چرا اقامتگاه بومگردی غیرمجاز رونق دارد؟
مسافران هنگام ورود به برخی شهرها با افرادی مواجه می‌شوند که پارچه‌نوشت یا کاغذنوشت‌هایی با محتوای اجاره خانه، ویلا و بومگردی در دست دارند؛ بسیاری از این اقامتگاها مجوز ندارند و غیرمجاز محسوب می‌شوند؛ اما چرا تعداد این واحدها زیاد است؟
دو مدل یا شکل گردشگر وجود دارد؛ عده‌ای علاقه‌مند رفتن به هتل های گران قیمت و مدرن در فضای شهری هستند. این بخش از گردشگران دوست دارند در محیط شهری باشند و امکانات مدرن در اختیار داشته باشند. بخش دیگر از مسافران علاقه‌مند رفتن به روستا و دور از فضای شهری هستند. دوست دارند در سفر دور از شلوغی شهر در مکانی آرام وقت بگذرانند. در روستایی که هنوز نشانه های شهر را ندارد.
چندسالی است که ایجاد، راه‌اندازی و میزبانی اقامتگاه های بومگردی رایج و علاوه بر اینکه به شدت استقبال شده، از سوی دولت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز از آن حمایت می‌شود. خانه‌های قدیمی که در آرام ترین و زیباترین روستاها و دنج ترین مکان های طبیعی میزبان گردشگران هستند، برای گردشگران خارجی به ویژه جذاب اند. این خانه ها مملو از فرهنگ بومی، زندگی توام با آداب، سنن و داستان های محلی و غذاهای لذیذ با مواد بومی است که همراه با شنیدن موسیقی محلی عرضه می‌شوند و در عین حال هزینه اقامت در آنها ارزانتر از واحدهای اقامتی رسمی در شهرهاست.
هوشمندی گردشگران و گرایش رو به رشد آنان برای تجربه فرهنگ های بومی و محلی موجب شده آنان بیشتر خواستار نزدیک شدن به شرایط زیست طبیعی و بومی، استفاده از غذاهای سنتی و تجربه زندگی به سبک قدیم باشند. به همین سبب بومگردی مهمترین و بهترین ظرفیت برای استفاده از این فرصت و خواست گردشگران با هدف توسعه اقتصادی و پیشرفت است.
البته فعالان حوزه گردشگری می گویند خانه های بوم گردی تنها مکانی برای اقامت مسافر نیست؛ گردشگر در این محل با میراث فرهنگی آن منطقه آشنا می شود از غذاهای محلی می خورد و در رویدادهای فرهنگی آن روستا شرکت می کند، در آخر نیز از صنایع دستی آن روستا می‌خرد.
آنچه در این میان نگران کننده است؛ وجود اقامتگاه های بوم گردی غیر مجاز است که تعدادشان هروز افزایش می‌یابد. نظارتی بر این اقامتگاهها وجود ندارد و همواره می تواند نگرانی زیادی را به وجود آورد.
نایب رئیس جامعه بوم گردی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به اینکه حمایت از خانه های بوم گردی به توسعه در سه حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی منجر می شود افزود: خانه های بوم گردی تنها مکانی برای اقامت مسافر نیست. این خانه ها پاتوق فرهنگی است و در آن به موضوعات میراثی توجه می شود، همچنین تولید و عرضه محصولات صنایع دستی نیز وجود دارد در عین حال خدمات گردشگری برای مسافر انجام می گیرد.
اکبر رضوانیان افزود: در این خانه ها رویداد های و مراسم فرهنگی برگزار می شود و آداب و رسوم آن منطقه در این خانه ها جاری است.
وی شرایط کنونی مالی برخی صاحبان خانه های بوم گردی را نامناسب ارزیابی کرد و گفت: اگر دولت می خواهد به این حوزه کمک کند باید سرعت عمل داشته باشد تا نوشدارو نباشد، زیرا بسیاری از صاحبان بوم گردی ها در شرایط مالی بدی قرار دارند و در حال فروش ملکشان هستند.
سیستم بانکی، امهال تسهیلات فعالان گردشگری را به‌راحتی نمی‌پذیرد
رضوانیان با اشاره به ابلاغ اخیر بانک مرکزی به بانک‌ها برای امهال تسهیلات فعالان حوزه گردشگری تا پایان سال ۱۴۰۰ گفت: آنچه تاکنون شاهد بودیم این است که سیستم بانکی به راحتی زیر بار مالی این بخشنامه نمی‌رود در حالی که بانک مرکزی این بخشنامه را صادر کرده بانک های عامل از اعطای این تسهیلات خودداری می کند و این مشکل ساختاری است که باید دولت آن را رفع کند.
این فعال حوزه گردشگری افزود: برخی از بانک های عامل، تنها با شرط افزایش سود تسهیلات به امهال وام راضی می شود که پرداخت سود بیشتر برای صاحبان مشاغل گردشگری، با توجه به رکود سفر اصلا ممکن نیست.
رضوانیان گفت: محدودیت سفر در دوره کرونا تنها سبب رونق گرفتن فعالیت اقامتگاه های بوم گردی غیرمجاز می شود و هیچ نظارتی بر بوم گردی غیر مجاز وجود ندارد.
نایب رئیس جامعه بوم گردی کشور فرایند تمدید و صدور مجوز برای خانه های بوم گردی را نیز سخت و کند ارزیابی کرد و گفت: این شرایط سبب می شود بسیاری افراد از اخذ مجوز و تمدید آن صرف نظر کنند. یکی از روش های رفع این موانع ایجاد بستر و تسهیل گری موضوع آموزش با فعالان این حوزه است.
وی با بیان اینکه خانه های بوم گردی برای ثبت مجوز باید از وزارت میراث فرهنگی گردشگری، آتش نشانی، وزارت بهداشت نیروی انتظامی و اطلاعات مجوزهای لازم را اخذ کنند گفت: در حالیکه واحدهای غیر مجاز هیچ کدام از این مجوزها را نمی‌گیرند و به راحتی و به سرعت اقدام به راه اندازی بوم گردی شان می کنند.
برای شکایت و بسته شدن اقامتگاه های بوم گردی غیرمجاز، باید استشهاد جمع آوری شود تا نیروی انتظامی مداخله و اقدام به تعطیلی اقامتگاه کند. این فرایند سختی است، برای همین بسیاری اقامت های بوم گردی به فعالیت شان ادامه می دهند.
نایب رئیس جامعه بوم گردی کشور با بیان این که محل فعالیت و کار بسیاری نهادها روستاست، گفت: به عنوان مثال اگر یکی از نهادها اقدام به جاده سازی، میدان و بلوار در روستاها کند، دیگر شکل ظاهری روستا برای ساخت بومگردی از بین می‌رود. به این دلیل به همگرایی نهادها و سازمان ها در روستا نیاز داریم.
فقط به کمیت در ساخت واحدهای بومگردی توجه نشود
وی در ادامه توجه تنها به کمیت در ساخت واحد های بوم گردی را نادرست عنوان کرد و گفت: آنچه در بومگردی اهمیت دارد کیفیت و شرایط آن واحد بوم گردی است که متاسفانه فراموش و تنها به کمیت و افزایش تعداد واحدها توجه شده است.
رضوانیان افزود: ارزیابانی که برای بررسی و ارزیابی خانه های بوم گردی می آیند، باید به کیفیت واحدها در ارزیابی شان توجه داشته باشند و قطعاً نمی توان از ارزیابی که برای هتل ها و مسافرخانه ها استفاده می شود برای ارزیابی خانه های بوم گردی بهره برد. قطعاً برای بررسی این واحدهای گردشگری نیاز به ارزیابی وجود دارد که به مفاهیم خانه های بوم گردی آشنا باشند.
وی یکی دیگر از مشکلات خانه های بوم گردی را نبود ظرفیت سنجی برای اعطای مجوز به خانه های گردشگری عنوان کرد و گفت: به عنوان مثال در روستایی مجوز ایجاد چن بوم گردی را می دهند، در حالی که منابع طبیعی آن روستا اصلا کشش این میزان مسافر ندارد. یا مثلاً مجوز بوم گردی در دو روستا کنار یکدیگر را می دهند در حالی دیگر روستاهای منطقه اصلا خانه بوم گردی ندارند.