یک پیشنهاد برای کم کردن تنش بین کشورهای حوزه نوروز

 انجمن فرهنگی افراز که دارای مقام مشورتی در حوزه فرهنگ از شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد است، در پاسخ به فراخوان سازمان ملل متحد درباره پیشنهادها یا اقدام‌های انجام‌شده در حوزه‌ توسعه پایدار در بیانیه‌ای موضوع لزوم همکاری کارگروه‌های ثبت میراث معنوی جهانی این کشورها با یکدیگر را پیشنهاد داد تا از رقابت‌های نامفید و تنش‌ها کاسته شود و نزدیکی بیشتری میان مردمان منطقه غرب آسیا شکل گیرد. آن‌ها در این بیانیه درخواست کرده‌اند میراث معنویِ گستره فرهنگی نوروز در کنار یکدیگر برای ثبت جهانی ارائه داده شود.

در این بیانیه که به فارسی نیز ترجمه‌ شده و در کتابچه‌ مجموعه‌بیانیه‌های انجمن‌های مردم‌نهاد دارای مقام مشورتی شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد از سراسر جهان منتشر شده، آمده است: «از نظر تاریخی، فرهنگِ زاده‌شده به دستِ تمدن بشری پنج‌هزارساله غرب آسیا، ایده‌پرداز جشن نوروز شد. نوروز که ریشه در تاریخ و احترام به شکوفایی و نیرومندی طبیعت دارد، نشان از خردمندی بنیادگذارانش داشت. بیست‌وپنج قرن پس از آن، در همین قلمرو، کوروش بزرگ نقطه‌ عطفی در تاریخ تمدن بشر پدید آورد، به‌طوری‌که بیانیه‌ وی (استوانه‌ کورش) را می‌توان به‌عنوان نخستین منشور حقوق بشر تلقی کرد. دولتی که وی پایه‌گذاری کرد به عنوان نخستین دولت فراقومی و توسعه‌گرای تاریخ، بر پایه‌ مدارای مذهبی، صلح و «وحدت در عین کثرت» بنا شد.

ما مهمانان نوروز را که بر پلکان آپادانا در تخت‌جمشید نقش بسته‌اند شاهد هستیم؛ نمایندگان اقوام و فرهنگ‌های گوناگون در جایگاهی گرد آمده‌اند تا با گفت‌وگو و مشورت، در مقامی برابر، در شکل‌دادن به دنیایی نو و بهتر سهیم باشند.

بیش از یک دهه پیش در سال ۲۰۱۰، روز جهانی نوروز برابر با ۲۱ مارس (اعتدال بهاری) با عنوانِ «فرهنگ صلح» توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید، جشنی که از کشورهای دارای یک فرهنگ مشترک، به ارث رسیده است.

نخستین شرط دستیابی به توسعه پایدار، ایجاد روابط دوستانه برای بهبود مشارکت منطقه‌ای و جهانی است. این هدف بدون ارتباط عمل‌گرایانه فرهنگی بین کشورهای منطقه محقق نخواهد شد. به نظر ما، بهره‌گیری درست از میراث مشترک فرهنگی می‌تواند به نیرومندترین ابزار همگرایی و برقراری گفت‌وگوی سازنده میان کشورهایی که پیشینه تمدنی و فرهنگی مشترکی دارند بدل شود. این رویکرد می‌تواند مسیر تحقق اهداف توسعه پایدار را در سطوح منطقه‌ای و زیرمنطقه‌ای هموار کند.

متأسفانه در همین منطقه و بر خلاف پیام انسانی و محیط زیستیِ نوروز، درگیری‌های قابل‌توجهی در سال‌های گذشته رخ داد. پیامدهای به‌جامانده از آن، ثبت میراث فرهنگی در یونسکو را به‌گونه‌ای تحت تأثیر قرار داده است تا جایی که گاهی دست‌مایه بروز اختلاف بین کشورها می‌شود. از این رو، در راستای تقویت و گسترش صلح منطقه‌ای و تحکیم تلاش برای حفاظت و پاسداشت میراث فرهنگی منطقه، از شما خواهانیم تا وظیفه‌ ارزیابی پیشنهادهای ثبت جهانی میراث ناملموس و در مواردی ملموس، به ویژه آن‌جایی که به تاریخ، بناها و شخصیت‌های برجسته مشترک فرهنگ این منطقه مرتبط است به کارگروهِ میراث منطقه‌ای شامل نمایندگان کشورهای حوزه‌ فرهنگی نوروز سپرده شود.

ایسنانوشت، بدیهی است این کارگروه نمایندگی مجموع سهمیه کشورهای عضو در این حوزه را خواهد داشت. به باور ما، اصل قرار دادن فرهنگ مشترک به جای مرزهای سیاسی در مواردی این‌چنین، که آشکارا فرهنگی هستند، سبب همگرایی بیشتر در منطقه خواهد شد؛ چرا که جدا کردن عناصر تاریخی و فرهنگی از پیکره تمدنی که به آن وابسته‌اند نه تنها هویت و معنای آن‌ها را از بین می‌برد، که ممکن است ارتباط دوستانه ملت‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. امید که این همکاری فرهنگی سبب جدی‌تر شدن روابط اقتصادی و سیاسی و در نتیجه تثبیت و نگهداری از صلح و روابط همکاری بین کشورهای منطقه شود.»