دیار فرزانگان میزبان خانه نساجی سنتی

 مدیرکل میراث فرهنگی لرستان در حالی از ایجاد «خانه نساجی سنتی» در دیار فرزانگان خبر می‌دهد که پیش‌ازاین در سال ۹۹ مسئول اداره میراث فرهنگی بروجرد این وعده را داده بود.

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: نساجی سنتی، صنعتی کهن و ریشه‌دار در شهرستان بروجرد است به‌طوری‌که برخی از صنایع مدرن این حوزه نیز برای نخستین بار در این شهرستان پا گرفته‌اند.

در راستای معرفی این صنایع‌دستی مسئولان امر بارها وعده ایجاد خانه نساجی سنتی را داده‌اند اما همچنان این امر محقق نشده است.

سال گذشته حجت‌الله یارمحمدی رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بروجرد در گفتگو با رسانه‌ها از ایجاد خانه نساجی سنتی در یکی از خانه‌های تاریخی این شهرستان خبر داده بود که این وعده امسال توسط مدیرکل میراث فرهنگی تمدید شد.

سید امین قاسمی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان ظهر امروز یکشنبه در این رابطه به رسانه‌ها گفت: با توجه به قدمت و ظرفیت شناخته‌شده شهرستان بروجرد در رشته نساجی سنتی، معاونت صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان درصدد برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی خانه نساجی سنتی با هدف ترویج این رشته مهم از صنایع‌دستی استان است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان عنوان کرد: این خانه در نوع خود در کشور کم‌نظیر است و تأثیر بسزایی در ایجاد اشتغال و جذب گردشگران خواهد داشت.

وی گفت: خانه نساجی سنتی بروجرد دقیقاً مطابق با طراحی و پیشنهادات مشاور و بر اساس دستورالعمل ارسالی از سوی معاونت صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تأسیس خواهد شد.

بنابراین گزارش، با جستجویی کوتاه در فضای مجازی می‌توان دید که پیش‌ازاین خانه نساجی سنتی در برخی دیگر از استان‌های کشور ازجمله اصفهان نیز ایجادشده است و باید دید وعده ایجاد این خانه در بروجرد چه زمانی تحقق خواهد یافت.

نساجی سنتی (دستبافی) ازجمله حرفه‌ها و صنایعی است که از قدمت طولانی و پیشینه‌ای کهن برخوردار است که با کمک دستگاه‌های ساده بافندگی تولید می‌شود.

منبع:خبرگزاری مهر

ثبت جهانی «سیلک»؛ شاید وقتی دیگر

تا زمانی که حریم تپه سیلک آزادسازی نشود، این محوطه تاریخی به ثبت‌جهانی نمی‌رسد.

تپه «سیلک» در کاشان با قدمتی ۸ هزارساله، یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های باستان‌شناسی ایران به‌حساب می‌آید که برای جهانیان ناشناخته مانده‌است. آثار زندگی کهن‌ترین مردم دشت‌نشین در اینجا کشف شده‌است و به اعتقاد کارشناسان، با کاوش‌های جدید گنجینه‌های گرانبهایی درباره پیشینیان و تاریخ کهن ایران دراین منطقه پیدا خواهد شد.

اینها درحالی‌است که از سال ۱۳۸۰ ساخت‌وساز در حریم یک و عرصه این منطقه باستانی گسترش یافت و به‌دلیل فقدان وحدت رویه در برخورد با متخلفان ازسوی دستگاه‌های مربوط، این چالش اساسی تا سال‌های اخیر نیز ادامه پیدا کرده، به‌گونه‌ای که سازه‌های جدید سیلک را احاطه و حریم و منظر آن‌را مخدوش کرده‌است و تا زمانی که این حریم آزادسازی نشود، تپه سیلک به ثبت‌جهانی نمی‌رسد.

شناسنامه فلات مرکزی ایران
تپه سیلک در قسمت جنوب‌غربی کاشان و در مسیر خیابان امیرکبیر یا جاده فین، که به باغ زیبای فین منتهی می‌شود، در سمت راست خیابان قرار دارد. این مجموعه با قدمتی کهن، حاصل ساخت‌وسازهای مکرر و ویران شدن خانه‌ها و آبادی‌ها بر روی یکدیگر است و شامل لایه‌هایی می‌شود که در آنها ساخت‌وساز صورت گرفته و سپس خراب شده‌اند.

امروزه این تپه‌ها را به‌عنوان مدارکی برای شناخت تحولات زندگی بشر در فلات مرکزی ایران می‌شناسیم. سیلک به‌عنوان شناسنامه زیست انسانی در فلات مرکزی ایران اهمیت ویژه‌ای دارد؛ شناسنامه‌ای که سیر تحول اجتماعی، اقتصادی، فناوری، آیینی و حتی آثار تغییرات طبیعت و آب‌وهوا را نشان می‌دهد.

بزرگ‌ترین چالش 
حریم و عرصه تپه سیلک در سال ۱۳۹۷ بازنگری شد. براین اساس زمین‌های حریم درجه یک محوطه سیلک تنها اجازه کشاورزی دارند و در حریم درجه ۲ و ۳، ارتفاع مجاز ساخت‌وساز به ترتیب ۵/۷ متر و ۵/۱۰ متر است. سرپرست پایگاه پژوهشی سیلک کاشان درباره مخدوش شدن حریم و عرصه سیلک می‌گوید: مهم‌ترین مشکلی که تپه‌ها با آن مواجه هستند، ساخت‌وسازهای غیرمجازی است که در اطراف محوطه، به‌ویژه در حریم درجه یک، در حدود ۲ دهه اخیر انجام شده و حیات تپه را تهدید می‌کند و مانع از ثبت‌جهانی محوطه شده‌است.

«جواد حسین‌زاده‌ساداتی» می‌افزاید: علاوه براین، ساخت‌وسازهای انجام شده مانع بهره‌برداری‌های توسعه‌ای در آینده نیز می‌شود و در حریم درجه یک آلودگی‌های بصری ایجاد کرده‌است. حتی گاهی دراین محوطه ساخت‌وسازهایی انجام می‌شود که سبب ازبین رفتن برخی آثار تاریخی موجود می‌شود.

وی همچنین با اشاره به حضور چشمگیر مردم در یک بازه زمانی برای خرید زمین‌های سیلک، اظهار می‌کند: براساس مدارکی که در پایگاه پژوهشی سیلک موجود است، از سال ۱۳۸۰ با افزایش جمعیت و تبدیل شدن منطقه فین به یک منطقه اعیان‌نشین، ارزش زمین‌ها افزایش یافت و تقاضای مردم برای خرید زمین و ملک دراین منطقه زیادتر شد.

دلیل استقبال از زمین‌های حریم سیلک
ازسوی دیگر زمین‌های حریم درجه‌یک و عرصه سیلک به‌دلیل نداشتن سند، به قیمت ارزانی خرید و فروش می‌شوند؛ موضوعی که حسین‌زاده‌ساداتی دلالان را از عوامل اصلی به‌وجود آمدن چنین وضعیتی می‌داند. او دراین باره می‌گوید: تعدادی دلال دراین زمینه فعالیت می‌کنند و چون زمین ارزان است، با استقبال مردم مواجه می‌شود.

حسین‌زاده‌ساداتی ادامه می‌دهد: ساخت‌وسازها بیشتر در شب‌ها و بعدازظهرها و دور از چشم مأموران اتفاق می‌افتد و با وجود برخوردهای انجام شده ازسوی مسئولان مربوط، اما همچنان ساخت‌وسازها ادامه دارد. حتی در بخشی از عرصه حاشیه‌نشینی اتفاق افتاده‌است؛ خانه‌هایی که با مصالح غیراستاندارد و بدون طرح و نقشه ساخته شده و منظر نامناسبی را در اطراف تپه به‌وجود آورده‌است.

هشدار به متخلفان
در سال‌های اخیر بخش «اجرای احکام» شهرداری کاشان دست به تخریب ساخت‌وسازهای غیرقانونی در حریم و عرصه تپه زده‌است؛ اقدامی که به‌گفته مسئولان شهرداری کاشان با همکاری دستگاه‌های اجرایی و در راستای حفظ زمین‌های ملی، جلوگیری از تغییرکاربری زمین‌های کشاورزی و کوتاه‌کردن دست سودجویان انجام شده‌است.

براین اساس «بهمن کاظمیان»، مدیر اداره «اجرای احکام» شهرداری کاشان، به شهروندان توصیه می‌کند از هرگونه خرید و فروش زمین‌های واقع در حریم سیلک بدون استعلام از شهرداری پرهیز کنند تا علاوه بر جلوگیری از زیان‌های بعدی، انرژی و وقت دستگاه‌های اجرایی ازجمله شهرداری و میراث فرهنگی، صرف خدمت‌رسانی شایسته‌تر به مردم شود.

محوطه باستانی سیلک کاشان درسال ۱۳۱۰ شمسی با شماره ۳۸ در فهرست آثارملی کشور به‌ثبت رسید و درسال ۱۹۹۷ میلادی نیز در فهرست «آثار موقت‌جهانی» جای گرفت و همچنان درانتظار ثبت کامل است. این‌درحالی‌است که آزادسازی حریم سیلک از سال ۱۳۸۸ آغاز شد و ازسال ۱۳۹۸ سرعت بیشتری گرفت؛ فرایندی که زمان‌بر است و به‌گفته مسئولان مربوط، درحالت خوشبینانه شاید تا ۱۴۰۸ عرصه سیلک به‌صورت کامل آزاد و آرزوی ثبت جهانی آن محقق شود.

منبع:همشهری

مدیران شهری سمنان نگاه ویژه‌ای به بافت‌های تاریخی داشته باشند

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سمنان خواستار افزایش توجه مسئولان حوزه مدیریت شهری به بافت‌ها و بناهای تاریخی شهرهای سمنان در دوره جدید مدیریت شهری شد.

به گزارش همشهری آنلاین، حمیدرضا دوست‌محمدی با بیان این که اقتصاد گردشگری شهری در سمنان با توجه به وجود بافت‌ها و بناهای تاریخی در شهرها قابلیت رشد و تحول زیادی دارد، به همشهری آنلاین گفت: شهرداری‌ها در سمنان این موقعیت را دارند که با توجه به وجود بافت‌ها و بناهای تاریخی و همچنین دسترسی به اعتبارات بازآفرینی بافت‌های باارزش کمک زیادی به احیاء و بهره‌برداری اصولی و درست از بناهای تاریخی کنند.

وی افزود: یکی از انتظارات جدی ما از مدیریت شهری در دوره جدید این است که نگاهی ویژه به این حوزه از ظرفیت میراثی و گردشگری شهرهای سمنان داشته باشد تا در کنار حفاظت از بناها و بافت‌های تاریخی سمنان، شاهد رونق اقتصاد گردشگری تاریخی در شهرهای سمنان نیز باشیم.

این مسئول خاطرنشان کرد: طبق قانون برای شهرداری‌ها وظایفی در زمینه‌های فرهنگی و میراثی در نظر گرفته شده که می‌توانند از آن‌ها برای کمک به اقتصاد شهر نیز بهره بگیرند. شهرداری‌ها این امکان را دارند که با همکاری میراث فرهنگی و در نظر گرفتن طرح‌های مناسب برای احیاء و بهسازی بافت‌ها و بناهای تاریخی، از محل اعتبارات بازآفرینی شهری بودجه جذب کنند و برای مرمت و احیای بناهای تاریخی به کار بگیرند. دریافت این بودجه‌ها در توان شهرداری‌هاست و ادارات میراث فرهنگی نمی‌توانند در این حوزه ورود کنند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سمنان تصریح کرد: بافت‌های تاریخی جزئی از کالبد شهرهای ما هستند. همانطور که شهرداری‌ها به سایر مناطق شهری رسیدگی می‌کنند لازم است که با نظارت میراث فرهنگی و طبق اصول ساخت و ساز و توسعه در بافت‌های تاریخی به فکر گسترش زیرساخت‌های شهری در این مناطق باشند تا میل به ادامه سکونت در این مناطق یا بازگشت به این محله‌ها برای سکونت و اجرای طرح‌های گردشگری افزایش یابد.

دوست‌محمدی خاطرنشان کرد: این باور که همه مسائل مربوط به بافت‌های تاریخی باید توسط میراث فرهنگی پیگیری و رفع شود اشتباه است. بافت‌های تاریخی هم یک قطعه مهم از پازل شهر هستند و شهرداری‌ها موظف‌اند برای حل مشکلات این بافت‌ها در چارچوب مقررات و ضوابط عمل کنند. اگر ارائه خدمات با کیفیتی که مد نظر میراث فرهنگی قرار دارد انجام شود و بنا بر سیاست‌های از پیش تعیین شده به سمت تقویت اقتصاد گردشگری شهر حرکت کند، گسترش خدمات در این مناطق در نهایت به سود شهر، شهروندان و مدیریت شهری خواهد بود.

وی افزود: تلاش می‌کنیم در دوره جدید مدیریت شهری بر افزایش نقش مدیریت شهری در کمک به احیاء و رونق بافت‌های باارزش شهرهای سمنان تمرکز بیشتری شود. اگر اقتصاد گردشگری در یک محدوده پویا شود و حضور گردشگر افزایش یابد، نتیجه تمام هزینه‌های انجام شده به شهرداری و شهروندان سود می‌رساند.

مدیرکل میراث فرهنگی سمنان اظهار کرد: میراث فرهنگی و مدیریت شهری دغدغه‌های مشترک دارند. خدمات شهرداری و شورای شهر سمنان در دوره قبلی زیرساختی بود که می‌تواند الگوی خوبی برای توسعه گردشگری سایر شهرهای استان باشد. خوشبختانه شورای ششم سمنان نیز در جلسه‌ روز شنبه ۱۳ شهریور برای افزایش توجه به بافت‌های تاریخی با هدف بازگشت مردم به بافت تاریخی شهر سمنان اعلام آمادگی کرد.

آخرین وضعیت کاروانسرای عباسی

این مسئول درباره آخرین وضعیت کارونسرای شاه‌عباسی سمنان که طی چهار دهه اخیر به عنوان زندان مورد استفاده قرار داشت و مدتی پیش برای ایجاد کربری فرهنگی و گردشگری تخلیه شد نیز گفت: فعلا در سطح مدیریت ارشد استان و کشور بحث انتقال مالکیت رسمی این کاروانسرا در حال پیگیری است تا مالک قانونی‌اش مشخص شود. چون هنوز این مجموعه به طور کامل به شهرداری واگذار نشد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سمنان تصریح کرد: کارشناسان در حال تعیین تکلیف محدوده کاروانسرا و عرصه و حریمش هستند. بررسی‌ها و رایزنی‌هایی نیز از قوه قضاییه که تا کنون مالکیت کاروانسرای عباسی را در اختیار داشت در حال انجام است تا مشخص شود که مالکیت قانونی به شهرداری سپرده شود یا به اداره کل میراث فرهنگی. اما در هر صورت برای اجرای طرح‌های مرتبط با کاروانسرا نظارت میراث فرهنگی پابرجاست. اگر مالکیت به میراث فرنگی واگذار شود در قالب صندوق احیا به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم که شهرداری هم می‌تواند یکی از سرمایه‌گذاران و متقاضیان بهره‌برداری باشد. اگر هم مالکیت به شهرداری واگذار شود تمام کارهای مرمت و احیاء با نظارت میراث فرهنگی باید اجرا شود.

حمام نخست سمنان

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان از انجام اقدامات لازم برای واگذاری حمام تاریخی نخست سمنان به بخش خصوصی برای ازسرگیری فعالیت این حمام به صورت سنتی به شهروندان و گردشگران خبر داد و گفت: این حمام تاریخی و ثبت شده که نمونه‌ای از حمام‌های تاریخی ایرانی است، پس از واگذاری به بخش خصوصی به‌عنوان نخستین حمام فعال با شیوه سنتی در سمنان به مردم خدمات ارائه می‌کند.

دوست‌محمدی افزود: مرمت عمارت بادگیر یا طاهری و سایر خانه‌های تاریخی که توسط بخش خصوصی مرمت شده هم از سرعت خوبی برخوردار بوده و می‌تواند الگوی مناسبی برای کل استان باشد.

منبع:همشهری

بی‌توجهی سیاست‌گذاران فرهنگی به حوزه مردم‌شناسی

مدیر گروه اسطوره و آئین پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به تاثیری که پژوهش‌های مردم‌شناسی می‌تواند در جامعه برای حفظ توسعه پایدار، همگرایی و شناخت بهتر داشته باشد، از عدم توجه سیاست‌گذاران به این حوزه خبر داد.

لزوم بازگشت میراث فرهنگی به میدان

آیا با حذف نگاه فرهنگی و نحیف شدن میراث فرهنگی در نگرش سیاسی حاکم به پایان میراث فرهنگی رسیده‌ایم؟

این گره‌ را نه ضرغامی و نه مجلس نمی‌تواند باز کند

رییس هیات مدیره یکی از انجمن‌های حرفه‌ای گردشگری گفت: گره کوری که با پراندگی متولیان گردشگری و انشقاق و شکاف در تشکل‌های خصوصی ایجاد شده، فقط به دست رییس‌جمهور باز می‌شود، حتی مجلس هم نمی‌تواند این گره را باز کند.

میراث فرهنگی اصفهان و بحرانی فراتر از فرونشست

برخی از کارشناسان معتقدند بزرگ‌ترین بحرانی که بناهای تاریخی اصفهان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بحران فقدان پژوهش و پایش و مرمت مستمر است؛ آن‌چه راه را بر هر تشخیص صوابی می‌بندد و درمان درد را تا مدتی نامعلوم به تأخیر می‌اندازد.

دستور وزیر بهداشت برای واکسیناسیون فعالان حوزه گردشگری

به‌گزارش خبرنگار میراث‌‌آریا، در اولین هفته کاری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با فعالان بخش خصوصی موضوع واکسیناسیون دست‌اندرکاران گردشگری شامل هتل‌داران، راهنمایان گردشگری و… به‌عنوان نخستین مطالبه بخش خصوصی مطرح شد و وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به‌سرعت این موضوع را دنبال کرد و امروز یکشنبه ۱۴ شهریور ۱۴۰۰ در صفحه توئیتر خود خبر موافقت و دستور وزیر بهداشت را برای واکسیناسیون این گروه را اعلام کرد.

مهندس سیدعزت‌الله ضرغامی در این توییت نوشت: «امروز در نامه‌ای به وزیر محترم بهداشت، خواستار اولویت در واکسیناسیون عوامل حوزه‌های مأموریتی وزارتخانه شدم.»

او ادامه داده است: «اهمیت سلامتی در مراودات اجتماعی و ضرورت حمایت از این بخش مهم اقتصادی و خدماتی به ویژه گردشگری را هم حضوری تشریح کردم و ‏از ایشان به دلیل موافقت و دستور اجرایی‌شان تشکر می‌کنم.»

منبع:میراث آریا

فراخوان UNWTO: به روز جهانی گردشگری ۲۰۲۱ بپیوندید!

با توجه به اینکه موضوع روز جهانی گردشگری ۲۰۲۱، گردشگری برای رشد فراگیر است، سازمان جهانی گردشگری قصد دارد از عکس و فیلم‌های ارسالی تمام علاقه‌مندان این حوزه برای پیشبرد اهدافش استفاده کند.

به‌گزارش میراث‌آریا، «گردشگری برای رشد فراگیر» موضوع روز جهانی گردشگری ۲۰۲۱ است. جشن رسمی امسال به میزبانی ساحل عاج برگزار می‌شود و به موضوع توانایی گردشگری در توسعه همه‌جانبه افراد و نقشی که در ارتقای احترام به اقشر مختلف جامعه ایفا می‌کند و در عین حال برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان فرصت شغلی ایجاد می‌کند، می‌پردازد.

به منظور نمایش کامل پتانسیل گردشگری برای ایجاد شغل برای همه و گرد هم آوردن جوامع، سازمان جهانی گردشگری به کمک تک‌تک افراد نیاز دارد.

موضوع عکس و فیلم‌ها

عکس‌ها و فیلم‌های باکیفیت، با موضوع نمایش هر چه بهترِ کل زنجیره ارزش در حوزه گردشگری، از تولیدکنندگان سوغاتی و صنایع دستی گرفته تا مدیران اقامتگاه‌ها و راهنمایان تور، و همچنین تصاویری را که قدرت گردشگری برای ایجاد رشد در کشورهای مختلف و تحول مثبتی که برای مردم ایجاد کرده است نشان می‌دهند.

مشخصات تصاویر

مردم در مرکز همه کارهای ما هستند و مهم‌ترین سوژه عکس‌ها و فیلم‌ها به شمار می‌روند. این مردم هستند که بخش گردشگری را تشکیل می‌دهند و آن را به یک بستر قدرتمند برای رشد و تفاهم بین‌المللی تبدیل می‌کنند، بنابراین اجازه دهید مردم سوژه اصلی تصاویر باشند:

کارکنان و کارگران بخش گردشگری
جوامع محلی
مسافرانی که درگیر فعالیت‌ها و رویدادهای محلی هستند
برای ارسال تصاویر خود توجه داشته باشد که حداقل کیفیت عکس‌ها باید ۳۰۰ dpi. باشد و فیلم‌های زیر یک دقیقه هم با کیفیت حداقل ۱۰۸۰p و باشد.

نحوه شرکت

عکس‌ها و ویدیوهای مطابق با موارد بالا را انتخاب کنید و آن را به comm@unwto.org ارسال کنید. در موضوع ایمیل عنوان WTD ۲۰۲۱ footage و اطلاعات تماس خود را وارد کنید.

منبع:میراث آریا

ضرغامی صنایع دستی را از مارپیچ سکوت خارج کند

حجت الله مرادخانی، کارشناس صنایع دستی و مدرس دانشگاه در یادداشتی با تبیین شرایط صنایع دستی در دولت دوازدهم، درخواست‌های خود را در این حوزه مطرح کرد.

مرادخانی در یادداشتی که اختصاصی در اختیار ایسنا قرار داده است، درباره وضعیت حال حاضر صنایع دستی و انتظارات متصور از دولت سیزدهم، این چنین نوشته است:

صنایع دستی و هنرهای سنتی ویترینی فاخر از فرهنگ و هنر ایران است که در بسیاری از موزه های معتبر دنیا، نمایانگر و معرف حس زیبایی دوستی و خلاقیت انسان ایرانی است. عرصه ای ارزشمند که در کنار ویژگی های ناب هنری، دارای قابلیت های اقتصادی و اجتماعی بارزی برای رشد و توسعه جامعه است. این ویژگی ها چیزی نیست که امروز به واسطه رسانه های مختلف و شبکه های اجتماعی شناخته شده باشند، بلکه در متن خاطرات سیاحان و جهانگردانی که در اعصار گذشته به ایران سفر کرده اند، نیز می توان به وضوح رد آن را یافت. با این وجود این عرصه در سال های اخیر از دوران اوج خود دور شده و با رکودی محسوس روبرو شده است. رکودی که در کنار مشکلات بین المللی پیش آمده برای کشور، ناشی از بی توجهی متولیان اجرایی آن در سال های اخیر بوده است. به گونه ای که به مرور جایگاه این هنر صنعت اصیل، در ساختار اجرایی متولی آن یعنی وزارت میراث فرهنگی در مسیری نزولی قرار گرفته است. برای نمونه از ابتدای شکل گیری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال ۱۳۹۸ و در پی تغییرات ساختاری این وزارتخانه، اسم صنایع دستی از وسط به انتهای نام این وزارتخانه جدیدالتاسیس منتقل شد، بی آنکه وزیر یا دیگر مدیران توضیحی نسبت به این کار ارائه دهند یا دلیلی برای این اقدام بیاورند. به عبارت دیگر بنابر دلایلی نامعلوم نام صنایع دستی بعد از ۱۳ سال از وسط به انتهای اسم این مجموعه منتقل شد. تغییری که شاید ناشی از تغییر پارادایم مدیریتی حاکم بر این وزارتخانه در دولت دوازدهم و کاهش اهمیت این معاونت میدانی و حساس نزد مدیران ارشد آن بود.

این مدرس دانشگاه در ادامه این یادداشت درباره چالش‌های مختلفی که فعالان حوزه فرهنگی با آن رو به رو بوده‌اند، نوشته است:

از طرف دیگر در چند سال اخیر هنرمندان و فعالان صنایع دستی با چالش های مختلفی نظیر مشکل بیمه و دریافت تسهیلات بانکی، کمبود و افزایش قیمت مواد اولیه تولید، افزایش قیمت حامل های انرژی، رکود صادرات، کم رنگ بودن در فضای رسانه ای و در دوسال اخیر بحران کرونا و لغو تمام نمایشگاه های و رویدادهای خرده فروشی صنایع دستی در سراسر کشور روبرو شده اند. چالش‌هایی که از یک سو برنامه و راهبرد عملیاتی برای برون رفت از آنها نبود و از سوی دیگر به گونه ای در سکوت خبری قرار گرفت و همنشینی این دو، توجه نهادهای بالادستی را از این حوزه دور کرد. وضعیتی پیچیده که روند فعالیت فعالان صنایع دستی و در کل حیات این هنر صنعت کهن را با مسائل جدی روبرو ساخته است.

از منظر علم ارتباطات شاید این وضعیت را به کمک مفهوم «مارپیچ سکوت» بهتر بتوان تحلیل کرد. نظریه گرداب یا مارپیچ سکوت توسط خانم الیزابت نوئل نئومان در دهه ۸۰ میلادی ارائه شد. این تئوری می‌گوید بر اساس قدرت رسانه‌ای، یک سازمان یا نهاد می‌تواند عقاید یا نظرات مخالف یا منتقد خود را مأیوس کند و شرایطی فراهم آورد تا در مارپیچ سکوت، از یاد بروند و به فراموشی سپرده شوند. نئومان معتقد است که باید همه پیام‌ها را در یک مجموعه و با هم مورد بررسی قرار داد و نه به صورت مجزا و منفک، تا به تحلیل درستی دست پیدا کرد. به عبارت دیگر این نظریه در تلاش است تا سکوت گروهی را توضیح دهد که احساس می‌کنند نظر و عقیده آنها از نظر تعدادی در اقلیت باشد، هرچند که ممکن است در واقعیت این مسئله درست نباشد.

وی در ادامه یادداشت خود اضافه کرده است:

بر این مبنا به نظر می‌رسد در دولت دوازدهم، مدیران وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی با نادیده انگاشتن نقدها نسبت به وضعیت روز صنایع دستی و بی توجهی آنها به چالش های مختلف صنایع دستی، تلاش کردند تا کلیدواژه‌های مربوط این مطالبات را به گفتمان خود وارد نکرده و از موضع گیری واضح و شفاف نسبت به آن خودداری کنند؛ این در حالی است که در روزهای پایانی وزارت علی اصغر مونسان در نشستی با معاون مدیران صنایع دستی، در یکی از معدود صحبت هایش درباره صنایع دستی، حتی مدعی رعایت عدالت درباره صنایع دستی شد. در حالی که هیچ مصداقی برای این عدالت مورد ادعا مطرح نشد.

در نتیجه شکل گیری چنین رویکردی؛ از یک سو صنایع دستی و مطالبات هنرمندان وارد مارپیچ سکوت شد و از سوی دیگر تلاش شد تا کنشگران و فعالان صنایع دستی از طرح مباحث و انتقادات خود ناامید شوند. این وضعیت مارپیچ سکوت به ویژه در چند سال اخیر و در ارتباط با چالش ها و مسائل مربوط به هنرمندان صنایع دستی و منافع صنفی آنها، به گونه ای محسوس دیده می شد. اینکه در دو سال اخیر و در مواجهه با بحران کرونا، چرا اقدام کارآمدی برای رفع مشکل فروش و زنجیره تامین مواد اولیه و تبلیغات صنایع دستی صورت نگرفت و پاسخی مدون و توجیهی مشخص هم برای آن ارائه نشد. در واقع اتخاذ چنین رویه ای را می توان به تلاش مدیران صنایع دستی در دولت دوازدهم برای سوق دادن صنایع دستی و مطالباتش به مارپیچ سکوت تلقی کرد تا از این رهگذر بتوانند به تثبیت مواضع خود بپردازد. سازوکاری که در تعارض با وظایف و مسئولیت‌های سازمانی و ساختاری این وزارتخانه بود. اما در مقابل معاونت صنایع دستی از هر فرصتی برای اعلام آمارها و ارقام مختلف صادرات و فروش تعداد شهرهای جهانی و نشان های ملی و… سعی در برجسته کردن آنها و موفق جلوه دادن برنامه ها و مواضع خود نزد افکار عمومی داشت.

این مدرس دانشگاه در آخر درباره انتظارت خود از دولت سیزدهم در این زمینه نوشت:

«حال با آغاز فعالیت دولت سیزدهم و حضور عزت الله ضرغامی به عنوان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، انتظار می رود با توجه به سوابق مدیریتی و فنی وی، زمینه های مناسب برای خروج صنایع دستی از مارپیچ سکوت فراهم آید. ضرغامی در کنار مدیریت ۱۰ ساله خود در سازمان صدا و سیما، در دو دهه اخیر اغلب فعالیت هایش در عرصه فرهنگ بوده و می توان امیدوار باشیم تا از رهگذر این تجارب و نفوذ بالای ایشان در ساختار سیاسی و اجرایی کشور بستر مساعدی برای فعالیت محسوس تر صنایع دستی و فعالانش مهیا شود و افکار عمومی جامعه بیشتر اهمیت این هنر صنعت اصیل ایرانی بشناسند و با آن ارتباط اثربخش تری برقرار کنند. ضرغامی از یک سو به کمک تجارب رسانه ای کلان خود و از سوی دیگر با شناخت واقع بینانه از فرصت ها و تهدیدات امروز صنایع دستی، خواهد توانست گامی هایی موثر برای احیا و حرکت صنایع دستی در سطح کلان فراهم آورد. تحقق این مهم البته منوط به بررسی میدانی و شناخت مسائل و چالش های صنایع دستی و نیز ارتباط سازنده با کارشناسان و فعالان بخش خصوصی صنایع دستی خواهد بود؛ که امیدواریم با شکل گیری تعاملی سازنده و دوسویه، بستری استوار برای این حرکت جمعی و خروج صنایع دستی از مارپیچ سکوت فراهم آید.»

منبع:ایسنا