روستای برغان، مهد آثار تاریخی و طبیعی البرز
استان البرز کوچک‌ترین استان و در عین حال مرکز آن پرجمعیت‌ترین شهر ایران پس از تهران، مشهد، اصفهان و تبریز است. نام این استان برگرفته از مرتفع‌ترین رشته کوه‌های کشور است. البرز در زبان باستانی به شکل هربرز، «هر» به معنای کوه و «برز» به معنای بلند است.
استان البرز به مرکزیت کرج و با دارا بودن شش شهرستان یکی از مهاجرپذیرترین استان‌های کشور است که به ایران کوچک شهرت دارد. از شمال با مازندران، از جنوب با استان مرکزی، از شرق با تهران همسایه است و بین رشته کوه‌های البرز مرکزی و حاشیه غربی دشت کویر واقع شده است.
شهرستان ساوجبلاغ در شمال استان البرز واقع شده و با روستاهای متعدد، جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، مذهبی و فرهنگی را در خود جای داده است. در این میان وجود تکیه اعظم برغان و هنر تعزیه‌خوانی، روستای برغان را از سایر روستاهای آن متمایز می‌کند.
برای رسیدن به روستای تاریخی و مذهبی برغان باید از جاده آتشگاه عبور کرده و با گذر از مسیر زیبا و چشم نواز پس از ۱۰ کیلومتر، قدم به خاستگاه تعزیه‌خوانی ایران گذاشت. ساکنان روستا اغلب افراد کهنسالی هستند که به زبان تاتی صحبت می‌کنند.
پلی تاریخی در ابتدای روستا وجود دارد که مربوط به دوره صفویه است و با چشمه طاقی بر روی رودخانه شاهرود واقع شده و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. پس از عبور از روی آن به میدان اصلی روستا می رسیم که تکیه اعظم برغان در شمال آن قرار دارد. هر ساله در ماه محرم گردشگران مذهبی و خیل ارادتمندان به امام حسین(ع) برای تماشای مراسم تعزیه‌خوانی خود را به این روستا می‌رسانند.
مساحت این بنا ۱۲۰۰ مترمربع و در دو طبقه احداث شده است. طبقه همکف آن دارای ۱۰ حجره است و دیوارهای طبقه بالا با تیرهای چوبی منبت‌کاری شده از یکدیگر جدا شده اند. جنس مصالح به‌کار رفته در آن، خشت خام، کاه‌گل و تیرهای چوبی است. سکوی اصلی اجرای مراسم در مرکز تکیه واقع شده است و منبر قدیمی آن در گوشه یکی از رواق‌ها نگهداری می‌شود.
قدمت این بنا با توجه به سر در کاشی‌کاری شده به حدود سالهای ۸۶۰ ق یعنی ۵۴۰ سال قبل بازمی‌گردد. در سر در ستون غربی شاه‌نشین نام معمار بنا استاد باقر قزوینی قید شده است. طبقه دوم در زمان قاجاریه بنا شده و معمار آن استاد اسماعیل بنا بوده است.
تکیه اعظم برغان از جمله قدیمی‌ترین تکیه‌های ایران است که دوم بهمن‌ماه ۱۳۸۲ و هنر تعزیه‌خوانی به‌عنوان یک اثر معنوی و ناملموس در خردادماه ۱۳۹۱ درفهرست آثار ملی و همچنین هنر تعزیه‌خوانی در فهرست جهانی به‌عنوان یک اثر مذهبی و آئینی به ثبت رسیده است.
روستای برغان خاستگاه هنر تعزیه‌خوانی درکشور است و قدیمی‌ترین نسخ خطی تعزیه مربوط به این روستا است که سابقه دیرینه‌ای در اجرای این مراسم آئینی و مذهبی دارد و همچنین مهد پرورش تعزیه‌خوانان به‌نامی همچون ملامحمد بکائی، ملاقاسم بکائی و مرحوم ناظم بوده است که در این هنر صاحب سبک بوده‌اند.
از در تکیه روستای برغان که خارج می‌شوید مسجد جامع ۸۰۰ سالهای را می‌بینید که دو درخت کهنسال یکی در شمال و یکی در جنوب حیاط آن واقع است که موجب شگفتی گردشگران است. روستای برغان به مهد چنارهای کهنسال شهرت یافته است. درخت چناری که در سمت شمالی حیاط مسجد قرار دارد یکی از مهم‌ترین چنارهای روستای برغان است که قدمت ۱۰۰۰ ساله دارد. حفره‌ای بر تنه این درخت وجود دارد که مانند اتاقی بزرگ گنجایش ۱۰ نفر را دارد. درخت گرده بینه که درجنوب حیاط مسجد قرار دارد درخت توپری است که پر از شاخه‌های سرسبز است.
آثار و ابنیه تاریخی دیگری نظیر حمام قدیمی روستا که بقایای آن در نزدیک رودخانه واقع شده است و بقایای کاروانسرای شاه‌عباسی و همچنین بقایای قلعه دوره ایلخانی که بر روی تپه کش‌کلا که به معنای قلعه خشک است، به چشم می‌خورد.
کوچه باغ‌ها، جنگل‌ها و آبشارهای دیدنی از جمله جاذبه‌های طبیعی روستای برغان است که آن را به مقصد اصلی گردشگران در چهارفصل سال تبدیل کرده است.
از جمله محصولات باغی که مهم‌ترین و اصلی‌ترین سوغات روستا محسوب می‌شود آلوی برغان است که بومیان آن را گوجه برغان می‌نامند و از پیوند آلوی محلی و آلوی بخارا به‌دست می‌آید. خوب است بدانید روستای برغان به خاطر وجود باغ‌ها و درختان فراوان آلوچه، لقب سرزمین آلوچه را به خود اختصاص داده است.
از جمله دیگر سوغاتی‌های معروف برغان، گردوی پوست کاغذی، عسل کوهی، توت، سماق، لبنیات و بستی سنتی است که به شیوه خاصی تولید می‌شود. خرید و استفاده از این محصولات محلی علاوه بر اینکه خالی از لطف نیست، به چرخه اقتصادی بومیان، ایجاد اشتغال و توسعه گردشگری روستا کمک می‌کند.
صنایع‌دستی رایج در روستای برغان، الک است که در هر خانه و آشپزخانه‌ای یافت می‌شود. اهالی روستا به تولید الک مشغول هستند و از این راه نیز کسب درآمد می‌کنند.
گردشگران می‌توانند در فرصتی مناسب برای لذت بردن از طبیعت خدادادی و بکر، آثار تاریخی بی‌نظیر و منحصر به‌فرد و سوغاتی‌های خوش‌طعم آن به روستای برغان سفر کرده و پس از اقامت در خانه‌های محلی خاطرات خوشی برای خود ثبت کنند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.