راهنمای موزه گردی در پهنه مرکزی
فلسفه شکل‌گیری موزه‌ها مکانی برای جمع‌آوری اشیای تاریخی و ارزشمند برای مصون داشتن از گزند حوادث طبیعی و دستبرد بود.
اما به مرور کار کرد موزه‌ها به‌عنوان یک منبع ارزشمند علمی ـ تحقیقی تغییر کرد. این روزها موزه به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری نقش مهمی در رونق و ردشگری، جذب توریست و از همه مهم‌تر اقتصاد محله دارد. به همین بهانه همزمان با روز جهانی موزه‌ها و هفته میراث فرهنگی تعدادی از موزه‌های پهنه مرکزی در این متن معرفی می‌شود.
- خانه‌موزه دکتر شریعتی
این مکان اسفند ۱۳۸۵ افتتاح و به لحاظ شخصیت علمی، اجتماعی و ملی دکتر شریعتی که مدتی در آنجا ساکن بوده، جزء فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. اسناد و مدارکی از دوران تحصیل، مکاتبات محرمانه ساواک درباره فعالیت‌های او و نیز بازنشستگی اجباری دکتر شریعتی با سمت معلم در این خانه‌موزه نگهداری می‌شود. کتابخانه موزه مزین به آثار این مرد بزرگ و کتاب‌هایی است که درباره او نوشته شده است.
- موزه فرش ایران
این موزه ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ افتتاح شد. باارزش‌ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر در این موزه نگهداری می‌شود. در تالار طبقه همکف هم حدود ۱۳۵ تخته از شاهکارهای قالی کشور که توسط مراکز مهم قالیبافی بافته شده در معرض نمایش است. علاوه بر کتابخانه موزه که ۳۵۰۰ جلد کتاب را به زبان‌های مختلف در خود جای داده، فیلم‌ها و اسلایدهایی در زمینه قالیبافی و گلیم و هنرهای دستی کشور در سالن نمایش موزه برای علاقه‌مندان نمایش داده می‌شود.
- خانه‌موزه دکتر سندوزی
«امیراسماعیل سندوزی»، دندانپزشک و مجسمه‌ساز، مطب دندانپزشکی خود را سال ۱۳۷۵ همراه با تمامی وسایل دندانپزشکی، کتابخانه شخصی تخصصی و ده‌ها مجسمه و نقاشی به سازمان توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران اهدا کرد. ۶۰ مجسمه و ۶۰ تابلو نقاشی وسایل این موزه را تشکیل می‌دهند.
- موزه شهدا
سال ۱۳۵۹ افتتاح شد و در آن وسایلی مانند وصیتنامه، عکس، مدارک تحصیلی، دفترچه خاطرات، تسبیح، نوار سخنرانی، کتاب‌ها و آثار مهم هنری ۷۰۰ تن از شهدا، همچون حسین فهمیده و مرتضی آوینی، نگهداری می‌شود. از دیگر قسمت‌های این موزه می‌توان به سالن مخصوص شهدای ترورشده، شهدای بعد و قبل از پیروزی انقلاب و آثاری از شهدای بین‌الملل اشاره کرد.
- موزه هنرهای معاصر ایران
این مکان مهم‌ترین و جامع‌ترین مجموعه از هنر غربی در قاره آسیاست که سال ۱۳۵۶ به دستور محمدرضا پهلوی در ضلع غربی پارک لاله بنا شد. معماری آنکه توسط «کامران دیبا» طراحی شده، ترکیبی از سنت، مدرنیسم و مفاهیم فلسفی است.
- موزه هنرهای معاصر فلسطین
سال ۱۳۸۵ به همت فرهنگستان هنر و با مشارکت هنرمندان ایرانی و فلسطینی راه‌اندازی شد. این مکان با هدف راه‌اندازی بزرگ‌ترین عرصه گفت‌وگو و انتقال تجارب و دستاوردهای هنرمندان کشور، فلسطین و سایر کشورهای اسلامی افتتاح شد و مخصوص برگزاری نمایشگاه‌های جهان اسلام است.
- موزه‌های منطقه ۷/باغ‌موزه قصر
بزرگ‌ترین موزه منطقه، یک زندان است. قصر قجر در شمال تهران آن روزگار، تا سال ۱۳۰۸ که رضاخان آن را به‌عنوان زندان افتتاح کند، محل اتراق‌های تابستانی شاهان قاجار بود. بعدها این ساختمان قدیمی که در سال ۱۱۶۸ خورشیدی ساخته شده بود، با توجه به تغییرات مدرن در سیستم حکومتی، تبدیل به زندان شد. تا پیش از آن، تهران فقط یک زندان در اداره شهربانی (واقع در توپخانه) داشت. این زندان ۳ اتاقک داشت که به آنها «حبس نمره» می‌گفتند و یک زیرزمین هم برای زندانیان عمومی در نظر گرفته شده بود.
اما زندان قصر ۱۹۲ اتاق داشت با گنجایش ۸۰۰ زندانی که تا زمان ساخت زندان اوین در دهه ۴۰، تنها زندان پایتخت محسوب می‌شد.
زندان قصر در سال ۸۳ کارش به تعطیلی کشید. در این سال، بخشی از زندان از سوی شهرداری تخریب شد که با پیگیری کانون زندانیان سیاسی پیش از انقلاب از تخریب آن جلوگیری شد و در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. بعد از به ثبت رسیدن، شهرداری آن را به باغ‌موزه تبدیل کرد و در آبان ۹۱ افتتاح شد. در موزه قصر می‌توانید سلول افراد مشهور مثل «محمد فرخی یزدی»، «جعفر پیشه‌وری»، قوام‌السلطنه و… را تماشا کنید و دیوارنوشته‌های زندانیان را هم بخوانید.
موزه «رضا عباسی» در خیابان شریعتی، نرسیده به سیدخندان، یکی از مهم‌ترین موزه‌های تهران است. این موزه شهریور ۱۳۵۶ افتتاح شد و به یاد نقاش مشهور صفوی، به نام رضا عباسی نامگذاری شد. ساختمان موزه در اصل یک نمایشگاه مبلمان و دکوراسیون داخلی بود که به ۲ دلیل مورد توجه مسئولان وقت برای ایجاد یک موزه قرار گرفت. یکی ویژگی‌های خاص معماری این ساختمان و دیگر، محلی که در آن قرار گرفته بود. به همین دلیل، ساختمان خریداری شد و درست یک سال بعد، در زمان انقلاب تعطیل شد.
بعد از سال ۵۸ و با دگرگونی‌هایی در دکوراسیون داخلی و گسترش فضای نمایشگاهی بازگشایی شد. طی سال‌ها این موزه مدام گشایش یافت و تعطیل شد تا اینکه در سال ۷۹ برای پنجمین بار آغاز به کار کرد و امروز هم زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اداره می‌شود. در این موزه آثار هنری پیش از تاریخ تا قرن سیزدهم در ۳ تالار پیش از اسلام، تالار هنرهای اسلامی و تالار نگارگری و خوشنویسی به نمایش گذاشته شده است. مجموعه‌های به نمایش درآمده در این موزه متنوعند. می‌توانید در آن آثاری از هزاره دوم پیش از میلاد تا اوایل قرن بیستم را ببینید که حتماً جذاب است.
این موزه بخش نگهداری آثار و همچنین کتابخانه‌ای با بیش از ۱۰ هزار جلد کتاب به زبان‌های خارجی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی، دارد.
- خانه‌موزه دکتر حبیبی
دکتر «حسن حبیبی» معاون اول رئیس‌جمهوری در سال‌های ۶۸ تا ۸۰ بود. او در حوزه پژوهش تاریخ بسیار فعال بود و مؤسسه‌ای به نام «بنیاد امیرکبیر» را راه‌اندازی کرد که حاصل پژوهش‌هایش و نیز هدایایی که در سفرهایش به خارج از ایران به او اهدا شده، از سال ۷۶ در بنیاد یادشده به نمایش درآمده است. بنیاد امیرکبیر در واقع خانه‌ـ موزه‌ای است با ۶۰۰مترمربع در ۲ طبقه که آثار تزیینی، هنری و صنایع‌دستی‌ای که به او اهدا شده است، از جمله هدایای فیدل کاسترو، فرش‌های نفیس و نسخه‌های خطی ارزشمند، تابلوهای کار ایتالیا، صندوق چوبی کنده‌کاری‌شده از بوسنی و جعبه موسیقی ساخت سوئیس، در آن به تماشا گذاشته شده‌اند.
- موزه عکسخانه شهر
موزه عکسخانه شهر در واقع نخستین موزه تخصصی تاریخ عکاسی در خاورمیانه است و زیر نظر سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران فعالیت می‌کند. کار ساخت موزه عکسخانه شهر از سال ۷۳ و توسط «بهمن جلالی»، عکاس برجسته، شروع شد و اردیبهشت ۷۴ در روز جهانی موزه در فضایی با مساحت ۲۵۰مترمربع افتتاح شد. موزه عکسخانه شهر با موضوع تخصصی تاریخ عکاسی ایران، گنجینه‌ای از عکس، کارت‌پستال و نگاتیوهای شیشه‌ای، دوربین‌ها و ابزار عکاسی است.
علاوه بر ابزار عکاسی، تعداد بسیار زیادی از نخستین نمونه عکس‌های تاریخ عکاسی ایران در این موزه جمع‌آوری شده که بخش عمده آن متعلق به دوران قاجار و همین‌طور پهلوی اول است. این موزه در خیابان بهار واقع شده است.
- موزه تاریخ طبیعت تهران
در میدان هفت‌تیر، درست میان شلوغی‌های تهران، موزه‌ای وجود دارد که در آن می‌توانید اطلاعات و آثاری از تاریخ طبیعی تهران را ببینید. در این موزه شگفت‌انگیزترین حیواناتی را می‌بینید که در طبیعت ایران یافت شده‌اند. هرچند صحنه زیبایی نیست، اما حیوانات تاکسیدرمی شده‌ای در فضای این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
موزه ۳ طبقه دارد و در هر طبقه نمونه‌های مختلفی را می‌توانید ببینید. جانوران مضر کشاورزی، سوسک‌ها، پروانه‌ها و ملخ‌ها و گیاهان و حیوانات عجیب مثل خروس چهارپا و مرغ سه‌پا، گونه‌های کمیاب حیات وحش و نسل‌های منقرض‌شده از جانوران بومی و غیربومی هم در این موزه نگهداری می‌شوند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.