خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛هاستل ها به عنوان یکی از مهمترین اقامتگاه‌های ارزان که به عنوان خوابگاهی برای معاشرت در کشورهای مختلف ساخته شده‌اند. بیشتر مشتریان یا مهمانان این خوابگاه‌ها افرادی هستند که با کوله پشتی سفر می‌کنند به دنبال یک مکان ارزان قیمت هستند یا در پی تعامل با اهالی سفر از دیگر کشورها می‌گردند. بر اساس آمار کنفدراسیون سفر WYSE ، سالانه ۴۵ میلیون سفر با کوله پشتی انجام می‌شود که متوسط هزینه هر سفر در سال ۲۰۱۷ حدود ۴۰۰۰ دلار است. جنوب شرقی آسیا یکی از محبوب‌ترین نقاط برای چنین مسافرانی است به خصوص تایلند.

اما این هاستل ها در پی شیوع ویروس کرونا در امان نبودند و خیلی از آنها برای مدت‌ها تعطیل بوده‌اند به خصوص هاستل های کوچک‌تری که دارای تخت‌هایی با فاصله‌های کم بودند. این بدان معناست که گردانندگان این خوابگاه‌ها درست مانند هتلداران، باید با تجدید نظر در فعالیت‌ها، خود را برای جهان واکسن پس از کووید ۱۹ آماده کنند.

پس از باز شدن هاستل ها و رعایت بسیاری از مسائل بهداشتی در آنها، رسانه‌های خارجی فاصله گذاری اجتماعی یا محدودیت در پذیرش مسافر در این خوابگاه‌ها را شبیه به پوشیدن لباس برفی در سواحل میامی دانستند! چون اصل اقامت در هاستل ها داشتن روابط اجتماعی با افرادی است که تا به حال با آنها معاشرتی نداشته‌اید یا غذا پختن های دسته جمعی و شرکت در رویدادها در کنار هم بوده است.

هاستل ها با همه‌گیری کرونا سازگار می‌شوند

این رسانه‌ها به مردم اعلام کرده‌اند که بهترین سناریو این است که مردم از اشتیاق برای تعامل انسانی و تجربیات جدید بیرون بیایند. آنها پس از بیش از یک سال حبس شدن در خانه‌های خود، متوجه می‌شوند که دنیای بدون ماجراجویی و ملاقات با افراد جدید تغییر کرده است و به دنبال تجربیات سفرهای اجتماعی هستند چیزی که هاستل ها در آن تخصص دارند.

خوابگاه‌ها باید با دنیای پس از همه‌گیری کرونا سازگار شوند. مدیریت این مراکز باید در مورد ایمنی مهمانان تجدید نظر کنند و در فضاها تغییراتی ایجاد کنند تا سلامتی افراد در اولویت پذیرش آنها باشد. به عنوان مثال ممکن است مسافران بخواهند که در طول روز در یک مکان مشترک بزرگ با مهمانان معاشرت کنند، اما ترجیح می‌دهند شب‌ها برای خواب به یک اتاق خصوصی بروند. یا اینکه در وعده‌های غذایی دسته جمعی و فضاهای آشپزی عمومی تجدید نظر کنند و در عوض، غذای بیرون را انتخاب کنند.

تلاش‌ها برای زنده ماندن خوابگاه‌ها متفاوت و زیاد است. یکی از این راه‌ها آن است که می‌توان گفت هاستل ها می‌توانند جایی برای قرنطینه مهمانانی باشند که مجبورند دو هفته اول سفر خود را در قرنطینه بگذرانند آنها توانسته‌اند به دلیل ارزانی هاستل ها نسبت به هتل‌ها این اماکن را به مهمانان خارجی اجاره بدهند.

آنها از تعداد مهمانان خود کم کرده یا تدابیری اندیشیده‌اند تا بتوانند به فعالیت شأن ادامه دهند. برخی از هاستل ها در رم اعلام کرده‌اند که بیش از سه نفر نمی‌توانند همزمان در آشپزخانه یا فضاهای بسته هاستل حضور داشته باشند.

هاستل ها در این مدت کارهای دیگری نیز انجام دادند به عنوان مثال اقدام به برگزاری کلاس از طریق رسانه‌های اجتماعی کردند پس از بازگشایی نیز با مهمانان خود ارتباط گرفتند و اعلام کردند که با چه شرایطی اقدام به بازگشایی کرده‌اند این اقدام در واقع تعاملی با مخاطبان و مسافران همیشگی خود بوده است.

هاستل هایی که به خوابگاه دانشجویی تبدیل شدند

روماس پولانسکی، دانشجوی ۲۳ ساله دانشگاه اسلواکی که در هلند مشغول به تحصیل بوده از جمله افرادی است که به زندگی در خوابگاه باز می‌گردند. او گفته که ترم گذشته سخت‌ترین دوران زندگی اش بود. او در خوابگاه خود به سر می‌برد و روز و شب درس می‌خواند. پس از اتمام امتحانات، وی قبل از سفر به آمستردام برای تعطیلات به آلمان سفر کرد تا با یکی از دوستانش دیدار کند. او قبلاً همیشه در خوابگاه‌ها اقامت داشته و گفته؛ به طور معمول، اگر به اتاقی بروم که ۱۲ یا ۱۴ نفر آنجا هستند، برایم خوب بود اما به دلیل شیوع ویروس، او می‌خواست یک گزینه امن تر پیدا کند.

تعدادی از این هاستل ها به دنبال اقامت‌های طولانی مدت هستند و از مسافران خود می‌خواهند که اگر برای کار یا تحصیل به این مراکز مراجعه می‌کنند به ازای مدت اقامت زیادی، تخفیف بگیرند حالا برخی از این هاستل ها کاربری خوابگاه محصلان و دانشجویان شده است.

او گفت: وقتی به هاستلی در نیمه شب مراجعه کرده در یکی از اتاق‌هایی که ۶ تخت داشته تنها یک نفر بود و بسیاری از اتاق‌های دیگر نیز خالی بودند به همین دلیل کارکنان هاستل من را به اتاقی هدایت کردند که با وجود تخت‌های بسیار جز من کسی دیگری نبود.

تشویق برای اقامت زیاد و ارزان‌تر از همیشه

ارائه کارت هدیه و یا حذف ارزش افزوده در مدت زمان طولانی برای اقامت در هاستل ها در نظر گرفته شده است. همچنین اگر مسافران زودتر از موعد اقدام به پرداخت هزینه اقامت کنند از تخفیف‌های خوبی برخوردار خواهند شد.

مهمانان هاستل ها تشویق می‌شوند که با نصب پلتفرم یا اپلیکیشن‌هایی از پشت میزشان غذا سفارش دهند و همانجا پولش را پرداخت کنند یا اینکه منوی دیجیتالی را با استفاده از آن ببینند در واقع فرایند دیجیتالی شدن بسیار از این تعاملات در هاستل ها افزایش پیدا کرده است. آنها رویدادهای خود را مدیریت شده و با رعایت فاصله گذاری اجتماعی انجام می‌دهند به عنوان مثال فضای باز بیشتری را در اختیار مهمانان قرار داده یا رویدادها را تکرار می‌کنند تا افراد کمتری در هر رویداد حضور داشته باشند اما بتوانند همگی انها از آن رویداد استفاهد کنند به عنوان مثال اگر هر روز در یک سانس فیلمی در فضای عمومی هاستل پخش می‌شد در حال حاضر این فیلم‌ها در چندین سانس با حضور تعداد کمتری از افراد حاضر در هاستل پخش می‌شود.

کارکنان در فاصله یک و نیم متری از مهمانان قرار دارند. از پرداخت پول نقد تا حد ممکن خودداری کرده و استفاده از کارت اعتباری را در اولویت قرار می‌دهند. در فضاهای بسته مانند آشپزخانه‌های مشترک باید افراد از ماسک استفاده کنند.

پذیرش در رستوران‌ها هنوز با فاصله انجام می‌شود و ساعت کار آنها متفاوت از قبل شده است به عنوان مثال ساعت صبحانه در هاستل ها طولانی‌تر از قبل است تا افراد بتوانند در فاصله زمانی بیشتری به رستوران رفته و از ازدحام جلوگیری شود.

برخی از هاستل ها اعلام کرده‌اند که تنها اتاق‌های دارای دوش و سرویس بهداشتی اختصاصی را برای مهمانان خود باز می‌کنند. در همین اتاق‌ها نیز به صورت محدود افرادی که با هم نیستند پذیرش می‌شوند به عنوان مثال در اتاق‌های چهار تخته از دو نفر پذیرش می‌شود.

نظافت اضافه بر قبل وجود دارد و ژل های ضد عفونی کننده در همه مناطق و اتاق‌ها و سرویس‌های بهداشتی وجود دارد همچنین صابون در همه اتاق‌ها به صورت رایگان گذاشته خواهد شد. استفاده از ماسک در اماکن عمومی اجباری نیست.

با ظرفیت کامل اتاق‌ها را پر نمی‌کنیم

مدیر یکی از هاستل های مشترک در کشور هند گفته است که خوابگاه‌ها همیشه در زندگی اجتماعی مسافران بسیار مهم بوده‌اند. اتاق‌های مشترک ما همیشه با در نظر گرفتن اتاق‌های نشیمن درخانه طراحی شده‌اند. پس از بازگشایی هاستل ها در این دوران ما بیشتر از قبل به مسائل ایمنی و سلامت توجه خواهیم کرد. ضد عفونی ها را منظم تر و بیشتر کرده و پرداخت‌ها و رزروها به صورت دیجیتالی انجام می‌شود. این را هم در نظر می‌گیریم که مثل قبل با ظرفیت کامل پذیرش انجام نمی‌دهیم.

مدیرعامل یکی از کروه‌های هاستلی نیز گفته است که ما نظارت مستمر بر سلامت کلیه کارکنان و مهمانان خود را داریم. بسته‌های ایمنی به مسافران از جمله دستکش و مواد ضدعفونی کننده داده می‌شود و استفاده از آنها را اجبار کرده‌ایم. همچنین ما مسافران خود را در هاستل بیمه درمانی کرده‌ایم.

مدیر یکی دیگر از این کروه‌های هاستلی گفته است که ما اجازه نمی‌دهیم افراد به صورت مشترک وارد آشپزخانه‌های عمومی هاستل شوند کارکنان ما همه کارهای مربوط به آنها را در آشپزخانه انجام خواهند داد. ما به مهمانان خود بیشتر مسیرهای طبیعت را پیشنهاد می‌کنیم تا آنها بیشتر پیاده روی کنند و مجبور نباشند از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند.

برخی از این خوابگاه‌ها تورهایی را تعریف کرده‌اند تا مسافران خود را جابه جا کنند. این اقدامی برای افزایش فعالیت‌های هاستل هاست. چون نمی‌توانند مسافر بیشتری بگیرند بنابراین راههای دیگری را برای درآمد بیشتر به مهمانان خود پیشنهاد می‌کنند. تورهای گروهی یکی از این پیشنهادات است که به خدمات برخی از هاستل ها در کشورها اضافه شده است.

منبع:خبرگزاری مهر

در نگاه اول فقط سازه‌های ۳۰، ۴۰ متری است که نگاه رهگذران را می‌دزد. سازه‌هایی سر به فلک کشیده که جرثقیل یا کرین تاور را به یادمان می‌اندازد. اینجا نخستین مجموعه بازی‌های هیجانی و ورزش‌های مهیج پایتخت است. ورزش و بازی‌هایی به شدت هیجان‌انگیز که آدرنالین خون را بالا می‌برد و یک تجربه به یادماندنی را برای ما باقی می‌گذارد. آدرنالین پارک بر بلندای شمال غربی تهران و در منطقه ۲ واقع شده ‌است.

برای آشنایی بیشتر با وسایل بازی این مجموعه خاص با «امیر بدری» مدیر آدرنالین پارک گفت‌وگو کردیم. در این گزارش هیجان‌انگیز با ما همراه باشید.

آدرنالین پارک نخستین شعبه پارک بازی و ورزش‌های هیجانی در پایتخت است. پرسش نخست از «امیر بدری» مدیر آدرنالین پارک را درباره علت نامگذاری این پارک به نام آدرنالین مطرح می‌کنیم. بدری می‌گوید: «انتخاب این نام بر این اساس است که حضور در این پارک و استفاده ازوسایل بازی و ورزشی باعث ترشح آدرنالین در بدن می‌شود.»

معمولاً در تماشای فیلم‌های ترسناک، پرش از صخره، مواجهه با خطر و عواملی از این دست در بدن ما به‌طور غیرارادی هورمون آدرنالین ترشح می‌شود و بعد از رفع خطر و بازگشت به شرایط عادی تا یک ساعت در خون باقی می‌ماند. «تجربه بازی‌ها و ورزش‌هایی که باعث ترشح آدرنالین در خون می‌شود، بسیار هیجان‌انگیز است.» ورزش‌های مهیج را بیشتر با بانجی جامپینگ می‌شناسیم. بانجی جامپینگ در مجموعه توچال، بوستان نهج‌البلاغه و بوستان ولایت هم مورد استفاده شهروندان قرار گرفته است. بدری می‌گوید: «در پارک آدرنالین مجموعه‌ای از ورزش‌های مختلف مهیج را کنار هم قرار دادیم. برای همین اسمی بهتر از آدرنالین پارک برای آن پیدا نکردیم.»

• دومین آدرنالین پارک در برج میلاد

بدری در ادامه صحبت‌هایش خبر خوش دیگری می‌دهد و می‌گوید: «دومین شعبه آدرنالین پارک در برج میلاد ۲ ماه آینده راه‌اندازی می‌شود. آدرنالین پارک در میدان بهرود، نخستین مجموعه آدرنالین پارک در ایران است که راه‌اندازی شده و مجموعه‌ای به این وسعت در کشور با گردهمایی ورزش‌های هیجان‌انگیز نداریم.»

آدرنالین پارک یا شهربازی؟ 

بازی‌های هیجان‌انگیز را در شهربازی تجربه کرده‌ایم. اما تفاوت پارک آدرنالین با شهربازی چیست؟ بدری در پاسخ می‌گوید: «آدرنالین پارک به‌عنوان یک مجموعه ورزشی فعالیت می‌کند. ورزش‌هایی که در پارک آدرنالین کنار هم جمع شده‌اند برای استفاده بیشتر افراد مناسب است. شهربازی یک مجموعه تفریحی است. این مهم‌ترین تفاوت شهربازی با آدرنالین پارک است. به‌عنوان مثال بانجی جامپینگ یا سوئینگ به‌عنوان یک رشته ورزشی شناخته شده‌است و نه فقط یک سرگرمی برای تفریح.»

• ضریب ایمنی: ۸

وسیله‌های ورزشی مختلفی در آدرنالین پارک میزبان شهروندانی است که می‌خواهد لذت ورزش و هیجان را با هم بچشند. بدری می‌گوید: «یکی از وسیله‌های هیجان‌انگیز ورزشی در آدرنالین پارم سوئینگ است. سوئینگ یا همان تاب، وسیله‌ای است که افراد وقتی سوار آن می‌شوند با کمربند به صندلی محکم قفل می‌شوند. کمربندی که ایمنی آنها را تضمین می‌کند و از چهار طرف بسته می‌شود. وسایل ورزشی مجموعه آدرنالین ضریب ایمنی ۸ دارد که در نوع خود بسیار ایمن به حساب می‌آید. ضریب ایمنی ۸، یعنی همه تجهیزات آن وسیله از یک پیچ تا اسکلت فلزی دستگاه می‌تواند ۸ برابر ظرفیت وزن را تحمل و مقاومت کند.»

• عکس سلفی از ارتفاع ۴۰ متری

اسم ورزش‌های هیجانی در ذهن ما با بانجی جامپینگ گره خورده‌است. بانجی جامپینگ آدرنالین پارک میدان بهرود، سازه‌ای است با ارتفاع ۶۰‌متر که پرش از ارتفاع ۴۰ متری آن انجام می‌شود. بدری در توضیح بیشتر می‌گوید: «از ارتفاع ۴۰ تا ۶۰ سازه‌ای ایمن ساخته‌شده تا علاقه‌مندان بتوانند در ارتفاع و شرایطی ایمن عکس بگیرند. بانجی جامپینگ هم امکان پرش از دو سمت را دارد.»

• تاب سواری در ارتفاع ۳۰ متری

ارتفاع سازه سوئینگ ۳۰‌متر است. هم تجربه پرش تک نفره و هم کابین با ظرفیت ۵ نفر را دارد. تا ۳۰‌متر بالا می‌رود و بعد رها می‌شود. نمونه این کار در کشورهای امریکا، کانادا، انگلستان، نیوزلند، چین، شیلی و سنگاپور نیز انجام شده است.

• پرش آزاد

پرش آزاد روی تشک بادی یا همان ایربگ است. بلندترین سکوی پرش با ارتفاع ۴۰‌متر اینجاست. امیر بدری، مدیر مجموعه آدرنالین پارک می‌گوید: «۳، ۶ و ۹ متری سکوی پرش نیاز به تمرین دارد. بخشی هم برای بچه‌هاست که آنها هم بتوانند استفاده‌کنند. سازه‌ای هم برای پرش آزاد روی تشک بادی(ایربگ) بچه‌هاست که سکوهای ۲ متری و ۴ متری دارد.»

• نردبان معلق

در آدرنالین پارک طناب‌های زیادی را خواهید دید که از سازه‌های آهنی آویزان شده‌است. بدری در توضیح می‌گوید: «فضای ادونچر» پارک هم اینجا فراهم شده که به معنای ورزش‌های طنابی است. یکسری طناب از سازه‌ها آویزان شده و مانند پل معلق است. نردبان‌های معلقی هم هست که از آن بالا می‌روند و هیجان را تجربه می‌کنند. دیواره سنگ‌نوردی معلق در ارتفاع ۹ متری است.»

• رکورددار بلندترین پرش دنیا

امیر بدری، مدیر آدرنالین پارک، از بدلکاران سینماست. می‌گوید: «این مجموعه خیلی به کار من یعنی بدلکاری سینما نزدیک است. رکورد بلندترین پرش در دنیا را دارم. در هلند از ۶۰ متری پرش آزاد روی ایربگ را انجام دادم.» او که بدلکاری در فیلم ۰۰۷ جیمز باند و رکورددار پرش روی ایربگ در دنیاست، تیر امسال به همراه افشین عراقی بدلکار حرفه‌ای، برای نخستین بار پرش بانجی جامپینگ را از ارتفاع ۲۸۰ متری برج میلاد، انجام دادند. بلندترین سکوی بانجی جامپینگ دنیا برج ماکائو با ارتفاع ۲۳۳‌متر بوده که برج میلاد تهران با ۲۸۰‌متر جای آن را گرفت. او طراحی سکانس‌های بدلکاری سریال نمایش خانگی «قورباغه» و «هم‌گناه» را نیز برعهده داشت.

پیشنهاد دیگر برای تجربه هیجان

اگر به دنبال تفریح و ورزش‌های مهیج هستید، بوستان نهج‌البلاغه هم می‌تواند انتخاب خوبی برای شما باشد. یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری بوستان نهج‌البلاغه که پای شهروندان زیادی را به این بوستان می‌کشاند، قدم زدن روی پل معلق آسمان به‌عنوان نخستین پل معلق کشور است که عرشه تخت دارد. پل معلق بوستان نهج‌البلاغه ۲۸۵‌متر طول، ۲‌متر عرض مفید و ۶۵‌متر از کف رودخانه ارتفاع دارد. از ظرفیت این پل نیز برای بازی‌های هیجان‌انگیز از جمله بانجی‌جامپینگ، راپل، سوئینگ و صعود استفاده شده‌است.

منبع:همشهری

شهرستان خواف در نوار مرز شرقی ایران و در ۲۵۰ کیلومتری جنوب غربی مشهد با جمعیتی افزون بر ۱۱۰ هزار نفر یکی از تاریخی‌ترین شهرستانهای استان خراسان رضوی محسوب می‌شود.

شهر نشتیفان شهرستان خواف محلی است که آسبادهای مشهور این شهرستان در آن قرار گرفته است و وجه تسمیه نشتیفان نیز این است که چون این منطقه در معرض “نیش توفان” های بسیار شدید بوده آن را چنین نامیده اند.
در واقع عبارت نشتیفان ترکیبی است از دو کلمه “نش” که محلی شده “نیش” و کنایه از نیش کژدم (عقرب) است که به وفور در این منطقه یافت می‌شود و “تیفان” که محلی شده واژه “توفان” و وزش شدید بادهای موسمی است که این منطقه را از دیگر مناطق ممتاز کرده است.
ساکنان این منطقه از روزگاران گذشته با تاسیس آسبادها از این جریانات هوایی بهره برداری کرده اند و نشتیفان شهری است قدیمی که دست کم در ۶ سده گذشته با همین نام خوانده می شده است.

آسباد در حقیقت ابزار آرد کردن گندم با استفاده از قدرت باد است و آسبادهای نشتیفان در شهرستان خواف استان خراسان رضوی از بزرگترین مجموعه‌های خشت، گل و چوبی تاریخی ایران و قدیمی‌ترین مجموعه آسباد جهان محسوب می‌شود که پیش از اسلام در این منطقه ساخته شده است.

این آسبادها  آمیزه ای از هنر، صنعت، فناوری، هوش و ذکاوت اجداد ایرانی و پدران ما هستند که به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری خاص در استان خراسان رضوی اگرچه اکنون به دلیل شیوع ویروس کرونا کمتر میزبان گردشگران هستند اما همچنان محققان، اساتید و دانشجویان علاقه مند و جویای دانش کهن به سراغ این آثار تاریخی اما کاربردی در روزگار جاری می‌روند.

آسباد، فناوری به کارگیری باد
در روزگار و مکانی که هیچ نیروی خاصی برای برطرف کردن نیازهای بشر وجود نداشته مهار باد و استفاده از آن برای آرد کردن گندم سبب افزایش کارایی نشتیفان شده است.

علت خلق آسبادها در نشتیفان وجود بادهای ۱۲۰ روزه است که ساکنان گذشته شهر نشتیفان با توجه به قدرت و شدت این باد نیاز به ایجاد آسباد را حس کردند و قرنها پیش در پی ساخت آن برآمدند.
به گفته تاریخ نگاری به نام “سون هدین” عمده ترین دلیل روی آوردن به ساخت آسبادها در خواف حاکمیت داشتن بادهای شمال در تمام طول سال و همچنین نبود آب بوده است.

واژه “آس” در فرهنگ معین چنین معنی شده است: “دو سنگ گرد و مسطح بر هم نهاده که سنگ فوقانی در میان، میلی آهنین دارد که از سوراخ میان سنگ زیرین گذشته و سنگ فوقانی به قوت دست آدمی، باد، آب، برق و یا بخار چرخش کرده و حبوبات و جز آن را خرد کند و آرد سازد”.
اما نبودن همیشگی باد و در اختیار نبودن آن در همه اوقات سال یک مشکل عمده در استفاده از آسبادها بوده است ولی مردمان گذشته نشتیفان برای برطرف کردن این مشکل در فصولی که باد کمی وجود داشته از رودخانه‌های جنوب نشتیفان که در آن مواقع از جریان آب برخوردار بوده‌اند به منظور به کارگیری آسیابهای آبی هم استفاده کرده‌اند که بقایای این آسیابهای آبی در نشتیفان قابل رویت است.

طرز کار آسبادها طبق تحقیقات علمی و نکاتی که در کتاب جغرافیای تاریخی ولایت زاوه ذکر شده است به این صورت است که چرخ و پرهای غول آسایی را که ۴۸ بال و ۳۲ پر و هشت درگاه دارد بر بام آسباد و در جهت وزش باد قرار می‌دهند.

اندام این چرخ و پر از خرپلی سنگین و محکم ساخته شده است. باد با عبور از دروازه‌ای بادگیر به زوایای درگاههای هشت‌گانه می‌رسد و چرخ و پر را به حرکت در می‌آورد. از حرکت چرخ و پر، نیرویی به تیر آسیاب منتقل می‌شود و چون سر دیگر به سنگ رویی آسیاب متصل است لاجرم سنگ هماهنگ با گردش تیر می ‌چرخد.
وقتی سنگ رویی بدین ترتیب به حرکت در می‌آید چوبی کوچک به نام لک لکی را با خود می‌جنباند و حرکت لک لکی باعث ارتعاش ناودانی چوبی می شود و به این ترتیب گندم از مخزن خود به وسیله این ناودان به شیار سنگها می‌رسد.
ناودان چوبی که “دول بره” نامیده می شود در حرکت افقی گندم را آهسته آهسته از مخزن گندم که به آن “پرخوی” گندم می گویند به حفره میانی سنگ هدایت می‌کند.
طبیعی است هر چه باد سریعتر بوزد سنگ، گردش سریعتری دارد و چون سنگ به سرعت بچرخد حرکت لک لکی و لرزش دول بره مقدار گندم زیادتری را به میان سنگها می‌برد.
به طور کلی می‌توان گفت آسباد نشتیفان، سیستمی است که درعین سادگی، دارای کارایی خوبی بوده و نیروهای طبیعی را بدون صرف هزینه به کار می‌گرفته و در جهت فعالیت خود از آن بهره می‌برده است.
آسبادها در مقایسه با آسیابهای صنعتی کنونی، هیچ آلودگی نداشته اند و باعث بر هم خوردن نظم و چرخه طبیعت نیز نمی‌شدند و این همان نکته‌ای است که باید در زندگی بشر مدرن کمی مورد تامل قرار گیرد.

تلاش برای ثبت جهانی پرونده آسبادها

مدیر پایگاه میراث‌ فرهنگی آسبادهای ایران گفت: تاکنون در ایران ۵۰۷ آسباد در استان‌های خراسان رضوی، خراسان‌ جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد شناسایی شده است که در مراحل ماندگاری مختلف هستند.

محمد رکنی افزود: از این تعداد آسباد شناسایی شده ۱۷۸ مورد تخریب شده و بقایای آن باقی مانده است و در مجموع هم اکنون ۳۲۹ آسباد در کشور موجود است.

وی با اشاره به تلاش برای ثبت جهانی آسبادهای ایران اظهار کرد: برای شماری از آسبادهای دارای شرایط شماره موقت ثبت جهانی دریافت کرده ایم اما برای قرار گرفتن در فهرست جهانی باید مقرراتی را رعایت کنند که در این زمینه تلاش‌های مضاعفی در حوزه معاونت میراث‌ فرهنگی  صورت گرفته است.

مدیر پایگاه میراث‌ فرهنگی آسبادهای ایران گفت: پرونده ثبت آسبادهای ایران متشکل از اطلاعات تمامی آسبادهای دارای شرایط هم اکنون در حال تهیه و تکمیل است.

رکنی افزود: از جمله اقدامات انجام شده برای حفظ آسبادها و دانش استفاده از آنها این است که شماری از افرادی که دارای دانش کار با این بناها بوده‌اند به عنوان میراث زنده بشری ثبت ملی شده‌اند و همچنین به حرفه‌های مرتبط با کار آسبادها از جمله درودگری و آهنگری در کنار آسبادها توجه شده است.

تکمیل اطلس پراکندگی آسبادهای خراسان رضوی

مدیر پایگاه میراث‌ فرهنگی آسبادهای ایران به تهیه اطلس پراکندگی آسبادهای ایران اشاره کرد و گفت: این اقدام با توجه به پراکندگی گندم و جو در مناطق مختلف و مکان آسبادها در حال انجام است تا به این ترتیب شمایی کلی از دارایی‌های موجود در این زمینه برای تسهیل در ثبت جهانی این رشته آثار داشته باشیم.

رکنی افزود: خوشبختانه اطلس پراکندگی آسبادهای خراسان رضوی به عنوان یکی از مهمترین استانهای دارای آسباد تهیه و تدوین شده است و برای سایر استانهای زیر مجموعه نیز باید تکمیل شود.

وی ادامه داد:گندم به عنوان مادر غلات با مناطق مختلف خراسان رضوی سازگار شده و بر فرهنگ مردم مناطق مختلف استان نیز تاثیرگذار بوده است  به همین دلیل در موزه گندم که در آسبادهای نشتیفان راه‌اندازی شده، با مستندسازی بخشی از فرهنگ، آداب و رسوم گندمکاری و انواع گندم برای مخاطبان به نمایش گذاشته شده است.

بیش از نیمی از  آسبادهای خراسان در نشتیفان

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خواف در این زمینه به خبرنگار ایرنا افزود: در خراسان رضوی ۲۰۱ آسباد شناسایی شده است.

محمود باعقیده گفت: هم اکنون در شهرستانهایی مانند تربت حیدریه و تایباد هم تعداد معدودی آسباد وجود دارد و بقایای یک آسباد هم در شهرستان کلات کشف شده است اما در حال حاضر ۱۲۱ آسباد در شهر نشتیفان خواف شناسایی و موجود است.

رییس میراث فرهنگی خواف گفت: تاکنون ۹۸ بنای آسباد در این شهر مرمت شده و در حال حاضر این تعداد بنای سالم آسباد موجود است و ۲۳ آسباد نیز هنوز مرمت نشده‌ است که با توجه به اجرای روند پنج ساله مرمت و احیای آسبادها و طبق برنامه‌ریزی انجام شده به احتمال زیاد امسال مرمت این شمار که در حال حاضر غیرفعال هستند انجام می‌شود.

باعقیده افزود: در حال حاضر از مجموع آسبادهای شهرستان خواف هشت آسباد فعال و درحال آرد کردن گندم هستند.

مرمت آسبادها به عنوان حفظ سرمایه‌های تاریخی

رییس میراث فرهنگی خواف گفت:  یک آسباد دارای ۲ قسمت است اول قسمت خشت و گل به عنوان مصالح اصلی و معماری بنا و دوم هم قسمت پره، چوب، سنگ و ابزار آرد کردن گندم بنابر این مرمت و بازسازی در هر بخش به صورت جداگانه قابل تعریف است.

با عقیده با بیان این که خوشبختانه آسبادهای نشتیفان به عنوان آثار تاریخی در مرحله ثبت جهانی دارای ردیف اعتباری هستند افزود: مرمت آسبادی که قسمت معماری آن آماده باشد و فقط در قسمت چوب و سنگ مشکل داشته باشد به حداقل ۴۰۰ میلیون ریال بودجه نیاز دارد و در صورتی که معماری بنا نیازمند مرمت باشد نیز حدود ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار نیاز است.

وی بدون اشاره به میزان اعتبارات مرمتی امسال در این بخش اظهار کرد: آسبادی که ۲۰ درصد بنای آن باقی مانده باشد بیش از ۸۰۰ میلیون ریال اعتبار نیاز دارد.

رییس میراث فرهنگی خواف گفت: اعتبارات پایگاههای بناهای تاریخی از مهر ماه به بعد ابلاغ می‌شود که البته زمان خوبی برای اجرای پروژه از نظر آب و هوایی برای بناهای تاریخی اینچنین محسوب می‌شود.

باعقیده افزود: مرمت این بناهای ارزشمند کهن، ارزشی به مراتب بیشتر از امکان محاسبه اعتباری دارد و اثری که مرمت آنها نیز دارد به نوعی موجب حفظ سرمایه‌های تاریخی و فرهنگی کشور و منطقه می‌ شود.

تهدید جدی توسعه شهری و روستایی

رییس میراث فرهنگی خواف  از مهمترین چالشها و تهدیدات موجود برای این بناهای فنی و صنعتی کهن را رشد فضای شهری و روستایی که از آن تحت عنوان توسعه شهری و روستایی نام می‌برند یاد کرد.

با عقیده افزود: مشکل اصلی حفظ حریم آسبادهاست و البته توسعه فضاهای شهر و روستا هم امری طبیعی است اما آثار و پیامدهای فراوانی برای این بناهای کهن دارد.

وی تاکید کرد: هم اکنون همه آسبادهای شهرستان در فهرست آثار ملی ثبت هستند و هر گونه تعرض و خدشه وارد کردن به آنها خلاف قانون است و پیامد قانونی در پی دارد اما بعضی وقتها نزدیک شدن فضای زیست انسانها به این بناهاست که مشکل آفرین می‌شود و باید حریم تک تک این آسبادها مشخص شود که البته کاری زمان بر است.

مراحل نهایی تهیه پرونده ثبت جهانی

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خواف گفت: کارگروه ثبت جهانی آسبادهای ایران در موزه بزرگ خراسان مستقر است و در مجموع هشت فصل تحقیق باید آماده شود که مراحل پایانی را طی کند.

با عقیده افزود: احتمالا تا اواخر شهریور ۱۴۰۰ پرونده ابتدایی تکمیل و برای پیشنهاد ثبت ملی به یونسکو ارسال خواهد شد و با توجه به وجود این ابزار در کشور افغانستان و البته یکی بودن تاریخ ۲ کشور، ثبت جهانی آسبادها برای هر ۲ کشور به صورت یک جا انجام می‌شود اما آسبادهای ایران با محوریت آسبادهای نشتیفان در خواف ثبت می‌شوند.

ضرورت حفاظت کالبدی آسبادها

مدیر کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی نیز گفت: توجه به موضوع حفاظت کالبدی و ساختاری آسبادها و بهره‌برداری بهینه از این آثار از مهمترین اقداماتی است که با امضای چندین تفاهمنامه با دستگاههای متولی در صدد تحقق آن هستیم.

سید جواد موسوی گفت: در این راستا اخیرا با امضای تفاهمنامه سه‌جانبه بین این اداره کل، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌ طبیعی استان و پایگاه میراث‌ فرهنگی آسبادهای ایران، یک گام رو به جلو در مسیر ثبت‌ جهانی آسبادهای نشتیفان خواف برداشته شد.

وی اضافه کرد: در حوزه میراث‌ فرهنگی و گردشگری کشاورزی بیشتر به ابزارها توجه شده است و حال آن که باید به فرهنگ و میراث‌ کشاورزی توجه بیشتری شود و میراث کشاورزی فرصتی برای توسعه گردشگری استان است.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: برخی مقدمات برای بهره‌مندی از این ظرفیت در قالب ایجاد “موزه گندم” در شهر نشتیفان خواف فراهم شده است که گردشگران و علاقه‌مندان را با بخشی از میراث کشاورزی منطقه آشنا می‌کند.

موسوی با اشاره به برخی از میراث‌ کشاورزی خراسان رضوی افزود: پژوهش، مطالعه، ثبت و استفاده کاربردی از این میراث نیازمند همکاری همه‌جانبه دستگاه‌هاست و باید همه دستگاه‌ها کمک کنند تا از این میراث ازرشمند بهره برداری اقتصادی صورت گیرد.

منبع:ایرنا

افسانه خان‌خاتون

خان‌خاتون در منطقه ابارق برای مردم این خطه، سرشار از داستان‌هاست؛ دشت وسیعی که فرصت مغتنمی برای اشرار بود و سختی زندگی در آن تقریبا بیشتر روستاها را خالی از سکنه کرده بود. آخرین خاطره تلخی که اهالی از آن حرف می‌زنند اقدام تروریستی و ظالمانه عبدالمالک ریگی در این منطقه است؛ درست در نقطه‌ای که قرار است کارخانه جدید ایجاد شود. این انتخاب موجب شده مسئولان استان به سرمایه‌گذار این طرح و مالک کارخانه معدن فعلی نگاه دیگری داشته باشند: او می‌تواند این منطقه را نجات دهد.

مشکل کجاست؟

حالا اما گروهی از فعالان محیط‌زیست و اجتماعی این استان می‌گویند کمیت توسعه‌ای که «منجی» می‌خواهد آن را ایجاد کند، لنگ می‌زند و در آینده‌ای نه‌چندان دور قنات‌های این منطقه ممنوعه را خشک می‌کند تا نه‌فقط همه تلاش‌ها نقش بر آب شوند، بلکه خشکی مضاعف در این استان پرتنش آبی، مهاجرت از روستاهای ابارق و تهرود را هم دوباره با شتاب دوچندان مواجه خواهد کرد. یک کارشناس جغرافیا و از فعالان بومی این منطقه به همشهری ‌می‌گوید: آب این منطقه شامل روستاهای دهستان ابارق و تهرود از چشمه چوچون تهرود تامین می‌شد که در گذشته ۶۰۰ لیتر بر ثانیه حجم داشت و در بین ۲۰ پارچه روستا تقسیم می‌شد. در دهه ۶۰ با حفر چاه عمیقی در بالادست، آب این چشمه به ۲۰ لیتر در ثانیه رسید و اهالی روستاها با ۷۰۰ هکتار درخت مثمر پسته بی‌آب ماندند. از سال ۸۵ همه اهالی پیگیر دریافت حق سهم خود از آب چاه هستند، اما تا این لحظه هیچ نتیجه‌ای نگرفته‌اند.

سمیه ذهاب ناظوری با اشاره به مهاجرت گسترده اهالی روستاهای منطقه می‌افزاید: مسئولان با این استدلال که قنات‌های پایین‌دست ثبت جهانی هستند، سهم اهالی را نمی‌دادند و حالا در فاصله ۱۵ کیلومتری قنوات مجوز حفر چاهی برای یک کارخانه به عمق ۱۸۰ متر صادر شده است. وی ادامه می‌دهد: در پیگیری‌های مکرر از اداره کل محیط‌زیست استان خواستیم طرح ارزیابی اثرات محیط‌زیستی ساخت کارخانه جدید را برای مطالعه در اختیار کارشناسان و فعالان محیط‌زیست قرار دهند، اما امتناع کردند. فقط در پاسخ می‌گویند همه‌چیز قانونی است. اگر قانونی است، چرا از ارائه مدارک اجتناب دارند؟ این حق همه شهروندان است و براساس قانون هم این نهاد موظف است نتایج مطالعات را در اختیار عموم قرار دهد. از سوی دیگر، گزارش‌های زیادی از مسمومیت کارگران با سرب بالا، ابتلا به بیماری‌های تنفسی و مانند آن درباره این معدن و کارخانه وجود دارد که اتفاقا هیچ‌کدام بررسی نمی‌شود.

همه‌چیز قانونی است

مسئولان کرمان به جز گفتن اینکه همه‌چیز قانونی است، توضیح بیشتری نمی‌دهند. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست کرمان درباره این کارخانه به همشهری می‌گوید: هر واحد صنعتی حتما آلایندگی‌ها و آسیب‌هایی به محیط پیرامونش وارد می‌کند، اما ما برای آن استانداردهایی داریم و معیار سنجش، همین استانداردهاست. مرجان شاکری با بیان این که معدن روی در محدوده تحت مدیریت این اداره نیست بلکه کارخانه شمش در محدوده است که همه پایش‌های آن درست و به‌موقع انجام می‌شود، می‌افزاید: برای توسعه کارخانه جدید، استعلام‌های مربوطه گرفته و ارزیابی محیط‌زیستی انجام شده و جمع‌بندی کارشناسی آن را تأیید کرده است. سازمان صنعت، معدن و تجارت کرمان هم پاسخی بیش از آنچه مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان می‌دهد، ندارد.

علیرضا ابوالحسنی، مدیر روابط‌عمومی این سازمان به همشهری می‌گوید: همه مجوزها براساس قانون اعطا شده و جنجال‌هایی که درباره این سرمایه‌گذار می‌شود، بی‌اساس است. او حاضر شده سرمایه‌اش را به منطقه‌ای بیاورد که کمتر کسی حتی جرأت پاگذاشتن به آن را داشت. به جای همراهی نباید سنگ جلوی پایش انداخت.

ما گلایه داریم

با همه اینها اما کارگران مجموعه حتی از شرایط کار در معدن و کارخانه راضی نیستند. دوست دارند حرفشان را بزنند، اما واهمه دارند. می‌گویند بلافاصله با هر اعتراض یا نشر خبر و عکسی به گروه‌ها و کانال‌ها در شبکه‌های اجتماعی تهدید یا به پلیس فتا احضار می‌شوند. اما پس از اطمینان از محفوظ‌ماندن هویتشان، با ما صحبت می‌کنند. یکی از این کارگران می‌گوید: برای ما در حقوق و بیمه سختی کار رد نمی‌شود. امکانات کافی نداریم و میان آن‌همه گردوغبار روزی یک ماسک برای تمام ساعت کار به ما داده می‌شود. حتی همیشه ماسک ان ۹۵ نیست، بلکه بیشتر اوقات ماسک معمولی داریم. وضعیت در سایر امکانات هم اینطور است و حتی تغذیه نداریم. متأسفانه به نام اشتغال و این که منطقه فقیر است فکر می‌کنند ما باید به هر نوع کارکردنی رضایت دهیم. او ادامه می‌دهد: در صورت اعتراض یا اگر حرفی در فضای عمومی و شبکه‌های اجتماعی زده شود، سر و کارمان با نهادهای رسمی است؛ این انصاف نیست.

بی‌دریغ کار کردم

گفته‌های کارگران و نگرانی‌های فعالان محیط‌زیست مباحثی است که مالک فعلی کارخانه و معدن و همچنین سرمایه‌گذار کارخانه جدید آن را به تمامی رد می‌کند. سرمایه‌گذار طرحی که حفر چاهش محل بحث و منازعه است یکی از خوشنام‌ترین کارآفرینان استان است که دستی هم در امور خیریه مانند آزادکردن زندانیان دارد. موفقیت او در کارآفرینی و کسب عنوان کارآفرین برتر کشور برای ۲ سال پیاپی، مسئولان کرمان را به موفقیت در سرمایه‌گذاری‌هایش بسیار امیدوار کرده است؛ به‌ویژه سرمایه‌ای که روانه یکی از محروم‌ترین مناطق کرمان می‌شود. او درباره انتقادهایی که به مجموعه‌اش می‌شود، می‌گوید: به یقین می‌گویم که درباره ایمنی کار حساس هستم و همه امکانات و تجهیزات نه در حد معمول، بلکه به نهایت مطلوب در اختیار کارکنان قرار دارد. بابک اسماعیلی معتقد است افراد ناراضی از کارکنان مجموعه او نیستند، بلکه به دلایلی که منفعت آنها را تهدید می‌کند شروع به شایعه‌پراکنی و سنگ‌اندازی کرده‌اند. او توضیح می‌دهد: ۱۳ سال معدن روی و ۴ سال کارخانه شمش در این منطقه فعال است. مجموعه ما مجموعه‌ای هزار نفری است که فقط ۴۰۰ شغل در معدن وجود دارد. من فکر می‌کنم این تحول قابل اعتنایی در اقتصاد این منطقه است.

او درباره چاهی که هجمه زیادی روی آن ایجاد شده هم چند نکته مطرح می‌کند و می‌گوید: برداشت آب صنعتی از پساب کشاورزی خواهد بود و آب چاه فقط برای مصرف آشامیدنی و بهداشتی کارکنان است.  از سوی دیگر این مجوز توسط دستگاه‌های متولی صادر شده و بنابراین همه بررسی‌های کارشناسی را دارد. با نصب کنتور بر چاه هم طبیعتا ما نمی‌توانیم قطره‌ای اضافه برداشت کنیم. این منطقه، منطقه‌ای بسیار محروم است. زمانی که ما سرمایه‌گذاری را شروع کردیم تقریبا روستاها خالی از سکنه بود، اما به مرور با افزایش شغل در منطقه و گردش اقتصادی، مهاجرت معکوس شکل گرفت.

وزیر کلنگش را زده، پس خوب است

در میان همه مخالفت‌های کارشناسی و موافقت‌های دولتی اما این طرح حامیان مردمی‌ای هم دارد. دهیار روستای دارزین در چند کیلومتری این محدوده صنعتی از حامیان سخت اجرای کارخانه جدید است.  مریم علی‌رمضانی به همشهری می‌گوید: ما سواد بررسی و تشخیص درست و غلط موضوع را نداریم، اما همه مجوزها از سوی دستگاه‌های دولتی داده شده است. آنچه برای ما اهمیت دارد، افزایش اشتغال منطقه است. وضعیت معیشت مردم اینجا بسیار بحرانی است. چرا نباید از سرمایه‌گذاری در منطقه‌مان استقبال کنیم؟ او می‌افزاید: این طرح با حضور ۲ وزیر یعنی وزیر صنعت و معدن و وزیر اطلاعات کلنگ خورد. آیا مرجعی بالاتر از دولت داریم؟ مجوز حفر چاه هم از سوی دولت داده شده است. بنابراین بررسی‌های کارشناسی هم انجام شده و ما همین‌قدر می‌دانیم که آب چاه قرار است به مصرف آشامیدنی در کارخانه برسد و این جنجال‌ها بی‌دلیل است.

صدور مجوز صحت دارد

براساس مجوز حفر چاه که از سوی شرکت آب منطقه‌ای و در این محدوده که به استناد نامه کارخانه شمش روی و به‌منظور تامین آب آشامیدنی و بهداشتی صادر شده و در اختیار همشهری قرار گرفته، میزان آب مجاز قابل برداشت از این چاه، ۲۵ مترمکعب در شبانه‌روز و ۹۱۲۵ مترمکعب در سال است؛ عددی که نگران‌کننده به‌نظر می‌رسد. گرچه سرمایه‌گذار طرح می‌گوید: ۱۵۰ متر چاه حفر شد و چون به آب نرسیدیم ۳۰متر دیگر حفر شد. بنابراین بیشتر نگرانی‌ها نسبت به چیزی است که اصلا وجود خارجی ندارد.

آب‌دهی چاه بیش از قنات‌ها

موضوع کم‌آبی دقیقا همان مسئله‌ای است که همه را نگران کرده. کارشناس محیط‌زیست و منابع آبی کشور درباره حفر این چاه به همشهری می‌گوید: بیش از ۹ هزار مترمکعب آب‌دهی در سال از آب‌دهی برخی از قنات‌های موجود در منطقه هم بیشتر و این دقیقا همان نقطه نگران‌کننده است. محمد درویش با بیان اینکه ساخت این چاه، قنات‌ها را خشک می‌کند و باغ‌ها را از بین می‌برد و علاوه بر خسارت جبران‌ناپذیر طبیعی باغشهر و مجموعه جهانی بم را به خطر می‌اندازد، می‌افزاید: سؤالی که مسئولان استان و سرمایه‌گذار طرح باید به آن پاسخ دهد، این است که چرا این مجموعه در شهرک صنعتی بم ایجاد نمی‌شود؟ هزینه‌های سرمایه‌گذاری در شهرک صنعتی به‌مراتب کمتر، زیرساخت‌ها مهیاتر و از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر است. چه اصراری وجود دارد که حتما به نام ایجاد اشتغال، یک ثروت ملی را از بین ببریم؟

***

آنچه محمد درویش می‌گوید، دوراهی پیشرفت و اشتغال، فرهنگ و تمدن و محیط‌زیست است. اما گویی نگاهی کوتاه‌مدت فقط می‌تواند چنین دوراهی‌ای را ترسیم کند. بدون آب نه فقط آبادانی و توسعه‌ای در کار نیست، بلکه این‌بار پیشینه و هویت منطقه هم نشانه گرفته شده است. شاید استفاده از روش‌های علمی‌تر، روی‌آوردن به صنایع سبز و پایدار مانند اقتصاد مبتنی بر گردشگری و میراث تاریخی یکی از این راهکارها باشد.

منبع:همشهری