آنچه حال ناخوش گردشگری را بهتر می‌کند

فرزانه نصراصفهانی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: امروزه صنعت گردشگری در دنیا یکی از منابع مهم درآمد و در عین حال از عوامل مؤثر در تبادلات فرهنگی بین کشورهاست و به عنوان گسترده‌ترین صنعت خدماتی جهان جایگاه ویژه‌ای دارد.

وی افزود: هر چند رکن اصلی پدیده گردشگری جاذبه‌های طبیعی مقصد مانند کوه‌ها، دریاها و دریاچه‌ها است که سبب می‌شود گردشگران و جهانگردان برای دیدن آن‌ها به آن مقصد خاص سفر کنند، اما عامل مؤثر دیگر در گردشگری امروز مردم دنیا، آشنایی با سبک زندگی مردمان ملت‌های دیگر است؛ از این رو تعاملات میان فرهنگی بین ساکنان منطقه میزبان و گردشگران از موضوعات مورد توجه در این زمینه است.

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری بیان کرد: فرهنگ مردم هر منطقه منعکس‌کننده ویژگی‌های ساکنان هر منطقه است و موفقیت در این عرصه و دست‌یابی به منافع مادی و غیر مادی حاصل از آن مستلزم درک پدیده گردشگری، شناخت ابعاد و آثار آن و همچنین آشنایی با مدیریت صحیح مؤسسات و دستگاه‌های متولی گردشگری است.

نصراصفهانی ادامه داد: شناخت توانایی­های آشکار و پنهان در یک منطقه، برای برنامه­ریزی­های ملی، منطقه­ای و محلی لازم و ضروری است و بدیهی است بدون آگاهی از وجود امکانات طبیعی و خدادادی هر منطقه، امکان برنامه­ریزی و پیش بینی وجود نخواهد داشت.

وی اظهار کرد: در واقع شناخت توان­های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی در هر منطقه به محقق و برنامه­ریز این امکان را می­دهد تا بر اساس وضع موجود و توان­های منطقه، توسعه و جهت آن را شناسایی کند.

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری تصریح کرد: گردشگری شهری جزئی از صنعت گردشگری است که از منابع نوپای ایجاد درآمد در شهرها است؛ به ویژه برای مناطق دارای پتانسیل، اما آنچه موجب پرداختن به این مسأله، و مورد توجه ویژه قرار دادن آن شده است، نیازهایی است که شهروندان و شهرنشینان، امروزه با آن روبرو هستند از جمله زندگی آپارتمانی، شلوغی شهرها، یکنواختی محیط کار، استفاده از اوقات فراغت، شهر ستیزی و شهر گریزی، گسترش خانه­های دوم و استفاده از اتومبیل شخصی، آمایش مناطق اطراف شهر و مناطق روستایی، بهره­گیری از مواهب طبیعی، ایجاد زمینه­های اشتغال و غیره، مسائلی است که ما را بر آن می­دارد تا زمینه­های بیشتری را برای برنامه­ریزی و طراحی محیط­های جاذب گردشگری در شهرها و نواحی اطراف آنها، مد نظر قرار دهیم.

نصراصفهانی ادامه داد: در نتیجه توسعه گردشگری و حضور گردشگران می‌تواند باعث شکل‌گیری ویژگی‌های خاص فرهنگی در بین مردم بیرجند شود.

وی افزود: همچنین کیفیت زندگی مردم منطقه ارتقا خواهد یافت و جامعه سطح بالاتری از رفاه را تجربه خواهد کرد؛  از سوی دیگر توجه گردشگران به محصولات منحصر به فرد زمینه توسعه و تولید هرچه بیشتر آن‌ها را فراهم می‌سازد که به طور مستقیم بر اشتغال و درآمدزایی خانوارهای جوامع میزبان اثر مثبت دارد.

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری تصریح کرد: تاثیرات منفی اثرات اجتماعی و فرهنگی گردشگری بر جامعه میزبان در بین کارشناسان گردشگری از هیچ کس پوشیده نیست که این اثرات منفی شامل تاثیرات ناخوشایند زبانی و فرهنگی، افزایش قاچاق، تغییرات ناخواسته بر سبک زندگی، بروز تغییرات منفی در ارزش‌ها و سنت‌ها، تغییر محل زندگی افراد بومی در نتیجه توسعه گردشگری و تغییر در ساختار گروه‌های اجتماعی است.

نصراصفهانی ادامه داد: این مسأله در شهرستان بیرجند به دلیل کوچک بودن جامعه و همچنین بافت سنتی و مذهبی آن اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، از همین رو بر اثرات منفی اجتماعی و فرهنگی گردشگری در این شهرستان باید تأکید بیشتری داشت.

وی با اشاره به راهکارهایی در این خصوص، تصریح کرد: ایجاد فرهنگ‌سازی در جوامع میزبان در راستای معرفی قابلیت‌های گردشگری برای ایجاد رفاه در جوامع انسانی می‌تواند نقش مهمی در تعامل مثبت بین جوامع میزبان و میهمان ایفا کند.

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری بیان کرد: دستگاه‌های متولی گردشگری و به ویژه دفاتر خدمات مسافرتی و تورگردان‌ها باید ملزم شوند تا به مسافران خود آگاهی‌های لازم پیرامون ویژگی‌های فرهنگی مقصد ارائه کنند تا گردشگران از قبل با آمادگی وارد تعامل با جوامع میزبان شوند.

نصراصفهانی ادامه داد: تدوین، چاپ و نشر دفترچه‌ها،کتابچه‌ها و بروشورها و لوح‌های فشرده ضمن اینکه می‌تواند یک ابزار مناسب تبلیغاتی برای مقصدهای گردشگری مطرح باشد، به عنوان یک ابزار اطلاعاتی می‌تواند آگاهی بخشی مناسبی برای گردشگران به همراه داشته باشد و از بروز رفتارهای نامناسب جلوگیری به عمل آورد.

وی خاطرنشان کرد: جلب مشارکت مردم جامعه میزبان به فعالیت در زمینه گردشگری می‌تواند فرآیند توسعه را با سرعت همراه سازد و در صورت عدم همکاری جامعه میزبان، تضاد و تعارض بین آن‌ها و گردشگران بیشتر می‌شود.

منبع:ایسنا