به دلیل وضعیت کنونی متأثر از بیماری همه‌گیر کرونا و همچنین رکود اقتصادی حاکم برجهان و محدودیت سفر، در دوران پساکرونا با حجم بالایی از تقاضا برای مقاصد گردشگری مختلف مواجه خواهیم شد اما احتمالاً امکان و یا توان سفر به مقاصد گردشگری گران‌قیمت محدود خواهد بود و به همین دلیل تقاضا برای مقاصد گردشگری ارزان‌قیمت افزایش پیدا می‌کند.

ایران در سال‌های گذشته همیشه یکی از ارزان‌ترین مقاصد گردشگری در دنیا بوده و  طی چند سال گذشته هم این موضوع شدت پیداکرده، به‌طوری‌که اکنون جزو این مقاصد محسوب می‌شود. بنابراین ایران می‌تواند از چالش،  سیل عظیم تقاضا به‌عنوان مقصد گردشگری در دوران پساکرونا ، به‌عنوان یک فرصت اقتصادی استفاده کند.

و اما خراسان رضوی استانی است به دلیل وجود بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع) بیشترین گردشگر را جذب کرده است، بر اساس آمارها سال گذشته بیش از ۳۲ میلیون زائر و گردشگر به استان آمده‌اند که ۳ میلیون و ۸۱۹ هزار و ۱۴۶  نفر از این زائران و گردشگران خارجی بوده‌اند که بیشترین آن‌ها به ترتیب از کشورهای عراق ، بحرین ، عمان ، امارات ، پاکستان و … وارد استان خراسان رضوی شده‌اند.

البته بر اساس سیاست‌گذاری صورت گرفته از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای خراسان رضوی ۸ بازار هدف گردشگری شامل عراق، آذربایجان، افغانستان، عمان، کویت، امارات، پاکستان و هندوستان تعیین‌شده است و برنامه‌های جذب گردشگر از این بازارهای هدف گردشگری در حال برنامه‌ریزی و اجراست.

 ازآنجاکه پرواز مستقیم، جاذبه سفر و تأسیسات اقامتی از فاکتورهای جذب گردشگر به شمار می‌رود، برنامه‌هایی مبتنی بر این فاکتورها طراحی‌شده است به‌گونه‌ای که تقریباً حدود ۵۰ درصد ظرفیت اقامتی کشور در این استان قرار دارد و اقامت در این استان در گونه‌های مختلف از ارزان‌قیمت تا بالاترین سطح و درجه از امکانات و خدمات وجود دارد و هیچ کمبودی در این زمینه وجود ندارد، هم‌چنین برای سهولت دسترسی زائران و مسافران در حال حاضر  از کشورهای عراق، افغانستان، تاجیکستان و قطر  به مشهد پرواز مستقیم برقرار است و با عادی شدن شرایط بحرانی ناشی از شیوع ویروس کرونا و مساعد شدن اوضاع به‌سرعت تعداد کشورها و پروازها افزایش خواهد یافت.

از دیگر ویژگی‌های استان خراسان رضوی می‌توان به اقلیم چهارفصل خراسان و سابقه کهن تاریخ و تمدنی  اشاره کرد که علاوه بر وجود بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع) خود مقصد گردشگری است، که طی چند سال گذشته باهدف توزیع ثروت، توزیع سفر نیز انجام‌شده است چون بر این باوریم که جمعیت چندده‌میلیونی زائر و مسافر مشهد می‌تواند زمینه آبادانی شهرها و روستاهای کمتر توسعه‌یافته استان را فراهم کند.

در حال حاضر با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده با صدور ۱۰۴ مجوز فعالیت اقامتگاه بومگردی در ۲۱ شهرستان استان و پیش‌بینی راه‌اندازی ۵۱ اقامتگاه دیگر در استان، فرصت خوبی جهت پذیرش گردشگر در نقاط مختلف استان خصوصاً در مناطق کم‌برخوردار و روستایی فراهم‌شده است و ادامه این روند با توجه ویژه به مقاصد مستعد توسعه از طریق صدور مجوزهای مراکز گردشگری کشاورزی ، کمک خوبی جهت تمرکززدایی از مرکز استان و استفاده از ظرفیت‌های بی‌نظیر و بی‌بدیل استان در جهت توسعه گردشگری و بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم در مناطق مستعد گردشگری خواهد شد.

بر کسی پوشیده نیست که بیشترین آسیب‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا متوجه مشاغل و کسب‌وکارهای مرتبط با حوزه گردشگری ازجمله حمل‌ونقل، مراکز اقامتی ، پذیرایی و تفریحی ، بازار ، تورهای گردشگری و … بوده است و از طرفی عدم‌حمایت و همراهی دستگاه‌های اجرایی با بخش خصوصی و دست‌اندرکاران این صنعت می‌تواند باعث تعمیق بحران موجود و ایراد آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر این صنعت حساس شود اگرچه سیاست‌های حمایتی دولت از قبیل اعطای تسهیلات ، بیمه بیکاری، امهال بدهی‌های تأسیسات گردشگری، اجازه تداوم فعالیت این واحدها در شرایط کرونا و …  تسکینی موقت بر مشکلات حاد پیش‌آمده بوده است ولی می‌طلبد دولت در سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی، نگاه حمایتی خود را  بیش‌ازپیش  به بقا و احیای این صنعت معطوف سازد.

حفظ سرمایه‌گذاری‌های سنگین انجام‌شده در بخش‌های گردشگری و اقامتی ازیک‌طرف و نگهداری و مراقبت از سرمایه‌های انسانی از طرف دیگر نقش مؤثری در احیای هر چه سریع‌تر این صنعت گردشگری در دوران پسا کرونا خواهد داشت و با توجه به این‌که در حال حاضر  تمامی بخش‌های صنعت گردشگری با  مشکلات عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند و درگیر بحران بی‌سابقه ناشی از تعطیلی بیش از دوسوم تأسیسات گردشگری ، عدم حضور گردشگران ، درصد اشغال پایین واحدهای اقامتی  و بیکاری قریب به بیست هزار نفر از نیروی شاغل مستقیم حوزه گردشگری می‌باشند  و با عنایت به نقش‌آفرینی مؤثر صنعت گردشگری در غلبه بر مشکلات  اقتصادی در تمامی حوزه‌های مرتبط در دوران پساکرونا ، اهتمام  و عنایت ویژه حمایتی دولت به این صنعت بیش از گذشته ضرورتی انکارناپذیر است.

تردیدی نیست با عبور از بحران، ایران به‌عنوان ارزان‌ترین مقصد گردشگری در دنیا می‌تواند به‌زودی آسیب‌های وارده را ترمیم کند و در فرصت کوتاهی پذیرای تعداد زیادی از گردشگران خارجی  و رونق مجدد کسب‌وکارهای گردشگری باشد.

منبع:میراث آریا

گردشگری کشاورزی یکی از شاخه‌های گردشگری روستایی محسوب می‌شود که می‌تواند به‌عنوان یکی از راهبردهای اساسی براي توسعه روستایی همه جانبه استان از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی باشد. در این نوع گردشگری، گردشگر با حضور در جامعه روستایی از نزدیک با زندگی کشاورزان و فرهنگ جامعه روستایی آشنا می‌شود.

امروزه کشاورزی در اکثر کشورهای در حال ‌توسعه به‌ تنهایی نمی‌تواند فرصت‌های اشتغال و منابع درآمدی کافی برای رفع تمامی نیازهای مناطق روستایی را تأمین کند و در پی این فرآیند، آن‌چه سبب فراهم کردن و زمینه‌سازی برای ایجاد کارکردی پویا در روستاها می‌شود، وجود ساختاری متناسب با فعالیت‌های نوین گردشگری به‌‌منظور تقویت نقش‌پذیری و اثرگذاری در فرآیند توسعه است. از این‌رو گردشگری کشاورزی می‌تواند به‌عنوان یکی از راهبردهای  بازساخت روستاها و توسعه روستایی برای متنوع کردن اقتصاد روستایی و توسعه پایدار روستایی مطرح شود.

گیلان با توجه به تنوع جغرافیایی و مزیت‌های بالقوه موجود در آن، از آنجایی ‌که بیشتر جمعیت را روستاییان تشکیل داده و شغل اغلب جمعیت روستایی استان کشاورزی است، شکل‌گیری و توسعه فعالیت‌های گردشگری کشاورزی (گردشگر با حضور در مزارع با نحوه کشت و برداشت محصول و حتی فرآیند صنایع جانبی آن آشنا شود)، بهره‌برداری و استفاده درست از منابع بالقوه محیطی‌طبیعی و توان‌های انسانی و میراث معنوی (آداب‌ورسوم محلی، بافت سنتی، معماری بومی)، مدیریت خردمندانه محیط و کاربری صحیح منابع، می‌تواند راهبرد مناسبی برای توسعه روستا و پایداری توسعه باشد.

محصولاتی همچون چای، برنج، زیتون، مرکبات، بادام‌زمینی، گل‌گاوزبان، فندق، گیاهان دارویی، پرورش ابریشم، شیلات و دامداری مناطق کوهستانی در تبادل فعالیت‌های تجاری و بازرگانی مردم این منطقه، همواره مقوله‌ای تعیین ‌کننده برای معیشت مردم است. با شروع فصل بهار کشاورزان کم‌کم آماده فعالیت می‌شوند. چای‌کاران برای چینش برگ‌های سبز چای، شالی‌کاران برای نشای شالیزارها، گندم‌کاران برای کشت محصول، دامداران آماده کوچ بهاره، در فصل تابستان برداشت برنج، فندق، گل ‌گاوزبان، گیاهان دارویی و در فصول پاییز و زمستان برداشت بادام‌زمینی، زیتون، درختان مرکبات و صیادی همه این‌ها مناظر زیبا و بی‌بدیلی را در سراسر استان به تصویر می‌کشد که می‌توان از آن در راستای توسعه گردشگری کشاورزی و افزایش توان اقتصادی کشاورزان استفاده کرد با توجه به شعار امسال سازمان جهانی گردشگری  با عنوان گردشگری و توسعه روستایی، گردشگری روستایی و کشاورزی در توسعه جوامع محلی روستایی در استان موجب خودکفایی و تقویت اقتصاد منطقه، رونق صنایع‌دستی محلی، افزایش کیفیت زندگی و رفع معضل بیکاری می‌شود.با توجه به تنوع اقلیم و آب‌و‌هوا در گیلان تمامی روستاهای این استان زمینه جذب گردشگر کشاورزی را دارند گردشگری کشاورزی ضمن اینکه فواید روحی و مادی می تواند برای گردشگر به همراه داشته باشد برای روستانشینان نیز فواید اقتصادی به دنبال دارد. بدون شک گردشگری روستایی و کشاورزی به‌عنوان ابزاری برای توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی مطرح بوده، ماهیت صنعت گردشگری ایجاد اشتغال و درآمد، متنوع سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است.

بنابراین توسعه گردشگری در نواحی روستایی می تواند نقش مهمی در متنوع‌سازی اقتصاد جوامع روستایی و توسعه پایدار روستایی داشته باشد، از طرف دیگر وسیله‌ای برای تحریک رشد اقتصاد ملی از طریق غلبه بر انگاره‌های توسعه نیافتگی و بهبود استانداردهای زندگی مردم محلی به حساب آید. گردشگران با حضور در مزارع با نحوه كاشت و برداشت محصول و حتی فرآيند صنايع جانبی این بخش مهم اقتصادی آشنا می‌شوند، گيلان از جمله استان‌های مستعد گردشگری کشاورزی است که به سبب موقعيت اقليمی و جغرافيايی، كشاورزی به‌عنوان یکی از قطب‌های اقتصادی کشاورزی کشور تلقی می‌شود.گیلان  دارای ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های زیادی برای رشد این نوع گردشگری است.

چای، برنج، مركبات، بادام‌زمينی و گل گاو‌زبان و انواع محصولات گیاهی ،دارویی ديگر در تبادل فعاليت‌های تجاری و بازرگانی مردم منطقه همواره مقوله‌ای تعيين كننده برای معيشت مردم است و در عين حال جريان مناسبات اقتصادی داخلی و خارجی را تحت تأثير خود قرار می‌دهد.بدین ترتیب با بهره جستن از گردشگری کشاورزی می‌توان فرصت توانمندسازی كشاورزی هم‌سو با توسعه گردشگری روستایی برای فعالان اين دو بخش فراهم كرد.

با توجه به اینکه محصولاتی همچون چای، گل گاوزبان، برنج، بادام زمینی، زيتون، فندق و غیره از جاذبه‌های كشاورزی استان است، برگزاری جشن‌های متنوع محصولات کشاورزی از قبیل جشن خرمن برنج، سوسن چلچراغ داماش، گلاب‌گيری منطقه شفت، گل گاوزبان، فندق  اشکور و توت‌فرنگی درصومعه‌ سرا و دیگر نقاط گیلان می‌تواند به پویایی اقتصاد روستایی و همچنین اشتغال‌زايی کمک کرده و اثرات اقتصادی مهمی را برای نواحی روستایی به همراه داشته باشد. بدون شك تبليغات و اطلاع‌رسانی مناسب ،برنامه‌ريزی علمی و فنی و كارشناسی شده و همكاری همه دستگاه‌های اجرايی تأثير بسزايی در جذب گردشگران و توسعه گردشگری كشاورزی خواهد داشت.

گردشگری به‌عنوان  یک صنعت سبز و منطبق با اصول زیست‌‌محیطی بر خلاف بسیاری دیگر از صنایع بر مبنای انرژی‌‌های غیر تجدید‌شونده بنیان گذاشته نشده  بلکه براساس پتانسیل‌های بومی هر منطقه شکل گرفته است.در صورتی که گردشگری روستایی براساس مبانی صحیح شکل بگیرد، می‌تواند به‌عنوان یک صنعت پایدار و مطابق با محیط ‌زیست در فضای توسعه‌ای کشور نقش ایفا کند.

منبع:میراث آریا

صنعت گردشگری مانند چتری است که اگر یک گوشه آن سوراخ باشد کارکرد لازم را ندارد، بنابراین حمایت همه نهادها و بخش‌ها برای توسعه این صنعت ضروری است، لذا امروز این صنعت نیازمند حمایت فرابخشی صددرصدی و یکپارچه برای رسیدن به اهداف بزرگ است.

نگاه دولت و به‌تبع آن وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری  و صنایع‌دستی، بقا، توسعه و پایداری این صنعت است. وقتی مدل‌های موفق گردشگری در کشورهای پیشتاز را مورد بررسی قرار می‌دهیم، مشخص می‌شود که سایه بسیار بااهمیت اما پنهان و نامحسوس تأمین‌کنندگان امنیت، همانند چتری حمایتگر تمامی فعالیت‌ها از جمله گردشگری را در برمی‌گیرد. گردشگری و امنیت تأثیر افزایشی و کاهشی نسبت به هم دارند و امنیت بالای مقصد، افزایش حضور گردشگران را به همراه دارد. آسایش، راحتی و امنیت مهم‌ترین خواسته گردشگران است که منطقه میزبان باید با برنامه‌ریزی مناسب و تعامل و همکاری دستگاه‌های مرتبط  امنیت همه‌جانبه را برای رضایت گردشگران و ارتقای سطح گردشگری منطقه فراهم آورد.

نیروی انتظامی سیستان و بلوچستان در کنار سایر نهادهای امنیتی برای ایجاد امنیت پایدار در چند سال اخیر تلاش‌های فراوانی کرده و این مجموعه یکی از حلقه‌های مهم  زنجیره ایجاد امنیت در جامعه است. با تلاش نیروهای انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی در راستای برقراری نظم و امنیت، با همکاری سایر ارگان‌ها و نهادهای تشکیل‌دهنده، این زنجیره به نتیجه مطلوب در بخش گردشگری رسیده است.

گردشگری مهاجرت معکوس به نقاطی که گریزگاه جمعیت دارند ایجاد کرده و به‌عنوان اقتصاد مکمل کمک به افزایش درآمد و بهبود معیشت مردمان این مناطق کرده است. اقدامات لازم برای تعیین حساب‌های اقماری گردشگری و فعالیت تورها و سایت‌های غیرمجاز در حوزه گردشگری استان، نیازمند همکاری پلیس امنیت، پلیس مهاجرت و پلیس فتا است.

نقش نیروی انتظامی در تأمین امنیت گردشگران در استان سیستان و بلوچستان با توجه به هم‌مرز بودن استان با کشورهای افغانستان و پاکستان که امنیت پایداری ندارند، بسیار پررنگ و مهم است.

مطابق با بند ۸ قوانین مصوب شورای عالی امنیت ملی آموزش، مبانی میراث‌فرهنگی باید در سرفصل‌های درسی دانشکده علوم انتظامی قرار بگیرد. دانشجویان افسری نیروی انتظامی در دروس علمی خود به آموزش و پژوهش در حوزه میراث‌فرهنگی پرداخته و آموزش‌های لازم برای مواجه شدن با گردشگران خارجی را ببینند.

کد چهار رقمی آیسیک (ISIC) یا طبقه‌بندی استاندارد بین‌المللی تمامی فعالیت‌های اقتصادی، برای اجرای طرح و نحوه اجرای حساب‌های اقماری گردشگری تدوین شده است، بنابراین اجرای طرح‌های میدانی حساب‌های اقماری گردشگری، نیازمند همکاری نیروی انتظامی، پلیس امنیت، پلیس مهاجرت و سایر دستگاه‌ها است و همکاری همه‌جانبه نیروی انتظامی و سازمان‌های وابسته و مرتبط برای اجرای طرح گردشگران ورودی، جلب همکاری اداره اماکن برای دریافت اطلاعات ثبتی در عملیات میدانی طرح‌های آمارگیری در این پروژه ضروری است.

منبع:میراث آریا