رئیس گروه گردشگری معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان گلستان در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اظهار کرد: کمتر استانی را می‌توان سراغ گرفت که مانند گلستان از تنوع اقلیمی برخوردار باشد. ما در این استان از موهبت جغرافیایی متنوعی مانند دریا، جنگل، مناطق کوهستانی و دشت برخورداریم و تقریباً همه نوع آب و هوا را می‌توان در این خطه از کشور مشاهده کرد.

«علی نوری» با اشاره به تنوع جمعیت قومی در گلستان گفت: وجود اقوام مختلف با آداب و رسوم، شیوه‌های زندگی و صنایع دستی متنوع از دیگر منابع و جاذبه‌های گردشگری استان به شمار می‌آید که همه این موارد در سال‌های اخیر موجب شده است نگاه گردشگران به این خطه جلب شود.

وی افزود: در یکی دو سال گذشته به‌دلیل وقوع سیل و شیوع بیماری کرونا با کاهش ورود گردشگر به استان روبه‌رو بوده‌ایم که مواردی از این دست تقریباً در اغلب نقاط  کشور اتفاق افتاده و میزان حضور گردشگران را در مقاصد گردشگری کاهش داده است. اما با نگاهی به درصد حضور گردشگران در گلستان طی چند سال گذشته متوجه رشد مطلوب حضور آنها در گلستان خواهیم شد.

رئیس گروه گردشگری معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان ادامه داد: ما ظرفیت‌های گردشگری را به ۲ بخش عمده تقسیم کرده‌ایم. یکی منابع گردشگری و دیگری جاذبه‌های آن است. منابع جزو ظرفیت‌های بالقوه و جاذبه‌ها جزو ظرفیت‌های بالفعل‌درآمده استان هستند.

نوری اضافه کرد: مثلاً در گذشته از «کبودوال» به‌عنوان یکی از منابع گردشگری استان یاد می‌شد، اما با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری حالا این منبع ویژه با ایجاد زیرساخت‌های تفریحی به یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری گلستان تبدیل شده‌است.

وی بیان کرد: طی برنامه‌ریزی‌های بلندمدت، تعداد جاذبه‌های گردشگری گلستان افزایش یافته و این مسأله در جذب و ورود گردشگران نقش خوبی ایفا کرده‌است. پیش از این، اغلب گردشگران استان گذری بودند و چندساعتی در شهرهای مختلف می‌ماندند، اما اکنون زمان ماندگاری گردشگران گلستان افزایش یافته و به ۲ روز و حتی بیشتر رسیده است.

این مقام مسئول تصریح کرد: توسعه بوم‌گردی و راه‌اندازی واحدهای بوم‌گردی در این مسأله دخیل بودند و حتی موجب رونق اقتصادی مناطق روستایی شدند. در نتیجه، اکنون با کاهش موردیِ بیکاری و مهاجرت جوانان روستایی به شهرها مواجه هستیم. بی‌شک توسعه این ظرفیت آمار قابل قبولی را در زمینه کاهش بیکاری و مهاجرت در پی خواهد داشت.

رئیس گروه گردشگری معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان اضافه کرد: برنامه‌ ما این است که گلستان را به هدف گردشگری تبدیل کنیم. اکنون برج گنبد قابوس، آرامگاه خالد نبی، جنگل‌های هیرکانی و آبشارهای استان از برندهای ویژه گردشگری هستند و سالانه گردشگران زیادی را به استان جلب می‌کنند.

وی ادامه داد: تالاب‌ها، ساحل خزر، خلیج گرگان، جزیره آشوراده، صنایع دستی، و معماری شهری و روستایی گلستان از دیگر ظرفیت‌هایی‌اند که برخی دارای زیرساخت و برخی دیگر نیازمند توجه هستند و به‌کارگیری آنها می‌تواند نقش مؤثری در شکوفایی اقتصاد گردشگری گلستان داشته باشد.

منبع:همشهری

به گزارش ایرنا، در زمان حاضر حدود ۲۰ کارگاه چاپ «باتیک» که با نام چاپ «کلاقه ای» نیز شناخته می شود، در شهر تاریخی اسکو فعال هستند و صادرات سالانه آنها به کشورهای همسایه به بیش از چهار میلیون دلار می رسد.

هنر چاپ باتیک جلوه ای از رنگ ها، نقش ها، طرح های متنوع و زیبائی هایی است که با ذوق و هنر هنرمندان این رشته آمیخته شده و با نقش بستن روی انواع پارچه، روسری و شال چشم زیبادوستان را نوازش می کند.

شهرستان اسکو در ۲۵ کیلومتری جنوب تبریز از زمان های دور تا به امروز از مراکز اصلی چاپ باتیک یا کلاقه ای در ایران محسوب می شود و قدمت این صنعت دستی در اینجا به بیش از ۵۰۰ سال می رسد.

هنر چاپ باتیک یا کلاقه ای، جزء شاخص ترین هنرها و رشته های صنایع دستی شهر اسکو و استان آذربایجان شرقی بوده و بیش از ۱۰۰ نفر در کارگاه های چاپ باتیک فعالیت می کنند.

چاپ ‘کلاقه‌ای’ یا ‘باتیک’ از هنرهای سنتی آذربایجان شرقی است که بیشتر در اسکو رواج داشته و هنرمندان فعال در این رشته از صنایع دستی با استفاده از رنگ های طبیعی برگرفته از میوه ها و گیاهان، نقش ها و اشکال متنوعی را روی پارچه، روسری و شال می آفرینند.

در عملیات رنگرزی روی پارچه در این روش، بیشتر از رنگ های گیاهی مانند روناس، اسپرک، پوست انار و زردچوبه استفاده می شود.

در دوران قدیم هنرمندان فعال در این رشته از ترکیب برگ درخت مو، سود سوزآور و خاک رس ماده ای مقاوم و چسبناک بدست می آوردند و قسمت هایی از پارچه را بوسیله قلم مو با این ماده می پوشانده و تمامی پارچه را رنگرزی می کردند.

پس از شستشوی پارچه قسمت های آغشته به چسب به رنگ اصلی پارچه می ماند و قسمت های دیگر رنگین می شد.

در ایران به جای برگ مو از پیه گوسفند، موم خالص عسل و سقز خام ماده چاپ باتیک را می ساختند که نام بین المللی آن ‘واکس باتیک ‘ و در آذربایجان به ‘روغن کلاقه ای’ موسوم است.

ابزار کار چاپ باتیک ‘تیان’ نام دارد که وسیله‌ای فلزی شبیه به قیف نازک بوده و از ظروف پلاستیکی متناسب با اندازه پارچه، ظرف مسی کوچک برای جوشاندن زاج، اتو و میز اتو، میز کار، منبع حرارتی، ریسمان، گیره لباس، سوزن، قیچی، قاب چوبی (چارچوب) برای کشیدن پارچه، چکش، میخ و انواع مهرهای چوبی و قالب، قلم مو، ظروف رنگرزی، ظرف مسی برای گرم کردن ماده مقاوم و ظروف مخصوص شستشوی پارچه با بنزین در این صنعت استفاده می‌شود.

روش‌های چاپ باتیک شامل چاپ مقاوم، چاپ برداشت، چاپ با شابلون، نقاشی باتیک روی پارچه ابریشمی، تار عنکبوتی، قلم‌مویی، بدون رنگرزی و باندا (پیچشی) است.

چاپ مقاوم از روش های این صنعت بوده که در آن نقوش یا زمینه مورد نظر را با موادی مقاوم که در مقابل رنگ نفوذ ناپذیر است، می پوشانند تا به هنگام رنگرزی از جذب رنگ در آن قسمت ها جلوگیری شود.

در این روش که چاپ کلاقه ای از جمله آن به شمار می رود ابتدا پارچه را به مدت لازم در آب ولرم می خیسانند تا آهار آن در آب حل شده و جدا شود سپس پارچه را درون محلول ضعیف زاج سفید می گذارند تا عمل دندانه انجام و پارچه قدرت رنگ پذیری بیشتری یابد؛ سپس پارچه را خشک و اتو می کنند و برای جلوگیری از جمع شدن پارچه به هنگام چاپ، پارچه ابریشمی را به پارچه توری هم اندازه آن پیش از چاپ کوک می زنند.

بعد از این مرحله ابتدا طرح کاغذی را تفکیک رنگی کرده و هر کدام را روی تخته سه لایی می چسبانند و اطراف خطوط آن را بریده تا نقش مشبک آماده شود؛ سپس آن را روی تخته سه لایی دیگری که به شکل کلی نقش است، می چسبانند و دسته ای به آن متصل می کنند.

در مرحله چاپ، ماده مقاوم را مذاب کرده و تا پایان کار روی منبع حرارتی گرم نگاه می دارند و پارچه دندانه شده را روی پارچه ای ضخیم که روی میز کار کشیده شده است پهن کرده و اتو می کنند.

حدود نقش ها را روی پارچه با مداد مشخص می کنند سپس مهر را درون مواد مذاب زده و مهر زنی را آغاز می کنند؛ ابتدا نقوشی که باید در پارچه به رنگ روشن حفظ شود با ماده مقاوم و مهر نقش اندازی می شود و پارچه مهر زده را برای تثبیت رنگ درون محلول زاج سفید قرار می دهند پس از خشک شدن، پارچه را دورن رنگ تیره دلخواه می گذارند.

دوباره پارچه را درون محلول زاج سفید قرار داده و خشک می کنند و رو و زیر سطح پارچه کاغذ می گذارند و آن را با اتو حرارت می دهند تا ماده ی مقاوم ذوب شود.

برای از بین بردن مواد چربی باقی مانده، پارچه را در بنزین قرار می دهند و در پایان پارچه را با آب و صابون می شویند و آن را در مجاورت هوای آزاد و سایه خشک می کنند.

این هنر به عنوان مهم ترین صنایع دستی اسکو در سال ۸۹ در زمره میراث معنوی کشور به ثبت ملی رسید و در سال ۱۳۹۴ چهار اثر چاپ باتیک موفق به دریافت نشان ملی مرغوبیت شد.

در حال حاضر تولیدات باتیک به کشور های آلمان، آمریکا، آذربایجان، ترکیه و ترکمنستان صادر می شود.

منبع:ایرنا