عید امسال را با دژ معبد نوشیجان و موزه ملایر ” تاریخی” کنید

ابراهیم جلیلی در گفت و گو با ایسنا، افزود: این ارگ در شهرستان ملایر و ۱۵ کیلومتری ملایر واقع شده است، بررسی‌های باستان شناسی نشان داده که این تپه‌ باستانی دارای سه طبقه‌ تاریخی بنا شده که طبقه‌ اول متعلق به دوران مادها، طبقه‌ دوم مربوط به دوران هخامنشیان و طبقه‌ سوم مربوط به حکومت ساسانیان بوده است.

وی ادامه داد: این بنا در ۱۵ کیلومتری شمال غرب ملایر بر روی صخره‌ای طبیعی و مشرف به جلگه‌ای به نام شورکات قرار گرفته است؛ نوشیجان در لغت به معنای “جایگاه نوش” یا جایگاه ” انوش” است که نوش یا انوش، ظاهرا نام زنی بوده که بر منطقه حکومت می ‌کرده است.

جلیلی اظهارکرد: مهم‌ترین و اساسی‌ترین لایه‌ باستانی این تپه متعلق به دوره‌ سکونت اقوام ماد در این تپه بوده است.

رئیس میراث فرهنگی ملایر با اشاره به اینکه بنای قدیمی جبهه‌ غربی که موسوم به نخستین آتشکده است، به عنوان قدیمی‌ترین نیایشگاه خشتی دنیا از دوران مادها به جای مانده است، گفت:  تالار ستون ‌دار که به آپادانا مشهور است، این محوطه دارای ۱۲ ستون بوده که امروزه ستون‌ ها از بین رفته‌اند.

جلیلی ادامه داد: معبد مرکزی یا دومین آتشگاه که در مرکز محموعه قرار داشته است، ساختمان این آتشکده هشت ضلعی بوده و به وسیله در کوچکی، از اتاق کنار آتشکده با پلکان به طبقه‌ دوم راه دارد.

وی خاطرنشان کرد: در مجموعه یا ارگ نوشیجان، تونلی در آپادانا و در وسط قسمت شرقی تالار زیر ساختمان ‌ها وجود داشته که کاربری این تونل به درستی مشخص نیست، همچنین در قسمت خارجی قلعه، حصار مرتفع و خشتی‌ای وجود داشته که دور تا دور قلعه کشیده شده بوده است.

■ عمارت لطفعلیان ملایر؛ میراثی از عصر قاجار

وی در ادامه با بیان اینکه “عمارت تاریخی لطفعلیان” در خیابان شهید مصطفی خمینی ملایر قرار دارد، گفت: این خانه قدیمی، بخشی از یک مجموعه سکونتگاهی به یادگار مانده از دوره قاجار است.

جلیلی افزود: سازنده و مالک اولیه خانه، محسن مصدقی معروف به مصدق الممالک بوده و در عصر فتحعلی شاه قاجار به واسطه خویشاوندی که با دربار داشته با بهره‌گیری از معماران زبده آن دوره اقدام به ساخت این مجموعه کرده است.

وی ادامه داد: این بنا دارای سه قسمت حسینیه، اندرونی و اصطبل بوده که تنها بخش حسینیه که بخش اصلی بنا بوده و به منظور مراسم مذهبی وعزاداری حسینی استفاده می شده، سالم و پا برجا مانده است.

جلیلی اظهارکرد: این بنای آجری دو طبقه که در حدود ۱۵۰سال پیش ساخته شده دارای حوض خانه با یک رشته قنات آب جاری، طاق نماهای رفیع دو طبقه، درب های چوبی ارسی و شیشه های رنگی است که نمادی از ذوق وهنر معماران و هنرمندان آن زمان به شمار می رود.

رئیس میراث فرهنگی ملایر خاطرنشان کرد: سقف طبقه همکف پوشیده از طاق‌های آجری زیباست و پوشش طبقه فوقانی آن به صورت مسطح با تیر چوبی است، زیباترین بخش بنا حوض‌خانه است که با طاق ‌نماهای زیبای آجری به شیوه چهار بخشی پوشیده شده است.

وی با اشاره به اینکه جریان آب قنات و وجود دو حوض سنگی در کف، هوا و فضای بسیار خنک و فرح ‌بخشی را برای گذر از گرمای تابستان برای ساکنین ایجاد کرده است، گفت: از دیگر ویژگی‌های این بنا می‌توان به تزئینات لمبه‌کوبی چوبی در سقف طبقه اول و وجود درهای ارسی با شیشه‌ای الوان اشاره کرد.

رئیس میراث فرهنگی ملایر تصریح کرد: وجود شاه نشین بنا با سه در ارسی با زیبایی خاصی روشنایی اتاق را تامین می کند و تراش آجرنمای بدنه ها، فرم های قرینه و نقوش هندسی مسطح و نقش برجسته با الگوی اصیل آجرکاری ایرانی از برجسته ترین ویژگی هایی است که این بنا را در میان سایر آثار تاریخی ملایر برای ایجاد موزه فرهنگ و تاریخ در ملایر ممتاز کرده است.

جلیلی با بیان اینکه خانه لطفعلیان از بناهای کم نظیر دوره قاجار بوده و با ۳۵۰۰ متر زیربنا، شامل دو حیاط بیرونی و اندرونی است، این بنا در اسفند ماه ۱۳۸۰ با شماره ۴۸۹۲ به ثبت فهرست آثار ملی در آمده است.

وی اظهارکرد: خانه لطفعلیان، اکنون با کاربری موزه، معرف آداب و رسوم و تاریخ و فرهنگ مردم شهرستان است و اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر نیز در این مکان دایر است.

جلیلی یادآورشد: طی مراحل مختلف در عملیات احیای این بنا، مرمت پشت بام، تعویض تیرهای فرسوده، طراحی و ساخت ویترین انجام شد که شامل لایه ‌برداری، سفیدکاری داخلی عمارت و بازسازی در و پنجره‌های معیوب و تهیه و ساخت در و پنجره‌های بین رفته، بندکشی، کف‌سازی اتاق‌ها و بازسازی بخشی از طاق‌ها بود.

منبع:ایسنا