آشنایی با خوراک‌های بومی سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان هم مثل بقیه استان‌های دیگر ایران غذاها و نان‌های محلی خاص خود را دارد. در این مطلب به معرفی انواع نان و خوراک این استان می‌پردازیم.

غذاهای استان سیستان و بلوچستان

فهرست خوراک و غذاهای مخصوص هر منطقه، شهر، یا کشوری با توجه به نوع مواد غذایی و محصولات تولیدی آن منطقه شکل می‌گیرد؛ مثلا اگر شهری اقتصاد و تولیداتش بر محور دامپروری است مردمش بیشتر، غذاهای گوشتی مصرف می‌کنند یا اگر محصولات و تولیدات شهر و منطقه‌ای بر پایه تولیدات کشاورزی باشد طبیعی است که بیشترین مصرف مواد غذایی آن از محصولات تولیدی کشاورزی است. در استان سیستان و بلوچستان هم به‌خاطر رواج بیشتر دامپروری، بیشتر غذاهای گوشتی رایج است. همچنین خرما یکی دیگر از مواد مورد مصرف در تغذیه روزانه است و اهالی این استان بر خلاف کشورهایی که با این استان هم مرز هستند و به خوراک های تند مزه تمایل دارند، میل و رغبتی به غذاهای تند ندارند.

چنگال

چنگال غذای مردم بومی استان سیستان و بلوچستان برای پذیرایی از مهمان است و با دوغ مصرف می‌شود. این غذا نوعی شیرینی هم به حساب می‌آید که در سفره‌های افطاری مردم استان سیستان و بلوچستان دیده‌می‌شود. مواد مورد نیاز برای چنگال خیلی ساده و به راحتی قابل دسترسی است؛ آرد و خرما و روغن حیوانی.

آبگوشت زابلی

 

آبگوشت سیستانی یکی از غذاهای استان سیستان و بلوچستان است که یک تفاوت با آبگوشت‌های معروف ایرانی دارد و آن هم استفاده از ادویه‌ محلی استان به نام آچار است. به جز آچار برای پخت آبگوشت زابلی گوشت، رب گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه و روغن محلی استفاده می‌شود.

کشک زرد

 

یکی دیگر از غذاهای استان سیستان و بلوچستان که مردم شهر زابل، آن را زیاد مصرف می‌کنند، کشک زرد است. معمولاً این غذا را بیشتر برای صبحانه‌ و در روزهای سرد پاییز و زمستان می‌پزند و استفاده می‌کنند. کشک زرد یک غذای سنگین و مقوی است که در یک وعده ‌غذایی کامل مصرف می‌شود. این غذا را از فرآورده‌های ماستی مثل یک سوپ غلیظ که هضم آن راحت است تهیه می‌کنند و یکی از پرطرفدارترین غذاهای محلی مردم استان سیستان و بلوچستان است. مواد لازم عبارتند از کشک زرد، پیاز، آب یا آب گوشت.

اوجیزک

 

در حقیقت یک آبگوشت محلی دیگر این استان است با این تفاوت که گوشت ندارد و شبیه اشکنه است. ادویه‌ این غذا هم آچار (نوعی ادویه محلی) است. آچار از پیاز، آرد گندم و زردچوبه درست می‌شود که مثل خمیر دایره‌ای کوچک درست می‌کنند و خشک می‌کنند و به نخ می‌کشند تا خشک شود. این ادویه برای تهیه و آبگوشت و خورش‌ها استفاده می‌شود و طعم دلپذیری به غذا می‌دهد. مواد لازم برای تهیه اوجیزک؛ گوجه، روغن، پیاز، آب، سیب‌زمینی و آچار است و در بعضی موارد تخم‌مرغ هم به آن می‌زنند.

تنورچه

 

تنورچه یا ترونچه نوعی کباب مخصوص استان سیستان و بلوچستان است. این کباب را در تنور می‌گذارند تا پخته شود. دو روش پخت متفاوت دارد

روش اول:

 

قطعات بزرگ گوشت گوسفند را به سیخ‌هایی از جنس چوب نخل می‌کشند. سپس سیخ‌ها را درون تنوری که زغال آن کاملا داغ است می‌گذارند. اگر بخواهند کبابی آبدار و به اصطلاح بخارپز شده داشته باشند، ظرفی از آب را درون تنور روی زغال‌ها گذاشته و سیخ‌ها را به‌صورت ایستاده دور تا دور ظرف می‌چینند. در تنور را بسته و روی آنرا با کاهگل می‌بندند. این تنورها مانند بسیاری از تنورها از پایین خروجی جریان هوا دارد.

روش دوم :

 

در این روش یک گوسفند کامل را ذبح و پاک کرده و درون شکم آن را خالی می‌کنند. (گوسفند باید به اندازه تنور باشد) سپس دست و پا و شکم آن را بسته و به صورت آویزان درون تنور قرار می‌دهند. در تنور را کاملا بسته و به مدت یک ساعت اجازه می‌دهند تا کاملا پخته شود.

معمولا تنورچه را با نان یا چلو ساده میل می‌کنند.

دوغ پا

 

یک نوع خورش این استان و بسیارخوش‌مزه و مقوی است. برای پخت آن دوغ را به جای آب به آن اضافه می‌کنند. مواد مورد نیاز دوغ پا؛ گوشت گوساله، دوغ محلی، لپه، پیاز، روغن، نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و زعفران است که این غذا معمولا با برنج مصرف می‌شود.

دوغ برک

 

دوغ برک یکی از غذاهای خاص و مهم استان سیستان و بلوچستان است که به این خوراک در بعضی شهرهای این استان درزَنک هم می‌گویند. مواد لازم دوغ، آرد، زردچوبه، فلفل، نمک و روغن است …

املت سوزی

 

از دیگر غذاهای استان سیستان و بلوچستان، املت سوزی است. مواد لازم برای تهیه این غذا؛ گیاه سوزی، پیاز، سیب‌زمینی، تخم‌مرغ، سیر، نمک، فلفل و روغن است.

تباهگ

 

تباهگ نیز یکی از غذاهای سنتی استان سیستان و بلوچستان در منطقه مکران، شهرهای نیکشهر، فنوج، لاشار و سرباز است. این غذا در ماه رمضان بیشتر مصرف می‌شود. مواد لازم این غذا، برنج و گوشت خشک‌ است.

لنجو

 

لنجو یکی از غذاهای سنتی است که ماهی آب‌پز هم به آن می گویند. مواد لازم برای تهیه لنجو شامل: آچار، پیاز، روغن، دوغ محلی، ماهی، زردچوبه، فلفل و نمک است.

انواع نان در سیستان و بلوچستان

نان‌های محلی سیستان و بلوچستان متنوع اند.

۱_ﺣﻤﯿﺮ شبیه به ﻧﺎﻥ ﺗﺎﻓﺘﻮﻥ

۲_ﺗﯽ ﻣﻮﺵ یا ﻓﻄﯿﺮ؛نان نازک شبیه لواش

۳_ﻧﺎﻥ ﺗﻨﻮﺭﯼ ﺭﻭﻏﻨﯽ

۴_ﻧﺎﻥ ﺫﺭﺕ: ﺳﻮﻫﺮ- ﺫﺭﺕ ﻗﺮﻣﺰ

۵_ﻧﺎﻥ ﮐﻤﺎﭺ ﯾﺎ ﺭﯾﮕﯽ

۶_ﻧﺎﻥ ﺭﻭﻏﻨﯽ ﺭﻭ ﺗﺎﺑﻪ

۷- نان ارزُن؛ نانی کوچک و گرد

منبع:هشمهری