نوشته‌ها

هشدار در مورد از بین رفتن فرش ایرانی

فعالان صنعت فرش ضمن مخالفت با انتقال مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی، تاکید کردند که فرش دستباف جنبه صادراتی دارد در حالیکه وزارت میراث فاقد رویکرد صادراتی و اقتصادی است.

به گزارش خبرنگار مهر، امروز نشست خبری با حضور رؤسای اتحادیه‌های تولیدکننده و صادرکننده فرش ایران به منظور اعلام موضع فعالان صنعت فرش نسبت به انتقال مرکز ملی فرش ایران از وزارت صمت به وزارت میراث فرهنگی در محل اتاق بازرگانی ایران برگزار شد.

حمید ذوالانواری رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان فارس در این نشست اظهار کرد: فرش دستباف ایرانی همچون بیماری است که در بیمارستان وزارت صمت به این حال و روز افتاده و حالا می‌خواهد این بیمار بدحال را به بیمارستان درجه ۲ وزارت میراث فرهنگی انتقال دهد. مطمئن هستیم که وزارت میراث فرهنگی تخصصی در حوزه فرش ندارد و هنر – صنعت فرش در این وزارتخانه از دست خواهد رفت.

وی افزود: دولت باید فرصتی دهد تا سازمان فرش و صنایع دستی زیرمجموعه دولت تشکیل شود تا متخصصان و فعالان این حوزه وضعیت صنعت فرش را بهبود دهد.

ذوالانواری گفت: متأسفانه تاکنون هیچ‌کدام از رؤسای مرکز ملی فرش ایران موفقیتی نداشته‌اند زیرا هیچ یک از آنها تجربه و تخصصی در فرش ندارند و فقط تحصیلات مرتبط دارند.

وزارت میراث رویکرد اقتصادی و صادراتی ندارد / هیچ مشورتی با فعالان فرش نشد

در ادامه این نشست ابوالفضل رجبیان رئیس تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان قم اظهار کرد: با تصمیمات ناصوابی که در مورد انتقال مرکز ملی فرش از وزارت صمت به وزارت میراث فرهنگی گرفته شده، مخالف هستیم؛ این مسئله تیر خلاص را به پیکر بی‌جان فرش که سابقه فرهنگی، اقتصادی و هنری در دنیا دارد، می‌زند.

وی افزود: با تصمیمات غیرتخصصی که با شعار «رسیدگی تخصصی به فرش» سر داده شد، نمی‌توان کار را جلو برد. وزارت صمت در حالی به دنبال تنزل درجه فرش دستباف است که باید این صنعت را ارتقا دهد و مرکز ملی را تبدیل به سازمان کند تا فرش دستباف به دوران اوج خود برگردد.

رجبیان گفت: در مورد انتقال مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی هیچ مشورتی با فعالان این حوزه و بخش خصوصی انجام نشده درحالی‌که فرش ایران جنبه صادراتی دارد و باید در وزارت صمت که یک وزارتخانه اقتصادی است، باقی بماند. وزارت میراث فرهنگی نه جنبه اقتصادی و نه سابقه‌ای در این حوزه دارد.

مسئولان متوجه جایگاه فرش ایران نیستند

همچنین سعید عصاچی نایب رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان فرش استان اصفهان در این نشست گفت: مسئولین ما اصلاً اطلاعی از منزلت فرش ایران ندارند. در این صنعت دو میلیون نفر بافنده فعال هستند که با خانواده‌هایشان، هشت میلیون نفر می‌شوند. فرش ایران سفیر فرهنگی ما است و هنر – صنعت محسوب می‌شود. یک زمانی بعد از نفت، بیشترین صادرات ایران مربوط به فرش دستباف بود.

وی افزود: در تحریم‌ها تنها کالایی که به صورت مستقیم از آن نام برده شد، فرش دستباف بود چرا که آمریکا می‌دانست وقتی فرش دستباف به مشکل بخورد، تبعات سنگینی به دنبال خواهد داشت. متأسفانه مسئولین ما به این مسائل توجه نکرده‌اند.

عصاچی گفت: بعد از انقلاب با تعدد سازمان‌های متولی در مورد فرش مواجه شدیم درحالی‌که ما همواره فقط یک متولی واحد زیر نظر نهاد ریاست جمهوری می‌خواستیم. با این حال مرکز ملی تشکیل شد و قرار بود رئیس مرکز، معاون وزیر باشد اما هرگز این اتفاق نیفتاد. هم‌اکنون نیز بدون هماهنگی با بخش خصوصی و فعالان فرش تصمیم اشتباهی گرفته شده که نه تنها اوضاع را بهتر نمی‌کند، بلکه بدتر هم می‌کند.

به گفته وی، مهاجرت روستاییان، افزایش بیکاری، کاهش تولید و … از جمله تبعات این‌گونه تصمیمات است. ما خواستار این هستیم که سازمان مستقل زیر نظر ریاست جمهوری تشکیل شود تا مشکلات را به صورت مستقیم با رئیس‌جمهور مطرح کنیم.

فرش دستباف باید معاف از رفع تعهد ارزی شود

در ادامه این نشست احمد کریمی اصفهانی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران اظهار کرد: زادگاه اصلی فرش در دنیا، ایران است اما امروز کشورهای دیگر متوجه اهمیت این صنعت شده‌اند و در حال کنار زدن ما هستند. اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه شخصاً اعلام کرده که باید صادرات فرش ترک به یک میلیارد دلار افزایش یابد.

وی افزود: ما بارها با دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت امور خارجه رایزنی کردیم تا صادرات ایران به بازارهای مختلف را هموار کند و فقط صادرات به آمریکا، اروپا و ژاپن نباشد اما هرگز این اتفاق نیفتاد.

کریمی گفت: رقبای ما در حال سبقت گرفتن از ما هستند و امتیازات مختلفی را به صادرکنندگان خود می‌دهند درحالی‌که ما هر روز موانع را نیز بر سر راه آنها بیشتر می‌کنیم.

وی ادامه داد: آنچه که تراز اقتصادی را مثبت می‌کند، صادرات است. شعار سال «رفع موانع تولید» بود اما مسئولان پاسخ دهند که کدام یک از موانع را از سر راه صنعت فرش برداشته‌اند؟

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران اظهار کرد: فقط ما توانستیم از طریق دیوان عدالت اداری مالیات تسعیر ارز را لغو کنیم که وزارت اقتصاد باز هم به بهانه مختلف می‌خواهد این موضوع را برقرار کند. متأسفانه از ابتدای سال تاکنون هیچ نوع مانعی از سر راه فرش دستباف برداشته نشد.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در مورد مشکلات فعالان حوزه فرش در زمینه رفع تعهد ارزی تصریح کرد: فرش کالایی نیست که بتوان مستقیم آن را فروخت و این کالا به صورت امانی فروخته می‌شود؛ بنابراین به صورت طبیعی نمی‌تواند تعهد ارزی کند.

کریمی گفت: سازمان برنامه و بودجه برای هر یک نفر اشتغال باید ۳۰۰ میلیون تومان هزینه کند. این در حالی است که دولت با این قبیل تصمیمات، فرش دستباف را با دو میلیون نفر شاغل نادیده می‌گیرد. پیشنهاد ما این بود که فرش دستباف از تعهد ارزی معاف شود چرا که هم صادرات رونق می‌گیرد و هم درآمدی برای دولت تلقی می‌شود.

وی اظهار کرد: ما تاکنون حدود ۳۰۰ نامه در مورد این مسئله به وزارت صمت ارسال کرده اما هنوز به هیچ نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.

برخی از تولیدکنندگان به جای ابرشیم از مواد مصنوعی استفاده می‌کنند

همچنین در ادامه این نشست حامد چمن‌رخ عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران در مورد تأمین مواد اولیه این صنعت گفت: بیشتر مواد اولیه صنعت فرش از داخل تأمین می‌شود و ابریشم‌های مرغوب و انواع پشم وارداتی است. با توجه به محدودیت‌های ارزی، پروسه واردات دچار مشکل شده است.

وی افزود: از سوی دیگر، علی‌رغم پیگیری‌های انجام شده در دو سال اخیر مبنی بر رساندن تعرفه واردات ابریشم به ۲۰ درصد و تصویب در هیئت دولت، این مصوبه هرگز ابلاغ نشد و ابریشم همچنان با نرخ بالایی وارد می‌شود. تا دو سال قبل تعرفه ترجیحی داشتیم که تعرفه بالا را جبران می‌کرد اما از وقتی مدت زمان تعرفه ترجیحی تمام شد، ابریشم با قیمت بالایی وارد کشور می‌شود که همین مسئله باعث شده برخی از تولیدکنندگان به جای ابریشم از مواد مصنوعی استفاده کنند که آسیب جدی به حیثیت فرش ایرانی وارد می‌کند.

همچنین یکی از اعضای اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش در مورد قاچاق فرش گفت: صادرات قاچاق نداریم بلکه صادرات مسافری به میزان محدود انجام می‌شود اما از آن طرف، فرش غیرایرانی به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود.

منبع:خبرگزاری مهر

تبدیل موزه مردم شناسی به موزه فرش

۲۰ تخته فرش گرانبها از ۱۰ سال گذشته برای راه اندازی موزه فرش در خراسان شمالی از مرکز ملی فرش ایران به این استان انتقال داده شدند که قیمت این فرش‌ها ۱۰۰ میلیارد تومان بوده و بیشتر این فرش‌ها مربوط به دوره پهلوی اول و یکی دو تخته نیز متعلق به دوره اسلام است.

اما برای راه اندازی این موزه تا سه سال گذشته مشکلات مختلفی همچون نبود مکانی مناسب وجود داشت که بالاخره این موزه با پیگیری های انجام شده از سوی استاندار پیشین در شیروان راه اندازی شد.

ولی به علت محدودیت فضایی که در آن مکان وجود داشت فقط تعدادی از فرش ها در معرض نمایش قرار گرفتند و دوباره مابقی فرش ها به مخزن عمارت مفخم بجنورد برگشت خورد و قرار بر این شد تا فضایی دیگر ساخته و در آن فضا این فرش ها به نمایش گذاشته شود که هنوز این امر  عملیاتی نشده است.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه ۲۰ تخته فرش گرانبها در سال ۹۰ از مرکز ملی فرش ایران به خراسان شمالی برای راه اندازی موزه فرش منتقل شد، گفت: موزه فرش در سال ۹۸ در شهرستان شیروان راه اندازی و تعدادی از فرش ها در این موزه به نمایش گذاشته شد.

وحیده رضاییان افزود: مکانی که برای راه اندازی این موزه در سه سال گذشته اختصاص داده شد، موزه باستان شناسی و مردم شناسی شیروان بود که آثار آن به بخش اداری انتقال یافت.

وی ادامه داد: آثار انتقال یافته موزه باستان شناسی و مردم شناسی به بخش اداری سبب شده تا به شدت کمبود فضا در آن مکان احساس شود و باید این آثار دوباره به مکان اول خود بازگرداند.

رضاییان با اشاره به مابقی فرش ها که به علت کمبود فضا در آن موزه به نمایش گذاشته نشد، اظهارکرد: این فرش ها به مخزن عمارت مفخم انتقال داده شد و مقرر شد تا در محل دیگری در شیروان مکانی ساخته و در آن مکان این فرش ها به نمایش گذاشته شوند.

وی توضیح داد: در این راستا از سوی شهرداری شیروان زمینی در پارک کوثر اختصاص یافت و این اداره کل نقشه های لازم را نیز طراحی کرد اما در ادامه کار مشکلاتی به وجود آمد و ساخت موزه متوقف شد.

این مقام مسئول تصریح کرد: از آنجاییکه زمین متعلق به اداره کل راه و شهرسازی بوده باید از سوی این اداره کل به اداره کل میراث فرهنگی واگذار می شد، در نتیجه کار متوقف شد.

وی ادامه داد: درخواست برای اختصاص این زمین به اداره کل راه و شهرسازی استان داده شد و باید در کمیته واگذاری این اداره کل مطرح و سپس به میراث فرهنگی منتقل شود.

منبع:ایسنا

شهرت دست‌بافته‌های فارس در بازار اروپا به واسطه قالی قشقایی

فرش دست‌بافت ایرانی همیشه شهره جهان بوده و هنوز هم طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد. همچنین فرش ایرانی در افسانه‌ها و داستان‌ها نشان از حسن سلیقه و ثروت است.

البته شناخت ما ایرانی‌ها به وسطه اینکه فرش‌های دست‌بافت ایرانی که بخشی از فرهنگ و سنت ماست، همیشه در دسترسمان بوده کمتر است و باید برای شناخت بیشتر این فرهنگ اصیل بیشتر تلاش و مطالعه کنیم.

عبدالله احراری، عضو انجمن علمی فرش ایران، در گفت‌وگو با ایسنا به معرفی قالی‌های قشقایی فارس پرداخت و اظهار کرد: ایل قشقایی یکی از بزرگ‌ترین قبایل عشایری ایران است که در منطقه وسیعی در شمال غربی شیراز اسکان دارند و دست‌بافته‌های آن بسیار محبوب است. فرش قشقایی عمدتا توسط زنان بافته می‌شود و تار و پود و پرز فرش قشقایی از پشم است. گره کاربردی بافنده قشقایی گره سنه است اما برخی از قبایل آن از گره قیوردز نیز استفاده می‌کنند.

وی در خصوص رنگ‌ و طرح فرش‌های قشقایی ادامه داد: رنگ‌های مسلط بر قالی قشقایی قرمز، قهوه‌ای متمایل به قرمز و آبی و کرم است. فرش قشقایی معمولا دارای ترنج بوده و زمینه فرش با اشکال هندسی که بسیار ماهرانه کنار هم قرار داده می‌شود، پوشیده شده است. ممکن است نقوش حیوانی و نباتی از قبیل سگ، پرنده، گلبرگ، گل تزئینی، شاخ قوچ و در مواردی ستاره نیز در طرح فرش قشقایی وجود داشته باشد.

عضو انجمن علمی فرش ایران خاطرنشان کرد: به لحاظ کیفیت بهترین دست‌بافته‌های عشایری استان فارس مربوط به ایل قشقایی است. از عمده‌ترین ویژگی‌ قالی‌های قشقایی می‌توان به این مورد اشاره کرد که به استثناء گبه که چند پود است، باقی دست‌بافته‌های قشقایی ۲ پود و عمده پود مصرفی آن نیز بنفش رنگ است.

احراری اضافه کرد: به غیر از ۲ طایفه دره‌شوری و کشکولی که از گره فارسی استفاده می‌کنند، باقی طوایف از گره ترکی در دست‌بافته‌های خود استفاده می‌کنند.

وی ادامه داد: همچنین استفاده از نقوش اشکالی(متن فرش پر از خورده و ریزه نقشه)، نقوش منتظم(ماهی درهم، مازه و محرمات) و نقوش خاص(نقشه وزیر مخصوص و گبه‌های شیری شیراز) از دیگر ویژگی‌های فرش‌های این منطقه است. رنگ‌بندی فرش‌های قشقایی نیز روشن و شفاف است و بین هشت تا ۱۲ رنگ تنوع دارد. تولید فرش‌ها در اندازه‌های کوچک پارچه از دیگر ویژگی‌های فرش‌های قشقایی است.

عضو انجمن علمی فرش ایران بیان کرد: دست‌بافته‌های قشقایی اعم از قالی‌ها و گبه‌های متنوع قشقایی در بازار داخلی و خارجی از استقبال بسیار خوبی برخوردار است. دست‌بافته‌های این منطقه در بازار اروپایی جایگاه خاصی دارد و داخل کشور نیز بسیار مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد.

احراری اظهار کرد: قالی قشقایی دارای تنوع طرح است و از مواد اولیه خوب در بافت آن استفاده می‌شود. عمدتا با رنگ‌های طبیعی رنگرزی و در گروه دست‌بافته‌های عشایری تقسیم‌بندی می‌شود. این قالی‌ها در اکثر کشورها خرید و فروش می‌شود.

وی اضافه کرد: قالی‌های قشقایی در سایزهای مختلفی بافته می‌شود؛ با اینکه در گذشته در سایزهای کوچک پارچه بافته می‌شد اما در حال حاضر این دست‌بافته‌ها در اندازه‌‎های ۶، ۹ و ۱۲ متر آن هم در تعداد بالا تولید می‌شوند.

عضو انجمن علمی فرش ایران در خصوص مواد اولیه‌ای که در فرش‌های قشقایی استفاده می‌شود، خاطرنشان کرد: مواد اولیه دست‌بافته‌های قشقایی می‌تواند ۱۰۰ درصد پشمی و یا پشمی پنبه‌ای باشد. البته اخیرا تولیدکنندگان و بافندگان فرش در این منطقه در مواردی محدود به تولید فرش‌هایی با ابریشم نیز می‌پردازند.

احراری بازار شیراز و بازار تهران را مهم‌ترین بازارهای داخلی فروش فرش قشقایی معرفی کرد و ادامه داد: البته در سایر کلان‌ شهرهای ایران و تمام فروشگاه‌ها می‌توان فرش‌ها و قالی‌های قشقایی را دید.

منبع:ایسنا

فرش کرمان، نگین برجسته قالی‌بافی در جنوب شرق ایران

هنر فرش دست‌بافت ایرانی همواره مورد توجه هنر دوستان ایران و جهان است که می‌توان گفت امروزه بهترین جایگاه را در حوزه فرش‌بافی در جهان به خود اختصاص داده است. طرح‌های متنوع قالی و رنگ‌های زنده آن تنها با دستان هنرمند طراحان است که جان می‌گیرد. طرح‌های قالی ارتباطی نزدیک با فرهنگ، هنر، آداب و سنن مردم این سرزمین دارد و هر نقشی داستان خاص خود را شرح می‌دهد.

عبدالله احراری، عضو انجمن علمی فرش ایران در گفت‌وگو با ایسنا ضمن معرفی فرش کرمان اظهار کرد: کرمان در جنوب کشور ایران به نوعی مرکز بافت فرش‌های تصویری زیبا و قدیمی به حساب می‌آید. این فرش‌ها عمدتا در ابعاد۲ در۳ متری و ۳ در ۴ متری بافته می‌شوند. تار و پود فرش کرمان از نخ و پرز آن از پشم مرغوب است که با گره سنه بافته می‌شود و تنالیته‌های رنگی آن کرم کم‌رنگ، سبز یا آبی است.

وی ادامه داد: قالی کرمان در طول دوران تاریخی خود دوره‌های مختلفی را تجربه کرده است، اول دوره شالبافی که طرح‌های قالی عمدتا از ترمه کرمان الهام گرفته می‌شدند، دوم دوره سبزه‌زار یا گل‌افشان که در آن  طراحان کرمان از طبیعت در کار خود الهام می‌گرفتند، سوم دوره کلاسیک که در این دوره طرح‌های افشان اسلیمی و شاه‌عباسی رایج شد، چهارم دوره گوبلن که متاسفانه طرح‌های آووسون و ساوونری ظهور کردند و پنجم دوره کلاسیک که مجددا طرح‌های اسلیمی و شاه‌عباسی مطرح شدند.

عضو انجمن علمی فرش ایران خاطرنشان کرد: در قالی کرمان طرح ترنج زیبای آن بر روی زمینه آبی قرار گرفته است. میانکار این فرش حاشیه مداخل را در برگرفته و این امر نشان‌ دهنده مهارت طراحان این منطقه در ترکیب و تلفیق گل‌هاست. این گونه فرش‌های تزیینی با گلبوته‌های کوچکی که در سراسر فرش گسترده شده در انگلستان بسیار طرفدار دارد.

استفاده از نقوش حیوانی و انسانی در قالی کرمان بسیار رایج است

احراری بیان کرد: این فرش سالیان متمادی است که به ویژه در بازار تجاری انگلیس عرضه می‌شود. بدیهی است که قالیبافی منحصر به شهر کرمان نیست بلکه در نواحی اطراف کرمان نیز رایج است و تقریبا تمام آن‌ها به عنوان فرش‌های کرمانی به بازار عرضه می‌شود. البته فرش‌هایی که در یزد بافته می‌شوند به نام فرش یزد و فرش‌هایی که در راور بافته می‌شوند به نام فرش راور کرمان شناخته می‌شوند. استفاده از نقوش انسانی و حیوانی در طرح‌های قالی کرمان بسیار رایج است.

وی در خصوص مهمترین ویژگی‌های قالی کرمان اضافه کرد: بافت آن در تمامی ابعاد به ویژه در اندازه‌های نرمال انجام می‌شود، در تولید آن بیشتر از رنگ‌های ملایم و روشن مانند سبز مایل به زرد، صورتی، شیری، قرمز و آبی استفاده می‌شود. همچنین می‌توان گفت که طرح‌های این فرش بسیار متنوع است و از طرح‌های شکارگاهی و تصویر گلدانی ترنج‌دار بسیار استفاده می‌شود.

عضو انجمن علمی فرش ایران در خصوص بافت فرش‌های کرمان ادامه داد: بافت این فرش‌ها عمدتا به وسیله گره فارسی صورت می‌گیرد، در دو دهه اخیر اما گره کمان‌شیب ظهور کرده است که تار و پود  آن پنبه‌ای بوده و برای بافت آن از سه‌پود استفاده می‌شود. نژاد گوسفندان کرمان از نظر پشم یکی از بهترین‌ها به حساب می‌آید که پتانسیل بالقوه‌ای برای تولید فرش در این استان را فراهم آورده است.

بازار مناسب داخلی برای فرش‌های اصیل کرمان

احراری در خصوص بازار فرش کرمان تشریح کرد: فرش کرمان تقریبا به اقصی نقاط جهان صادر می‌شود و به جرات می‌توان گفت اگر بحث تحریم وجود نداشته باشد، این فرش در بازار آمریکا از جایگاهی ویژه  برخوردار خواهد شد، اما متاسفانه به دلایل مختلف از جمله تحریم‌ها، کرونا و مواردی از این قبیل صادرات فرش کرمان نیز مانند قالی سایر استان‌ها تحت‌الشعاع قرار گرفته است و در حداقل قرار دارد.

وی افزود: البته باید گفت که بازار داخلی فرش کرمان بر خلاف بازار خارجی مخصوصا برای فرش‌های اصیل این استان بسیار مناسب است، زیرا فرش‌هایی که با طرح و نقوش اصیل کرمان و مواد مرغوب و رنگرزی طبیعی بافته می‌شوند بسیار پرطرفدار هستند و خانواده‌های ایرانی نیز از قالی کرمان استقبال می‌کنند.

بی‌گره‌بافی تهدیدی جدی برای قالی کرمان

عضو انجمن علمی فرش ایران در خصوص شیوع بی‌گره‌بافی در بین قالی‌بافان این استان تصریح کرد: آن چیزی که همواره برای فرش کرمان تهدید بوده بحث بی‌گره‌بافی است که از اواخر دوره قاجار رایج شده و تحت عنوان گره کانشیب بخش عمده‌ای از قالی کرمان را تحت تاثیر خود قرار داده است. مدتی پس از انقلاب از صدور این فرش‌ها به دلیل بی‌گره‌بافی جلوگیری می‌شد اما متاسفانه این نوع بافت دوباره در حال رایج شدن است.

احراری ادامه داد: البته انتظار می‌رفت که مرکز ملی فرش ایران دخالتی در این امر داشته باشد و از بافت چنین فرش‌هایی جلوگیری کند، اما همچنان شاهد تولید فرش‌های بی‌گره‌باف در استان کرمان هستیم. مورد گفته شده به این معنا نیست که تمام فرش‌های کرمان بی‌گره هستند، اما روند ادامه تولید این نوع قالی‌ها ضربه سختی بر پیکره فرش کرمان و ایران وارد کرده است.

وی اضافه کرد: البته محرومیت قالی‌بافان کرمانی از بیمه تامین اجتماعی نیز بحث مهم دیگری است  که توقف آن در کاهش انگیزه کار بافندگان این منطقه تاثیر قابل توجهی داشته و مشکلاتی را به همراه داشته است.

منبع:ایسنا

 

مقالات مرتبط:

بازار بزرگ تاریخی کرمان

فرش کرمان، نگین برجسته قالی‌بافی در جنوب شرق ایران

باغ عمارت فتح آباد کرمان

باغ نوه ناصرالدین شاه ؛ شاهزاده‌ای در قلب کویر کرمان

جای آریزونای آمریکا به کرمان ایران سفر کنید

ارگ راین کرمان

فرهنگی که در میان تار و پودها نفس می‌کشد

فرش‌؛ تاریخی به بلندای فرهنگ دارد؛ فرهنگی که بخش اعظمی از زندگی مردمان را در تار و پود خود دارد؛ فرهنگی که شاید مردمانش از بین رفته باشند، اما هنوز نفس می‌کشد.

مردم خراسان جنوبی همواره حرف‌هایشان را با فرش می‌زنند؛ از زندگی روزمره و یا عاداتشان و تا فرهنگ‌ها و آداب و رسومشان در مراسمی چون عروسی و عزاداری و یا مهم‌ترین حوزه اشتغالشان در گذشته یعنی دامپروری.

به گزارش ایسنا، باغ جهانی اکبریه را که قدم می‌زنی انگار از درختان تاریخی و با قدمت 100 ساله و یا بیشتر آن بگذری، می‌رسی به بخش‌هایی به نام موزه؛ موزه‌های مختلفی که براساس دسته بندی قرا گرفته‌اند و به تو تاریخی بی بدیل را در آن زمینه می‌نمایانند.

موزه و نمایشگاه فرش، یکی از موزه‌های این مجموعه جهانی است. این نمایشگاه که بیشتر فرش‌های آن متعلق به دوره قاجار و یکی از ابنیه تاریخی مذهبی بیرجند بوده، با هدف معرفی فرش دستباف خراسان جنوبی که ریشه در تاریخ این مرز و بوم دارد ایجاد شده است. فرش‌هایی با قدمت دوران قاجار و پهلوی در نمایشگاه فرش دستباف خراسان جنوبی نفس می‌کشند و گویای تاریخی سراسر فرهنگی هستند.

حسن رمضانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی می‌گوید: فرش خراسان جنوبی قدمتی ۷۰۰ ساله دارد و شهر مود شهرستان سربیشه و درخش شهرستان درمیان خواستگاه و مراکز مهم قالیبافی در خراسان جنوبی هستند که حتی در جهان حرفی برای گفتن دارند.

وی ادامه داد: نمایشگاه فرش دستباف خراسان جنوبی در سال ۱۳۹۴ با مشارکت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی و اداره کل اوقاف و امور خیریه استان با هدف معرفی این هنر ارزشمند و بومی و معرفی طرح‌های اصیل خراسان جنوبی در عمارت پهلوی مجموعه فرهنگی- تاریخی اکبریه بیرجند گشایش یافت.

رمضانی بیان کرد: اداره کل اوقاف و امور خیریه استان تعداد ۵۱ تخته فرش دستباف را که اکثراً متعلق به دوران قاجار و پهلوی هستند و برخی اختصاصاً برای حسینیه امام رضا(ع) بافته شده‌اند را در تفاهم نامه‌ای مشترک برای حفظ و نگهداری در شرایط بهتر و برداشتن گامی مؤثر برای مرمت فرش‌های آسیب دیده و نیز نمایش و معرفی کردن آن‌ها در «موزه فرش خراسان جنوبی» به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اهدا کرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: در این نمایشگاه ۱۰ تخته فرش دستباف از مجموعه ۵۱ فرش دستباف اهدایی اداره کل اوقاف و امور خیریه که طرح‌های اصیل و بومی خراسان جنوبی از جمله ریزه ماهی، سعدی، گل فرنگ، بته، محرمات و لچک ترنج کف ساده را ارائه می‌دهند در معرض دید علاقمندان و گردشگران قرار گرفته است.

رمضانی یادآور شد: فرش‌های این نمایشگاه عمدتاً مربوط به دوره قاجار و پهلوی و متعلق به یکی از ابنیه تاریخی مذهبی بیرجند بوده، با هدف معرفی فرش دستباف خراسان جنوبی که ریشه در تاریخ این مرز و بوم دارد ایجاد شده است.

موزه باستان شناسی، موزه مردم شناسی، موزه مشاهیر، موزه خصوصی سکه، بازارچه صنایع دستی، حیاط اندرونی، نمایشگاه البسه محلی و موزه فرش واقع در میراث جهانی باغ جهانی اکبریه و همچنین باغ و عمارت تاریخی رحیم آباد بخش‌های مختلف باغ جهانی اکبریه بیرجند را تشکیل می‌دهند که اکنون با بازگشایی موزه‌ها می‌توانید از این قدمت و تاریخ، بازدیدی شکوهمند داشته باشید.

منبع:ایسنا

جایگاه تاریخی قالی‌های لیلیان در فرش ایران

فرش دستباف ایران از زمان‌های بسیار دور شهره جهان بوده است. در افسانه‌ها و داستان‌ها هر جا سخن از ثروت و مِکنَت یا حسن سلیقه بوده یک فرش ایرانی در آن می‌درخشیده است. اما ما ایرانیان به دلیل همیشه در دسترس بودن فرش دستبافت، کمتر به خود زحمت داده‌ایم تا این کالای مهم ایرانی که برآیند فرهنگ و سنت ماست را بشناسیم.

عبدالله احراری، عضو انجمن علمی فرش ایران در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص قالی‌های منطقه خمین اظهار کرد: تقریبا می‌توان گفت که قالی‌های منطقه خمین در اکثر بازارها به خصوص کشورهای اروپایی و همچنین داخل استان مرکزی جایگاه ویژه‌ای دارند.

وی به معرفی قالی‌های خمین و محلات پرداخت و افزود: در واقع اگر خواسته باشیم قالی‌بافی استان مرکزی را شرح دهیم حیف است که نام شهرستان‌های خمین و محلات به کار برده نشود. این دو شهرستان حداقل در ۱۰۰ سال اخیر یکی از مهمترین مراکز تولید فرش در استان مرکزی بوده‌اند و از یک سابقه تاریخی برخوردارند.

احراری عنوان کرد: در شهرستان محلات بیشتر قالی‌بافی در روستاهای این مناطق رایج است. اکثر روستاییان قالی می‌بافند و قالی‌بافی یکی از راه‌های کسب درآمد مردم این منطقه است. معمولا تراکم قالی‌هایی که در این منطقه بافته می‌شوند بین ۳۰ تا ۳۵ رج است، اما در سال‌های اخیر ظاهرا تشویق شدند تا قالی‌هایی با رج شمار بالاتر نیز ببافند.

عضو انجمن علمی فرش ایران ادامه داد: عمدتا این قالی‌ها با گره فارسی بافته می‌شوند، اما اخیرا از گره ترکی نیز برای بافت قالی در این منطقه استفاده می‌شود. شیرازه فرش معمولا هنگام بافت صورت می‌گیرد، به عبارتی شیرازه متصل است و پرداخت و روگیری نیز در همان زمان بافت فرش اتفاق می‌افتد.

طرح‌ها و نقوش قالی خمین همگی الگو گرفته از قالی‌های اراک است

احراری تشریح کرد: در قدیم، دارهایی که در این منطقه به کار گرفته می‌شد دارهای عمودی و ثابت بودند اما اخیرا بافندگان تشویق شدند به نوع گردان و چله‌کشی که از نوع تلفیقی و منحصر به استان‌های مرکزی و همدان است. این شیوه چله‌کشی صرف نظر از اینکه متعلق به شهرستان خمین است می‌توان گفت که طرح‌ها و نقوشی که بافته می‌شود چه در خمین و چه در محلات تاثیر گرفته و الگو گرفته از شهرستان اراک است و همان طرح‌ها و نقوشی که در فرش‌ها و قالی‌های اراک وجود دارند در خمین و محلات نیز بافته می‌شود.

وی اضافه کرد: معروفیت قالی‌های خمین و محلات  به سال‌های ۱۳۲۰ الی ۱۳۳۰ باز می‌گردد که قالی‌بافی در این مناطق توسعه پیدا کرد. معروفیت دو شهرستان محلات و خمین مرهون دو سبک خاص قالی‌بافی در این مناطق است؛ این مناطق شامل روستای لیلیان و روستاهای توابع آن می‌شود که ساکنان آن ارمنی‌نشین هستند.

عضو انجمن علمی فرش ایران تصریح کرد: لیلیان و خمین در ۶۵ کیلومتری اراک قرار گرفته‌اند و روستای لیلیان و روستاهای توابع به اصطلاح همیشه مرکز بافت قالی‌های منحصر به‌فردی بوده که در ایران و جهان به نام قالی لیلیان شناخته شده و از نظر طرح، مواد اولیه و رنگ منحصر به‌فرد هستند.

احراری ادامه داد: قالی‌های لیلیان معمولا دارای گره ترکی هستند اما بافندگان جدیدا از گره فارسی در بافت قالی‌ها نیز استفاده می‌کنند. قالی‌های لیلیان در گذشته عمدتا به صورت تک‌ پود بافته می‌شدند به این معنی که شیوه تخت‌بافت داشتند، اما اخیرا شیوه بافت به سمت دوپودبافی رفته است در حقیقت به سبک لول و نیم‌لول روی آورده‌اند.

وی در خصوص نقوش بافته شده در قالی‌های خمین بیان کرد: یکی از نقشه‌های مهم قالی‌بافی خمین نقشه ماهی‌درهم است که گونه دیگری از نقش ماهی را شامل می‌شود. می‌دانیم نقش ماهی در خراسان جنوبی، تبریز و اکثر استان‌ها رایج است و در استان مرکزی نیز از جمله خمین بافته می‌شود.

عضو انجمن علمی فرش ایران اضافه کرد: منطقه دیگری از قالی‌بافی که نام منحصر به‌فرد خود را دارد و  در تجارت فرش در دنیا شناخته شده، روستای «ریحان» بوده که در اصطلاح قالی‌بند ریحان از بخش‌های معروف این روستا است و طرفداران بسیاری دارد. بیشتر قالی‌های منطقه خمین در ابعاد کوچک یعنی حداکثر تا ۶ متر بافته می‌شوند و بافندگان این منطقه کمتر تمایل دارند قالی‌های ۹متر، ۱۲ متر یا ابعاد بزرگتر ببافند.

احراری گفت: اگر بخواهیم کلیت قالیبافی استان مرکزی را شرح دهیم خوشبختانه مواد اولیه استفاده شده برای بافت قالی‌ها بیشتر از پشم دست‌ریز است و اکثر تولیدکنندگان از رنگ‌های گیاهی استفاده می‌کنند. تقریبا صفر تا صد بافت فرش‌ها توسط قالیبافان انجام می‌شود.

قالی‌های لیلیان در کشورهای اروپایی نیز جایگاه ویژه‌ای دارند

وی اظهار کرد:  بازار این قالی‌ها یعنی قالی لیلیان و روستای بندریحان جزو قالی‌های قدیمی محسوب شده که بسیار در بازار کم‌یاب بوده و اگر بتوان پیدا کرد بسیار نفیس هستند. همچنین تولیدکنندگان و بافندگان سعی می‌کنند در بافت قالی‌های جدید جنس تجاری با قیمت مناسب تولید کنند. تقریبا می‌توان  گفت که در اکثر بازارها به خصوص کشورهای اروپایی و همچنین در داخل استان مرکزی این قالی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارند.

عضو انجمن علمی فرش ایران اضافه کرد: دلیل اینکه خمین و محلات را در این بحث جدا کردیم این موضوع بود که  از لیلیان که یک جایگاه ویژه دارد یادی شود و مخاطبین متوجه باشند که منطقه لیلیان در فرش ایران جایگاه تاریخی دارد و هنوز زبانزد خاص و عام است.

احراری بیان کرد: در سیستم کارفرمایی معمولا کارفرما مواد کار و نقشه را تهیه می‌کند و در اختیار بافنده قرار می‌دهد که می‌تواند به صورت متمرکز یا غیر متمرکز باشد. یعنی یک بافنده یا در خانه کار می‌کند یا به کارگاه برای کار می‌رود. سیستم مشارکتی نیز به این صورت است که معمولا تعاونی‌هایی مانند کمیته امداد و نهادهایی که حالت خیریه دارند، وارد عمل می‌شوند.

وی ادامه داد: سیستم دیگر خویش‌فرمایی است؛ اگر بخواهیم قالی‌ها را درجه‌بندی کنیم آن دسته‌ای که خویش فرمایی تولید می‌شود ارزش افزوده بسیار کمی داشته؛ چراکه اطلاعات بافنده از طرح، نقشه و مواد اولیه بسیارکم است و عمدتا از مواد ارزان‌قیمت استفاده می‌شود و جنسی تجاری به عمل می‌آید.

بهترین قالی‌ها در سیستم کارفرمایی تولید می‌شوند

عضو انجمن علمی فرش ایران گفت: سیستم  مشارکتی نیز به همین صورت است؛ چراکه در سیستم مشارکتی آنچنان که باید از جنس نفیس استفاده نشده و در نتیجه محصول هنری که تولید می‌شود، بار هنری کمی خواهد داشت. البته گفتنی است که بهترین قالی‌ها در سیستم کارفرمایی تولید می‌شوند.

احراری خاطرنشان کرد: آن دسته قالی‌هایی که می‌گوییم برند هستند با سیستم کارفرمایی جلو می‌روند. مواد اولیه و نقشه توسط کارفرما شکل می‌گیرد و در اختیار بافنده قرار داده می‌شود. در آخر بافنده نیز دستمزد خود را می‌گیرد و حق ندارد که نقشه و یا مواد اولیه را جابه‌جا کند. به این شکل است که این قالی‌ها به اصطلاح فرش‌های بهتری از آب در می‌آیند.

وی تشریح کرد: سیستم تولید فرش و قالی در اراک، استان مرکزی، خمین، محلات و فراهان کارفرمایی است که رفته رفته جای خویش فرمایی را می‌گیرد. به عبارتی همان چیزی که قبل‌ها در این روستاها وجود داشت.

عضو انجمن علمی فرش ایران اضافه کرد: قبل از انقلاب سیستم کارفرمایی اجرا می‌شد اما بعد از انقلاب با این تصور که بافنده اگر خود، کار را به عهده بگیرد درآمد بیشتری خواهد داشت سیستم کارفرمایی حذف شد، درحالی که اینطور نبود. در سیستم کارفرمایی بافنده دستمزد خود را دریافت می‌کند، اما اتحادیه‌ها و تشکل‌ها باید نظارت دقیقی بر این موضوع داشته باشند.

منبع:ایسنا

قدمت ۱۵۰ ساله قالی‌های اراک

فرش ایرانی آینه تمام‌نمای فرهنگ، اصالت و هنر ایرانی است. این هنر اصیل طی اعصار پیشین با هنر دست بافندگان و به‌ وسیله فرهنگ ایرانی زنده نگاه داشته شده است و یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین هنرها در میان ایرانیان است.عبدالله احراری، عضو انجمن علمی فرش ایران در گفت‌وگو با ایسنا به ارزش قالی‌های اراکی پرداخت و اظهار کرد: در استان مرکزی شهرهایی چون اراک، محلات، خمین، ساوه مهمترین مراکز بافت قالی هستند و سابقه قالی‌بافی در این استان به دوره قاجار بازمی‌گردد .

وی افزود: حدود سال ۱۲۶۶ به دنبال انقلاب صنعتی که در اروپا رخ داد و واردات کشورهای اروپایی به ایران شروع شد، اروپایی‌ها تصمیم گرفتند در قبال واردات زیادی که به ایران داشتند اجناس ارزشمندی از ایران به اروپا صادر کنند.

عضو انجمن علمی فرش ایران ادامه داد: با توجه به مزیت نسبی قالی در بین تمام کالاها تصمیم بر آن شد که به جای طلا که خطراتی همچون راهزنان حمل‌ونقل آن را تهدید می‌کرد به صادرات قالی بپردازند. به دنبال همین تصمیم کمپانی زیگلر در اراک تاسیس شد و قالی‌هایی باب کشورهای اروپایی و آمریکا تولید می‌شد و این شرکت‌ها به نوعی به تولیدکنندگان این قالی تبدیل شده بودند. علاوه بر کمپانی زیگلر کمپانی‌های دیگری همچون شرکت ایتالیایی برادران کارزلی، شاهانیان، سلیم و شرکت قالی شرق در استان مرکزی و به ویژه در شهر اراک که همان سلطان‌آباد قبلی باشد شروع به فعالیت کردند.

نقشه مرغ و ماهی از طرح‌های مشهور قالی اراک

احراری خاطرنشان کرد: قالی‌بافی در شهر اراک و روستاهای اطرافش از حدود ۱۵۰ سال قبل رایج شد. از طرح‌های مشهور قالی‌بافی در این شهر می‌توان به  نقشه مرغ و ماهی که تا حدود زیادی شبیه ماهی درهم قالی خراسان است نام برد، نقشه مستفی که مشابه آن را در خوزستان می‌بینیم نیز از طرح‌های مشهور قالی اراک است.

وی تصریح کرد: نقشه ماهی‌درهم در قالی‌های اراک با عنوان ماهی‌زنبوری و ماهی‌فراهان نیز شهرت دارند. طرح گل‌حنایی که در حال حاضر آنطور رایج نیست و طرح‌های همچون زیرخاکی، دسته‌گلی، گلدانی از مشهورترین نقشه‌های قالی اراک هستند.

عضو انجمن علمی فرش ایران در خصوص رنگ‌های کاربردی این قالی گفت: اصولا برخی از رنگ‌هایی که در قالی اراک استفاده می‌شوند اصطلاحات خاص خود را دارند، به عنوان مثال رنگ دوغی که در قالی خراسان معمولا به آبی کم‌رنگ گفته می‌شود در قالی اراک به قرمز روناسی می‌گویند؛ چراکه وقتی قالی را با روناس رنگ می‌کنند سپس آن را در دوغ می‌خوابانند تا رنگ شفافی به خود گیرد.

احراری اضافه کرد: رنگ‌هایی از جمله سرمه‌ای، سبز، بژ، حنایی، انواع آبی، قهوه‌ای‌های مختلف و رنگ‌های دیگر از رنگ‌هایی هستند که در قالی‌های اراک به وفور استفاده می‌شود.

وی عنوان کرد: در گذشته از رنگ‌های طبیعی برای بافت قالی‌ها استفاده می‌شد، اما امروزه به جز قالی‌های مشهوری همچون قالی فراهان که از برندهای قالی اراک است اکثر  تولیدکنندگان قالی اراک از رنگ شیمیایی استفاده می‌کنند.

عضو انجمن علمی فرش ایران در خصوص ویژگی‌های دیگر قالی‌های اراک تشریح کرد: مواد اولیه که در قالی اراک استفاده می‌شود بیشتر پشم و پنبه است. ابعاد رایج این قالی اراک به ۱۲ متر نیز می‌رسد، البته در ابعاد ۶ متر و ۹ متر نیز این فرش‌ها بافته می‌شوند.

احراری تصریح کرد: از نظر رج‌شمار آن دسته از روستاها و شهرهایی که به منطقه قم و کاشان نزدیک‌تر هستند رج‌شمارشان ۴۰ و ۴۵ است و تراکم قالی‌هایی که به منطقه شرق و جنوب اراک نزدیک‌تر هستند رج شمارشان  از۳۰ و ۲۵ بیشتر نمی‌شود.

قالی‌های اراک بیشتر با گروه پارسی بافته ‌می‌شوند

وی افزود: قالی‌های اراک، بیشتر با گره پارسی بافته می‌شوند و شیرازه آن‌ها هنگام بافت و پرداخت و روگیری آن نیز بعد از بافت انجام می‌شود. دارهای قالی‌بافی که در اراک بافته می‌شوند بیشتر دارهای عمودی ثابت هستند و سبک چله‌کشی آن نیز به صورت چله‌کشی پارسی است. بیشتر قالی‌های اراک از نوع دوپود هستند و اگر بخواهیم از طراحان آن نام ببریم می‌توان از کسانی همچون «اسدالله دقیقی»، «عبدالکریم رجحی»، «عزت‌الله ابراهیمی» نام برد.

عضو انجمن علمی فرش ایران ابراز کرد: همانطور که ذکر شد به خصوص در دوره قاجار تا ظهور پهلوی اول و تاسیس شرکت سهامی فرش ایران در سال ۱۳۱۴ تولید و تجارت این قالی عمدتا در دست شرکت‌های خارجی و چند ملیتی بود.

احراری در این خصوص به شرح داستانی از دوره ناصرالدین شاه پرداخت و اظهار کرد: در زمان ناصرالدین شاه شرکت زیگلر تعدادی از تولیدکنندگان فرشی که قالی را پس از بافت تحویل شرکت نداده بودند و به نفع خود فروخته بودند زندانی کرده بود. قالی‌بافان نیز به شاه می‌نویسند و ناصرالدین شاه در این زمان اقدامی نمی‌کند و تنها نامه‌ای به والی اراک می‌نویسد و در آن به نوعی خواهان پادرمیانی و وساطت بین این شرکت‌های خارجی و قالیبافان می‌شود. از طرفی با گذشت زمان ناصرالدین شاه که از سفر اروپایی به ایران باز می‌گشت در مسیر عراق با عده‌ای از قالیبافان برخورد می‌کند که شکایت‌نامه‌ای از شرکت‌های چند ملیتی فروش این فرش داشتند و ایشان در پاسخ به آن‌ها فقط با نشان ‌دادن پنج انگشت دست خود به نشانه‌ اتحاد خواستار بازگشت آن‌ها به کارشان می‌شود.

وی ادامه داد: البته باید گفت که این شرکت‌های چند ملیتی بعد مثبتی نیز داشتند و گسترش قالی‌بافی در منطقه یکی از این ابعاد مثبت بود. اما متاسفانه نیاز فراوان آن وقت اروپا و آمریکا به قالی‌های ایرانی و از طرفی سودجویی این شرکت‌ها آن‌ها را واداشت تا نقشه‌ها را مختصر کنند. به همین دلیل بخش‌هایی از نقشه را حذف کردند تا قالی‌ها زودتر تولید شوند.

عضو انجمن علمی فرش ایران اضافه کرد: از جمله نقشه‌ای که بسیار مورد دستکاری قرار گرفت نقشه‌ای تحت عنوان ساروق بود که نامش از روستایی به همین نام در حوالی اراک گرفته می‌شد. این منطقه در زمانی یکی از بهترین تولیدکنندگان قالی اراکی بود. این قالی‌ها از آنجا که تا حدودی مختصر شدند بعدها به نام ساروق آمریکایی شهرت یافتند.

منبع:ایسنا

ذهن‌هایی که فرش می‌بافند!

شاید تصویر کلی ما از هنر فرش‌بافی ایران با اشکالی تداعی می‌شود که نقشه‌هایی مشخص دارند؛ اما یکی از کهن‌ترین فرش‌های ایرانی که بیشتر به دست عشایر بافته می‌شده و این روزها به دست فراموشی سپرده شده، فرش‌هایی است که اتفاقا از روی نقشه بافته نمی‌شوند و بر اساس ذهنیات هنرمندی که پای دار نشسته، بافته می‌شوند.

کشفیاتی جدید درباره بزرگترین فرش تصویری ایران

محقق و پژوهشگر فرش گفت: بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین فرش تصویری تاریخ فرش بافی ایران و جهان در گروه فرش‌های با قدمت یک قرن و بیشتر  مربوط به درخش خراسان جنوبی است.

تورج ژوله در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین فرش تصویری تاریخ فرش بافی ایران و جهان در گروه فرش‌های با قدمت یک قرن و بیشتر در مجموعه تاریخی میراث جهانی گلستان رونمایی شد.

وی افزود: این فرش تصویری حدود ۲۸ متر است و در منطقه درخش خراسان جنوبی بافته شده است.

عضو هیئت کارشناسی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اشاره به اینکه فرش تصویری بیش از یک قرن قدمت دارد، تصریح کرد: این فرش حدود سه سال پیش در جریان بررسی فرش‌های تاریخی مجموعه میراث جهانی گلستان شناسایی شد.

ژوله ادامه داد: عمارت طراحی شده روی این فرش براساس مطالعات انجام شده داخل ایران نیست و احتمالا مربوط به رژه نظامی انگلیسی‌ها در مقابل یک قصر است و نشان از یک رویداد مهم دارد که سفارش بافت آن به منطقه جنوب خراسان داده شده است.

وی با بیان اینکه کارهای مطالعاتی در حال انجام است تا بتوانیم نتیجه مطالعات را در کتابی چاپ کنیم، تصریح کرد: همایش فرش، سنت و هنر قرار است در سال جاری توسط فرهنگستان هنر انجام شود که رویدادی سه گانه بوده و یک بخش آن نمایشگاهی به نام گره بافته‌های تاریخی تصویری مربوط به یک قرن پیش است که در این همایش از این فرش استفاده خواهد شد.

عضو هیئت کارشناسی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خاطرنشان کرد: اطلاعات بیشتر در مورد این فرش از طریق مکاتبه با کارشناسان سازمان میراث فرهنگی خراسان جنوبی و ارتباط با آنان کسب خواهد شد.

حال با همکاری کارشناسان میراث فرهنگی خراسان جنوبی قرار است این فرش از حیث  آزمایش تاریخ نگاری و نوع رنگ و بافت مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار گیرد تا بتوان اطلاعات جامعی در مورد آن ارائه کرد.

منبع:ایسنا

فرش آیینه‌ای از فرهنگ و تاریخ ایران است

 سرپرست فرهنگستان هنر، فرش دستباف را آینه‌ای از فرهنگ تصویری، اسطوره‌ای و نمادها در تاریخ کشور عنوان کرد و گفت: این هنر سنتی که در زندگی مردم نیز کاربردی بوده، آیین‌ها و سنت‌های ارزشمند ایرانیان را با کمترین آلایندگی صنعتی روایت کرده است.

علیرضا اسماعیلی روز سه شنبه در نشست خبری همایش «فرش، سنت، هنر» با اشاره به ماهیت فرش در شناخت هویت و تاریخ کشور، گفت: فرش دستباف عمومی‌ترین و مردمی‌ترین هنر ایران بوده که همواره جلوه‌گاهی از ذوق و ادراک هنرمندان ایرانی در جهان است.

وی  با اشاره به نقش علم در ارتقای جایگاه هنرهای سنتی در کشور همچون فرش گفت: در فضای آموزشی کشور رشته‌های متعددی در سطح کارشناسی و ارشد ایجاد شد است که هنرجویان و علاقه مندان می توانند درد شاخه‌های مختلف هنری به صورت علمی تحت آموزش قرار گیرند تا در یک بستر خلاقانه شاهد شکل گیری طرح ها و نقش‌های جدیدی باشیم.

او ترجمه آثاری با موضوع فرش ایرانی را از فعالیت‌های فرهنگستان هنر برشمرد و گفت: همایش «فرش، سنت، هنر» در راستای فعالیت های این مجموعه است که در کنارنمایشگاه ها، ساخت فیلم‌های مستند و انجام مقالات پژوهشی انجام شده است.

اسماعیلی به پتانسیل فرش در اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: فرش در طول تاریخ نقش مهمی در اقتصاد کشورداشته است و افراد زیادی در تولید فرش و تجارت آن به صورت مستقیم و غیرمستقیم درگیر هستند که می توان مدعی شد که هیچ هنری  به لحاظ  فراگیری به اندازه فرش نیست و همین امر می تواند اهمیت فرش در مبحث اشتغالزایی را نشان دهد.

رئیس گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر در تشریح جایگاه فرش گفت: هنری که قدرت ایجاد ارتباط میان زندگی مادی و معنوی ایجاد کند ماندگار خواهد بود. فرش، به خاطر تلازم آن با زندگی روزمره و ارجاع‌ به زندگی اخروی است که جایگاه خود را در فرهنگ و آداب و رسوم ایرنانیان و مسلمانان حفظ کرده است. فرش، بازتاب عرش و بازتاب جهان مینوی بوده و به همین دلیل یک ایرانی باید آن را در منزل خود و زیر پایش پهن می کرد.
حسن بلخاری با گلایه از دست دادن جایگاه تولید فرش ایرانی در جهان گفت: متأسفانه در حدود ۷۰ سال گذشته، سروری و استادی خود را در صنعت فرش جهان را از دست دادیم عبارت صنایع دستی ارتباطی با صنعت ندارد چون ظهور ایده و انتزاع در خلق یک بافنده مهم می شود.
بلخاری در پایان ابراز امیدواری کرد که با حمایت دولت از فرش سنتی و دستباف موجب حضور بیشتر آن در خانه ها شود و همچنین  با برپایی همایش‌های مانند «فرش، سنت، هنر» در راستای احیای این جایگاه اتفاق های مفیدی شکل بگیرد.
دبیر علمی همایش «فرش، سنت، هنر» در این نشست در تشریح اهداف این رویداد گفت: هدف اصلی این رویداد هویت بخشی به فرش دستباف با یادآوری ویژگی های متمایزکننده آن است که در فرم و محتوای آن قابل تامل است.
تورج ژوله، سنت و هنر را 2 ویژگی فرش، مهم فرش ایرانی برشمرد و گفت: با این محوریت موضوعات در فراخوان همایش در سه بخش علمی، نمایشگاهی و فیلم تقسیم بندی شد و آثار منتشر شده این همایش بر فرش دستباف متمرکز است و تابلوفرش بافی در کنار نمایشگاه گره بافته‌های سنتی و تصویری بخش های مهم دیگر نمایشگاه است.
ژوله گفت: فیلم‌هایی که طی یک قرن اخیر با موضوع فرش تولید شده است، با نظارت دبیر علمی این بخش علیرضا قاسم خان نیز مورد نقد و بررسی قرار می  گیرد و در جریان برگزاری این همایش به نمایش خواهیم گذاشت و نشست‌هایی تخصصی را برگزار خواهیم کرد تا ببینیم آیا فیلمسازان ما نگاهی صحیح و منبعث از سنت و هنر را به فرش ایرانی داشتند.
دبیر علمی همایش «فرش، سنت، هنر» با تاکید بر انجام پروژه های تحقیقانی در دانش فرش، گفت: آلمان در زمینه فرش، پرچمدار بوده است به عبارتی که دانش فرش ما چیزی حدود یک قرن از دنیای غرب عقب است که البته در کشور حدود دو دهه  اخیر با شکل گیری نظام آموزشی وعلمی در هنرهای سنتی همچون فرش و ایجاد طرح مقطع دکتری فرش، توانستیم تولیدات علمی موثری را انجام دهیم.
ژوله با اشاره به مشکلات بیماری کرونا در برگزاری این رویداد گفت: اگر کرونا مانع از برگزاری فیزیکی برنامه‌های این همایش شود، تمهیدات لازم را برای برگزاری آنلاین این رویداد اندیشیدیم و از این حیث خللی در برپایی همایش وجود نخواهد داشت.

نشست خبری همایش «فرش، سنت، هنر» با حضور تورج ژوله دبیر علمی همایش، علیرضا اسماعیلی سرپرست فرهنگستان هنر و حسن بلخاری رئیس گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر پیش از ظهر امروز در این فرهنگسرا برگزار شد.

منبع:ایرنا