نگارش اطلس خوشنویسی، تنها راه حفظ هویت خطوط ایرانی در جهان است

حجت الله ایوبی دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره نمایشگاه بین المللی خوشنویسی «رقص قلم» که از اول تا چهارم بهمن ماه به میزبانی ایران برگزار می‌شود، گفت: نمایشگاه خوشنویسی «رقص قلم»، با محوریت و مرکزیت کشور‌های راه ابریشم برگزار می‌شود. تصوری که کشور‌های راه ابریشمی تا الان داشتند، این بوده که این راه، محل تبادل تجاری، ابریشم و دیگر بسته‌های اقتصادی است؛ این در حالی است که از سال گذشته کمیسیون یونسکوی ایران چنین ایده‌ای را مطرح کرد که راه ابریشم فقط راه تبادل تجاری نیست، بلکه راه ارتباط فکر، فرهنگ و اندیشه است.

وی افزود: باتوجه به این مسائل، ما هم داوطلب شدیم که میزبان یک نمایشگاه بین المللی خط و خوشنویسی شویم، زیرا خوشنویسی یکی از میراث‌های معنوی ماندگار ایران و هنر مورد احترام دیگر کشورهاست. در نتیجه ۲۸ کشور که عضو مجموعه راه ابریشم و همچنین دارای هنر خوشنویسی هستند، دعوت این نمایشگاه را پذیرفتند. بعد از اینکه فراخوان اعلام شد، حتی کشور‌هایی هم که عضو راه ابریشم نبودند، آثارشان را ارسال کردند و این برای ما خوشایند است که بیش از هزار اثر از ۲۰۰ هنرمند نقاط مختلف جهان به این نمایشگاه ارسال شده است.

ایوبی اظهار کرد: تاکنون نمایشگاه‌های بزرگی در جهان برگزار شده، اما نمایشگاهی که طی آن، هنرمندان کشور‌هایی که تمدن ایرانی اسلامی دارند، در کنار هم جمع شوند، یک رویداد بی مانند است. خوشبختانه جایگاه بالای خط و خوشنویسی در ایران، اجازه می‌دهد که میزبان این رویداد بزرگ باشیم.

وی در خصوص ثبت هنر خوشنویسی به عنوان میراث مشترک چند کشور بیان کرد: باید بپذیریم که جهان عرصه رقابت است. یکی از این رقابت‌ها هم در حوزه فرهنگ و میراث فرهنگی اتفاق می‌افتد. گرچه از دیدگاه من، میراث مشترک می‌تواند نقطه همکاری کشور‌های مختلف باشد، اما گاهی هم رقابت بر سر آن به وجود می‌آید. در حال حاضر عربستان صعودی، ترکیه و ایران پرونده‌های خوشنویسی خود را با گونه‌های مختلف به یونسکو ارسال کرده اند. البته ما به درخواست این دو کشور اعتراض کردیم. خوشبختانه استقبالی که از نمایشگاه «رقص قلم» شد، نشان می‌دهد که خوشنویسی ایران نزد هنرمندان کشور‌های دیگر، جایگاه ویژه‌ای دارد؛ بنابراین برگزاری این رویداد و نمونه‌های مشابه آن، در برآیند این ثبت‌ها بی تاثیر نیست.

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه شانس ایران برای ثبت خوشنویسی به نام خود که چه حد زیاد است، گفت: پرونده‌ای که ایران ارسال کرده بسیار خوب و قوی است و بعید می‌دانم دچار مشکل شود. به ویژه برگزاری نمایشگاه «رقص قلم» هم می‌تواند کمک کننده این موضوع باشد. برخی از هنر‌ها جنبه شناسنامه‌ای دارند. هنر خوشنویسی و هنر کتاب اعم از نگارگری، مینیاتور، تذهیب و بالاترین آن‌ها که خوشنویسی است، در فرهنگ و تمدن ما ایرانی‌ها و جهان اسلام جایگاه والایی دارند.

ایوبی با بیان اینکه خوشنویسی میراث مشترک تمدن‌های اسلامی است، اظهار کرد: تفاوت هنر خوشنویسی با دیگر هنر‌ها این است که خوشنویسان در همه فرهنگ ها، سخنان حکیمان، احادیث و روایات، فرزانگان، شعرا و عرفا را گزینش و بهترین سخنان را برجسته می‌کنند؛ بنابراین خوشنویسی این ظرفیت را دارد که مورد توجه جدی و ویژه قرار بگیرد. به دلیل برخی از خط‌ها مانند نستعلیق و شکسته نستعلیق که ایرانی‌ها مبدع آن‌ها هستند، نمایندگان ایران به نمایندگان یونسکو پیشنهاد دادند که اطلس خوشنویسی را نگارش کنند. این پیشنهاد مصوبه هم شد، اما فعلا متوقف است. با نگارش اطلس، ریشه این خط‌ها مشخص می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به حضور چندین کشور با فرهنگ‌های مختلف در نمایشگاه «رقص قلم» گفت: در این نمایشگاه علاوه بر نمایش آثار هنری، کار عمیق عالمانه‌ای هم انجام خواهد شد که آن هم برگزاری کنفرانس علمی است. با انتشار چندین فراخوان، از اساتید برجسته خوشنویسی دعوت شد که در این کنفرانس ها، هم آخرین وضعیت خوشنویسی در کشور خودشان را معرفی و هم نقشی که این هنر می‌تواند در ایجاد گفت‌وگو و وحدت پایدار بین ملت‌ها داشته باشد را تشریح کنند.

دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در ایران با اشاره به میزبانی شهر مشهد از این نمایشگاه، بیان کرد: در شهر مشهد جشن نور خواهیم داشت، یعنی این آثار به صورت ویدئو مپینگ و نورپردازی حرفه‌ای بر روی ساختمان‌های کهن منعکس می‌شوند و مردم می‌توانند آثار را در فضای آزاد ببینند. همچنین در صدد هستیم که در ۲ یا ۳ نقطه تهران و شهر‌هایی که دارای امکانات هستند، هم این جشن نور برگزار شود.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان