشا و مطلوبی در این حوزه پس از انتخابات مشاهده نشد.
او ادامه داد: موضوع این نشست چشم‌انداز گردشگری در دولت آینده است. درحقیقت اگر در دولت آینده به همان شکلی عمل شود که در دولت‌های اخیر انجام شده، فعالان حوزه گردشگری دچار مشکلات بیشتری خواهند شد و رهاشدگی این بخش بیشتر خواهد بود. امیدواریم دولت آینده به شکل برنامه‌ریزی شده و با نظارت بیشتر به تقویت گردشگری در کشور اهتمام ورزد.
در مناظره‌های انتخاباتی شاهد آشفتگی درباره گردشگری بودیم
محمدرضا اکبری ـ پژوهشگر و مدرس دانشگاه ـ در ادامه این نشست با بیان اینکه می‌توان از دو منظر به موضوع چشم‌انداز گردشگری در دولت آینده پرداخت، اظهار کرد: نخست اینکه برنامه‌های دولت آینده چیست و دوم بحث درباره انتظارات جوامع علمی و فعالان این بخش از دولت آینده است. متأسفانه مشکلات ساختاری و تشکیلاتی بسیار ریشه‌دار و مزمنی در صنعت گردشگری کشور وجود دارد و به کار نگرفتن نیروی متخصص در این بخش باعث شده بسیاری از پست‌ها و مناصب در اختیار افراد غیرمتخصص و وابسته به دولت قرار گیرد.
وی افزود: نبود پژوهش‌های کافی در حوزه گردشگری و غفلت نسبت به برنامه‌ریزی بلندمدت، فرصت‌های خوب تدوین سند و نقشه راه گردشگری کشور را به بیراهه برده است. لازم است که دولت آینده، مولد بودن صنعت گردشگری را باور داشته باشد.
این پژوهشگر با بیان اینکه در کشور استراتژی توسعه اقتصادی مشخصی نداریم، اظهار کرد: رییس‌جمهور آینده باید به گردشگری به عنوان یکی از موتورهای محرک اقتصادی اعتقاد داشته باشد، در این صورت صنعت گردشگری جای خود را در چرخه توسعه پیدا خواهد کرد. متأسفانه در مناظره‌های انتخاباتی میان نامزدهای ریاست جمهوری، شاهد آشفتگی در حوزه گردشگری بودیم، اگرچه از دولت آینده انتظار می‌رود استراتژی مشخصی در زمینه توسعه اقتصادی تعیین کند.
اکبری تاکید کرد: صنعت گردشگری موضوعی بین‌بخشی است و بخش‌های زیادی از آن مربوط به دستگاه‌های دیگر است که باید با همکاری وزارت میراث فرهنگی و گردشگری تقویت شوند و توسعه یابند و تنها میراث فرهنگی نمی‌تواند آن را درست کند.
او افزود: گردشگری یا مولد است یا کاتالیزور و یا شتاب‌دهنده، اما لازم است ابتدا مولد بودن بخش گردشگری را باور داشته باشیم تا در مراتب بعدی برسیم به اینکه این عرصه می‌تواند شتاب‌دهنده هم باشد.
این پژوهشگر گردشگری با تأکید بر لزوم تعیین سهم گردشگری در اقتصاد کشور، اظهار کرد: سهم نفت در اقتصاد ملی مشخص شده است و این قول داده شده بود که سهم حساب‌های اقماری نیز تعیین و استقرار آنها محقق شود، اما پس از هشت سال این کار انجام نشد و از سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی اطلاعی نداریم. ۱۱ میلیارد دلار درآمد صنعت گردشگری است و باید سهم گردشگری ایران در این درآمد را تعیین کنیم تا شاهد وضعیت امروز نباشیم که گردشگری گدای سهم خود در این صنعت باشد.
اکبری بهبود محیط کسب و کار را مسأله دیگری در حوزه گردشگری دانست و گفت: در دولت‌های گذشته به این موضوع توجه نشده، در حالی‌که می‌توان با تمرکز بر اماکن متبرکه و امامزاده‌ها، بازار گردشگری مذهبی را تقویت کرد. در حوزه گردشگری سلامت نیز متأسفانه به دلیل تمرکز بر جذب گردشگر اروپایی، از ظرفیت گردشگران سلامت کشورهای همسایه غافل هستیم. همچنین ضعف توانایی بخش خصوصی در انجام مأموریت‌ها و وظایف و نیز نهادسازی‌های گسترده، اما بی‌فایده و بی‌رمق را شاهد بودیم.
وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در پیچ و خم سیاسی‌کاری‌ها به افراد غیرمتخصص واگذار نشود
شهرود امیرانتخابی ـ پژوهشگر و مدرس دانشگاه ـ نیز اظهار کرد: یکی از مهمترین مسائل و مشکلات در حوزه گردشگری، سرمایه‌گذاری است. با وجود ایجاد پنجره واحد در استان‌ها از سوی دولت، اما بسیاری از طرح‌های گردشگری به کسب مجوز ختم نمی‌شود و در نهایت طرح ناتمام کنار گذاشته می‌شد. از این منظر، منطقه‌بندی اقتصاد و اعطای اختیار به استان‌ها و مناطق می‌تواند راهگشای فعالان این عرصه باشد.
او در ادامه با اشاره به سیاست‌های غلط بوم‌گردی، گفت: متأسفانه در زمینه سیاست‌های راه‌اندازی بوم‌گردی نیز با مشکلاتی مواجه بودیم، اینکه این طرح‌ها دارای پیوست فرهنگی نیستند. بدون مطالعه و پژوهش کافی با حذف مراکز آموزشی میراث فرهنگی و عدم ورود بخش خصوصی به این عرصه، بوم‌گردی‌هایی دایر شدند که بعضاً فعالیت آنها منطبق با اهداف صنعت گردشگری نبود.
امیرانتخابی افزود: بیش از ۹۰ درصد متقاضیان راه‌اندازی بوم‌گردی، دانش و تخصص فعالیت در این حیطه را نداشتند. این روند لزوم احیای امر آموزش در بخش میراث فرهنگی و گردشگری را می‌طلبد.
او گفت: از سوی دیگر وزارت میراث فرهنگی هیچ‌گاه دستگاه سیاست‌گذار در این صنعت نبوده و دیپلماسی در حوزه گردشگری نداشته است. برای ارزآوری در این بخش، باید سیاست‌های مشخص و برنامه‌ریزی وجود داشته باشد. ما حتی در حوزه جذب گردشگران مذهبی و سلامت آن‌طور که باید سیاست مشخص و برنامه‌ای برای برقراری ارتباط با کشورها در قالب امضای تفاهم‌نامه باشد نمی‌بینیم. جذب ما نهایتا به هتل‌سازی می‌انجامد بعد فکر می‌کنیم که تورهای خارجی را برای اسکان در این هتل‌ها جذب کنیم. اما باید به این پرسش فکر کنیم که آیا همه گردشگردان خارجی که به کشور ما می‌آیند، طالب اسکان در هتل‌های پنج‌ستاره و فول امکانات هستند؟
امیرانتخابی بزرگترین آسیب به صنعت گردشگری را دخالت مستقیم نمایندگان مجلس و تأثیر آنها در انتخاب مدیران دانست و یادآور شد: در بخش گردشگری دستگاه‌های موازی وجود دارند که باید با محوریت یک وزارتخانه و دستگاه به هم‌افزایی برسند.
او درباره احیا و درآمدزایی از بناهای تاریخی، گفت: این ابنیه باید با سازوکار مشخص و قانونمند به بخش‌های خصوصی واگذار شود که در این‌خصوص استان‌ها می‌توانند موثرتر از هر بخشی مستقیما عمل کنند.
امیرانتخابی با اشاره به موضوع تخصص‌گرایی در گردشگری، گفت: وزیر میراث فرهنگی و گردشگری حتماً باید تخصص لازم در این عرصه را داشته باشد و این مسؤولیت در پیچ و خم سیاسی‌کاری‌ها به افراد غیرمتخصص واگذار نشود. اگر نتوانستیم این صنعت را جایگزین اقتصاد نفتی کنیم، حداقل وضعیت آن را بهبود بخشیم.
همچنین محمدحسن احمدپور ـ عضو هیأت علمی دانشگاه و فعال کارآفرینی و گردشگری ـ بر ضرورت ورود به گردشگری صنعتی و اشتغال تأکید کرد و افزود: تمام بخش‌ها و عرصه‌های فعالیتی نیازمند ارتقاء و توسعه هستند. برای مثال در حوزه پزشکی، متخصصان برای افزایش دانش و مهارت در قالب دوره‌های مختلف به سایر کشورها می‌روند و نیز متقابلاً متخصصان آنها به ایران می‌آیند. هم‌اینک که کشورمان موفق به ساخت و تولید واکسن کرونا شده، خوب است در قالب تورهای مختلف امکان بازدید و تشریح این دستاورد برای متخصصان خارجی را فراهم کنیم. این سبک گردشگری می‌تواند در تمام بخش‌ها و کسب‌وکارها توسعه یابد.
احمدپور ادامه داد: تمام حوزه‌ها و صنایع در این نوع گردشگری قادر خواهند بود منافعی برای کشور ایجاد کنند. امید داریم این نوع گردشگری در سال‌های آینده و دولت جدید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
دانشجویان رشته‌های گردشگری تمسخر می‌شوند
مهدیه شهرابی ـ پژوهشگر گردشگری و مدرس دانشگاه و مدیر پارک صنایع نرم و فرهنگی ـ با اشاره به دو رویکرد تحلیل و بررسی وضعیت فعلی صنعت گردشگری و پیشنهاداتی که به دولت آینده می‌توان ارائه کرد، گفت: متأسفانه در کشور ما وقتی مجموعه‌ای در شاکله وزارتخانه درمی‌آید، گویی می‌خواهیم اهمیت آن صنعت و موضوع را نشان دهیم، اما در بررسی عملکرد وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری، نشانی از بهبود وضعیت این بخش و حرکت رو به جلو آن نمی‌بینیم. در نگاه کلان فرهنگی، گردشگری به عنوان یک صنعت دیده نمی‌شود و غالباً به مثابه فعالیتی فردی و شخصی تلقی می‌شود.
این پژوهشگر افزود: علاوه بر اینکه گردشگری به مثابه صنعت دیده نمی‌شود، در عین حال ارزیابی‌ها در این بخش هم کمّی است و تعداد شهرهایی که پذیرای گردشگران با فرهنگ‌های متفاوت هستند، بسیار کم است.
او با اشاره به برخی رفتارهای فرهنگی نادرست در حوزه گردشگری، اظهار کرد: غالب دانشجویان رشته‌های گردشگری مورد تمسخر قرار می‌گیرند و بسیاری افراد نمی‌دانند این یک رشته علمی و یک تخصص است. در حالی که پژوهش‌های کاربردی و تحقیقات علمی در این عرصه موجبات رشد و توسعه صنعت گردشگری را فراهم می‌کند.
وی ادامه داد: گردشگری ما نمی‌داند می‌خواهد چه کند، نقشه راهی وجود ندارد و حتی اهداف کوتاه‌مدت و مقطعی هم بعضاً به نتایج مطلوب نمی‌رسد. مسیر برای مدیران و متولیان این عرصه روشن نیست.
اگر واکسیناسیون مدیریت نشود حتی خروج مسافر از کشور مشکل می‌شود
مهنا نیک‌بین ـ عضو هیأت علمی گروه مدیریت جهانگردی و هتلداری دانشگاه آزاد اسلامی تهران غرب ـ نیز با بیان اینکه گردشگری در کشور ما با میراث ارتباط مستقیم دارد، اظهار کرد: اکنون جریان‌های گردشگری در دنیا، با توجه به اینکه در فصل شلوغی هتل‌ها و مناطق گردشگری (high season) هستند، با تأکید بر تزریق واکسن کرونا، احیای گردشگری را آغاز کرده‌اند و در آخرین مراحل واکسیناسیون هستند، اما متاسفانه دولت ما منتظر مانده است تا کرونا از بین برود و ببیند پس از آن می‌خواهد چه‌کار کند. واکسینه کردن افراد در برخی کشورها به سنین پایین‌تر رسیده است، اما ما در مواجهه با این پاندمی نتوانستیم برای خرید واکسن به موقع عمل کنیم. در اتحادیه اروپا مقرر شده است برای فصل تابستان، فقط پذیرای گردشگران از کشورهایی باشند که واکسن دریافتی آنها مورد تأیید سازمان بهداشتی جهانی باشد و طبیعتاً اگر روند تزریق واکسن در کشور ما مدیریت نشود و تسریع پیدا نکند، در فرستادن گردشگر نیز با مشکل روبه‌رو خواهیم بود. این در حالی است که اکنون گسترش بحث اینفوتورها را در کشورهای اروپایی شاهد هستیم.
نیک‌بین با تأکید بر مهارت‌محور بودن صنعت تخصصی گردشگری اظهار کرد: آموزش‌های کاربردی در مراکز آموزشی باید بیش از آموزش‌های پایه باشد و با آموزش‌های پایه افراد علاقه‌مند می‌توانند کسب مهارت کنند. در این صنعت برای آموزش باید فکر جدی شود و دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی در این بخش رها نشوند. این صنعت قادر است موجبات رشد و توسعه اشتغال‌زایی در کشور را فراهم کند.
منبع:ایسنا
