«حمید مشتاقیان» در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا ضمن بیان این که سال 1401، اولین سال از سده جدید و یک اتفاق تاریخی مهم است، به بیان برنامه‌های نوروزی در این شهرستان پرداخت و گفت: جریان گردشگری کشور به دلیل شرایط بسیار نامساعد ایجا شده از ناحیه‌ی ویروس کرونا، ضربه خورده و قطع شده است.

وی اظهار کرد: وصل شدن مجدد جریان گردشگری حداقل پنج سال زمانی نیاز دارد و در این مسیر حریفان قدرتمندی در مقابل شهرستان ابرکوه قرار دارند لذا در چنین شرایطی پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی ابرکوه برای حفظ بسترها، اقدام به تولید محتوا کرده و کتاب راهنمای گردشگری «ابرکوه؛ ابرقو؛ خیلی دور؛ خیلی نزدیک» را تهیه و منتشر کرده است.

مشتاقیان با بیان این که شرایط پذیرش گردشگر، استراتژی و فضاهای گردشگری به علت شیوع کرونا تغییر کرده است، افزود: با توجه به این که واحدهای گردشگری باید خود را با شرایط جدید وفق دهند، بازدیدهای متعددی انجام و جلساتی نیز با مسئولین آن‌ها برگزار شده که حاصل آن اعلام آمادگی کامل تمامی این واحدها بوده است.

وی همچنین از اضافه شدن دو مجموعه «عمارت قجری» و «صبا» به واحدهای گردشگری شهرستان خبر داد و ابراز کرد: قرار است یکی از کمپ‌های استقبال از گردشگران در ورودی استان، در بوستان بهاران شهرستان واقع شود. ضمن این که 24 داوطلب راهنمای گردشگری نیز آموزش دیده و در 9 مرکز گردشگری مستقر می‌شوند.

این مسئول از هماهنگی‌های انجام شده با مسئولان مربوطه جهت تأمین روشنایی و آراستگی سطح شهرها و روستاها خبر داد و عنوان کرد: با توجه به فراهم بودن بسترها، اگر نتوانیم در شهرستان رویدادهای مختلف را با توجه به پتانسیل‌های فوق‌العاده‌ای که وجود دارد برگزار کنیم، قطعاً گردشگران، ابرکوه را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب نخواهند کرد.

منبع:ایسنا

«حمید مشتاقیان» در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: در جلسه ثبت آثار ملی کشور که در وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور برگزار شد، شیوه پخت شیرینی چنگال سیَن ابرقوئی، نحوه تهیه خورشت صغری خانم یا قیمه سبزی و اجرای مراسم سر سفره ای، به ثبت ملی رسیدند.

وی تصریح کرد: خورشت صغری خانم (قیمه سبزی) از جمله غذاهای بسیار خوشمزه و متعلق به بخش بهمن شهرستان ابرکوه است. طبخ این غذا بیشتر در روستای اردی(محله اردی فعلی در شهر مهردشت) و در مراسماتی که میهمانان زیادی داشته از جمله عروسی و عزاداری رایج بوده و غالباً زمان زیادی نیز صرف تهیه آن می‌شده است.

«حامد اکرمی» که خود احیاگر این غذای سنتی است نیز در گفت‌وگو با ایسنا گفت: بیش از یک قرن پیش، خانمی مشهور به کربلایی خانم، در محله اردی برای مراسمات مختلف غذایی به نام قیمه سبزی تهیه می‌کرد ولی با توجه به سخت و طولانی بودن مراحل تهیه، خانم دیگری به نام حاجیه صغری دهستانی هم به او کمک می کرد که مهارت خاصی در این کار داشت و بر همین اساس این غذا به نام «خورشت صغری خانم» مشهور شد.

این محقق ابرکوهی در ادامه افزود: «چنگال سییَن» اصلی‎‎ترین شرینی نوروزی ابرکوه بود که تهیه آن از اوایل اسفند هر سال آغاز می شد. در تهیه این شیرینی گندم هایی را که از چند روز قبل برای جوانه زدن در آب قرار داده بودند، در آفتاب بر روی پارچه ای پهن می کردند تا خشک و برای آسیاب آماده شود.

اکرمی ادامه داد: آرد به دست آمده با آب، هِل، سیاهدانه، رازیانه و دارچین، مخلوط و پس از خمیری شدن در تنورهای گِلی به صورت قرص نان های کوچک پخته می شد. در مرحله آخر نیز این نان را که هنوز گرم بوده و حالت چسبندگی داشت با آب، شیره انگور (ماده شیرین‎‎کننده اصلی شیرینی‎های قدیم)، زعفران، گلاب، ارده، گردو و پسته، مخلوط می کردند.

وی تصریح کرد: در نهایت شیرینی چنگال سین که خاصیت تقویت عمومی بدن، رفع ضعف و بی حالی، اشتها آور و انرژی زا بود و از بیماریهای مفصلی نیز جلوگیری می کرد، برای سفره های هفت سین آماده می شد.

این پژوهشگر که بافت «سفره خمیر» را در قالب مراسم «سر سفره‌ای» به‌ عنوان یکی از صنایع ‌دستی کهن ابرکوه احیا کرد، افزود: در مراسم سر سفره ای که به عنوان یکی از آثار ناملموس ابرکوه به ثبت ملی رسیده است، یکی از اقلام جهیزیه عروس به نام سفره خمیر، که توسط مادر عروس بافته شده است، طی آیین ها و سنت های خاصی از دار جدا شده و پس از آستر شدن، در بخچه جهیزیه عروس قرار می گیرد.

اکرمی افزود: سفره خمیر یا آرد از جنس پنبه خالص بود و بافت آن به‌ صورت ملیله‌کاری و نقوش هندسی و سلسله‌ای انجام می‌گرفت. زمانی که اقوام و خانواده داماد برای جدا کردن سفره از دار وارد خانه مادر عروس می‌شدند، هرکدام با خود هدیه‌ و یا نوعی شیرینی ازجمله کله‌قند، مویز، انجیر، توت و نان خشک می‌آوردند و مادر داماد هم یک روسری یا پارچه همراه با یک کله‌قند، آورده و به خانواده عروس تقدیم می‌کرد که همه این مراحل با خواندن سوری، دف زدن و حنا بستن اجرا می‌شد.

وی یادآور شد: مراسم «سرسفره‌ای» در کنار سایر مراسم ها همانند «حنابندان»، «شب پنجه»، «رو واکنون»، «دستمال کیسه»، «در حمومی»، «لحاف بارکنون»، «سر طاقی»، «سراتاقی»، «سر گلیم» و «سر کارگاهی»، از جمله سنت های کهن مردم ابرکوه در برگزاری جشن های عروسی بوده است که امروز برخی از آنها به فراموشی سپرده شده است.

منبع:ایسنا

«حمید مشتاقیان» در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار ایسنا ضمن اعلام خبر فوق، اظهار کرد: برطبق عکس هوایی قدیمی که در سال ۱۳۳۵ از ابرکوه گرفته شده است و با توجه به بررسی های انجام شده نشان می دهد که مردم قدیم، خانه‌ها، محل سکونت و مکان‌هایی را که برایشان مهم بوده است را روی تخته سنگ ها بنا می‌کردند.

وی افزود: فاصله بین این سنگ‌ها توسط گذشتگان به باغ تبدیل شده و آنان برای سهولت در دسترسی‌ها، امنیت، انتقال آب و زندگی خود، مسیرهایی را پیش بینی کرده بودند.

مشتاقیان تصریح کرد: در خانه های تاریخی اتاقک های سنگی کوچکی وجود دارد که در زیر بستر سنگی قرار داشته و نشان می داد که این اتاقک ها کارآیی خاصی در گذشته داشته و قطعاً نمونه های مشابهی نیز دارد؛ از همین رو پس از قریب به ۱۸ ماه گمانه زنی، بررسی و انجام تحقیقات، تیم کاوش میراث فرهنگی متشکل از باستان شناس، ایران شناس، تاریخ شناس، معمار، طراح و غیره تشکیل و شروع به کار کرد.

وی خاطر نشان کرد: در مسیری که برای بررسی انتخاب کردیم، تنها اقدام صورت گرفته آوار برداری و آشکارسازی بوده که ما را به یک مجموعه زیرزمینی رسانده است. این مجموعه که در زیر پنج خانه در یکی از محلات تاریخی ابرکوه است، زندگی را برای گذشتگان بر روی بسترهای سنگی میسّر ساخته، انتقال آب، تفریح، تبادل کالا، امنیت و نگهدای از مواد غذایی را برای آنان فراهم می کرده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی ابرکوه اظهار کرد: وجود این مسیرهای زیرزمینی که قدمت بسیاری دارد، این موضوع را قوت می بخشد که شاید این مسیرهای زیرزمینی از گذشته همچون پناهگاهی برای اهالی منطقه بوده است.

مشتاقیان تصریح کرد: با وجود تمام خطرات و سختی هایی که وجود داشت، تیم میراث فرهنگی از این مجموعه زیرزمینی پرده برداشت که قطعاً نمونه های بیشتری از آن در سایر محلات و شاید در تمام ۲۰۰ هکتار بافت تاریخی ابرکوه وجود دارد. اتاقک ها، حوض ها، مکان های اجتماع، مسیرهایی با ارتفاعات متقاوت از یک متر گرفته تا سه و نیم متر و …. همه اینها نیازمند پژوهش و مطالعات بسیار گسترده تر و بیشتر است.

وی تأکید کرد: تحقق این مهم منوط به همکاری و تعامل کلیه دستگاه های مرتبط و مسئولین ارشد شهرستان است؛ چرا که بودجه و نیروهای محدود میراث فرهنگی، پاسخگوی این جاذبه بزرگ و بی نظیر نیست. در حال حاضر تنها بخشی از این کشف بزرگ علنی شده و اصل ماجرا زمانی که تحقیقات بیشتری صورت گیرد و بتوانیم مستنداتی ارائه کنیم، رونمایی می شود.

رئیس میراث فرهنگی در ادامه ضمن گلایه از صرف شدن بودجه و سرمایه های شهرستان در طرح ها و اقداماتی که بعضا بازخورد مطلوبی نداشته و حتی پیامدهای منفی بسیاری هم دارد، ابراز کرد: اولویت اصلی و مهمترین ظرفیت و پتانسیل برای توسعه شهرستان، میراث فرهنگی و گردشگری است که مورد بی توجهی مسئولین قرار گرفته است.

مشتاقیان تأکید کرد: شهرستان ابرکوه برای اشتغال زایی و توسعه نیازمند زیرساخت های جدیدی نیست، اگر از همین ظرفیت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موجود به بهترین شکل استفاده و به آن اهمیت ویژه داده شود، به راحتی می توان به اهداف مختلف در زمینه اشتغال و توسعه دست یافت.

منبع:ایسنا