بازار بزرگ تاریخی کرمان

بازار بزرگ تاریخی کرمان طولانی‌ ترین راسته بازار در ایران است که گشت و گذار در آن همچون ورق زدن صفحات یک کتاب تاریخ ما را با سرگذشت کرمان و مردمانش آشنا می سازد. این بازار 600 ساله از بخش های متعددی تشکیل شده است که هرکدام از این بخش ها توسط حاکمان کرمان در دوره های تاریخی مختلفی احداث شده اند. بازار سنتی کرمان همچون بسیاری دیگر از بازارهای تاریخی، تنها محدود به دکان ها و مغازه های صنف های مختلف نمی شود، بلکه با یک مجموعه ی کامل شهری شامل مسجد، کاروانسرا، حمام، مدرسه، آب انبار و… روبرو هستیم؛ مجموعه ای که روزگاری یکی از کانون های اصلی حضور مردم بوده است و بخش اعظم مراودات تجاری و فرهنگی در آن انجام می شده است. امروزه بازدید از بازار بزرگ کرمان این فرصت را در اختیار ما قرار می دهد تا با قرار گرفتن در محیطی سنتی علاوه بر آشنایی با سبک معماری آن دوران با سبک زندگی مردم کرمان نیز در گذشته آشنا شویم. بازار بزرگ کرمان در اردیبهشت ماه 1380 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری

بازار بزرگ تاریخی کرمان حدفاصل میدان ارگ و میدان شهدا قرار دارد و از دو راسته شمالی – جنوبی و شرقی- غربی (به طول سه کیلومتر) تشکیل شده است که در محل چهار سوق گنجعلی خان یکدیگر را قطع می کنند. هرکدام از این دو راسته، بازار های متعددی را در خود جای داده اند که هرکدام از آنها در دوره های مختلفی ساخته شده اند و به تدریج به مجموعه ی بازار افزوده شده اند. در ادامه مهمترین بخش های بازار بزرگ کرمان را معرفی خواهیم کرد.

مجموعه گنجعلی خان

گنجعلی خان حاکم کرمان در زمان شاه عباس صفوی بود که اقدامات بسیاری در راستای آبادانی و گسترش شهر کرمان انجام داد. مجموعه گنجعلی خان با حدود یازده هزار متر مربع مساحت مهمترین بخش بازار بزرگ تاریخی کرمان محسوب می شود و از مسجد، حمام، مدرسه، ضرابخانه، کاروانسرا، چهارسوق، بازار مسگرها و آب انبار تشکیل شده است که همگی پیرامون یک میدان بزرگ (میدان گنجعلی خان) قرار دارند. مجموعه گنجعلی خان در اردیبهشت ۱۳۴۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مجموعه وکیل

مجموعه وکیل با مساحت تقریبی هشت هزار متر مربع در حاشیه بازار بزرگ کرمان قرار دارد و یکی از آثار به جای مانده از دوره قاجار است که به دستور “وکیل الملک اسماعیل خان نوری”، حاکم وقت کرمان، احداث گردید. وکیل‌الملک نوری در زمان حکومت خود بر کرمان آبادانی این شهر را سرلوحه ی کار خود قرار داده بود و بناهای عام ‌المنفعه بسیاری همچون بازار، حمام، مسجد، قنات، کاروانسرا و آب انبار در زمان حکومت او در کرمان ساخته شدند که امروزه با نام مجموعه وکیل شناخته می شوند. مجموعه وکیل در آبان 1353 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مجموعه مظفری

مجموعه مظفری در زمان حکومت امیر مبارزالدین، بنیانگذار آل مظفر، احداث گردید و از بازار مظفری (میوه فروشی، آجیل فروشی، عطاری، البسه فروشی و خرازی)، تکیه و مسجد جامع کرمان تشکیل شده است.

مجموعه ابراهیم خان

مجموعه ابراهیم خان در ضلع شمالی مجموعه گنجعلی خان قرار دارد و در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار توسط ابراهیم خان ظهیرالدوله، حاکم وقت کرمان، احداث گردید. مجموعه ابراهیم خان شامل بازار، مدرسه، آب انبار و حمام می شود و در فروردین ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

بازار سردار (پارچه فروشی و لباس فروشی)، بازار قلعه محمود، بازار میدان قلعه (لحاف‌دوزی، پشتی‌دوزی، قالی‌فروشی، خواروبار فروشی)، بازار مسگری، بازار زرگری و بازار کفاش ها دیگر بازار های موجود در بازار بزرگ کرمان هستند که بازدید از هرکدام از آنها شما را به سفری در دل تاریخ می برد و با زندگی پیشینیانمان آشنا می سازد.