افسانه احسانی در گفت‌وگو با ایسنا به بررسی ویژگی‌های سوغات و اثرپذیری آن بر رونق گردشگری و ماندگاری گردشگر پرداخت و اظهار کرد: در ارتباط  با برندسازی سوغات باید بگویم که برای هر گردشگر و مسافری از جمله خود من خرید یک سوغات که مربوط به همان منطقه باشد و دارای رنگ، بو و جنس همان خطه و یاد آور حوزه فرهنگی خاص آن نقطه باشد از ارزش بسیار بالایی برخوردار است.

وی ادامه داد: بعدها با ورود به صنعت گردشگری این نیاز را در خود و دوستانم احساس کردم که با هدف حفظ محیط زیست و منابع طبیعی با تکیه بر ظرفیت‌های فرهنگی وارد حوزه توان‌افزایی جوامع محلی شویم که در واقع بازآفرینی و واسطه‌سازی هنرهای سنتی و صنایع دستی آن‌ها به خصوص مواردی  که نمادهای فرهنگی داشتند، بود.

این کارشناس گردشگری بیان کرد: به تجربه برایم ثابت شده است، روستاهایی که پیشرفت چندانی نداشتند و مسیر دسترسی آن‌ها چندان ساده  نبود و دور از مرکز بودند چطور گردشگران را به واسطه دیدن سازنده عروسک‌های بومی یا بافته‌ای که در آن منطقه تولید می‌شد و حتی برای دیدن مراحل ساخت آن آثار، به خود جذب می‌کردند وآن نقطه را به یک منطقه گردشگرپذیر به خصوص گردشگری تجربه‌گر تبدیل می‌کردند. پس می‌توان گفت که با اتکا به مشاهدات میدانی، سوغات تا چه میزان می‌تواند بر جذب گردشگر و ماندگاری آن  تاثیرگذار باشد.

ایجاد انگیزه در گردشگر نقش بسیار مهمی در افزایش مدت زمان حضور او خواهد داشت

احسانی در خصوص افزایش مدت زمان حضور گردشگر در منطقه به واسطه سوغات و صنایع دستی تصریح کرد: با در نظرگرفتن فرآیند ساخت سوغات فرهنگی و به نوعی مواجه کردن گردشگر با فرآیندهای جمع‌آوری مواد و مصالح مربوطه در همان منطقه تا تولید آن محصول و ایجاد یک برنامه‌ریزی صحیح در قالب گردشگری تجربه‌گرا، می‌توان مدت زمان حضور گردشگر در منطقه را افزایش داد.

وی عنوان کرد: گردشگران می‌توانند از کارگاه‌های صنایع‌دستی و همینطور تولیدات سوغات بازدید کنند و قطعا این بازدید می‌تواند به آن‌ها انگیزه دهد تا مدت زمان بیشتری را در محل حضور داشته باشند. همچنین به آن‌ها کمک می‌کند تا سفرشان روح، حس و معنای بیشتری دریافت کند و به عبارتی احساس تعلق خاطر نسبت به آن منطقه  در آن‌ها شکل گیرد.

مراکز اقامتی کمتر از محصولات بومی منطقه استفاده می‌کنند

این کارشناس گردشگری و صنایع‌دستی در خصوص مزایای استفاده از سوغات و صنایع دستی بومی در مراکز اقامتی تشریح کرد: مسلما عرضه این محصولات و نمایش آن‌ها  در موزه‌ها، هتل‌ها و محل‌هایی که گردشگران رفت‌وآمد دارند می‌تواند بسیار موثر باشد؛ به خصوص که اگر این محصولات، کاملا بومی همان منطقه  باشند.

احسانی اضافه کرد: البته امروزه با وجود اینکه اکقر اقامتگاه‌ها سعی دارند تا از صنایع‌دستی در مراکز خود استفاده کنند اما متاسفانه شاهد این امر هستیم که صنایع‌دستی استفاده شده مربوط به به آن خطه نیست.

وی ادامه داد: همچنین چه بهتر که این محصولات در جایی استفاده و یا عرضه شود که قابلیت دید بیشتری داشته باشد. به عنوان مثال در لابی مکان‌های اقامتی و نقاطی که گردشگران انتظار می‌کشند و حتی در نزدیکی محل صرف غذا و یا در جایی که مهمانان نشسته‌اند و فرصت کافی برای تماشا دارند، می‌تواند بسیار موثر باشد.

چه شاخص‌هایی باید در ساخت سوغات به کار رود؟

این کارشناس صنایع‌دستی در خصوص جایگاه صنایع‌دستی در سوغات خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم سوغات را به دو دسته خوراکی‌ها و مواردی که قابلیت نگهداری دارند مانند صنایع‌دستی و هنرهای سنتی تقسیم کنیم،  باید بگویم که حتما صنایع‌دستی جایگاه ویژه‌ای در سوغات دارد.

احسانی اظهار کرد: این دو مورد مکمل هم هستند، البته در برخی موارد هنر صنایع‌دستی در قالب غذا و خوراک هم دیده می‌شود. برای مثال بومیان استان فارس با ماده‌ای به نام قارا یا چیزی شبیه به قره قروت اشیایی چون اسب و شتر می‌سازند و به نوعی یک صنایع‌دستی خلق می‌کنند. این دو را نمی‌توان جدا ازهم دسته‌بندی کرد و هر دو نوع سوغات ارزشمند هستند، اما بهتر اینکه آن سوغات همیشه دیده شود و یادآور خاطرات سفر باشد.

وی افزود: البته مقالاتی در این زمینه نوشته شده که متمرکز بر ذکر برخی شاخص ها در ساخت سوغات هستند. در این شاخص‌ها گفته شده است که سوغات به خصوص برای افرادی که زیاد سفر می‌کنند باید کوچک و قابل حمل باشد، سبک باشد، به راحتی بسته‌بندی شود، کاملا یادآور خطه فرهنگی و فرهنگ منطقه و در آخر دارای قیمت مناسبی باشد.

این کارشناس گردشگری در خصوص جایگزینی سوغاتی‌های قابل حفظ و نگهداری به جای خوراکی‌ها، خاطرنشان کرد: این دو را نمی‌توان از یکدیگر تفکیک کرد و خوراکی‌ها به خصوص که اگر خوراکی‌های بومی باشند از ارزش بالایی برخوردار هستند و می‌توانند به خوبی گویای تنوع فرهنگی خاص منطقه باشند. ما هنوز به اندازه کافی روی خوراکی‌های محلی خود، غذاهای محلی و سوغات محلی  آنطور که باید تمرکز نکرده‌ایم هرچند بعضی استان‌ها اقداماتی انجام می‌دهند اما با توجه به تنوع فرهنگی که در کشور داریم هنوز جزئیات بسیاری هستند که شناسایی نشده‌اند و قابلیت نقد و بررسی بسیار دارند.

در تولید سوغات انواع ذائقه‌ها در نظر گرفته شود

احسانی در مورد تاثیرات سوغات بر رونق اقتصادی گفت: این مسئله به اینکه چه سوغاتی مد نظر است، بستگی دارد. برخی از سوغات‌های فرهنگی همچون فرش، جاجیم و بافتنی‌ها که تولید زمان بری دارند و دارای هزینه تولید بالا هستند قاعدتا با صنایع دستی و سوغاتی  که سریعتر تولید می‌شوند و دارای مواد اولیه ارزان هستند، متفاوت خواهند بود.  به هر حال این طیفی است که باید همه آن‌ را در نظر بگیریم و نباید خود را به انواع خاصی از گردشگران محدود کنیم.

وی ادامه داد: باید برای انواع سلیقه‌ها راه و چاره داشته باشیم. ما می‌توانیم برای بخشی که جمعیت کمتری دارند میزان تولید پایین‌تر داشته باشیم، اما در مجموع باید همه نوع ذائقه‌ را در نظر بگیریم تا به مرور این ذائقه‌سازی شکل بگیرد. به شخصه معتقدم که آگاهی می‌تواند سلیقه را تغییر دهد و اگر مسیر را با آگاهی و ذائقه‌سازی پیش ببریم به دست‌آوردهای بالاتری خواهیم رسید.

منبع:ایسنا

به گزارش ایسنا، اگر قصد دارید به مناطق حفاظت شده سری بزنید، باید بدانید ورود به این مناطق ممنوع بوده و این ممنوعیت به دلیل حفظ جان حیوانات و امنیت بشر است، البته این تحریم، مردم را بیشتر به سوی دیدن این مناطق ترغیب می‌کند.

هیاهوی زندگی ماشینی امروزی بسیاری از مفاهیم را از یاد انسان برده است، حکمرانی ظالمانه انسان بر کره زمین را افزایش داده و تخریب محیط زیست و از بین رفتن داشته های طبیعی ارزشمند و حیات وحش را رقم زده است.

در کنار مناظر زیبای بکر چهارمحال و بختیاری، از وجود مناطق حفاظت‌شده نمی‌توان غافل شد، مناطقی که دارای ذخایر گیاهی و جانوری کمیاب و منحصر بفردی هستند و چشم هر بیننده را به خود جلب می‌کنند.

منطقه حفاظت شده سبزکوه

مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط‌زیست معرف نمونه‌های تقریبا بکر و یا کمتر دست خورده‌ای از طبیعت هستند که به دلیل داشتن ذخائر با ارزش ژنتیکی گیاهی و جانوری و پتانسیل‌های فراوان از جمله اکوتوریسم کشور به شمار می‌روند.

منطقه حفاظت شده سبزکوه نمونه‌ای از مناطق چهارگانه است که نزدیک به ۲۰ سال از حفاظت و تصویب آن می‌گذرد، سبزکوه با اکوسیستمی کوهستانی ۲۷۲ گونه گیاهی و ۱۳۸ گونه جانوری را در خود جای داده که امید است با آگاهی یافتن از غنای بالای طبیعی و ارزش‌های چندگانه آن با پشتیبانی تمامی علاقمندان و دوستداران طبیعت و توسعه پایدار حفاظت از این امانت الهی هر چه بیشتر و بهتر تامین شود.

این منطقه پیش از سال ۶۵ به صورت آزاد مورد حفاظت قرار می‌گرفت که به دلیل وجود شرایط خوبی چون گونه‌های گیاهی و جانوری غنی و منحصربه‌فرد به منطقه شکار ممنوع تبدیل شد و به همیبن منوال تحت حفاظت قرار گرفت تا اینکه در سال ۶۹ با بررسی‌های به عمل آمده در شورای عالی حفاظت محیط‌زیست مطرح و به عنوان منطقه حفاظت شده مورد تصویب قرار گرفت و پس از اعلام در سال ۷۰ عملا با همین عنوان تحت حفاظت قرار گرفت.

منطقه حفاظت شده سبزکوه به دلیل شرایط متنوع، وجود جنگل و منابع آبی سرشار همچون رودخانه، آبشار، چشمه و … توپوگرافی کوهستان، مراتع، گونه‌های جانوری، گونه‌های آندمیک گیاهی، وجود عشایر، چشم‌اندازهای بدیع و … دارای قابلیت‌هایی همچون شناخت اجزای تشکیل‌دهنده اکوسیستم‌های مختلف، پوشش گیاهی، گونه‌های جانوری، اقلیم متنوع، زمین‌شناسی، وجود جامعه گیاه ارس و گونه جانوری سنجاب ایرانی زمینه تحقیقات و آموزش برای پژوهشگران و جامعه علمی و دانشگاهی را فراهم کرده است.

اکوتوریسم از جمله فعالیت‌های مرتبط و همسو با حفاظت یکی دیگر از قابلیت‌های منطقه سبزکوه بوده که به واسطه وجود چشم‌اندازهای طبیعی نیمه عمیق، آبشارهای زیبا، رودخانه، زندگی عشایری و روستایی حاشیه منطقه، کوه نوردی، ماهیگیری، تماشای حیات وحش، ژئوتوریسم و اکوتوریسم می‌توان از آن بهره لازم را برد.

منطقه حفاظت شده سبزکوه با وسعتی بالغ بر ۵۴۲۰۰ هکتار در سه شهرستان بروجن، لردگان و کیار از توابع استان در ۱۳۵ کیلومتاری مرکز استان واقع شده و از طریق جاده آسفالته شهرکرد به لردگان قابل دسترسی است.

منطقه سبزکوه یک منطقه کاملا کوهستانی است که از شمال به ارتفاعات کوه کلار و تالاب گندمان، از شرق به روستای سرپیر و سپس ارتفاعات کوه دودلو، از جنوب به دشت خانمیرزا و روستاهای برجویی، کلامویی، مرادان و از غرب به رودخانه ارمند، دوپلان و سپس به منطقه حفاظت شده جنگلی هلن منهی می‌شود.

جاده‌های قابل دسترسی به قلب منطقه به جز جاده جیپ‌رو خاکی له دراز به ارتفاعات هراز دره، اغلب پیرامون منطقه قرار دارند و به دلیل وجود تعدادی روستا و همچنمین عشایر در منطقه و به منظور دسترسی به این محل‌ها، وجود راه‌های دسترسی به منطقه از طریق جاده آسفالته و خاکی پاسگاه برجویی، از طریق جاده خاکی سرپیر، از طریق جاده آسفالته بروجن به لردگان، جاده آسفالته لردگان به معدن و معدن به دورک و جاده آسفالته حیدرآباد از طریق شهر ناغان و جاده خاکی تنگ زندان، جاده خاکی حیدرآباد به دمآب و تنگ لاغر و جاده خاکی روستای چاه‌گاه امکان‌پذیر خواهد بود.

در حوزه شهرستان بروجن از ضلع شملی از مسیر جاده خاکی عشایری موسوم به جاده سر آستونه از ضلع شرقی منطقه از مسیر جاده خاکی روستای سرپیر، در حوزه شهرستان لردگان از ضلع جنوب شرقی تا جنوب از روستاهای کلامویی، برجویی، چاگاه، ارمند بالا و از ضلع غربی روستاهای جغد و فارسون
در حوزه شهرستان اردل از ضلع شمال غربی منطقه از روستاهای دورک، دره عشق و … تا روستای معدن و در شمال از روستای دمآب تا روستای چارطاق راه‌های دسترسی به منطقه سبزکوه هستند.

منطقه حفاظت شده هلن

منطقه حفاظت شده هلن با مساحت بالغ بر ۴۰۲۳۱ هکتار در سال ۸۰ به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد، این منطقه بین شهرستانهای اردل، کیار و لردگان قرار گرفته است.

منطقه هلن از نظر استقرار در آب و هوای نیمه مرطوب با تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد قرار گرفته است، رودهای کارون، ارمند و دوپلان از منابع آب منطقه محسوب می‌شوند.

حدود ۷۱ درصد از مساحت منطقه را جنگل با گونه‌های غالب بلوط تشکیل می‌دهد قرار گرفتن در حاشیه جاده خوزستان وجود عشایر به عنوان یک نماد هماهنگ حیات با طبیعت، رودخانه، آبشار دره عشق و چشمه‌ها و همچنین تفریحات فیزیکی پرتحرک از جمله کوهنوردی، صخره‌نوردی و لذت‌جویی از مناظر و تماشای حیات وحش از قابلیت‌های گردشگری این منطقه است.

منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد

منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد در بین شهرستان‌های شهرکرد، بروجن و کیار احاطه شده است، این منطقه ۲۱۶۰۰۰ هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل ۵۴۰۰ هکتار در دل خود جای داده است.

دستیابی به این منطقه از طریق محور مواصلاتی شهرکرد- اصفهان میسر است، کوهستان‌های جنوبی منطقه دارای صخره‌های صعب‌العبور است که زیستگاه پلنگ، کل و بز بوده و دارای جمعیت قابل توجهی است.

از دیگر جانوران منطقه می‌توان به گرگ، روباه، شغال، کفتار، پرندگانی همچون کبک دری، کبک چیل، تیهو و عقاب اشاره کرد،شکار در این منطقه با کسب مجوز از سازمان محیط‌زیست امکان‌پذیر است.

ذخیره‌گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه

​این ذخیره‌گاه به عنوان یازدهمین ذخیره‌گاه زیست کره ایران با نام ذخیره‌گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه چهارمحال و بختیاری، در شبکه جهانی ذخایر زیست کره یونسکو ثبت جهانی شد.

اثر طبیعی ملی لاله‌های واژگون

این منطقه با وسعتی بالغ بر ۳۷۹ هکتار در شهرستان کوهرنگ قرار دارد که در سال ۱۳۷۵ به منظور حفظ و حراست از لاله‌های واژگون و گونه با ارزش کلوس به عنوان یکب از مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار گرفت.

با توجه به وسعت کم، این منطقه محل و زیستگاه دائمی حیات وحش از گونه‌های کبک، کبک دری، کل و بز، خرس قهوه‌اب، زاغ نوک زرد و قرمز است.

منطقه شیدا

منطقه شیدا نیز با ۲۳ هزار و ۸۳۲ هکتار مساحت  در فاصله ۲۷ کیلومتری از مرکز استان قرار دارد.

این منطقه به دلیل داشتن حیات وحش به خصوص کل، بز و قوچ در سال ۷۵ و ۸۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی و در سال ۸۶ براساس مصوبه شورای عالی محیط‌زیست به عنوان منطقه حفاظت شده شیدا به تصویب رسید.

منطقه حفاظت شده قیصری

منطقه حفاظت‌شده قیصری با مساحتی بیش از ۱۰ هزار هکتار در دو شهرستان کوهرنگ و اردل قرار دارد، در سال ۸۰ به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام و در سال ۸۶ براساس مصوبه شورایعالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد.

این منطقه به دلیل وجود ارتفاعات بلند و دره‌های نیمه عمیق تنوع گیاهی بالایی دارد، گونه‌های گیاهی مهم منطقه حفاظت شده قیصری عبارتند از گون، کنگر، گل حسرت، گل ماهور، گونه‌های درختب و درختچه‌ای این منطقه شامل شیر خشت، ارژن، گز، نسترن، کیکم، آلبالوی وحشی، تمشک، ارس، بنه، زالزالک و دافنه است.

گونه‌های جانوری این منطقه نیز کبک، کل و بز، پلنگ، گرگ، خرس قهوه‌ای، شغال، روباه معمولی و عقاب طلایی هستند.

گردشگران مراقب تنوع زیستی استان باشند

شهرام احمدی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: استان از لحاظ قابلیت‌ها و ظرفیت‌های زیست محیطی جزو استان‌های توانمند بوده که دارای مناظر بکر است.

وی با اشاره به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست استان، گفت: این مناطق شامل پارک ملی تنگ صیاد، منطقه حفاظت شده قیصری، شیدا، سبزکوه، هلن است.

احمدی با بیان اینکه ذخیره‌گاه جهانی زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه از دیگر قابلیت‌های چهارمحال و بختیاری هستند که حدودا یک سوم مساحت استان را در برگرفته است، تصریح کرد: همچنین مناطق شکار ممنوع تالاب چغاخور و خداآفرین جزو مناطق بکر استان به شمار می‌روند.

وی گفت: باتوجه به تنوع زیستی بسیار بالای چهارمحال و بختیاری، بیش از ۱۴۰۰ گونه گیاهی و بیش از ۴۲۱ گونه جانوری در استان شناسایی شده که نشانگر قابلیت‌های بالای زیست‌محیطی است.

احمدی به گردشگران توصیه کرد: لازم است گردشگرانی که در مناطق بکر استان قرار می‌گیرند ملاحظاتی را رعایت کنند، در روزهایی که در دل طبیعت قرار می‌گیرند از جاده‌های مشخص شده عبور کنند، سعی نکنند با خودرو، جاده جدیدی ایجاد کنند، در ورود به مناطق چهارگانه پیش از ورود هماهنگی را با محیط‌بانان انجام دهند تا آسیبی به تنوع زیستی مناطق وارد نشود، از آسیب رساندن به حیات‌وحش خودداری کنند و در صورت مشاهده صدمه به گونه‌ها، موارد را به سامانه ۱۵۴۰ گزارش دهند.

منبع:ایسنا

کهن‌ترین سند هویت تاریخی و آغاز شهرسازی در سرزمین یزد، «نارین قلعه» میبد است. این کهن دژ همچون پیری خسته و خاموش سرگذشت سالیان درازِ رنج و آسایش مردمان این دیار را به یاد دارد.

سکه‌های به جای مانده از دوران پوراندخت ساسانی که در این شهرستان ضرب می‌شد، از جمله اسناد تاریخی است که اهمیت سیاسی و مدنیت شهرستان میبد را در دوران ساسانی نشان می‌دهد. نام «میبد» نیز به نوبه خود مهر و نشانی از دوره ساسانی دارد .

عمده شهرت میبد، سابقه دیرینه‌ ای آن در صنایع دستی بویژه ظروف سفالی، چینی و سرامیکی است. زیلوبافی شهرستان نیز در ایران بی نظیر است که در رونق اقتصادی منطقه نقش بسزایی ایفا می‌کند.

«کهن دژ نارین‌قلعه» یکی از مهمّ‌ترین بناهای خشتی ایران و از آثار تاریخی پیش از اسلام بوده که قدمت آن هزاره‌ی سوم پیش از میلاد تخمین زده شده است. بنای این کهن‌دژ بر بالای مرتفع‌ترین پشته‌ی گلی شهر، به ارتفاع ۲۵ متر و در پهنه‌ای به مساحت چهار هکتار و در پنج طبقه ساخته شده است.

مصالح به کار رفته در این مجموعه‌ی متراکم خشت و گل بوده و خشت‌های مشاهده شده در آن اغلب با ابعاد ۴۰×۲۴×۱۰ سانتیمتر، منتسب به معماری ساسانی است. این قلعه که کهن‌دژ شهر قدیم میبد است، از دو بخش اصلی مردم‌نشین و حاکم‌نشین با پنج دربند و پنج لایه حصار و باروی تودرتو تشکیل شده است.

«مجموعه رباط میبد» که مربوط به دوره صفوی است شامل کاروانسرا، چاپارخانه، آب انبار و یخچال است. کاروانسرای شاه‌عبّاسی، از جمله کاروانسراهای سبک صفوی است که با شیوه‌ی معروف چهار ایوانی و با آجر ساخته شده است. ساختمان کاروانسرا شامل ساباط، غرفه‌های بیرونی، هشتی ورودی، حیاط مرکزی،‌ حوض‌خانه و مهتابی و چهار هشتی زیبا و فضاهای سرپوشیده ی شرقی و غربی و یک‌صد ایوان و اتاق و اجاق برای استفاده‌ی کاروانیان بوده است. هم‌اکنون، کتابخانه، موزه‌ی زیلوهای تاریخی میبد و رستوران سنّتی در این مکان قرار دارد.

رباط شاه‌عبّاسی یکی از ساختمان‌های ایستگاه کاروانی بوده که بر سر راه ری به کرمان، در کنار بارو و حصار شارستان میبد قرار دارد.

آب‌انبار کلار، درست روبروی در ورودی کاروانسرا جای گرفته و بر اساس سنگ‌نوشته‌ی آن، مربوط به قرن ۱۱ ق. است. ویژگی ساختاری آب‌انبار کلار به گونه‌ای است که خستگان راه، تنها با چند پله‌ی انگشت‌شمار به پاشیر آب‌انبار می‌رسند. آب‌انبار کلار هنوز هم به عنوان یک منبع آب آشامیدنی قابل بهره‌برداری است.

پیشینه‌ی چاپارخانه در ایران به دوره‌ی هخامنشیان می‌رسد. از این مراکز، به عنوان ایستگاه‌های مبادلات نامه‌ای استفاده می‌شده است. وظیفه‌ی چاپارخانه‌ها نگهداری و تیمار تعدادی اسب تیزرو و پیک تازه‌نفس جهت ارسال و مبادله‌ی سریع نامه‌ها و امانت‌های مهم بوده است. از این‌رو، چاپارخانه‌ی میبد به صورت قلعه ساخته شده که دفاع و حفاظت از آن میسّر باشد و این اهمّیّت از برج‌ها و دیوارهای بلند و روزنه‌های دیده‌بانی و تیراندازی و موقعیّت خوب دفاعی آن پیداست. این چاپارخانه در سال‌های اخیر مرمّت شده و به موزه‌ی پست میبد تبدیل گردیده است.

«یخچال خشتی» با قدمتی که به پیش از دوره‌ی قاجار می‌رسد یکی از معدود یخچال‌های به جای مانده در استان یزد است که از خشت و گل ساخته شده است. بخش‌های عمده‌ی این بنای باشکوه عبارتند از: دیوارهای سایه‌انداز، حوض یخ‌بند، مخزن یخچال و گنبد. دیوارهای شرقی و غربی و جنوبی آن در زمستان، سایه‌سار سردی در محوّطه‌ی شمالی یخچال فراهم می‌ساخته که در شب‌های چلّه با انداختن آب قنات به حوض پهناور و کم‌عمق آن محوّطه و تکرار این کار در شب‌های متوالی، قطعات بزرگ یخ ساخته می‌شده و پس از شکسته شدن، به مخزن یخ در زیر گنبد یخچال منتقل می‌گردیده است. گنبد خشتی بزرگ، یخ‌های انباشته را نگه می‌داشته که در تابستان، از آن برای استفاده‌ی کاروانیان و مردم بهره‌برداری می‌کرده‌اند.

«برج کبوترخانه» که در حال حاضر به برج فرمانداری معروف است، تنها کبوترخانه‌ی موجود در میبد است. پوسته‌ی عظیم خشتی با شش جرز داخل، اعضای اصلی کاربردی بنا را تشکیل می‌دهند. ورودی کوچکی در سمت غرب این برج قرار دارد و دو راه‌پله، حرکت عمودی این مجموعه را فراهم ساخته است.

بدنه‌ی جرزهای برج کبوترخانه از حفره‌هایی به ابعاد ۲۰×۲۰ سانتی‌متر ساخته شده که هر یک آشیانه‌ی کبوتران است. چهار برجک و یک برج میانی بر روی سقف در جهت ورود و خروج کبوتران قرار داشته و رنگ تند مقرنس‌ها عامل جذب پرندگان بوده است.

«مسجد جامع» از مهم‌ّترین بناهای تاریخی باقی‌مانده از دوران اسلامی در شهر میبد است که مساحتی در حدود سه هزار مترمربع دارد. مسجد جامع در حدود سده سوم هـ .ق با طرح شبستانی بنیان نهاده شده و در قرن ششم، ایوان و گنبدخانه به آن افزوده شده و در قرن هشتم توسعه یافته و فضاهایی از دوران صفویّه و قاجار در مسجد وجود دارد.

بخش اصلی مسجد شامل صحن بزرگ، گنبدخانه و ایوان همراه با شبستان‌های اطراف است که فضای تابستانه محسوب می‌شود و گرم‌خانه‌ی شرقی و غربی و شمالی نیز دارد که شبستان‌های زمستانی مسجد هستند. مسجد امام حسن (ع) و مسجد حاجی حسن‌علی و حاجی رجب‌علی از جمله ساختمان‌های این مجموعه هستند.پ

«زیارتگاه خدیجه خاتون» زیارتگاهی است مورد احترام که در مهرجرد میبد واقع شده است. خدیجه خاتون در واقع همان «سیّده بنت ابی طاهر بن الحسین بن احمد بن جعفر» است. احتمال فراوان داده می‌شود که این امامزاده از فرزندان امامزاده ابوجعفر محمّد یزد معروف به امامزاده جعفر متوفای ۴۲۴ قمری باشد که بر اساس قانون سال‌شماری انساب، با ده نسل از علی العریضی به امام صادق (ع) منتهی می‌شود. سابقه‌ی مزار به سده‌ی ششم هجری برمی‌گردد. بر سطح درونی گنبد، نقّاشی آب‌رنگ زیبایی از دوره‌ی قاجار، خودنمایی می‌کند.

«برج محمودآباد» که قدمت آن به دوره‌ی قاجاریّه بر می‌گردد، با نقشه‌ای (پلانی) مدوّر و از جنس خشت بنا گردیده است. اصل بنا دو طبقه بوده و در بالای آن، فضای باز برای اقامت موقّت قرار داشته است. در داخل بدنه‌ی بنا، حفره‌هایی جهت آشیانه‌ی کبوتران تعبیه شده است. در نمای بیرونی قسمت انتهایی برج، مقرنس‌های ساده‌ای دیده می‌شود که نشانه‌ی حالت تدافعی برج است. از این برج که با کاربری قلعه ساخته شده به عنوان محلّی برای ذخیره‌ی غذا و پناه‌گیری در مواقع ناامن استفاده می‌شده است.

«آسیاب دوسنگی محمّدآباد»، آسیابی است کم‌نظیر که در عمق ۴۰ متری زمین قرار گرفته و به «آسیاب دوسنگی» معروف است. قدمت این آسیاب بیش از ۱۵۰ سال است. در احداث این آسیاب، از مصالح ساختمانی خاصّی استفاده نشده و روشنایی و تهویه‌ی آن به وسیله‌ی چاه‌هایی به عمق چهل متر تأمین می‌شود. از نکات جالب معماری این آسیاب، راهرویی است که به شیوه‌ای مناسب، برای عبور حیواناتی مثل شتر طرّاحی شده است.

منبع:ایسنا