اولین مسجد جامع منطقه آزاد ماکو را بشناسیم
مسجد جامع ماکو اولین مسجد شهرستان است که بیش از ۱۸۰ سال قبل در عصر سلسله قاجار به دست حاج محمود پاشاخان ساخته شده‌است که متاسفانه در پی همه‌گیری ویروس کرونا این مکان مقدس نیز همانند سایر اماکن به واسطه کرونا درهای خود را به روی مسلمانان و نمازگزاران بسته است.
در این گزارش سعی خواهیم کرد به‌صورت اجمالی و مختصر به ویژگی‌های شاخص و برتر مسجد جامع به عنوان اولین شاهکار سلسله قاجار که از سایر مساجد شهرستان مجزا است را تشریح کنیم.
مسجد جامع منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو در ساختمان اولیه خود دارای ۱۰ ستون چوبی و ۱۰ ستون خشتی بود که در سال‌های اخیر به هنگام مرمت و بازسازی آن ستون‌های خشتی حذف و به‌جای آن‌ها ۱۰ ستون چوبی دیگر به کار گرفته شد که درنتیجه شمار تعداد ستون‌های چوبی مسجد به ۲۰ ستون رسید. این مسجد در یک و نیم‌طبقه احداث‌شده است که نیم‌طبقه فوقانی آن مخصوص بانوان نمازگزار است.
در شرح احداث مسجد آمده است: حاج محمود پاشا خان به هنگام کلنگ زنی مسجد، مردم را به جماعت حاضر کرد و گفت هر کس تاکنون نماز صبحش قضا نشده است بسم‌الله بگوید و کلنگ این بنای مقدس را به زمین بزند چون از هیچ‌کس صدا برنیامد بسم‌الله گفت و کلنگ زد و خدا را شاهد گرفت که هرگز نماز صبحش قضا نشده است.
پس از حاج محمود پاشا خان تولیت و خدامی مسجد به مشهدی علی حسین رسید که هم‌اکنون بخشی از سنگ مزارش در سر درب ورودی مسجد، نصب‌العین مؤمنان است.
در سال‌های بعد به همت خیرین خداشناس و هیئت‌امنای مسجد و میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان غربی تغییراتی در مسجد با محوریت حفظ نما قدیمی و تاریخی انجام‌شده است که از آن‌ها می‌توان به بازسازی سرویس‌های بهداشتی، اضافه شدن شبستان و کتابخانه‌های مرجع، به‌کارگیری روشنایی‌ها و لامپ‌های کم‌مصرف و ال ای دی برای صرفه‌جویی در مصرف برق، ترمیم دیواره بیرونی مسجد، تغییرات در سیستم‌های صوتی مسجد به دلیل اهمیت این موضوع در برگزاری نمازهای جمعه و جماعات می‌توان نام برد.
از زمان تأسیس این مسجد تا یک سال پیش و قبل از همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ بیشتر مراسم ملی مذهبی آیین‌های رسمی در این مسجد مقدس برگزار می‌شود که بنا به تدبیر مسئولین امر در راستای جلوگیری از شیوع گسترده این ویروس این مسجد نیز همانند سایر اماکن مقدس درهای خود را برای کاهش تجمع‌ها بر روی نمازگزاران بسته است و در این مسجد تعداد اندک افرادی حاضر به اقامه نماز می‌شوند.