ماجراجویی تاریخی در گورستان پُررمز و راز خالد نبی

آرامگاه «خالد نبی» جایی است که تمام حالات وصف شده را با خود به همراه دارد؛ این آرامگاه در فاصله 90 کیلومتری شمال گنبد کاووس استان گلستان و در یک منطقه کوهستانی، بر فراز قله کوه «گوگجه داغ» واقع شده است. آرامگاه «خالد نبی» در بلندترین قسمت کوه بنا شده و از آن‌جا می‌توان کوه‌های کشور ترکمنستان را به وضوح دید.

«خالد نبی» برای ترکمن‌های ایران بسیار مهم است، گفته می‌شود «خالدبن سنان» در یمن متولد شده و یکی از چهار پیامبری است که در حد فاصل دوره حضرت عیسی(ع) و پیامبر اکرم(ص) زندگی می‌کرده است. علت حضور او در این منطقه نیز دعوت مردم نواحی جرجان به شریعت ابراهیم ذکر شده که پس از مرگش او را در ترکمن صحرا به خاک سپرده‌اند.

البته قبرستان منحصر به‌فرد خالد نبی همان مکانی است که ذهن تاریخی بازدیدکنندگان را کمی درگیر خود می‌کند. این قبرستان مرموز و عجیب در قسمت شرقی آرامگاه و با فاصله از بقعه خالد نبی واقع شده است.

از عواملی که باعث شد این قبرستان مرموز به نظر برسد، سنگ‌هایی است که به صورت دست‌ساز و عمودی در این منطقه نصب شده‌اند. گفته می‌شود این نمادهای سنگی برای تفکیک قبرهای زنان و مردان به شکل‌ها متفاوتی ساخته و نصب شده‌اند.

البته از زمان ساخت این قبرستان اطلاعات دقیقی در اختیار هیچ کس نیست، اما برخی از باستان‌شناسان معتقدند که قدمت این قبرستان مربوط به دوران پارینه سنگی است. برخی پژوهشگران نیز معتقدند که شکل ظاهری قبرها در این قبرستان به شیوه تدفین بومیان ترکمن و جرجان بسیار نزدیک است. گفته شده نمادهای سنگی حاضر در این قبرستان، در گذشته چیزی نزدیک به 600 سنگ بوده که هر کدام از آن‌ها نیز چیزی حدود دو متر ارتفاع داشته است.

در خصوص ظاهر سنگ‌های موجود در قبرستان مرموز «خالد نبی» نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی معتقدند که سنگ‌های استوانه‌ای نشان مردانی هستند که کلاه بر سر و شال به کمر دارند؛ این عده می‌گویند ظاهر سنگ‌ قبرهای زنان و مردان دفن شده در این قبرستان با یکدیگر تفاوت دارد و احتمالا رده اجتماعی آن‌ها باعث این تفاوت ظاهری است.

عده‌ دیگری بر این باورند که این سنگ‌ها شباهت خاصی به شاخ قوچ دارند و می‌گویند که این شکل نشان از قدرت و فرماندهی است و این سنگ‌ها برای قبر افراد قدرتمند و پرنفوذ ساخته و نصب می‌شده است.

در خصوص این منطقه اما باورهای متفاوتی نیز وجود دارد به این شکل که برخی معتقدند که «خالد نبی» این مکان را نفرین کرده و کوهستان‌های اطراف که جالیز هندوانه بوده به سنگ تبدیل شده است.

با وجود این که محوطه آرامگاه خالد نبی در سال 1395 با عنوان محوطه باستان‌شناختی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اما بسیار مورد کم‌لطفی قرار گرفته است و این بی‌مهری باعث از بین‌رفتن تعداد زیادی از سنگ‌ها و تخریب آن‌ها شده است.

از دیگر مواردی که در از بین رفتن این منطقه می‌توان به آن اشاره کرد، آتش‌سوزی سال 1396 است که حدود سه هکتار از مساحت این منطقه را سوزاند و تعداد زیادی از نمادهای سنگی مرموز آن سوخته و نابود شدند.

به هر حال باید برای روشن‌ شدن زوایای تاریخی این منطقه از میراث ملی کاوش‌های باستان‌شناسی بیشتر و تحقیقات دقیق‌تری انجام شود و برای حفظ و نگهداری صحیح آن نیز اقدامات و تمهیدات لازم در دستور کار قرار گیرد.

منبع:ایسنا