برای همه کسانی که اهل گردشگری هستند و به این نوع تفریح علاقه دارند، انتخاب یک مقصد مناسب با صرف هزینه کم همواره مورد توجه قرار داشته است، اما کم‌تر کسی به این فکر می‌کند که محل زیستن نیز می‎تواند بهترین مقصد گردشگری باشد.

آشیانگردی یا staycation شیوه جدیدی از نوع گردشگری است که تقریبا سروکله آن در همه جایی جهان پیدا شده و درحال توسعه است؛ بر اساس این شیوه محل زندگی افراد از آپارتمان شخصی گرفته تا منزل روستایی، محل کار شخصی و حتی هتل و مسافرخانه نزدیک خانه شما می‌تواند به بهترین و زیباترین مکان گردشگری تبدیل شود.

این شیوه گردشگری مخصوصا از ابتدای شیوع و همه گیری ویروس کرونا در جهان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و شرایطی را فراهم کرد تا افراد در قرنطینه و حتی کسانی امکان تردد و عزیمت کردن از شهری به شهر دیگر را ندارند، نیز بتوانند از آشیانگردی به نحو مطلوب بهره مند شوند.

فعال شدن گردش اقتصادی در حوزه کارآفرینی و گردشگری و همچنین احیای امکانات و فرصت‌های مغفول مانده در این حوزه از فوایید دیگر آشیانگردی است.

برای اینکه بدانیم این شیوه گردشگری دقیقا چیست و برای اجرای آن باید چه سازوکارهایی را در نظر گرفت، به سراغ یکی از نخبگان و پژوهشگران کارآفرینی در استان قزوین رفتیم؛ مرضیه بختیاری مدرس، پژوهشگر و کارشناس مباحث کارآفرینی به سوالات خبرنگار ایرنا چنین پاسخ داد:

ایرنا . لطفا در مورد آشیانگردی یا staycation توضیح دهید که دقیقا چیست؟

«Staycation» برگرفته از دو واژۀ stay و cation در زبان انگلیسی است که در فارسی معادل «اقامت»  و «تعطیلات» ترجمه می‌شود؛ واقعیت این است هنوز واژه‌ای رسمی از سوی فرهنگستان زبان فارسی برای این مفهوم مشخص نشده است و چندی پیش من با مشارکت همکار و دوست عزیزم خانم سکینه مفخمی دانشجوی کارشناسی ارشد رشته گردشگری در حال انجام پژوهشی در این حوزه هستیم که امیدوارم این پژوهش بتواند بینش‌های جدید و ارزشمندی برای صنعت گردشگری ایجاد کند.

از آنجا که نیاز داشتیم واژه‌ای معادل برای این مفهوم پیدا کنیم، از نظر خبرگان و اساتید این حوزه بهره مند شدیم؛ بنابراین با کمک غلامحسین حسینی نیا رییس دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران بیش از ۲  سال است که گروهی متشکل از مدیران و سرآمد های حوزه مدیریت، کارآفرینی و کسب و کار گرد هم آمده اند.

هدف این نوع گردشگری آشنایی با محیط و فرهنگ پیرامون یک فرد در طول تعطیلات با استفاده از جاذبه‌های گردشگری موجود در محیط زندگی و فعالیت‌های روزمره وی به فعالیت‌های آرامش‌بخش و تفریحی است.

مفاهیمی همچون گردشگری بومی، گردشگری محلی، نزدیک‌گردی، گردشگری نزدیک، مسافرت یک روزۀ داخلی، میهن‌گردی، پیراگردی، گردشگری داخلی، سفرنمایی، خانه‌مانی، حوالی‌گردی و زادگاه گردی پیشنهاد گردید که بنا به نظر ارزشمند پروفسور نظام الدین فقیه و تایید غالب فرهیختگان و پژوهشگران این حوزه واژه آشیانگردی را معادل واژه Staycation در نظر گرفته شد.

آشیانگردی اولین بار در سال ۲۰۰۳ توسط تری مسی به کار برده شد و تعاریف و نام‌های مختلفی برای آن موجود است؛ از جمله تعریف یساویچ  در سال ۲۰۱۰ که آن را سفری حداقل با یک اقامت تفریحی شبانه در شعاع ۵۰ مایلی خانه معرفی نمود و البته محل زندگی فرد را نیز شامل می‌شود.

در واقع هدف این نوع گردشگری آشنایی با محیط و فرهنگ پیرامون یک فرد در طول تعطیلات با استفاده از جاذبه‌های گردشگری موجود در محیط زندگی و فعالیت‌های روزمره وی به فعالیت‌های آرامش‌بخش و تفریحی است.

این نوع گردشگری یک مفهوم نسبتاً ناشناخته است و کمتر در تحقیقات و مقالات دانشگاهی دیده شده که می‌توان گفت هنوز وارد ادبیات داخلی کشورمان نشده است.

ایرنا. چرا این مفهوم در ایران مورد غفلت قرار گرفته است؟

این مفهوم در دنیا نسبتا جدید است و شاید با شیوع کرونا و محدودیت های تردد و معاشرت، توجه به آن بیشتر شد.

هر چند اولین مستند خارجی در  این حوزه مربوط به حدود ۲۰ سال پیش است؛ اما می‌توان گفت با وجود اینکه این سبک گردشگری مزایای بسیاری به لحاظ اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی صرفه زمانی که دارد، هنوز به عنوان یک راهکار و استراتژی در صنعت گردشگری مطرح نشده است.

امید است در آینده نزدیک با توجه به اکوسیستم و موقعیت منطقه ای که در کشور و در استان قزوین وجود دارد، برنامه ریزی‌ها و سیاستگذاری‌های مناسبی در این زمینه صورت گیرد.

ایرنا. این مدل گردشگری و تفریحی چه فوایدی دارد؟

مزیت این مدل گردشگری؛ تفریح و تجدید قوا با صرف زمان و هزینه اندک و با کیفیت مطلوب و آرامش خاطر برای شهروندان و یا به عبارت بهتر برای مشتریان است.

از طرفی این مدل گردشگری با افزایش میزان تقاضا موجب توسعه و رونق صنعت گردشگری و کسب و کارهای وابسته به این صنعت شده و در نهایت اقتصاد گردشگری را پویا می‌کند.

ایرنا. کدام یک از کشورها در مدل آشیانگردی پیشرو هستند؟

کشورهایی مانند فرانسه، اسلوونی، سنگاپور، هنگ‌کنک، هندوستان و چین فعالیت‌هایی در راستای توسعه  آشیانگردی داشته‌اند؛ به عنوان مثال دولت فرانسه در شهر پاریس روزهای یکشنبه هتل‌های لاکچری خود را به صورت نیم بها در اختیار افراد بومی قرار می‌دهد و یا دولت اسلوونی با مشاوره کارشناسان و دانشمندان، کوپن‌های اقامتگاهی را معرفی کرد که بر اساس آن، هر شهروند یک کوپن به ارزش ۲۰۰ یورو دریافت کرد و از طریق این طرح، دولت ۳۵۰ میلیون یورو برای آشیان‌گردی به ساکنان یارانه پرداخت کرد. نتایج اولیه مثبت اعلام شده است. در هفته اول، تقریباً ۱۵ درصد از کوپن‌ها استفاده شد.

نمایندگان صنعت گردشگری اسلوونی از این استراتژی راضی هستند چراکه در شرایط بحران کرونا پیش بینی می شد این صنعت با ۷۰ درصد افت یا ضرر در سال ۲۰۲۰ مواجه شود که با کاربرد این استراتژی این رقم به ۴۰ درصد رسید.

نمونه دیگر، کشور سنگاپور است؛ مردم سنگاپور به شدت به تفریح و مسافرت علاقمندند در شرایط حال حاضر با توجه به بحران کرونا و بسته‌شدن مرزهای بین‌المللی، مردم برای برآوردن نیاز خود به تفریح و گردش این سبک را تجربه کردند؛ در این طرح دولت و جامعه محلی با مشارکت هم موجب رونق و بازگشایی ۶۵ تا ۷۰درصد هتل ها شدند. به علاوه در راستای این طرح ، فعالیت‌های گوناگونی مانند رستوران، کلاس یوگا، برنامه‌های پیوند خانوادگی، شنا، کلاس‌های آشپزی، آبگرم و غیره از جانب هتل‌ها برای خانواده‌ها فراهم گردید.

در هنگ‌کنک نیز دولت با کمک بخش خصوصی بازار تبلیغاتی خود را با ساخت چند فیلم جذاب، آهنگ‌های محبوب و با محوریت شهر و جاذبه‌های دیدنی و معرفی رستوران‌ها و سرآشپزها توانست انگیزۀ گردش‌های محلی و آشیانگردی را ایجاد کند. برای تشویق مردم به گردش محلی، بسته‌های تخفیف و حمایت‌های مالی و ارائۀ کارت‌های اقامت در نظر گرفته شد.

سیاست‌گذاران هندی، ابزارگردشگری مذهبی و دینی را مد قرارداده‌اند. این راهبرد، ریشه در فرهنگ غالب این کشور و تنوع ادیان و مذاهب، مکان‌ها و مراسم و فعالیت‌های مرتبط مانند دوره‌ها، کلاس‌ها و مدارس آموزش علوم مذهبی از جمله یوگا و درمان‌های جسمی و روحی مانند آیورودا (علم زندگی در هند) داشته است؛ در این کشور سرمایۀ فرهنگی، به عنوان بازاری برای نجات کسب ‌وکارهای محلی مورد توجه قرار دارد.

چین نیز در جزیره ماکائو برای مقابله با رکود ناشی از کووید۱۹، کارزار تبلیغاتی وسیع مشتریان محلی را هدف قرار داده است و تبلیغات محلی با محوریت دو نوع گردشگری نوپا، «تعطیلات و غذا» و تجربۀ «غذا و نوشیدنی» که البته بیشتر بر اقامت در هتل‌های محل زندگی افراد تمرکز دارد، را در دستور کار قرار داد.

ایرنا. تاثیر آشیانگردی بر رونق صنعت گردشگری و توسعه کسب و کارهای وابسته به این صنعت چیست و بستر های لازم برای اجرای این مدل گردشگری کدام است؟

لازمه دستیابی به این مزیت در گام اول برنامه ریزی و سیاستگذاری است. به لحاظ تامین سرمایه مشارکت بخش خصوصی و بخش دولتی و تامین مالی جمعی لازمه ی تحقق این مهم است.

علاوه بر آن شناسایی اکوسیستم و جاذبه‌های شهری، ایجاد امکانات تفریحی و رفاهی با الگو برداری از کشورهای توسعه یافته (البته به شرط بومی سازی و متناسب با فرهنگ و عقاید) می‌تواند به تحقق این سبک نوین در گردشگری کمک کند.

ایرنا. کلام آخر شما با مخاطبان ایرنا:

باید در نظر داشت این سبک گردشگری فقط محدود به دروان کرونا نیست بلکه رهیافتی است که می‌تواند در بلند مدت توسعه ی پایدار این صنعت را به همراه داشته باشد. البته در شرایط فعلی راهبردها، آموزش و یادآوری اقدامات بهداشتی به مشتریان از اولویت‌های اساسی است.

منبع:ایرنا

به گزارش روز سه شنبه گروه فرهنگی ایرنا از کمیسیون ملی یونسکو- ایران،‌ حجت الله ایوبی در جلسه مجازی شورای راهبری «شهرهای یادگیرنده» پیشنهاد کرد: مثل بسیاری از کشورها باید روزی را به‌عنوان روز شهرهای یادگیرنده و شهر خلاق اعلام کنیم. در این روزها می‌توان همایشی برگزار کرد تا گزارش کار بدهیم و ظرفیت های خود را معرفی کنیم.

وی اضافه کرد: هفته گذشته در کشور ترکیه یک جلسه سه‌ساعته داشتیم و تمام حرف این بود که می‌خواهیم در کنار شما باشیم. گروه پنج‌نفره‌ای از طرف دو کشور معین شده تا فهرست همکاری‌های ممکن را احصا کنند. کار با ترکیه و دیگر کشورهای بزرگ، هم برای آن‌ها مفید خواهد بود و هم برای ما.

ایوبی افزود: برگزاری جشن نور در شهرهای مختلف هم در همین راستا اتفاق مبارکی بود. ما نامه‌ای از یونسکو مبنی بر تقدیر از این عملکردهایمان دریافت کردیم و سازمان یونسکو برای اعلام آمادگی برای همکاری‌های بسیار گسترده‌تر داشتند. ما تا دو سال قبل در حوزه راه ابریشم تقریبا نقشی نداشتیم و حتی توصیه برخی این بود که وارد این حوزه نشویم، چرا که چین تبدیل به امپراتور راه ابریشم شده است. بعد از نشست همدان و برگزاری رویداد رقص قلم در سال گذشته، ما رفته رفته تبدیل به حاکم راه ابریشم می‌شویم. درواقع کمک و هم‌افزایی شهرهای مختلف تا این اندازه می‌تواند موجب ارتقای جایگاه ایران در یونسکو شود.

وی ادامه داد: تجربه برخی شهرها در آموزش کودکان بسیار حائز اهمیت است. توجه شهر شیراز به حوزه سالمندان بسیار ارزشمند است. ما غالباً در آموزش به جوان‌ترها فکر می‌کنیم و سالمندان، بخشی مغفول از فرآیند یادگیری هستند. این توجه قابل‌ستایش است. شهر «تهران» هم ابتکارهای بسیاری خوبی در این حوزه داشته است.

دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو ادامه داد: هدف از تشکیل شورای راهبری «شهرهای یادگیرنده» انتقال تجربه‌ها است. ما در دو سال گذشته تجربه‌های موفقی داشتیم. همکاری بین شهر مشهد با فرانسه در زمینه آشنایی با عملکرد شهرهای یادگیرنده بسیار مهم بود. کارگاه آموزشی در چند شهر فرانسه تشکیل شد و متقابلاً قرار شد آن‌ها هم به مشهد بیایند که ماجرای کرونا پیش آمد. این همکاری‌ها بسیار آموزنده و مفید بود. مشارکت دادن مردم در بخش‌های مختلف هم از نکاتی است که باید در همه شهرها شاهد آن باشیم.

وی تأکید کرد: امیدواریم شبکه ملی «شهرهای یادگیرنده» در کنار شبکه جهانی، به ارتقای شهرهای ما کمک کند. بعد از چند سال امید داریم حتی ظاهر شهرهای یادگیرنده ما و شادی و طراوت زندگی در آن‌ها به ‌گونه‌ای باشد که هر کس وارد این شهرها می‌شود، احساس کند که این شهر متصل به شبکه شهرهای یادگیرنده است. ما هم در کمیسیون ملی یونسکو با تمام وجود در کنار شما هستیم. ما ۱۰ مرکز بین‌المللی داریم که در سایت رسمی ما معرفی شده‌اند. در این زمینه بالاترین آمار را در کشورهای منطقه داریم و هر یک از این مراکز را به سختی گرفته‌ایم. این‌ها ظرفیت‌هایی است که می‌توانند به کمک شما بیایند. از ۷۵۰ کرسی جهانی یونسکو، ۱۷ کرسی متعلق به کشور ما است و همه این ۱۷ کرسی خود را از خانواده یونسکوی ایران می‌دانند. اگر برنامه‌ای دارید، همه این افراد با تمام وجود در کنار شما هستند.

وی افزود: ۱۴ کمیته ملی داریم که افراد برجسته کشور در آن‌ها عضو هستند. اگر طرحی دارید که نیاز به حمایت ملی دارد، فوری در اختیار این کمیته‌ها می‌گذاریم و همه را برای شما بسیج می‌کنیم. در کمیته حافظه جهانی می‌خواهیم «اولین‌ها» را در همه شهرها ثبت ملی کنیم. اگر شهرهای شما در هر امری از آموزش تا آیین و سنت اولین است،‌ می‌توانید مدارک آن را ارائه کنید. کتابی مانند گینس هم طراحی می‌کنیم که هر شهری در هر مقوله‌ای اول بود، نام آن ثبت شود و معارضی هم نداشته باشد.

ایوبی در ادامه گفت: ایران یکی از کشورهایی بود که باشگاه‌های یونسکو را فعال نکرده بود. کشوری مثل ژاپن، ۳۰۰، ۴۰۰ باشگاه دارد که به شبکه باشگاه‌های جهانی وصل هستند. ما به‌دلیل برخی نگرانی‌ها که خودمان برای خودمان درست کرده بودیم، این باشگاه‌ها را راه‌اندازی نکرده بودیم. از سال گذشته اما فعالیت باشگاه‌های خود را آغاز کرده‌ایم و امروز ۲۰اُمین باشگاه ما هم فعال شده است. ۱۴ باشگاه ما در شبکه باشگاه‌های جهانی هم ثبت شده‌اند. یونسکو یک شبکه است. ما هم در کمیسیون ملی یک شبکه هستیم. از تمام ظرفیت یونسکو هم استفاده می‌کنیم. ما هر سال سه ظرفیت شهر یادگیرنده و دو ظرفیت شهر خلاق خود را گرفته‌ایم.

ایوبی ادامه داد: هر سال یک شهر برتر را در این همایش سالانه انتخاب خواهیم کرد. یک جایزه ملی درخور و شایسته برای طرح‌های برتر در نظر گرفته می‌شود و این طرح‌ها به کشورهای دیگر هم ارسال می‌شود.

وی ادامه داد: هر سال مشاهیر ایرانی را در فهرست جهانی قرار می‌دهیم. کشورها می‌توانند بزرگانی که مضرب تولد و یا وفات‌شان مضربی از عدد ۵۰ است را معرفی کنند تا با حمایت دو کشور بتواند در سطح جهانی مطرح شود. با کشورهایی مثل آذربایجان در این زمینه چالش‌هایی هم داریم اما در مجموع در این زمینه بسیار موفق بوده‌ایم. سال قبل سال سهروردی بود و امسال سال فارابی است. برای سال آینده هم سال عطار نیشابوری را مدنظر داریم که در فهرست مشاهیر یونسکو هم ثبت شده است.

ایوبی افزود: ابتکاری را امسال داشتیم و با یک شرکت هواپیمایی وارد مذاکره شدیم تا هواپیماهای خود را به نام مشاهیر ما نام‌گذاری کنند و برای آن‌ها بروشور و فیلم تولید شود. مسافران وقتی وارد این هواپیما می‌شوند،‌ با این مشاهیر آشنا می‌شوند و شهرهای یادگیرنده در این قبیل طرح‌ها و رویدادها می‌توانند کمک‌کننده باشند.

وی ادامه داد: برندهایی مانند راه ابریشم و نوروز برای ما حائز اهمیت است. امسال جشن نوروز در میدان مشق برگزار شد. امسال برنامه‌ریزی برای نوروز آینده را از همین الان آغاز کرده‌ایم و تا امروز دو جلسه داشته‌ایم. باشگاه نوروز ما هم به‌شدت در حال فعالیت است. امسال می‌خواهیم تمام آیین‌های کهن ملی را احیا کنیم.

ایوبی تأکید کرد: خوشبختانه در روزهای پایانی سال گذشته مجوز انتشارات یونسکو صادر شد و اولین کتابمان را منتشر کردیم. کتاب باشکوهی که آقای فرید قاسمی در قالب آن شناسنامه ۱۶۰۰ فعال رسانه‌ای در صد سال گذشته را گردآوری کرده است. ۷ تا ۸ کتاب دیگر را هم در دست چاپ داریم. غالباً آثار ارزشمندی است که ناشران دیگر زیر بار چاپ آن نمی‌روند.

وی استفاده از ظرفت «هنر» در زمینه «آموزش» را هم مورد تأکید قرار داد و گفت: ایران کشور فرهنگ و هنر است و با خیلی از کشورهای دیگر دنیا متفاوت هستیم. لشکر بزرگ خطاطان، نقاشان و تئاتری‌ها را داریم. امروز تئاتر یک درمان است. ما سینمای بزرگی در ایران داریم. انجمن سینمای جوانان ما در ۸۰ نقطه ایران شعبه دارد که نمونه آن در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. همه این‌ها ظرفیت‌هایی است که می‌تواند به شما کمک کند.

تجربه مفید هر یک از شهرهای یادگیرنده برای دیگر شهرها

ایوبی درباره راهبردهای «شهرهای یادگیرنده» گفت: این قبیل جلسه‌ها برای هم‌فکری مسؤولان شهری در زمینه «شهرهای یادگیرنده» بسیار مفید می‌تواند باشد. به‌خصوص که تجربه‌های هر یک از شهرها برای دیگر شهرها قطعاً مفید است. آنچه در شهر اصفهان در قالب آموزش صدها هزار نفر در جریان است، می‌تواند برای کشور یک دستاورد باشد. باید به شهر «یزد» بابت دریافت جایزه «خشت خام» و تلاش برای برگزاری «جشن نور» در ایام نوروز تبریک گفت. شهر «بندر خمیر» هم اقدامات بسیار خوبی داشته‌است. در این شهر کوچک، اراده‌های بلندی را دیده‌ایم. آنچه در بندر خمیر برای ما جالب است،‌ حضور بخش‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و علمی در کنار شهرداری است. کمیته‌های سیاست‌گذاری علمی، بسیار تجربه خوبی است که در این شهر رقم خورده است. جوانان خوش‌ذوق بسیاری می‌توانند در این شوراها باشند.

وی ادامه داد: در شهرهای مشهد و اراک هم اتفاقات خوبی در جریان است که بابت همه آن‌ها تشکر می‌کنم. شهر مشهد در مدت زمان کوتاهی که به شبکه شهرهای یادگیرنده پیوسته‌اند کمک‌های شایانی به ما داشته‌اند به‌ویژه در جریان برگزاری سلسله نشست‌های «رقص قلم». بسیاری از برگزاری این نشست‌ها به دلیل شرایط کرونایی ناامید بودند اما کمیسیون ملی یونسکو با حمایت مشهد پای کار آمد و این اتفاق رقم خورد.

ایوبی افزود: رویداد «رقص قلم» و خوشنویسی کشورهای راه ابریشم بسیار رویدادهای مهمی برای ما بود و اهمیت این رویداد را نهادهای داخلی مانند وزارت امور خارجه، وزارت کشور و حتی دفتر مقام معظم رهبری به خوبی درک کردند و با این رویداد همراه شدند.

امیر روشن‌بخش معاون ارتباطات و مشارکت های کمیسیون ملی یونسکو- ایران در ابتدای این نشست مجازی توضیح داد: براساس فعالیت‌های صورت گرفته در کمیسیون ملی یونسکو، احساس ما این است که هنوز برخی از شهرها فلسفه و لزوم پیوستن شهرها به شبکه شهرهای یادگیرنده را درک نکرده‌اند. برخی گزارش‌هایی که از سوی برخی شهرداری‌ها به دست ما رسید، اساساً گزارش‌هایی است در موضوع آموزش شهروندی که در نبود برند «شهر یادگیرنده» هم در شهرها این فعالیت‌های آموزشی صورت می‌گرفته است. آنچه باعث طرح «شهر یادگیرنده» در یونسکو شد، بحث «توسعه» بود. خطرات بهداشتی و تخریب محیط‌زیست از چالش‌های روبروی مردم است و براساس نظر صاحب‌نظران، رفع این چالش‌ها نیاز به مهارت‌آموزی به مردم دارد.

وی افزود: آموزش و یادگیری مطلقاً به یک معنا نیستند. یکی از اساسی‌ترین نکات در بحث شهرهای یادگیرنده این است که «یادگیری» را به‌عنوان یکی از حقوق شهروندان تبیین کنیم و در طول زمان از آن‌ها بخواهیم که این حق را مطالبه کنند. شهرها به‌عنوان یک طبیعت متراکم از سوی یونسکو انتخاب شدند و شهرها در مرحله پایلوت به‌خوبی از این طرح استقبال کردند.

روشن‌بخش در ادامه با اشاره به یکی از طرح‌های توفیق‌یافته در زمینه شهرهای یادگیرنده در چین از سوی یونسکو، افزود: فرصت‌های خیلی زیادی در شهرها وجود دارد و یادگیری مادام‌العمر یک مهارت و فرهنگ است که باید در میان مردم رواج پیدا کند.

تجربه اجرای «توان هفت» در اصفهان

محمدعلی ایزدخواستی مدیر مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان گفت: شهر اصفهان در زمینه «شهرهای یادگیرنده» به سمت یک پروژه فراگیر رفت که تحت عنوان «توان هفت» در زمینه آموزش حوزه‌های کسب و کار برای یکصدهزارنفر از شهروندان در دستورکار قرار گرفت. مسأله فراگیری و نهادینه شدن «آموزش» در یک شهر، یکی از مهم‌ترین اهداف پروژه «شهرهای یادگیرنده» است و فکر می‌کنم پروژه «توان هفت» یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی است که می‌تواند این مسأله را در شهر اصفهان تسری ببخشد.

وی ادامه داد: مطالعات بر روی این طرح به‌طور کامل انجام شده و راهکارها و سازوکارهای اجرایی آن هم به‌طور کامل در دست بررسی است. اگر این عملیات به سرانجام برسد، همه افراد علاقه‌مند به حوزه کسب و کار که جویای کار هستند و افراد فعال در این زمینه که کارآفرین محسوب می‌شوند در قالب یک شبکه فراگیر با یکدیگر پیوند می‌خورند و شرایط ایجاد شغل در شهر را به وجود می‌آورند. هر موضوع دیگری مانند کارآفرینی در این بستر قابل بازتعریف است.

پروژه‌های یادگیری در شهر «یزد»

جعفر امینی‌مقدم معاون شهردار یزد گفت: ما سعی کرده‌ایم با توجه به چالشی که در حوزه شهرهای خلاق برای ثبت رتبه‌بندی جهانی داشتیم، باید در زمینه شهرهای یادگیرنده، برای یزد، یک استراتژی مشخص مبتنی‌بر آینده‌پژوهی داشته باشیم. براساس موضوعی که برمبنای آن در این شبکه کار می‌کنیم برنامه جامعی تدوین شده است که به کمیسیون ملی ارائه کرده‌ایم و امیدواریم مورد تأیید و توجه قرار بگیرد.

وی ادامه داد: برای سال آینده میلادی می‌توانیم در شهر یادگیرنده «یزد» با همکاری کمیسیون ملی یونسکو دو پروژه را یکی در حوزه مدیریت بحران و دیگری در حوزه آموزش، پیش ببریم و برای جایزه سال میلادی آینده آماده شویم.

تجربه جهانی «بندر خمیر»

جواد محمودی شهردار بندر خمیر سخنران بعدی این نشست مجازی بود که گفت: خوشحالیم به‌عنوان کوچک‌ترین شهر توانسته‌ایم از کشور عزیزمان ایران، به شبکه جهانی شهرهای یادگیرنده یونسکو بپیوندیم. بندر خمیر، شهری بندری است که طولانی‌ترین ساحل تالابی کشور را دارا است. به همین دلیل فعالیت‌های ما در زمینه آموزش و یادگیرندگی مردم در حوزه ارتقای دانش و آگاهی برای حفظ تالاب و بهره‌برداری خردمندانه از آن، از سال‌ها پیش آغاز شده است. توفیقات چشمگیری هم در این زمینه داشته‌ایم.

وی ادامه داد: این یک تجربه پایلوت بود که ثابت کرد بندر خمیر استعداد خوبی برای یادگیرندگی دارد. از سال ۹۹ که به شبکه شهرهای یادگیرنده پیوستیم، با همراهی کمیسیون ملی یونسکو تلاش کرده‌ایم استراتژی کاملی را برای آینده این بندر و تالاب داشته باشیم و گزینه ثبت جهانی به‌عنوان شهر تالابی هستیم.

محمودی ضمن تشریح فرآیند مذاکرات برای طراحی استراتژی شهر خمیر ادامه داد: این استراتژی یک نسخه واحد برای همه شهرها نمی‌تواند باشد و هر شهر بر اساس استعدادها و ظرفیت‌های خود باید استراتژی یادگیری خود را برای آینده تبیین و طراحی کند. در شبکه ملی شهرهای یادگیرنده تجربیات و استراتژی‌های شهرهای مختلف را می‌توان با یکدیگر به اشتراک گذاشت.

آموزش مدیریت پسماند در «اراک»

مرتضی سورانه رئیس شورای شهر اراک هم در این نشست مجازی گفت: با توجه به تفاوت میان یادگیرندگی و آموزش که در همین نشست هم مطرح شد، تأکید بر این است که فراتر از آموزش، یادگیری تبدیل به فرهنگ در یک شهر هوشمند شود و جامعه متوجه اهمیت یادگیرندگی شود. در این زمینه اتفاقات خوبی در شهر اراک رخ داده است. در مقاطع مختلف تحصیلی از نونهالان تا سطوح بالاتر، مباحثی در حوزه مدیریت پسماند مطرح شده است که قطعاً شاهد تأثیرگذاری آن در آینده خواهیم بود.

طوفان محمدی رئیس فراکسیون محیط زیست شورای اسلامی شهر اراک هم در این زمینه گفت: در زمینه حضور شهر اراک در طرح شهرهای یادگیرنده ما از ابتدا دو معضل را مدنظر قرار دادیم یکی ترافیک شهری و دیگری معضل تفکیک پسماند از مبدأ. روی موضوع پسماند به اجماع رسیدیم و دستورکاری برای آموزش مستمر در این زمینه طراحی شد تا همه گروه‌ها بتوانند از این آموزش‌ها استفاده کنند. مجموعه‌هایی با حضور شخصیت‌های عروسکی هم طراحی شد که کودکان راحت‌تر بتوانند در این زمینه آموزش ببینند.

وی افزود: در فضای مجازی هم کارهایی را انجام داده‌ایم. امیدواریم در زمینه آموزش تفکیک پسماند به رأس هرم برسیم که هدف غایی ماست.

«وقف سواد» در مشهد

آیدا مهربان معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد هم در ادامه این نشست مجازی گفت: در سال ۹۷ شاهد اعلام آمدگی شهر مشهد برای پیوستن به شبکه شهرهای یادگیرنده بودیم. برنامه‌ریزی‌های بسیاری صورت گرفت و در تیرماه ۹۸ شهر مشهد توانست این نشان را از آن خود کند و تا پایان ۱۴۰۰ هم عضو این شبکه خواهیم بود.

وی ادامه داد: پروژه شهرداری مشهد در این راستا طرح «وقف سواد» بود که به دنبال ریشه‌کن کردن بی‌سوادی در شهر است. در این شهر جمعیت ۳۰ هزارنفره‌ای داریم که برخی هنوز سواد اولیه خواندن و نوشتن را هم ندارند. تلاش کردیم شهرداری بتواند در همه حوزه‌ها از سواد مالی تا سواد رسانه‌ای هم فعالیت‌هایی را داشته باشد. شهرداری در قالب طرح «وقف سواد» حدود ۱۳۰۰ شهروند بی‌سواد را شناسایی کرده و ردیف اعتباری نزدیک به ۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شده تا به‌عنوان پاداش در اختیار کسانی قرار بگیرد که سواد فرامی‌گیرند. این طرح اقدام مؤثری است که در بسیاری شهرهای دیگری می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

گشودن باب گفتگوی بین‌نسلی در «شیراز»

محمدرضا گل همیشه بهار دبیر کمیته اجتماعی و مشاور شورای شهر شیراز مهمان دیگر این نشست مجازی بود که در سخنانی گفت: رویکردی که شهر شیراز از سال ۹۶ در دستور کار قرار داده است، در قالب حوزه تخصصی آموزش با روند یادگیری بوده است. «توسعه پایدار شهری و محیط‌زیست» سرفصل اصلی کار ما تعریف شده است. روانشناسی مدیریت شهری هم در اولویت کاری ما قرار گرفت. تمهیدی که در این راستا در نظر گرفتیم، گشودن باب گفتگوی بین نسلی است تا بتوانیم فاصله بین‌نسلی را کاهش دهیم. در این زمینه هم اتفاقات خوبی رقم خورد.

وی ادامه داد: ما حدود ۲۸۰ هزارنفر حاشیه‌نشین در کلانشهر شیراز داریم. روندی که برای کار تعریف کرده‌ایم، رویکردی است که تمام طیف‌های سِنی و فرهنگی در جامعه را شامل شود. عملاً ما سالمندان و سالخوردگان را با تقویت کانون جهان‌دیدگان تقویت و رصد کرده‌ایم  تا در قالب یک رویکرد چندجانبه این طرح را پیش ببریم. امیدوارم با اقداماتی که انجام می‌شود، در حیطه‌ای که مدنظر داریم به اهدافمان برسیم.

آموزش شبکه‌ای در «تهران»

مجتبی دانشور مدیرکل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران هم در این نشست گفت: به‌صورت خلاصه به یکی از پروژه‌هایی که در حوزه «شهر یادگیرنده» در شهرداری تهران در حال اجراست، اشاره می‌کنم. «فرهنگ آپارتمان‌نشینی» مسأله‌ای است که در دستور کار قرار داده‌ایم چرا که طبق پژوهش‌ها ۹۰ درصد زندگی افراد در پایتخت، براساس سبک زندگی آپارتمان‌نشینی است. در اجرای این فرآیند تلاش کرده‌ایم شبکه‌های یادگیری محلی ایجاد کنیم. صرفاً به بحث آموزش شهروندی قناعت نکردیم و فضا را به سمت شبکه‌های آموزش محلی بردیم که امروز بیش از ۵۰ هزار واحد آپارتمانی در آن سهیم شده‌اند.

وی افزود: یکی از پروژه‌هایی که با توجه به شرایط کرونایی در این طرح در دست اجرا داریم، تأسیس کتابخانه‌های ساختمانی و محلی است. رویکردمان هم فعلاً متمرکز بر کتاب‌های کودک و نوجوان است تا ساکنان بتوانند کتاب‌هایی که در منازل دارند را در قالب این کتابخانه‌های ساختمانی به اشتراک بگذارند. در سه محور در این طرح پیگیر هستیم؛ یکی محیط‌زیست و مدیریت پسماند است که در آموزش شهروندی مدنظر داریم. بحث دیگر آموزش همسایگی در آپارتمان و بحث سوم هم حقوق و تکالیف در قالب حریم خصوصی است.

بانوان شهردار محله در «کاشان»

خانم نوری رابط شهر یادگیرنده کاشان هم گفت: شهرداری کاشان از سال ۲۰۱۶ به عضویت شهرهای یادگیرنده یونسکو درآمده است و از آن زمان به‌طور سالانه گزارش عملکرد خود در حوزه آموزش شهروندی را ارسال کرده‌ایم. بیشتر برنامه‌های ما در قالب برنامه‌های شاد و مفرح بودند و در شاخه‌های مختلف، آموزش شهروندی در کاشان ادامه دارد. موضوعی که با این شرایط درگیر آن هستیم پروژه «زیست بانو» است. محوریت این طرح بانوان خانه‌دار هستند که به‌صورت خانه‌به‌خانه آموزش‌هایی به آن‌ها ارائه داده می‌شود. هدف اصلی هم مدیریت تفکیک پسماند از مبدأ است.

وی افزود: در حال حاضر این بانوان تحت عنوان شهرداران محل در محله‌های کاشان مشغول فعالیت هستند و حذف پسماند به‌طور کامل مورد نظارت و کنترل قرار گرفته است. همچنین در حال حاضر در پی برنامه‌ریزی برای طراحی و تدوین آموزش در حوزه کودکان و نوجوانان هم هستیم.

نسرین فخری مدیر گروه آموزش کمیسیون ملی یونسکو- ایران هم در سخنانی کوتاه گفت: امروز که تعداد شهرهای ملی ما در شبکه شهرهای یادگیرنده به عدد ۱۰ رسیده است،‌ لزوم تشکیل شبکه‌ای ملی با حضور شهرهای ملی عضو این شبکه جهانی محسوس بود. ان‌شالله بتوانیم ظرفیت‌های داخلی را با ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهانی عجین کرده و کارهای ماندگاری را رقم بزنیم.

منبع:ایرنا