چشمه علی یکی از تفرج‌گاه‌های شهر دامغان است که از آب و هوایی خنک و مناظری چشم نواز برخوردار است که نام اصلی آن بنا به نوشته مورخین علی بولاغ است در شمال غربی دامغان و در مسیر راه دامغان ـ کیاسر ـ ساری و به فاصله 32 کیلومتری از دامغان قرار گرفته است.

چشمه علی دامغان که در تاریخ نام آن علی بولاغ نیز گفته شده، در شمال غربی دامغان و در فاصله 32 کیلومتری این شهر قرار دارد. در اطراف این چشمه باغات زیبا و سرسبزی وجود دارد که از آب چشمه علی آبیاری می‌شوند.

چشمه علی دارای دو دریاچه است که یکی در شمال و دیگری در جنوب عمارت فتحعلی شاه قرار دارد. قسمت اعظم آب چشمه از دریاچه شمالی خارج می‌شود.

ساختمان مجموعه چشمه علی که توسط فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است. درسمت شمالی و در داخل دریاچه قرار دارد. به فاصله قریب پانصد متر از تپه های آبده، ساختمانی است دو طبقه و دارای ایوان محصور در آب است. طبقه فوقانی و تحتانی از دو طرف باز است و هر کس در آن بنشیند دو طرف دریاچه را می‌ببیند.

در تاریخ آمده است چون فتحعلی شاه قاجار در مولود خانه دامغان دیده به جهان گشود پس از رسیدن به سلطنت، به دلیل علاقه زیادی که به محل تولد خود داشت دستور ساخت این عمارت را داد.

این باغ شامل مجموعه‎هایی چون: مسجد و حمام (جبهه غربی دریاچه و نزدیک به عمارت فتحعلیشاهی)، باغ، استخر، کوشک فتحعلی‌شاهی و … می‎باشد.

فتحعلی شاه دستور داد مسجدی در کنار چشمه بسازند و وقف نامه‌ای را برای چشمه علی بر دو سنگ حک و در مسجد نصب نمایند ولی به دلیل مخروبه شدن مسجد ، آثاری از آن باقی نمانده است.

بناهای موجود در باغ شامل عمارت قراول خانه با بنایی خشتی و دیگری نشیمن‎گاه شاهان قاجار که در دو طبقه (آجری) و دارای ایوان محصور است که منظر بسیار عالی از دریاچه و باغهای اطراف دارد.

این عمارت بر روی شالوده سنگی و در داخل یک دریاچه طبیعی قرار گرفته، که به دوره فتحعلیشاه قاجار مربوط می‎شود.

در اطراف دریاچه چشمه‌های زیادی است که از آنها آب خارج می شود و همین چشمه، آب شهر دامغان را تامین می‎کند.

با توجه به شواهد تاریخی در گذشته به دلیل وجود چندین مجرای آب در این باغ به آن عالی بولاغ یا هزارچشمه می‎گفتند.

که این چشمه به خاطر فشار بسیار قدرتمند آب زیرزمینی همواره حتی در فصول خشکسالی جریان داشته است.

چشمه علی علاوه بر مناظر و طبیعت زیبایش ، منبع تامین کننده آب شهرستان دامغان محسوب می‌شود. این چشمه در سال 1217 هجری قمری وقف امام زمان (عج) شده است. چشمه علی علاوه بر مکانی توریستی محلی مذهبی و مورد احترام مردم می‌باشد.

بنای تاریخی چشمه علی دامغان در سال 1348 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 830 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

ابوالفوارس جلال الدین شاه شجاع فرزند امیر مبارزالدین، از سلاطین آل مظفر و مشهورترین فرد از این خاندان در سال 733 قمری به دنیا آمد و در سال 786 درگذشت.

وی قبل از مرگ وصیت کرده بود که جسد وی را در زمین‌های مصلی و در جوار قبر شیخ محمود قطب‌الدین دفن کنند و سپس توسط امیراختیارالدین کرمانی جنازه را به مدینه برده در آنجا به خاک سپارند. پس از مرگ وی به دلیل اختلافاتی که بین جانشینان او به وجود آمد، وصیت او عملی نشد و در همان جا باقی ماند.

آرامگاه شاه شجاع مظفری بزرگ‌ترین قبر پادشاه آل مظفر است که در دامنه تخت ضرابی و در باختر تکیه هفت تنان قرار دارد. کریم خان زند سنگ بزرگی بر قبر او نهاده است.

در میان تمام شاهانی که در فارس سلطنت کرده‏‌اند تنها قبر شاه شجاع مظفری در شیراز معلوم و مشخص است و به همین جهت بود که انجمن آثار ملی بنایی بر قبر وی ساخت که در سال ۱۳۵۰ شمسی به اتمام رسید. این بنا از حیث معماری و اهمیت تاریخی واجد ارزش‌‏های ویژه است.

بعدها در زمان کریمخان زند و در سال ۱۱۹۲ قمری یکی از درباریان به نام میرزا محمدکرمانی متخلص به ظفر، که در دربار کریمخان زند صاحب مقام بود، در صدد ساختن بقعه‌ای روی قبر و تجدید بنای آرامگاه بر آمد ولی فرصت و زمینه لازم برای تحقق این امر فراهم نشد و چون سنگ قبر شاه شجاع را برده بودند، به دستور کریمخان سنگ تراشیده و مرغوبی روی قبر نصب شد و روی آن با خط نستعلیق عالی این عبارت در ۱۱ سطر نوشته شد:

• هوالحی الذی لا یموت. هذا مدفن السلطان العادل الباذل المرحوم المغفور شاه شجاع المظفری و وفاته فی سنه ست و ثمانین و سبعمائه من الهجریه کما قال العارف السالک شمس الدین محمد حافظ علیه الرحمه حیف از شاه شجاع و تجدید مزاره فی شهر ربیع الثانی ۱۱۹۲.

از سال ۱۳۳۸ شمسی توسط انجمن آثار ملی گنبدی از کاشی‌های فیروزه‌ای روی قبر ساخته شد که بر ۴ ستون استوار است و درون آن با کاشی، معرق کاری و تزیین شده است.

بنای آرامگاه روی یک صفه که سه پله از سطح زمین اختلاف ارتفاع دارد، بنا شده است و از چهار گوشه آن چهار ستون مایل با سنگ‌های سفید به گنبد آبی رنگ آن می‌رسد.

گنبد به وسیله کاربندی‌ها به ستون ها متصل شده است. ۴ کتیبه از اشعار شاه شجاع و حافظ نیز در درون گنبد و چهار کتیبه از اشعار حافظ که در مدح شاه شجاع سروده بود، در قسمت بیرونی گنبد و به خط نستعلیق بر روی کاشی نوشته شده است. بنا از حیث معماری و اهمیت تاریخی واجد ارزش های ویژه می‌باشد.

آرامگاه شاه شجاع در سال 1354 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 1169 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

او از خاندان قدیم مستوفیان قزوین است که نسبش با 14 پشت به حربن یزید ریاحی می‌رسد که در زمان معتصم عباسی در قزوین ساکن شده و دارای شغل دیوانی بوده اند.

بنای آرامگاه حمدالله مستوفی برج آجری کوچکی است متعلق به قرن هشتم قمری که پلان برج به صورت مربع توسط 4 فیل پوش، 8 ضلعی شده و با گنبد مخروطی پوشیده شده است.

محوطه آرامگاه 280 متر مربع است که تنها از این میزان 40 متر مربع به زیربنا اختصاص دارد. سردر آرامگاه با جمله لااله الاالله الملک الحق المبین و محمد رسول الله الصادق البار الامین تزیین شده، داخل بنا دارای کاشی فیروزه‌ای ساده و در زیر پایه‌های گنبد دور تا دور کتیبه‌ای است که سوره مبارکه هل اتی به خط نسخ گچبری و قسمت پایین دولنگه در ورودی آرامگاه نیز به صورت گل درهم و منبت کاری است.

از یک جفت در منبت کاری آرامگاه، یک لنگه آن از میان رفته و لنگه دیگر هم به موزه ایران باستان انتقال داده شده است و به جای آن اکنون درِ تازه ساختی و در بقعه کار گذاشته شده است.

نمای بنا آجری و مطابق سبک ایلخانی دارای بندهای مهری است، گنبد مخروطی نیز پیشتر آجری بوده که در دوره‌های بعد کاشیکاری شده است و مقرنس‌سازی دور تا دور دایره پایین گنبد تعمیر شده است.

گنبد و زیرسازی آن که از بناهای مجلل و زیبای عهد مغول است، با کتیبه‌ای از کاشی لاجوردی است که به خط نستعلیق چگونگی زندگانی حمدالله مستوفی ، نیاکان و تالیفات وی به اختصار بیان شده است.

این آرامگاه در محله پنبه ریسه در شرق میدانگاه میان امامزاده علی و آمنه خاتون شهر قزوین واقع شده است که به آن گنبد دراز نیز می‌گویند.

در قرن چهاردهم شمسی عده‌ای از مردم محله، دیواری دور محوطه بقعه که به صورت ویرانه‌ای درآمده بود، کشیدند و تعمیر مختصری در بقعه انجام دادند ولی در سال 1319 این بنای آرامگاهی تاریخی مرمت اساسی شد.

در ورودی محوطه در سمت جنوب غربی است و آرامگاه درمیان حیاط قرار دارد و شکل آن از کف حیاط به بالا مربع و قسمت بالاتر 8 ضلعی و بقیه تا زیر گلویی گرد، گنبد آن مخروطی شکل و همه بنا از آجر است که فاصله‌های آن بندکشی شده است.

درگوشه شمالی بقعه نیز دو اتاق و دو زیرزمین برای نگهبانان آرامگاه با حوض و آب انبار احداث شده است.

منبع:همشهری