نامهربانی گردشگران با طبیعت لواسان

اما تعطیلات آخر هفته پایان خوشی برای لواسانی‌ها به همراه ندارد. زباله‌های رها شده کنار پیاده‌رو و رودخانه‌ها، شعله‌های خاموش نشده آتشی که برای جوجه کباب روشن شده، شاخه‌های شکسته نهال‌ها و درختان میوه و… تصویری تلخ از پایان یک روز تعطیل در لواسان و آسیب‌هایی است که هر هفته به این شهر وارد می‌شود. باغداران لواسان می‌گویند که پیگیری آنها برای سامان دادن این وضعیت به نتیجه نرسیده است.

ساعت ۱۳ روز جمعه است. دمای هوای تهران به ۳۹ درجه رسیده و ماندن در خانه شاید بهترین راه برای نجات از گرما باشد. اما ترافیک در ورودی لواسان نشان می‌دهد که خیلی‌ها ترجیح داده‌اند روز تعطیل را همراه با خانواده و دوستان به طبیعت بروند. لواسان، شهری که چند سالی است به دلیل وجود روستاها، هوای پاک و البته ویلاهای لوکس‌اش بر سر زبان افتاده گزینه مناسبی برای خوشگذرانی در یک روز تعطیل است. درست از ابتدای ورودی شهر و قبل از میدان گلندوک خودروها کنار هم و در حاشیه خیابان پارک شده‌اند. اهالی لواسان وقتی می‌خواهند از مشکلات یک روز تعطیل در لواسان صحبت کنند می‌گویند مشکل زیاد است.

نمی‌دانیم از کدامش بگوییم اما تلخ‌تر از همه آسیب زدن به درختان است. موضوعی که برای لواسانی‌ها و به‌خصوص باغداران قابل تحمل نیست. «جابر مومجی» که در انتهای کوچه مومجی زمینی کشاورزی دارد آتش روشن کردن کنار درختان را از مشکلاتی عنوان می‌کند که بارها شاهد آن بوده است: «اغلب گردشگران همراه خانواده به لواسان می‌آیند. هر جای خالی که‌گیر بیاورند می‌نشینند و بدون توجه به درختان میوه یا زمین‌های کشاورزی آتش روشن می‌کنند، شاخه درختان را می‌شکنند و با خودرو وارد زمین کشاورزی می‌شوند. وقتی هم که اعتراض می‌کنیم می‌گویند اگر زمین شماست، سند آن را نشان دهید. همه آنها هم ظاهری موجه دارند. اما نمی‌دانم چرا در قبال محیط‌زیست بی‌رحمانه رفتار می‌کنند.

 

ما از اینکه گردشگر به لواسان بیاید شکایتی نداریم ولی اینکه کنار درخت ۳۰ ساله آتش روشن می‌کنند را نمی‌توانیم تحمل کنیم. بارها این رفتار گردشگران موجب درگیری شده اما به جز اعصاب خردی ما هیچ حاصلی نداشته است. ما حتی نمی‌توانیم آخر هفته به زمین خودمان سر بزنیم. نمی‌دانم در این ۲ سال چه اتفاقی برای لواسان افتاده و چرا هیچ‌کس دلش برای اهالی لواسان و باغداران نمی‌سوزد.» ترافیک، سر و صدا و ریختن زباله از مشکلات دیگری است که مومجی به آنها اشاره می‌کند: «جمعه‌ها اگر برای خودمان کار ضروری پیش بیاید از ترس ترافیک و معطلی بیرون نمی‌رویم. رها کردن زباله هم که مشکل دیگری است. شنبه‌ها کار ما جمع‌آوری زباله از زمین کشاورزی‌مان است.»

  •  لواسان دیگر ظرفیت ندارد!

«کافی است بعدازظهر جمعه بخواهید برای کار ضروری یا حتی تفریح خانواده از خانه بیرون بیایید، آنقدر در ترافیک معطل می‌شوید که قید بیرون آمدن از خانه را می‌زنید.» مومجی در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: «لواسان شهر بزرگی نیست. در سال‌های اخیر باغ‌ها از بین رفته و ساخت‌وسازهای بسیاری شده است. یک خیابان اصلی دارد و در این خیابان هم تا دلتان بخواهد مراکز خرید ساخته شده است. این شهر روزهای تعطیل ظرفیت این همه خودرو و گردشگر را ندارد. نه فضای سبز و بوستان بزرگ دارد و نه پارکینگ عمومی. طبیعی است که خیابان‌ها به پارکینگ تبدیل می‌شود، کودکان در حاشیه خیابان بازی می‌کنند و خطر تصادف هم بر مشکلات افزوده می‌شود.»

 

  •  توسعه بوستان‌ها

بوستان ساحلی کنار رودخانه یکی از محل‌های گردشگری لواسان است که به نظر می‌رسد گردشگران تمایل چندانی برای رفتن به این بوستان ندارند. مومجی توسعه بوستان‌های عمومی، ساخت پارکینگ و اختصاص راهی برای ورود گردشگران را به‌عنوان راهکاری برای حل مشکل ترافیک در لواسان عنوان می‌کند: «پیشنهاد داده‌ایم که آخر هفته ورودی و خروجی به لواسان از جاده تلو به سمت رودخانه باشد.

اگر پارکینگی در قسمت تلو ساخته شود و گردشگران خودرو خود را پارک کنند می‌توان تا حدودی مانع ایجاد ترافیک در شهر شد. برای این کار لازم است جاذبه‌های گردشگری در اطراف رودخانه بیشتر شود. البته این کار با توجه به اینکه زمین‌ها متعلق به ارتش است نیاز به تعامل و مشارکت دارد. اما به هر حال وقتی شهری به محل گردشگری شناخته می‌شود لازم است امکانات آن شهر متناسب با ورود گردشگران افزایش یابد. اما متأسفانه می‌بینیم که هر روز وضعیت این شهر بدتر می‌شود و اگر مسئولان رسیدگی نکنند مشکلات این شهر بیشتر خواهد شد.»

  •  نمی توانیم راه را ببندیم!

برخی اهالی لواسان معتقدند که برای ورود و خروج به این شهر به‌خصوص در روزهای تعطیل باید مقررات ویژه‌ای اجرا شود. اما «مهدی لاری» می‌گوید این کار شدنی نیست. او که از باغداران برتر شمیران و از اهالی افجه است می‌گوید از دست اهالی لواسان‌کاری برنمی‌آید و بی‌توجهی مسئولان مشکلات را بیشتر کرده است. لاری می‌گوید: «حضور گردشگر در یک شهر می‌تواند سبب رونق کسب و کار شود.

نمی‌توانیم جلو ورود گردشگر به لواسان را بگیریم. از تهران تا لواسان ۲۰ دقیقه راه است و افرادی که نمی‌توانند سفر بروند یا می‌خواهند آخر هفته حال و هوایی عوض کنند به سمت لواسان می‌آیند. نمی‌توان مانع ورودشان شد. اما نمی‌توان نسبت به تخریب باغ‌ها هم بی‌تفاوت بود.» فنس‌کشی باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی می‌تواند تا حدودی از ورود گردشگران به باغ‌های خصوصی جلوگیری کند. اما لاری می‌گوید این کار منع قانونی دارد و شهرداری و اداره جهاد کشاورزی این اجازه را نمی‌دهد: «اجازه فنس‌کشی نمی‌دهند. دیوارکشی را تخریب می‌کنند.

خدمات به کشاورز و باغدار صفر است. من فقط برای علاقه‌ای که دارم این کار را ادامه می‌دهم. اما بسیاری از جوانان می‌گویند ادامه باغداری با این همه مشکلات چه سودی دارد؟ برخی باغداران و اهالی روستاها پایان هفته راه را می‌بندند ولی این چاره کار نیست. مگر می‌شود راه را بست؟ در خیابان‌ها برای برگشت خودروها ترافیک بیشتر می‌شود.

اصلاً چطور می‌شود بومی و غیربومی را تشخیص داد.» اختصاص محل‌هایی برای گردشگران یکی از پیشنهادهای لاری است: «اگر قرار است این شهر تبدیل به شهری گردشگری شود، پس بهتر است امکانات و جاذبه‌های گردشگری را در مکان‌هایی خاص برای گردشگران فراهم کنند. مکانی را اختصاص دهند تا باغداران و کشاورزان بتوانند بی‌واسطه محصولات خود را به فروش برسانند و درآمدزایی کنند.

پارکینگ بسازند و سرویس بهداشتی را بیشتر کنند. هم گردشگر بتواند از امکانات رفاهی استفاده کند و سمت روستاها هجوم نیاورد و هم اهالی و باغداران بتوانند از حضور گردشگران و فروش محصولاتشان سودی عایدشان شود. گردشگر می‌آید. برخی افراد درختان را می‌شکنند. بعد که پیگیری می‌کنیم باید چند ماه معطل شویم و آخرش هم بی‌نتیجه است. خسارت از بین رفتن درختان قابل جبران نیست.»

  • پیگیر مشکلات لواسان هستیم

«رضا طاهرخانی» بخشدار لواسان درباره پیگیری مشکلات لواسان در روزهای پایانی هفته با قبول مشکلات مطرح شده می‌گوید: «بیشتر ترافیک‌ها در نتیجه پارک دوبل به‌خصوص کنار رستوران‌ها ایجاد می‌شود. اگر پلیس راهور و راهنـمایی‌وراننـدگی در شهر مستقر شوند روان‌سازی ترافیک با سراعت بیشتری انجام می‌شود.» او یکی دیگر از معضلات ترافیکی را حجم بالای خودروها در گردنه قوچک عنوان می‌کند و می‌گوید: «در این مسیر و ساعت‌های مشخص‌ تردد شاهد حجم بالایی از تردد خودروها هستیم.

در جلسه اخیر شورای ترافیک، پیشنهادات کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را برای رفع این معضل در لواسانات و رودبار قصران ارائه داده‌ایم که در مرحله بررسی و کارشناسی است و بعد از آن در صورت تصویب در شورای استانی اجرا خواهد شد. ما دغدغه مردم را می‌دانیم و پیگیریم. اما تا به نتیجه قطعی نرسیده‌ایم نمی‌توانیم وعده بدهیم.»
طاهرخانی موضوع حصارکشی باغ‌ها را پیرو قوانین اراضی کشاورزی می‌داند و می‌افزاید: «یکی از موارد مشهود، تبصره ماده یک است که مشخص می‌کند در چه صورت می‌توانند مجوز ساخت بدهند و در مجموعه اختیارات جهاد کشاورزی است.»

منبع:همشهری

سفر به ایران کوچک

در سال‌های گذشته پارک‌ها و فضاهای تفریحی و فرهنگی بسیاری در کرج ساخته شد، اما یکی از بزرگترین اشکالاتی که به ساخت این تفریح‌گاه‌ها گرفته می‌شود، نبود نماد و نشانه از استانی است که عنوان ایران کوچک را یدک می‌کشد و تنوعی از اقوام را درخود جای داده.

پارک «ایران کوچک» به عنوان پارک مینیاتوری در شهر کرج در مساحت حدود 7هکتار به بهره‌برداری رسیده که نمادی از استان‌های مختلف کشور در آن ساخته و به معرض تماشا گذاشته شده است.  سیاه چادر ایل بختیاری و لر، خانه آغاج اوی ترکمن‌ها، مضیف خوزستان، کپر آذربایجان، بخشی از بافت روستای ابیانه، آب‌انبار یزد، ارگ بم، بازار سعدالسلطنه قزوین، آسباد خراسان جنوبی، ساباط مناطق مرکزی و اقامتگاه و زیست بوم اقوام ایرانی از سوی 12 گروه هنری در این پارک ساخته شده است. پارک ایران کوچک با هدف معرفی فرهنگ، آداب، رسوم و معماری مناطق و قومیت‌های مختلف با بهترین شیوه معماری اجرا شده و امید می‌رود به یک جاذبه گردشگری در استان البرز تبدیل شود.

نماد گردشگری کرج
رئیس کمیسیون تلفیق شورای اسلامی شهر کرج درباره ایده خلق بوستان ایران کوچک می‌گوید: پارک‌های مینیاتوری زیادی در سطح ملی، محلی و بین‌المللی در کشورهای مختلف دنیا ساخته شده که نمونه‌اش را می‌شود در چین، ترکیه، بلژیک، هلند و بسیاری از کشورها مشاهده کرد. در نتیجه تصمیم گرفتیم با توجه به موقعیت و شرایط اقلیمی کرج و حضور اقوام مختلف کشور در این شهر، این طرح را اجرا کنیم که تاکنون در کشور بی نظیر بوده است.
«عباس زارع» با بیان اینکه پارک ایران کوچک ماکت‌هایی از سکونتگاه‌های بومی ایرانی را در خود جای داده،‌ می‌افزاید: این آثار با تحقیق از ابنیه شهرهای مختلف و جزئیات آن‌ها ساخته شده است. ضلع جنوبی پارک نیز برای بازسازی کرج قدیم در نظر گرفته شده که هنوز اجرا نشده است. همچنین بازارچه دائمی صنایع دستی نیز در این پارک با الهام از سبک بازارهای سنتی ایران به ویژه سعدالسلطنه قزوین برپا شده است.
وی برگزاری رویدادهای فرهنگی را از دیگر اهداف ایجاد این پارک عنوان و اضافه می‌کند: ایجاد نمادهای مختلف کشور در پارک ایران کوچک یک بعد موضوع و جریان فرهنگی، هنری و برگزاری رویدادهای این‌چنینی یکی دیگر از ابعاد مهم ایجاد پارک است. به عنوان مثال میدانی در این پارک در نظر گرفته شده که مناسب برای برگزاری برنامه های مختلف از جمله ورزش‌های باستانی و زورخانه‌ای، تعزیه، نقاله‌خانی، برگزاری تئاتر و کنسرت و…  است.
زارع توضیح می‌دهد که اولین باغ فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو هم در پارک ملی ایران کوچک کرج و در روز جهانی تنوع بیان‌های فرهنگی با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو – ایران، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ورئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به ثبت ملی رسیده است.
او می‌افزاید: همچنین تفاهم‌نامه همکاری کمیسیون ملی یونسکو ایران و شهرداری کرج به منظور گسترش هرچه بیشتر همکاری‌های فرهنگی  امضا شد. افتتاح باغ فرهنگ و حضور مسئولان کشوری در این مراسم نشان از اهمیت مساله فرهنگ و  پاسداری از فرهنگ و میراث جهانی است.
عضو شورای شهر کرج با تاکید بر اهمیت ایجاد این پارک در رونق گردشگری بیان می‌کند: کرج به دلیل حضور فرهنگ‌های مختلف و طبیعت زیبا قابلیت‌های زیادی در بخش گردشگری دارد که با سرمایه‌گذاری می‌توان در این بخش‌ها درآمد پایدار ایجاد کرد. همچنین برگزاری رویدادهای فرهنگی به جذب گردشگران کمک زیادی می‌کند.

اهمیت پارک در رونق گردشگری
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز نیز با اشاره به اهمیت پارک ایران کوچک در رونق گردشگری می‌گوید: با وجود اینکه البرز به تنوع قومیتی معروف است، اما تاکنون هیچ نمادی از این تنوع در استان نداشتیم. حالا پارک ایران کوچک می‌تواند نشانگر این تنوع قومیتی باشد ضمن اینکه سازه‌های این پارک که نماد استان‌های مختلف است، کاملا کاربردی هستند. برای مثال بازدیدکنندگان در آمفی تئاتر روباز مجموعه می‌توانند به تماشای تعزیه، نقالی و شاهنامه خوانی بپردازند یا در مسجد جامع فهرج یزد نماز اقامه کنند.
«فریدون محمدی» با بیان اینکه البرز از ظرفیت‌های بزرگی در زمینه تولید محصولات صنایع دستی برخوردار و فروش این محصولات دغدغه بزرگ تولیدکنندگان است، می‌افزاید: بازار سعدالسلطنه قزوین که در پارک ساخته شده به بازارچه دائمی فروش صنایع دستی تبدیل خواهد شد و این بازارچه آغازی برای راه‌اندازی غرفه‌های فروش صنایع دستی  در مکان‌های تاریخی استان و شرکت در جشنواره‌های داخلی و خارجی خواهد بود.
وی با بیان اینکه هربخش از این پارک نمادی از یک فرهنگ و سکونتگاه کشور است، توضیح می‌دهد: این پارک در یک مجموعه کامل پیش روی بازدیدکنندگان قرار گرفته و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری نیز برای تکمیل آن، موزه مردم‌شناسی را داخل پارک ایجاد خواهد کرد.
محمدی با بیان اینکه صنعت گردشگری نقش مهمی در ایجاد درآمد پایدار دارد اما زیرساخت‌های گردشگری متناسب با استان شدن البرز شکل نگرفته است، تصریح می‌کند: باید به دنبال راهکارهای مناسب برای معرفی هرچه بیشتر جاذبه‌های البرز باشیم. به همین دلیل همه دستگاه‌ها و سازمان‌ها باید به رونق این بخش کمک کنند تا بتوانیم 10 میلیون مسافری که سالانه از این استان عبور می‌کنند را برای بازید و استفاده از ظرفیت‌های گردشگری استان ترغیب
کنیم. خوشبختانه مدیریت شهری گام‌های بزرگی در این زمینه برداشته و ساخت مجموعه‌ای در کرج به عنوان ایران کوچک و ساخت نماد شهرهای دیگر ایران در آن می تواند گامی ارزشمند در زمینه مطرح کردن برند یا نشان کرج برای جذب گردشگر باشد.

منبع:همشهری

زریوار را حفظ کنیم

تالاب آب شیرین زریبار (زریوار) در ۱۳۰ کیلومتری شمال غربی سنندج و ۳ کیلومتری غرب مریوان از مکان‌های دیدنی و گردشگری کردستان است. تالاب زریوار در سال ۱۳۸۸ عنوان «پناهگاه حیات وحش» به خود گرفت. این تالاب یکی از منحصر به‌فردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان به شمار می‌رود.

تالاب زریوار از سال ۹۷ به عنوان بیست و پنجمین تالاب بین‌المللی کشور در دبیرخانه کنواسیون رامسر ثبت شده است. این دریاچه مرکز زمستان‌گذرانی و جوجه‌آوری پرندگان مهاجر نیز هست. بر اساس گفته کارشناسان محیط زیست، زریوار زیستگاه بیش از ۵۰ درصد پرندگان ایرانی است و ۲۸۷ نوع پرنده در این منطقه زندگی می‌کنند.

زریوار بیش از ۳ هزار هکتار وسعت دارد که ۲ هزار و ۴۰۳ هکتار محدوده تالاب و ۸۵۵ هکتار محدوده آبی آن است. ۱۶۵ گونه گیاهی شناخته شده نیز در تالاب و اطراف آن مشاهده شده است.

کردستان پنج منطقه حفاظت شده شامل؛ تالاب بین‌المللی زریوار مریوان، منطقه حفاظت شده بیجار، بدر و پریشان قروه، منطقه حفاظت شده عبدالرزاق سقز، منطقه حفاظت شده شاهو و کوسالان سروآباد و همچنین ۲ منطقه شکار ممنوع زرینه اوباتو و دشت بیلو در نزدیکی تالاب زریوار دارد. اما با وجود این، زیبایی زریوار دستخوش تخریب‌های زیست‌محیطی شده و نگرانی‌هایی را برای سلامت این زیستگاه ایجاد کرده است.

مدیرکل محیط زیست کردستان در این باره به همشهری می‌گوید: در حال حاضر رشد بی‌رویه ساخت و سازهای غیرمجاز در ضلع جنوبی تالاب و احداث خانه باغ‌های غیرمجاز در روستاهای اطراف از مهم‌ترین عوامل خطر برای دریاچه زریوار است. «فریبا رضایی» ورود فاضلاب‌ به زریوار را نیز مربوط به ساخت و سازهای غیرمجاز می‌داند و ادامه می‌دهد: فعالیت‌های غیراصولی صیادی و گردشگری خارج از اصول تعریف شده نیز از دیگر عوامل تهدید تنوع زیستی و کاهش کیفیت آب زریوار هستند که همواره به این تالاب آسیب‌های جدی زده‌اند.

مدیرکل محیط زیست کردستان درباره شرایط کنونی تالاب نیز این‌گونه توضیح‌می‌دهد و می‌افزاید: ورود پساب ناشی از فضولات دامی روستاهای مجاور زریوار و خشکسالی، شرایط زیستی را در تالاب زریوار شکننده کرده است و نیازمند توجه جدی است. وی در ادامه به برنامه‌های سازمان برای احیا و رونق تالاب نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: ساماندهی ۱۵ هکتار از محدوده گردشگری تالاب از مهم‌ترین برنامه‌های مطالعه شده محیط زیستی برای احیای آن است که اعتباراتی هم برای اجرای این طرح اخذ شده.

رضایی راه‌اندازی سایت پرنده‌نگری را نیز یکی دیگر از برنامه‌های میراث فرهنگی برای ساماندهی گردشگری در دریاچه زریوار عنوان می‌کند و می‌گوید: اداره کل میراث فرهنگی با هدف معرفی پرندگانی که در محدوده دریاچه زندگی می‌کنند و به منظور توسعه سایت پرنده‌نگری و صنعت گردشگری شهر مریوان اقدام به ایجاد برج ۲۷ متری پرندگان کرده است.

مدیرکل محیط زیست کردستان ادامه می دهد: این برج اولین برجی است که به صورت تخصصی برای معرفی پرندگان در کردستان راه‌اندازی می‌شود و در دوران پساکرونا به یکی از جاذبه‌های مهم مریوان تبدیل خواهد شد.

وی درباره میزان آب دریاچه شیرین زریوار نیز می‌گوید: حجم تالاب در زمان پرآبی ۶۲ میلیون مترمکعب و در زمان خشکسالی به ۴۳ میلیون متر مکعب رسیده است.

تالاب زریوار از معدود تالاب‌های آب شیرین ایران است که هیچ رودخانه دائمی در تأمین آب آن نقش ندارد و عمده آب آن از طریق چشمه‌های متعدد که در بخش غربی و کف تالاب وجود دارند، تغذیه می‌شود. به طور کلی منابع تأمین آب تالاب زریوار از سه منبع عمده است؛ ریزش‌های جوی که به صورت باران و برف سالانه حدود هشت میلیون متر مکعب آب تالاب را تأمین می‌کند. چشمه‌های کف جوش بستر تالاب که به سفره‌های زیر زمینی مرتبط است و برآورد شده سالانه ۱۲ میلیون متر مکعب از این منابع آب به تالاب وارد می‌شود. آب‌های سطحی ورودی با رقمی حدود ۲۸ میلیون متر مکعب که از منابع تأمین موقتی آب تالاب محسوب شده است و پس از بارش باران یا برف، از طریق آبراهه‌های جاری بر دامنه‌های غربی، شرقی و حوضه آبخیز تالاب به آن می‌ریزد. به این ترتیب حجم سالیانه آب ورودی به تالاب زریوار از این منابع حدود ۴۸ میلیون متر مکعب است.

منبع:همشهری

آفرودسواری در دل الوند

سال‌های اخیر بارها و بارها شاهد حضور فزاینده آفرود موتور و اتومبیل‌سواران در مناطق حساس طبیعت و به ویژه پیکر الوند بوده‌ایم و به نوعی کوهستان الوند به یک قطب آفرودسواری در کشور تبدیل شده است.

هر چند وقت یک بار موتورسواران همدانی، کرمانشاهی، قزوینی و برخی شهرهای دیگر، کوهستان الوند را شخم می‌زنند. فتح و تخریب محوطه تاریخی خورزنه که در انتظار ثبت ملی است، تپه شاه طهماسب، کوچه‌باغ‌های دره مرادبیک و قلل مختلف کوه الوند از مواردی است که به شدت خاطر کوهنوردان و علاقه‌مندان به محیط‌زیست در همدان را مکدر کرده. برخی معتقدند اگر پیست مناسبی تعبیه شود، آفرودسواران در آن به ورزش خواهند پرداخت و طبیعت هم نجات پیدا می‌کند در حالی‌که این افراد حاضر به استفاده از پیست فعلی نیستند و کمر به نابودی طبیعت همدان بسته‌اند.

لطمه‌های جبران‌ناپذیر
یکی از فعالان محیط‌زیست همدان معتقد است در تمام فصول سال و تا آن‌جا که شرایط آب و هوایی اجازه دهد، موتورهای کراس و خودروهای آفرود در کوهستان همدان جولان می‌دهند. صدمه‌ها و لطماتی که موتورسواران و رانندگان آفرود به طبیعت و محیط‌زیست منطقه می‌زنند، جبران‌ناپذیر است. حضور موتور کراس و خودروی آفرود در کوهستان موجب از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه می‌شود. علاوه بر آلودگی صوتی، دودی که از اگزوز این وسایل موتوری خارج می‌شود هوای سالم کوهستان را ناپاک می‌کند و سرریز روغن یا سوخت خودروها و موتورها نیز در مسیرهای سخت با مرگ گونه‌های گیاهی، جانوری و آلودگی آب‌های جاری همراه است.

مهرداد نهاوندچی با بیان اینکه حضور موتورهای کراس و اتومبیل‌های آفرود در دل طبیعت و کوهستان علاوه بر محیط‌زیست برای کوه پیمایان و گردشگران نیز ایجاد خطر می‌کند، می‌افزاید: افرادی که در مسیر تردد این وسایل نقلیه قرار می‌گیرند از برخورد با آن‌ها یا خطر پرتاب سنگ از زیر لاستیک این وسایل نقلیه در امان نیستند.

وی ادامه می‌دهد: عموما با آغاز فصل تابستان، آب شدن برف‌ و خشک شدن مسیرهای کوهستانی و جاده‌های عشایری، کوهستان و دشت‌های همدان به پیست موتور کراس و خودروهای آفرود تبدیل می‌شود. این در حالی است که کوهستان و دشت‌های همدان یک محیط‌زیست زنده و پایدار به شمار می‌آیند، زیرا در زیر تمام قلوه‌سنگ‌ها مامن و زیستگاه ده‌ها جانوار و گیاهانی است که با عبور از آن، تعادل و توازن اکوسیستم ما به هم می‌خورد، اما با وجود این هر سال این اتفاق بدون آن‌که برخورد یا مجازاتی از سوی مراجع قانونی در پی داشته باشد، تکرار می‌شود. ارگان‌ها و اداراتی مانند محیط زیست، منابع طبیعی و نیروی انتظامی باید با ابزارهای قانونی خود از ورود موتور و اتومبیل به حریم کوهستان جلوگیری کنند.

این فعال محیط زیست با بیان اینکه اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی نیز در این رابطه بسیار مهم است، تأکید می‌کند: هیات اتومبیل‌رانی و موتورسواری باید با تشکیل یک کمیته متشکل از نماینده هیات و ارگان‌های ذی‌ربط مانند اداره ورزش و جوانان و اداره منابع طبیعی برای ساماندهی موتورسواران کراس و اتومبیل‌رانان آفرود اقدام کند. مناطقی که توان اکولوژیکی خود را به خاطر دخالت‌های انسانی یا به دلیل عوامل طبیعی از دست داده‌اند با ارزیابی توان اکولوژیکی و مسیریابی مناسب شناسایی شوند و به ایجاد پیست‌های آفرود اختصاص یابند.

تخریب تاریخ همدان
یک کوهنورد، فعال گردشگری و محیط زیست نیز می‌گوید: متاسفانه از سال‌ها پیش تخریب‌هایی در سطح کوهستان  الوند همدان انجام شده است. یکی از دلایل این تخریب‌ها، آفرودسواری در طبیعت است که زخم‌های جبران‌ناپذیری را در جای جای این کوهستان به جای گذاشته شده که نمونه آن دیوین و دره مرادبیک است.

پوریا بوجاریان می‌افزاید: اخیرا در سفری که ریاست قوه قضائیه به همدان داشت، گروه صیانت از کوهستان الوند، مواردی را مطرح کردند و امیدواریم  شاهد برخورد شدید با این افراد باشیم.
بوجاریان می‌گوید: منطقه کوه خورزنه منطقه‌ای تاریخی محسوب می‌شود و در واقع یکی از فضاهای بزرگ و شاخص سنگنوردی کشور به حساب می‌آید. اما در ارتفاع 3400 متری تا زیر قله جاده‌کشی شده و موتورسوارها و آفرودسواران از آن تردد می‌کنند که موجب تخریب این منطقه تاریخی می‌شود.

قول‌های مسئولانه
چندی پیش مدیرکل ورزش و جوانان همدان در پی اعتراض گسترده دوستداران محیط زیست به تخریب طبیعت الوند قول داد که کدورتی که برای کوهنوردان و علاقه‌مندان به محیط‌زیست پیش آمده رفع خواهد شد. حمید سیفی در این باره به همشهری می‌گوید:‌ باید به تیم‌های آفرود برنامه بدهیم و مربی افراد را هدایت کنیم تا از مسیر مشخص بروند و هیچ کس حق نداشته باشد جز مسیرهای مشخص شده براند. او با بیان اینکه اداره ورزش و جوانان به هیات اتومبیل و موتورسواری برنامه خواهد داد، می‌افزاید: باید کار فرهنگی و مدیریت کنیم تا از این ناهنجاری و تهدید، فرصتی ایجاد و ظرفیت موجود را در جهت درست استفاده کنیم. همین آفرودسواران برای امداد زلزله‌زده‌ها و سیل‌زده‌ها پیشتاز بوده‌اند و می‌توانیم در رژه‌هایی از این ظرفیت به صورت هماهنگ و متحدالشکل در جهت تبلیغ ورزش نیز گام برداریم.

آفرودسواران پیست مناسب می‌خواهند
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی همدان هم درباره معضل آفرودسواران توضیح می‌دهد: آفرود برای پیست است و آفرودسواران باید فقط داخل پیست تردد کنند و در مسافتی که بین محل پارک کردن و پیست رانندگی می‌کنند هم باید به نحوی تردد کنند که برای دیگران مزاحمت ایجاد نشود.

سرهنگ علی فکری می‌افزاید: بر اساس قانون، هر نوع تغییر وضعیت ظاهری و فنی وسیله نقلیه که باعث کاهش ایمنی وسیله نقلیه شود، آلودگی‌های صوتی و آلاینده‌های محیط زیستی ایجاد کند، نقص فنی شناخته می‌شود. در برابر نقص فنی پلیس چه وظیفه‌ای دارد؟ پلاک را اخذ کند، به جایش پلاک تعمیری بدهد و آن‌ها را برای برگرداندن به وضعیت قبلی به تعمیرگاه اعزام کند. ما در دوره قبل و دوره کنونی، اقداماتی هم انجام دادیم.وی با بیان اینکه باید داخل پیست شهید مفتح یا محل‌های مناسب دیگر شرایطی فراهم شود که آفرودسواران بدون آسیب به طبیعت به تفریح بپردازند، ادامه می‌دهد: نیاز است شهرداری، اداره‌کل ورزش و جوانان و سایر دستگاه‌های ذی ربط محل‌هایی برای این‌ها اختصاص دهند و پیست‌های متعددی درست کنند که آن‌ها وارد منابع طبیعی نشوند.

اصولی که زیر پا گذاشته می‌شود
بر اساس اصول محیط‌زیستی وقتی در مکان ارزشمند قدم می‌گذاریم نباید رد پایی از خود به جا بگذاریم. طبق دستورالعمل‌هایی که در این باره وجود دارد حتی برای پوشیدن کفش‌های مناسب با طبیعت‌گردی دستوراتی وجود دارد تا گل و لای به آن نچسبد و خاکی که زاینده است از آن منطقه خارج نشود و جابه‌جا نشود. با وجود این، باید حساب کرد خودرویی با چند تن وزن و عاج‌هایی به مراتب بزرگ‌تر از عاج‌های کف کفش چه مقدار گل و لای و خاک را جابه‌جا می‌کند و چه اثر مخربی روی محیط‌زیست دارد. درباره خودروهای آفرودی نیز متاسفانه قانون مدونی وجود ندارد تا بتوان آن را اجرا کرد و در نتیجه برخورد و مقابله‌ای با آن نیز صورت نمی‌گیرد. هرچه سریع‌تر باید در این راستا قوانینی تصویب و اجرا شود تا از تخریب هرچه بیشتر محیط زیست جلوگیری کند. اگر از این‌گونه فعالیت‌ها جلوگیری نشود به خواست خودمان خاکی که زاینده است را به سمت نابودی می‌کشانیم و به فرسایش هرچه بیشتر آن کمک مضاعف کرده‌ایم.

منبع:همشهری

دولت‌های آینده چه برنامه‌ای برای توسعه گردشگری یزد دارند؟

یزد تنها و اولین شهر جهانی ایران به شمار می‌رود که شاید انتخابات پیش رو، نقش به سزایی در رشد و رونق گردشگری آن یا شاید منجر به سرکوب این صنعت شود لذا از مسئولان ستادهای انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری در استان راجع به برنامه‌هایشان در خصوص توسعه گردشگری یزد پرسیدیم.

رونمایی از طرح ایجاد واقعیت مجازی موزه آب در یزد

طرح ایجاد واقعیت مجازی موزه آب که با مسئولیت شرکت «شتاب دهنده پیشگامان» و توسط شرکت «استارتاپ اسپاد» انجام شده، در مراسمی با حضور مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای یزد رونمایی شد.

واقعیت عمارت مستوفی‌الممالک فارغ از عکس‌های تبلیغاتی

در بازدیدهای توریستی و تفریحی از بناهای تاریخی مرمت شده، ناگزیر شانس تجربه و دیدن خیلی از جزئیات دست نخواهد داد. عکس‌های تبلیغاتی برای جذب گردشگران هم یا بیشتر به جذابیت‌های ظاهری اثر می‌پردازند و یا با صحنه‌پردازی‌ها و تکنیک‌های عکاسی، توجه مخاطب را به سمت ظواهر خوش آب و رنگ جلب می‌کنند.

این تصویری است که لذت عوامانه را در مرکز توجه قرار می‌دهد و در نتیجه اصالت و سایر آن‌چه منظور واقعی حفاظت از آثار تاریخی است را به حاشیه می‌برد. تا جایی که گاهی در اقدامات مرمتی و عکس‌هایی که قاعدتاً باید قصد معرفی بنا را داشته باشند، این سلیقه و پسند عمومی غالب می‌شود. این مجموعه عکس‌ها از عمارت مستوفی‌الممالک در سال هزاروسیصدوهشتادویک تهیه شده و در آن خبری از دختران زیبا با لباس‌های مجلل و رنگین یا میزها و تخت‌های چای و قلیان نیست. واقعیت بنا پشت زاویه های دید خاص عکاسی و نورهای درخشان و رنگ‌های سرشار پنهان نشده است. خانه مستوفی گاهی به مناسبت‌هایی مختصری مرمت و بازآرایی شده و چهره بنا پیش از این مرمت‌ها و پشت دکورها و رنگ‌آمیزی‌ها، معمولاً از دید معدود گروه‌های بازدیدکننده پنهان مانده است. از این ساختمان مکراراً به عنوان لوکیشن‌های خاص تاریخی یا خانه‌های فرسوده و مخوف و… در سریال‌های تلوزیونی و فیلم‌های سینمائی و… هم استفاده شده و می‌شود، که البته در هیچکدام به ارائه تصویر واقعی بنا پرداخته نشده است. خانه مستوفی‌الممالک از دوره قاجار در گذر مستوفی تهران به جا مانده و در سال پنجاه و شش در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در حال حاضر این بنا در مالکیت شرکت ملی پست قرار دارد و همچنان وعده‌های تبدیل آن به موزه محقق نشده است. بنا به روایات تاریخی؛ اولین کابینه مشروطیت را در همین خانه تشکیل داده‌اند.

منبع:اسکان

صادرات ۲میلیون دلاری صنایع‌دستی مازندران

بازاریابی دغدغه اصلی هنرمندان

سیف‌الله فرزانه مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران در این باره به میراث آریا می‌گوید: «به نظر می‌رسد مهم‌ترین مشکل صنایع‌دستی بازاریابی و نبود محلی برای ارائه محصول است که با وجود تولید قابل‌توجه این صنعت بهره‌وری اقتصادی چندانی ندارد.»

درآمد ۳۱میلیارد تومانی هنرمندان مازندرانی

او با اشاره به درآمد ۳۱ میلیارد تومانی هنرمندان از محل فروش داخلی صنایع‌دستی توضیح می‌دهد: «ما برای توسعه صادرات صنایع‌دستی نیاز به نوآوری، طرح‌های جدید و ظرفیت‌سازی‌های تازه در صنایع‌دستی داریم، کاری که همه کشورهای موفق در این زمینه انجام داده‌اند برنامه‌ریزی‌ها و عملکرد استان در این بخش به نحوی بوده که منجر به آموزش هنرمندان به نوآوری در تولید محصولات با کیفیت و بازاریابی محصول جهت حمایت از هنرمندان بود.»

برگزاری دوره‌های آموزشی مجازی

او با اشاره به برگزاری دوره‌های آموزش عمومی و شاغلان صنایع‌دستی استان به‌صورت نیمه‌حضوری و مجازی در سال گذشته می‌گوید: «این آموزش‌ها با اولویت رشته‌های بومی و اولویت‌دار و شاغلان رشته‌های لاک‌تراشی و حصیربافی و دیجیتال مارکتینگ برگزار شد که دستاوردهای تمامی این دوره‌های آموزشی، در نمایشگاهی به همین نام در فروردین‌ماه سال جاری به نمایش درآمد.»

فرزانه تولید دو فیلم حصیربافی و سوخته‌نگاری چوب در سال گذشته را از جمله عملکردهای واحد توسعه و ترویج صنایع‌دستی در سال گذشته اشاره می‌کند و در ادامه می‌گوید: «مالکیت معنوی یک اثر لاک‌تراشی به‌عنوان اثر فاخر صنایع‌دستی در سال ۱۳۹۹ و ثبت نشان جغرافیایی پرونده چنته لفور و نمد مازندران هم پیگیری می‌شود.»

معرفی ۲۵ پرونده تسهیلات مشاغل خانگی

مدیرکل مازندران با اشاره به تشکیل ۲۵ پرونده تسهیلات مشاغل خانگی و معرفی به بانک به مبلغ ۱۰ میلیارد و ۱۲۰ میلیون ریال توضیح می‌دهد: «پیگیری و اعطای کمک‌های بلاعوض به صنعتگر و تولیدکننده صنایع‌دستی واجد شرایط از دیگر مباحث جدی واحد صنایع‌دستی در سال گذشته بود.»

او می‌گوید: «۱۸۸۰ پروانه تولید انفرادی و ۴۲ پروانه تولید کارگاهی در سال گذشته در مازندران صادر شد که با توجه به صدور این مجوزها بیش از ۲۲۵۰ فرصت شغلی در زمینه صنایع‌دستی در مناطق مختلف استان ایجاد شد.»

ثبت یک شهر و روستا

او ثبت روستای سلیم‌آباد تنکابن به‌عنوان شهر سفال و پرونده شهر آلاشت به‌عنوان شهر ملی جاجیم از مهم‌ترین دستاوردهای حوزه صنایع‌دستی در سال گذشته ارزیابی می‌کند و ادامه می‌دهد: «در سال ۹۹. ۱۸ برند صنایع‌دستی در مازندران به ثبت رسید.»

فرزانه می‌گوید: «در سال گذشته در راستای پروژه دوره‌های آموزشی برندسازی، بازاریابی، کارآفرینی و ایجاد کسب‌وکار روش‌های نوین تبلیغات نیز جهت آموزش شاغلان صنایع‌دستی مازندران برگزار شد.»

منبع:میراث آریا

غار مزداوند خراسان رضوی بیشتر از غار علیصدر ظرفیت توسعه دارد

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی گفت: بهره گیری از جاذبه کم نظیر “غار مزداوند” در شمال استان برای توسعه اشتغال و اقتصاد مورد غفلت واقع شده است در حالی که ظرفیت بیشتری نسبت به غار علیصدر در همدان برای جذب گردشگر و توسعه اطراف آن دارد.

سید کمال الدین میرجعفریان روز پنجشنبه در نشست کارگروه امور زیربنایی استانداری خراسان رضوی افزود: از جاذبه کم نظیر غار مزداوند در شمال این استان که یکی از منحصر به فردترین غارهای کشور است به نفع توسعه شهر مزداوند و اشتغالزایی و آورده اقتصادی برای استان بهره گرفته نشده است.

وی اضافه کرد: صرف اینکه جاذبه گردشگری غار مزداوند توسط اداره کل میراث فرهنگی ثبت شود کافی نیست و هیچ عایدی برای مردم ساکن اطراف آن ندارد و واقعا در حق ساکنان اطراف این غار جفا شده است.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی گفت: غار افقی مزداوند که یک کیلومتر طول دارد در صورتی که مورد توجه قرار می گرفت و سرمایه گذاری لازم برای بهره گیری از این جاذبه گردشگری می شد، چهره آن منطقه به ویژه شهر مزداوند را متحول می کرد و فرصتی برای گشت و گذار مردمی که از اقصی نقاط دنیا برای زیارت بارگاه منور رضوی می آیند فراهم می شد و ارزش افزوده زیادی برای استان داشت.

میرجعفریان با تاکید بر تهیه طرح سرمایه گذاری گردشگری برای غار مزداوند افزود: غار علیصدر در همدان هم برای روستای کنار خود و هم برای استان همدان ثروت آفرینی و اشتغالزایی فراوانی داشته است و غار مزداوند که شرایط بهتری برای جذب گردشگر دارد در صورت توسعه و سرمایه گذاری برای آن می توانست برای شهر کمتر توسعه یافته ای مانند مزداوند منبع درآمد مالی پایداری باشد.

در نشست امروز کارگروه امور زیربنایی خراسان رضوی “طرح هادی مزداوند” از سوی مشاور طرح ارایه و به تصویب رسید که ویژگیهای اصلی طرح پیشنهادی شامل “استفاده از اراضی بایر توسعه برای سکونت و خدمات، امکان احداث خدمات پشتیبان گردشگری برای تقویت نقش خدماتی و گردشگری شهر، حفظ نقش محور اصلی به عنوان راسته و مرکز فعالیتهای شهری، مسیریابی و اتصال محورهای شریانی و محلی و تقویت آنها در مواقع بحران و تعریف مرکز ناحیه در شمال و تعریف سه مرکز محله” است.

شهر مزداوند در بخش مرزداران شهرستان سرخس استان خراسان رضوی و در جنوب غربی این شهرستان و در فاصله ۱۱۸ کیلومتری شرق مشهد قرار دارد.

جمعیت شهر مزداوند براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ هزار و ۲۴۱ نفر و نرخ رشد جمعیت آن ۸۳ درصد است که این تعداد در افق سال ۱۴۱۰ طرح هادی مزداوند باید به هزار و ۶۷۰ نفر برسد.

مساحت شهر مزداوند ۴۰۸ هزار و ۳۵۷ مترمربع است که از این میزان ۹۸ هزار و ۶۷۷ مترمربع آن مسکونی و باقی آن کاربریهای دیگری دارد اما ۶۴ هزار و ۳۳۰ مترمربع آن بایر است.

براساس آخرین آمار میزان گردشگر شهر مزداوند در سال ۱۳۹۸ تعداد ۲۶ هزار و ۶۱۰ نفر بوده است که این تعداد در افق ۱۴۱۰ و پس از اجرای کامل طرح هادی شهر مزداوند باید به ۷۱ هزار و ۷۳۰ نفر برسد.

در این نشست طرح توسعه و عمران (جامع) شهر تربت جام نیز از سوی مشاور ارایه و کلیات آن در بحث نرخ رشد جمعیتی و سرانه هایش به تصویب اولیه رسید اما در خصوص پاره ای دیگر از موارد آن به اعضای کارگروه مهلت ۲ هفته ای داده شد تا موضوعات را بررسی و برای تصویب نهایی به نشست بعدی کارگروه بیاورند.

منبع:ایرنا

۳۰ ساعت سرگردانی مسافران ایرانی در فرودگاه روسیه

رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران از سرگردانی حدود ٣٧ مسافر ایرانی در فرودگاهی در روسیه خبر داد و گفت: این مسافران با ادعای جعلی بودن مجوز ورود به خاک روسیه، بیش از ٣٠ ساعت است در فرودگاه سرگردان شده‌اند و اجازه خروج ندارند.

حرمت‌الله رفیعی در شرح ماوقع این اتفاق به ایسنا توضیح داد: صبح روز گذشته دو پرواز از تهران به مقصد روسیه انجام شد، یکی از این پروازها به شرکت روسی ایرفلوت تعلق داشت که ٣٧ مسافر آن ایرانی بودند و حوالی ساعت ۴:۵٠ صبح روز پنجشنبه ٢٧ مردادماه تهران را به مقصد فرودگاه شرمیتووا روسیه ترک کرد. شرکت‌های هواپیمایی خارجی اگر از ویزای مسافر مطمئن نباشند هرگز اجازه سوار شدن نمی‌دهند.

وی اضافه کرد: حوالی ساعت ٧:٣٠ صبح همان روز یک پرواز ایرانی با بیش از ١٧٠ مسافر به همین مقصد انجام شد. مسافران هر دو پرواز هنگام خروج از فرودگاه دچار مشکل شدند. اما با پیگیری سفارت ایران تمام مسافران پرواز ایرانی پس از چند ساعت معطلی، اجازه خروج از فرودگاه را گرفتند، اما ٣٧ مسافر ایرانی پرواز روس بیش از ٣٠ ساعت است که در فرودگاه سرگردان و معطل هستند و به بخشی انتقال داده شده‌اند که به هیچ امکاناتی دسترسی ندارند، درحالیکه در بین‌شان دو کودک شیرخوار و افرادکهنسال حضور دارند.

او درباره علت نگهداری این مسافران ایرانی، گفت: همه این مسافران با Fan ID و بلیت بازی‌های جام ملت‌های اروپا به روسیه سفر کرده‌اند و هیچ کار غیرقانونی هم نه انجام شده و نه گزارش شده است. اگر روسیه برخورد سختگیرانه‌ای با مسافران دارد و حتی اگر ادعاهایی مطرح شده، سفارت ایران در روسیه باید پیگیر وضعیت شهروندان ایرانی باشد، درحالیکه در پاسخ به پیگیری‌های آژانسی که این مسافران از طریق آن اقدام کرده‌اند گفته درگیر انتخابات است و در نهایت هم پس از اعزام یکی از کارمندان خود به فرودگاه، گفت که این مسافران با مجوز جعلی آمده‌اند و آژانس‌ها را مقصر دانست که چرا تور و بلیت فروخته‌اند و مسافر می‌فرستند.

وی بیان کرد: اگر سفارتخانه معتقد است کار غیرقانونی انجام شده، ملزم است پیگیری کند. سوال ما از سفارت ایران این است که حامی چه حقوقی از شهروندان ایرانی در خارج از کشور است که اجازه می‌دهد آن‌ها در شرایط نامطلوبی در فرودگاه به سر ببرند. در بین مسافران زوج‌هایی هستن که به قصد ماه عسل سفر کرده‌اند، خانواده و افراد مسن حضور دارند و ۳۰ ساعت است که به هیچ امکاناتی دسترسی ندارند.

رفیعی درباره ادعاهایی که در ارتباط با جعلی بودن مجوز ورود این مسافران مطرح شده است، اظهار کرد: مرز روسیه به خاطر کرونا مدتهاست به روی پاکستان، افغانستان، هند و ایران بسته است. تمام مسافران با Fan ID روسیه می‌روند که قابل استعلام است و اقدام غیرقانونی نیست.

وی افزود: اگر شائبه مهاجرت غیرقانونی این افراد از روسیه با Fan ID وجود دارد، این سوال مطرح است که مگر با ویزا نمی‌شود. آیا این شائبه درباره ترکیه و یا هر کشور دیگری که به ویزا نیاز دارد، وجود ندارد؟ روسیه خود این Fan Id و بلیت بازی‌های جام اروپا را در دسترس قرار داده و هر مسافری می‌تواند آن را تهیه کند، چرا با شهروند ایرانی این برخورد شده است. همه آنها طبق مقرراتی سفر کرده‌اند که روسیه مجاز دانسته است و  سفارت ایران باید از حقوق آن‌ها دفاع کند.

رفیعی گفت: آژانسی که این مسافران از طریق آن اقدام کرده‌اند، یکی از معتبرترین‌ها در بازار روسیه بوده و مستمر درحال فعالیت است و هرگز اعتبار خود را خدشه‌دار  نمی‌کند. آن‌هایی که مسافرپرانی می‌کنند نام و نشانی ندارند.

فیلم زیر توسط مسافران سرگردان در فرودگاه شرمیتووا روسیه گرفته شده و در اختیار ایسنا قرار داده شده است.

منبع:ایسنا