خراسان شمالی، بهشت طبیعت‌گردان و گنجینه فرهنگ‌ها

استان خراسان شمالی را می‌توان به دلیل تنوع اقلیمی و غنای اکوسیستم گونه‌های گیاهی و جانوری، نماد تنوع زیستی در کشور دانست.

در خراسان شمالی ۵۶ گونه پستاندار از ۱۹۷ گونه موجود در کشور ، ۱۵۰ گونه پرنده از ۵۳۲ گونه موجود، ۶۸ خزنده از ۲۲۸ گونه، ۴ گونه دوزیست از ۲۰ گونه و ۸ گونه ماهی و آبزی از مجموع ۱۶۰ گونه آبزی موجود در کشور زیست می‌کنند که برخی از این گونه‌ها نظیر یوزپلنگ، پلنگ، بالابان، و کرکس مصری در طبقه‌بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در رده‌های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند. گفته می‌شود از ۱۵۰ گونه حیات وحش کشور، ۱۲۰ گونه در این منطقه زیست می‌کنند. یکی از گونه‌های جانوری خاص این استان نوعی قوچ است که با دارا بودن یک کروموزوم اضافی در دنیا بی‌نظیر است.

به گفته کارشناسان طبیعت‌گردی، خراسان شمالی یکی از بهترین استان‌ها به لحاظ طبیعت‌گردی و به تعبیری بهشت طبیعت گردان است. وجود پرندگانی نایاب این موضوع را بیش‌ از پیش نمایان می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد در این استان نوعی عندلیب وجود دارد که سه ماه به‌طور شبانه‌روز آواز می‌خواند و پرنده گلوآبی که در هیچ جای ایران نیست و تاج طلایی که فقط در استان خراسان شمالی و در بخشی از روسیه زندگی می‌کند، از دیگر ذخایر طبیعی این استان محسوب می‌شود. همچنین استان خراسان شمالی یکی از مناطق پایلوت برای بررسی و مطالعه بر روی پرندگان آوازخوان در ایران است.

زیست‌بوم‌های طبیعی بی‌نظیر سرتاسر استان خراسان شمالی را فرا گرفته است، ۲۲۰ گونه گیاهی از ذخایر طبیعی این استان محسوب می‌شوند. ارتفاعات آلاداغ و کپه داغ که قله‌های مهمی همچون یامان داغی، سالوک، چوپان و شاه جهان را دارند از گستره زیست کوهستانی خراسان شمالی محسوب می‌شوند. در این میان، رودخانه اترک به‌عنوان تنها شریان حیاتی دائمی در شمال شرق کشور و وجود نهرها و چشمه‌سارهای متعدد حوزه آبریز آن، سیمای این کلان اکوسیستم را کامل‌تر می‌کند. خراسان شمالی بیش از ۱۳ هزار و ۶۹۵ هکتار ذخیره‌گاه جنگلی از گونه‌های ارس، زالزالک، فندق، گردو، انجیر، انار، بلوط، انگور وحشی و…  دارد. تعداد گونه‌های گیاهی در این استان ۱۱۰۰ گونه است که بین ۱۱۰ تا ۱۵۰ گونه گیاهان دارویی، ۷۰ تا ۹۰ گونه گیاهان انحصاری در معرض خطر و ۴۰ تا ۵۰ گونه گیاهان آسیب‌پذیر وجود دارد. تنوع و رویش طبیعی گیاهان دارویی به علت شرایط اقلیمی خاص این استان و وضعیت توپوگرافی منطقه است. آنغوزه، باریجه، گون، کتیرا، کندل، بومادران، افسطین، کاسنی، خاکشیر اصل، کاکوتی (آنخ)، شیرین‌بیان، مریم‌گلی، زرشک و زیره سیاه از جمله گیاهان دارویی شاخص خراسان شمالی هستند.

خراسان شمالی؛ گنجینه فرهنگ‌ها

خراسان شمالی علاوه بر این‌که به تنوع اقلیم و طبیعت شهرت دارد، از وجود اقوام تات، کرد، کرمانج، ترک، ترکمن و بلوچ نیز بهره‌مند است، وجود تنوع قومی در این سرزمین چند اقلیمی، سفره رنگینی از فرهنگ‌ها و هنرها در این دیار آفریده است.

اقوام ساکن در خراسان شمالی را بیشتر تات‌ها، کرمانج‌ها، ترک‌ها، ترکمن‌ها و فارس‌های مهاجر از سایر استان‌ها تشکیل می‌دهند. علاوه بر این قومیت‌ها تعداد محدودی اقوام عرب، بلوچ و لر نیز در چند روستای استان سکونت دارند. وجود اقوام مختلف با فرهنگ‌ها و آداب‌ورسوم متفاوت سبب شده این استان به گنجینه فرهنگ‌ها شهرت یابد.

تات‌ها بومیان این استان هستند که به زبان تاتی با گویش خراسانی سخن می‌گویند. به گفته محققان منشأ و تبار مشترک همه تات‌های ایران به مادها بازمی‌گردد. فرهنگ تاتی یک فرهنگ شفاهی است لذا مهم‌ترین و اصلی‌ترین محمل فرهنگی آن‌ها، زبان‌شان بوده که سنت فرهنگی‌شان را در طی سال‌ها و قرون متمادی تا به امروز انتقال داده است.

کردهای این استان شاخه‌ای از کرمانج‌ها هستند. لفظ كرمانج در شمال خراسان  هم به چادرنشینان كرمانج زبان  و در مفهوم عام‌تر به كردهايی كه گويش كرمانجی دارند اطلاق می‌شود و هرگاه سخن از كرمانج است کرد نژادان كرمانج زبان مدنظر است. کلیم‌الله توحدی مؤلف كتاب چند جلدی حركت تاريخی كرد به خراسان معتقد است كرمانج‌های خراسان که عمدتاً تحت عنوان سه ايل بزرگ زعفرانلو، شادلو و قراچورلو وارد این منطقه شدند، در اوايل دولت صفوی براي مقابله با تاخت‌وتاز تركمانان و ازبكان به مرزهای شمال ايران کوچانده شدند.

مردم ترک نژادی که امروزه در پهنه خراسان زندگی می‌کنند، طی دوره‌ها و قرون مختلف وارد خراسان شده‌اند و بعضی نیز بومی خراسان هستند. از کتب تاریخی به‌جامانده، نقل‌های بسیاری دیده می‌شود مبنی بر اینکه پیش از اسلام ماوراءالنهر و خراسان تحت تسلط ترک‌ها بوده است و این تسلط، طی چند حکومت و امپراتوری استمرار داشته است. بی‌شک وجود امپراتوری‌های بزرگ ترک‌تبار در مرزهای شمال و شرق ایران نشان از این دارد که ترک‌ها از زمان‌های بسیار دور با خراسان در ارتباط بوده‌اند و گاها در این سرزمین مسکن گزیده‌اند.

ترکمن‌های مسلمان و اهل سنت استان که سکونتگاه آنان عمدتاً در بخش جرگلان شهرستان راز و جرگلان  است از ایل گوکلان، طایفه مستقل نخورلی، طایفه مستقل تکه و طایفه مستقل تیره اتا تشکیل می‌شوند. هر یک از طوایف در دوره‌ای به دلایلی به این منطقه آمده و در آن ساکن شده‌اند.

جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، مذهبی و تفریحی شهرستان‌های هشتگانه استان خراسان شمالی

منطقه نمونه ملی گردشگری بش قارداش، منطقه نمونه ملی گردشگری باباامان، آیینه‌خانه مفخم، عمارت مفخم (موزه مردم‌شناسی)، خانه تاریخی جاجرمی، منطقه نمونه گردشگری ایوب (آبگرم و زیارتگاه)، آبشار حمید، روستای هدف و منطقه نمونه گردشگری اسفیدان، منطقه نمونه گردشگری استانی فیروزه، مجموعه تاریخی سبزه‌میدان، مقبره تاریخی شهدا، سنگ‌نگاره‌های تکه نرگسلو، آبگرم قراجه، منطقه نمونه گردشگری استانی بازخانه، منطقه نمونه گردشگری استانی رئین، منطقه نمونه گردشگری استانی پاقلعه، کوشک باغ علی‌آباد، آرامگاه سردابه، خانه بانک ملی، امام‌زاده سلطان سید عباس (معصوم زاده)، امامزاده محمدرضا (ع) لنگر از جمله جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و مذهبی استان خراسان شمالی است.

منبع:میراث آریا

آبشارهای قیزیل‌چیر بدلان نگین جاذبه‌های گردشگری خوی

آبشارهای قیزیل‌چیر در دره‌ای بسیار زیبا و سرسبز با طبیعتی بکر و آب و هوایی بسیار مطبوع و دلچسب قرار گرفته‌اند و در بین اهالی بومی به آبشارهای قیزیل چیر مشهور هستند.

در زبان آذری قیزیل به معنای طلا و چیر نام کوهی است که آبشارها در میان آن جاری است، منطقه‌ای که آبشارها در آن واقع شده، به دلیل پرباران و در نهایت حاصل‌خیز بودن دارای طبیعتی به غایت سرسبز و زیباست و در ریف آبادترین و سرسبزترین بخش‌های شهرستان خوی قرار دارد.

همین طبیعت زیبا و سرسبز روستای بدلان و روستای پسک که در مسیر دسترسی به آبشار قرار گرفته‌اند به همراه انبوه باغ‌های میوه و درختان بلند سپیدار در کنار آبشار زیبا و حیرت‌انگیز بدلان سبب شده تا این آبشار و طبیعت اطرافش یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری شهر خوی باشد که مسافران و گردشگران بسیاری را به سمت و سوی خود می‌کشاند.

این آبشارهای زیبا در فاصله ۲۱ کیلومتری شهر خوی و در فاصله پنج کیلومتری شمال‌غربی روستای بدلان، در دامنه کوه بلند اورین واقع شده‌اند، اورین بلندترین کوه استان آذربایجان‌غربی است و بخشی از سلسله کوه‌های مرزی آرارات محسوب می‌شود.

آبشارهای قیزیل‌چیر بدلان شامل سه آبشار است که در نوع خود بی‌نظیر و وصف‌ناپذیر هستند این آبشارها برای توصیف بیشتر در ادامه با شماره ۱ تا ۳ نام‌گذاری می‌شوند.

آبشار شماره ۱

این آبشار در ابتدای ورود به دره و در سمت چپ (جنوب دره) واقع شده است، آبشار مذکور در فاصه ۱۵۰ متری جنوب‌شرقی آبشار ۲ قرار دارد و دارای ۵۰ سانتی‌متر عرض و ۱۳ متر ارتفاع است، حجم آب این آبشار نسبتاً کم بوده که از بالای صخره به پایین جاری است و آب حاصل از آن به دیگر آبشارها می‌پیوندد.

آبشار شماره ۲

این آبشار در پایین دست آبشار ۱ و در جوار غاری نسبتاً بزرگ واقع شده که آب این آبشار در واقع همان آب حاصل از آبشار ۱ است که به دلیل اختلاف سطحی که با آن دارد، یک آبشار دیگر را تشکیل می‌دهد. آبشار مذکور یک متر عرض و ۱۱ متر ارتفاع دارد و از زیبایی و چشم‌انداز خاصی برخوردار است.

آبشار شماره ۳

این آبشار در بالای آبشار ۲ و در فاصله ۵۵ متری شرق آن واقع شده است، برای صعود به این آبشار باید از جلوی غار و از دیواره جنوبی آن عبور کرد، غار مذکور، غاری نسبتا‍‍ً بزرگ بوده که در جوار آبشار ۲ قرار گرفته است.

دهانه غار با عرض سه متر و ارتفاع ۲/۵ متر رو به سمت شرق بوده و فضای داخلی آن با ۹ متر طول و هشت متر عرض، ۷۲ مترمربع وسعت دارد.

پس از عبور از دهانه غار به تنگه‌ای با عرض حدود ۶ متر و طول ۳۰ متر می‌رسیم که با صخره‌های عمود و چین خورده احاطه شده است.

با عبور از این تنگه به طونل سنگی-صخره‌ای آبشار ۳ می‌رسیم، عرض این تونل بین ۶۰ تا ۸۰ سانتی‌متر بوده و حدود ۲۵ متر طول دارد که پس از عبور از آن نیز وارد فضایی تالارمانند با پوشش تقریباً گنبدی‌شکل می‌شویم.

مرکز این پوشش باز بوده و در آنجا می‌توان آسمان آبی و آبشاری بلند با ارتفاع بیش از ۳۰ متر و عرض یک متر با حجم آبی نسبتاً فراوان، را نظاره کرد، به طوری که لنز هیچ دوربینی به دلیل فضای کم تالار و همچنین ارتفاع آبشار، قادر به گرفتن ارتفاع آن در یک قاب نیست.

 این آبشارهای زیبا در سوم اسفند ماه سال ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند.

منبع:میراث آریا

نائین دروازه تاریخ و گردشگری کویر مرکزی ایران

شهر تاریخی نائین در فاصله ۱۴۰ كیلومتری شرق اصفهان واقع شده و از غرب با شهرستان اصفهان، از شمال با شهرستان اردستان، از جنوب با شهرستان اردكان از توابع استان یزد و از شرق با شهرستان خور و بیابانك هم مرز است.

پیشینه تاریخی نائین

در مورد وجه تسمی‍ه نائین نظرات و روایات متعددی در کتب مختلف بیان شده که از آن جمله در روایات آمده است که در عصر باستان، گروهی از مردمان فلات مرکزی ایران به این شهرستان مهاجرت كرده و آیین جدیدی (زرتشتی) داشته‌اند، لذا در کتب تاریخی به مردم نوآیین معروف شده و به تدریج نوآیین به نائین تبدیل شده است و یا در منابع دیگر ذكر شده كه نائین در كنار دریاچه‌ای بزرگ (باقی‌مانده از دوران بارندگی در بیش از۱۵ هزارسال قبل) قرار داشته (كه نشانه‌های آن را هنوز در كویر مركزی ایران می‌توان یافت) و در ساحل آن نیزارهای متعددی وجود داشته، به همین دلیل این منطقه نِيْ خوانده شده و به تدریج این نام در زبان عامیانه به نائین تبدیل شده است، به گونه‌ای که امروزه در سی كیلومتری شمال این شهرستان نیز روستایی به نام نیستانك وجود دارد که احتمالا نام آن برگرفته شده از نیزارهای دریاچه باستانی کویر مرکزی ایران است. البته نباید فراموش کرد که ریشه بسیاری از این تعابیر برگرفته شده از تواریخ شفاهی است که سینه به سینه در میان مردمان انتقال یافته و مستندات چندانی مبتنی بر یقین علمی در مورد آنها وجود ندارد.

آثار تاریخی نائین

شهرستان نائین براساس شواهد تاریخی یكی از کهن‌ترین مراکز تمدنی ایران زمین به‌شمار می‌رود به گونه‌ای که بر اساس شواهد و آثار تاریخی بر جای مانده در جای جای این شهرستان، نشانه‌های از دوران ماقبل تاریخ  وجود دارد که از آن جمله می‌توان به کشف سنگ نگاره‌های پیش از تاریخ در ۳۰ كیلومتری شمال این شهرستان اشاره کرد.

در جستجو برای یافتن تاریخی دقیق‌تر از پیشینه تاریخی نائین به‌محوطه باستانیقلعه‌دار باقی مانده از دوران هخامنشیان می‌رسیم که در ۳۰ کیلومتری شهر نائين و در مجاورت  جاده  ورزنه و روستای قلعه‌دار واقع شده، این مجموعه در سال ۱۳۸۴ از سوی اداره‌کل ميراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اصفهان مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت.

همچنین از جمله قديمی‌ترين آثار تاریخی به جای مانده در شهر نائين می‌توان به بنای باستانی نارين قلعه اشاره کرد كه متعلق به دوران پارت‌ها بوده و به‌عنوان دژ يا كهندژ شهر در مرکز بافت تاريخی نائين همچنان خودنمايی می‌كند.

در شهر تاریخی نائین جدای از آثار یاد شده، آثار متعددی از دوران ساسانی و سپس سده‌های اولیه اسلامی و دوران بعد همچون آل بویه، سلاجقه، دوران ایلخانی، صفوی، قاجار و حتی تا دوران معاصر در یکصد سال اخیر وجود دارد که نقش مهمی در رونق ‌شکوفایی این شهر تاریخی به‌ویژه از منظر گردشگری ایفا می‌کند.

شهرهای مختلف شهرستان نائین دارای بافت تاریخی منسجم ‌ارزشمندی است که از آن جمله  می‌توان به بافت تاريخی شهرهای نايين، محمديه، بافران و انارک اشاره کرد، با توجه به قدمت بالای بافت‌های تاریخی این شهرها، هر کدام می‌تواند به بستر مناسبی برای شناخت حیات اجتماعی مردمان این مناطق بدل شود. به ویژه شهر نائین که بافت تاریخی آن در حقیقت دارای عناصر ارزشمندی از دوران پیش از اسلام تا دوران معاصر است.

جلوگیری از ۲۱ مورد ساخت و ساز غیرقانونی در بافت نائین در طول سال۱۳۹۹

بررسی‌های کارشناسی حاکی است که در حال حاضر تعداد بناهای تاريخی شناسايی شده در شهرستان نائین در سه بخش باارزش، ميان ارزش و كم‌ارزش به بیش از ۱۲۰۰ بنا می‌رسد، با تلاش‌های صورت گرفته تاكنون ۸۳ اثر تاریخی این شهرستان در فهرست آثار ملی ايران به ثبت رسيده است.

بدیهی است وجود بافت تاریخی غنی با پیشینه تاریخی ارزشمند و همچنین وجود آثار تاریخی با ارزش، حفاظت و حراست ویژه‌ای را می‌طلبد تا از هرگونه اقدامی که اصالت و اهمیت آن را تحت تاثیر قرار دهد جلوگیری به‌عمل آید. بنابراین و طبق آئین‌نامه‌ها، ضوابط و قوانین وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و مواد قانونی مرتبط در قانون مجازات اسلامی، هرگونه ساخت و ساز در بافت‌ها و حرایم آثار تاریخی باید با مجوز و هماهنگی این وزارتخانه انجام شود.

بر این اساس از ابتدای سال ۹۹ در بازدیدهای انجام شده از سوی کارشناسان این اداره و نیروهای یگان حفاظت از ۲۱ مورد ساخت و سازهای غیرمجاز و ناهمگون در بافت تاریخی شهرستان نائین جلوگیری به‌عمل آمد. این اقدام‌ها شامل جلوگیری از ساخت و سازهای بدون پروانه ساخت، اجرای نمای بیرونی ناهمگون با بافت تاریخی، ارتفاع غیرمجاز ساختمان و تجاوز به حریم آثار تاریخی است، با این وصف با توجه به اهمیت موضوع از دو مورد ساخت و ساز غیرقانونی با هماهنگی نیروهای انتظامی جلوگیری به‌عمل آمده است.

منبع:میراث آریا

سفر ممنوع؛ توصیه‌های کرونایی برای رفتن یا نرفتن

اخبار متناقص درباره سفرهای نوروزی بسیاری‌ را سردرگم کرده؛ زیرا عده‌ای مردم را به سفر نرفتن توصیه می‌کنند و عده‌ای نیز سفر با رعایت شیوه نامه بهداشتی را توصیه می‌کنند. در این روزهای کرونایی پایان سال مردم در اماواگرهای سفر مانده‌اند تا با توجه به توصیه‌های کرونایی تصمیم‌ بگیرند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هفته ای پر خبر را پشت سرگذاشت؛ بطوری که یک سری سلسله خبرهایی با محتوای سفرهای نوروزی در راس اخبار قرار گرفته و جزو پر بیننده ترین مطالب قرار گرفت که در ادامه به شماری از آنها همراه با دیگر مطالب متنوع حوزه میراث فرهنگی،‌ گردشگری و صنایع  دستی اشاره می شود.

سفرها نباید انجام شود

سخنگوی ستاد مقابله با کرونا بارها بر مخالفت وزارت بهداشت بر سفرهای نوروزی تاکید کرد که تا حد امکان و به هیچ وجه این سفرها نباید انجام شود تا شرایط کشور به ثبات برسد.  هرچند او نیز گفت که در شهرهای زرد و آبی با رعایت  شیوه نامه های بهداشتی بسیار سختگیرانه، سفرهای ضروری امکان‌پذیر است، اما چگونگی سفر به این مناطق را تعیین تکلیف نکرد.

وزیر بهداشت نیز مردم را قسم داده به سفر نروند و البته  علی اصغر مونسان وزیر گردشگری نیز اعلام کرده تابع تصمیمات ستاد است.  همه این اخبار در شرایطی است که امکان رزرو هتل و تور و پرواز و قطار در شهرهای قرمز و نارنجی وجود دارد.

قرار است ۲۵ اسفند ماه تصمیم نهایی دولت درخصوص سفرهای نوروزی اعلام شود؛ اما به نظر می رسد این زمان بسیار دیر است؛ زیرا بسیاری از افراد که خواهان سفر هستند از مدت ها قبل اقدام به برنامه ریزی و رزرو تور و یا بلیط هواپیما و یا هتل کردند.  اخبار حاکی از این است که سفر با خودور شخصی به شهرهای قرمز و نارنجی ممنوع است، اما می توان با هواپیما، قطار و حتی اتوبوس به شهرهای قرمز و نارنجی رفت و تعطیلات را گذراند.

مردم برای رفتن به سفر چند ماه صبر کنند

سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: مردم تا چند ماه دیگر و تا زمانی که به درصد قابل قبولی از واکسیناسیون علیه کرونا برسیم، صبر کنند و به سفر نروند.

سادات افزود: عقل حکم می کند تا زمانی که به درصد قابل قبولی از واکسیناسیون علیه کرونا برسیم مردم به سفر نروند و دورهمی نداشته باشند تا بیماری کووید ۱۹ بیشتر از این در بین ما مرگ به همراه نداشته باشد.

وی با بیان اینکه واکسن کرونا در حال تولید شدن در کشور و همچنین وارد شده است، اظهار داشت: مردم کشورمان تا کنون تاب آوری خوبی داشتند و با ما همکاری کردند اما از آنها می خواهیم که باز هم صبر داشته باشند.

لاری با تاکید بر اینکه تجربه یک سال اخیر نشان داد هرجا تجمعی اتفاق می افتد و شیوه نامه های بهداشتی رعایت نمی شود بیماری کووید ۱۹ شیوع می یابد، تصریح کرد: بهمین دلیل همیشه توصیه وزارت بهداشت این است که مردم سفر و تجمع نکنند و دورهمی نداشته باشند.

نمایشگاه گردشگری برلین با حضور ایران گشایش یافت

غرفه جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ITB برلین با حضور معاون گردشگری به صورت مجازی افتتاح و تا ۲۲ اسفند ماه جاری در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد.

ولی تیموری  معاون گردشگری کشور گفت: نمایشگاه ITB برلین بزرگ‌ترین رویداد گردشگری جهان به شمار می‌آید و ضمن دارا بودن نقشی مهم در معرفی مقاصد گردشگری دنیا، بستری گسترده برای تعامل و تبادل افراد حرفه‌ای در این حوزه ایجاد کرده است.
او افزود:به دلیل بحران انتشار ویروس کرونا، اگرچه صنعت گردشگری دنیا دچار رکود شده و سفر با محدودیت همراه است اما این موضوع به معنی تعطیلی امور تبلیغات و بازاریابی صنعت گردشگری کشور نیست و با توجه به خلاء ها و کمبودهایی که در عرصه تصویرسازی از گردشگری ایران به عنوان یک مقصد ایمن و جذاب وجود دارد؛ حضور در نمایشگاه ITB برلین در راستای ایجاد یک تصویر مناسب در صنعت گردشگری ایران صورت پذیرفته است.
معاون گردشگری گفت: حضور در این نمایشگاه باعث شده که در شرایط فعلی انتشار کرونا چراغ گردشگری جمهوری اسلامی ایران روشن بماند و کشورمان به عنوان یکی از مشتریان دائمی نمایشگاه برلین در یکی از مقاصد قدیمی و اصلی خود که بازار اروپا به شمار می آید؛ حضور ویژه‌ای داشته باشد.

مدرسه علیا فردوس در مسیر موزه شدن

مدرسه علیا از بناهای تاریخی در فردوس است که قرار بود موزه نسخ خطی در این مجموعه کم‌نظیر برای بازدید عموم راه‌اندازی شود و این طرح همچنان در مسیر اجراست. این مدرسه توسط میرعلی بیک در اواخر دوره صفویه در شهر تاریخی تون و در محله میدان بنا شد و جزء مدارس چهار ایوانی است.

سردر این بنا دارای عظمت بیشتری نسبت به مدرسه حبیبیه بوده و پشت در ورودی مدرسه فضای هشتی قرار گرفته که دارای تزئینات آجرچینی است. در دو طرف آن دو فضا قرار گرفته که فضای سمت راست، مسجد این مدرسه و فضای سمت چپ مدرسه است.

فضای مسجد این مدرسه علمیه دارای تزئینات زیبای مقرنس است و همه این جذابیت‌ها موقعیت گردشگری را برای علاقه‌مندان به میراث فرهنگی ایران زمین فراهم کرده و در صورت کاربری مناسب از این فضا بر جذابیت آن افزوده می‌شود.

سال ۱۳۹۷ بود که با حضور مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی، مقرر شد موزه نسخ خطی در این مجموعه زیبا راه‌اندازی شود اما با گذشت ۲ سال هنوز اقدامی صورت نگرفته است و مدیران از کمبود اعتبار سخن می‌گویند.

در حالی که این اثر ثبت ملی است و می‌تواند از اعتبارات ملی برخوردار شود، ایجاد نخستین موزه نسخ خطی استان فرصتی برای مرمت،  احیا و معرفی این مدرسه تاریخی و جذب گردشگر به شمار می‌رود.

گنجینه آب مجموعه سعدآباد بازگشایی شد

موزه و گنجینه آب مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد، پس از یک دوره مرمت، با حضور شماری از مسئولان وزارت نیرو و میراث فرهنگی بازگشایی شد. این موزه حدود ۳ ماه پیش به منظور مرمت و بازسازی بنای آن تعطیل شده بود، در روزهای پایانی اسفند ماه بازگشایی وآثار آن در معرض دید علاقمندان قرار داده می شود.

گنجینه آب موسسه ای است فرهنگی که در جهت جمع‌آوری، نگه‌داشت، نمایش و حفظ و احیای میراث گذشتگان در بخش های مرتبط با آب از جمله استحصال، انتقال، توزیع و بهره‌برداری و فنون به کار رفته در آن فعالیت می‌کند. این موزه در بخش مرکزی مجموعه سعدآباد قرار دارد و ساختمان آن متعلق به دوره قاجار است و اشیاء و آثار موجود در آن شامل اسناد و مدارکی نظیر دفترچه میراب، وقف‌نامه‌ها، طومارها و همچنین ابزار و ادوات آب رسانی در دوران گذشته است.

نمایش آثار تمبر و فیلاتلیک دوران قاجار و پهلوی

حسن عمیدی رییس موزه ارتباطات ایران از افتتاح پست‌موزه یزد با حضور مدیرعامل شرکت ملی پست خبر داد و گفت: در این موزه اولین‌های کارت پستال، تمبرهای ایران و سایر کشورها و آثار تمبر و فیلاتلیک (تمبرشناسی) دوران قاجار، پهلوی و معاصر به نمایش گذاشته می‌شود.

عمیدی  گفت: در این پست‌موزه که به عنوان اولین مرکز پست موزه در استان یزد افتتاح می‌شود، اولین های کارت پستال، تمبرهای ایران و تمبرهای سایر کشورها در معرض دید قرار می‌گیرد.

عمیدی با بیان اینکه پست موزه یزد از۴ سالن اصلی تشکیل شده که شامل تمبر، اقلام فیلاتلیک/ philatelic مطالعه و ارزش‌گذاری اسناد پستی ارزشمند؛  شامل ورقه های پستی و پاکت نامه های دوران گوناگون تاریخ است، اظهار داشت: در سالن اول این موزه آثار دوران قاجار، در سالن دوم تمبر و اقلام فیلاتلیک دوران پهلوی و تاریخ پست هوایی، در سالن سوم اوراق پستی دوران معاصر و در سالن چهارم تمبر و اقلام فیلاتلیک ۱۲۰ کشور مختلف دنیا به نمایش گذاشته می شود.

 

۱۰۰ اصله نهال به‌صورت نمادین در تخت‌جمشید کاشته شد

حمید فدایی مدیر این پایگاه عنوان کرد: تخت‌جمشید در کنار ارزش‌های تاریخی از ظرفیتی زیست‌محیطی و طبیعی نیز برخوردار است و باعنوان چشم‌اندازی تاریخی‌ـ‌طبیعی شناخته می‌شود.

وی افزود: این منطقه به دلیل واقع شدن در مجاورت رودهای پر آب کُر و سیوند و حاصلخیزی خاک شرایط ویژه‌ای را برای دشت مرودشت در طول تاریخ در شکل‌گیری حوزه تمدنی آن رقم زده؛ بنابراین توجه ویژه به پهنه سبز این دشت تاریخی، حفاظت و بهره‌گیری از آن در اقتصاد مبتنی بر گردشگری پایدار حائز اهمیت است.

فدایی با بیان اینکه چند دهه قبل با کاشت گونه‌هایی نظیر درختان کاج، پهنه سبزی ایجاد شده است، گفت: این جنگل مصنوعی به نام پردیس تخت‌جمشید شناخته می‌شود.

 منظر تاریخی هگمتانه برای ثبت‌جهانی رقیب ندارد

محمد حسین طالبیان معاون میراث فرهنگی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه پرونده ثبت جهانی هگمتانه به یونسکو ارسال می شود گفت: منظر تاریخی از هگمتانه تا همدان برای ثبت جهانی رقیب ندارد.

طالبیان افزود: منظر تاریخی از هگمتانه تا همدان آثار دوران باستان تا معاصر را در برمی‌گیرد.

وی با بیان اینکه اصل کار هگمتانه انجام شده است و به موازات تکمیل پرونده موانع نیز برداشته خواهد شد ابراز امیدواری کرد: در سال ۱۴۰۰ شاهد ثبت جهانی هگمتانه باشیم.

طالبیان خاطرنشان کرد: یکصد سال گذشته در تپه هکمتانه آثار با ارزشی کشف شده است که نیازمند محل مناسبی برای نگهداری بود و مخزن امن منطقه غرب کشور در این راستا احداث شد.

معاون وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه سالانه یک اثر در کشور سهمیه ثبت جهانی دارد گفت: با ثبت منظر تاریخی می توانیم بهترین راهبرد را برای ثبت هگمتانه باستان تا همدان معاصر بکار بگیریم و سیر تحول را در اولین پایتخت مادها که از هگمتانه آغاز شده را به تصویر بکشیم.

کاروانسرای تاریخی عباس آباد تایباد در راه ثبت جهانی قرار گرفت

عبدالرحیم تاج محمدی رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تایباد در شرق خراسان رضوی گفت: کاروانسرای تاریخی عباس آباد این شهرستان در فهرست پیشنهادی برای ثبت جهانی کاروانسراهای ایرانی قرار گرفته است.

تاج محمدی افزود: این اثر که در ۲۵ کیلومتری جاده تایباد – تربت‌جام قرار دارد، یکی از مهمترین آثار تاریخی این شهرستان و مربوط به دوره تیموری و صفوی است که با شماره ۲ هزار و ۳۸۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

وی ادامه داد: کاروانسراهای تاریخی نمونه ای برجسته از معماری ایران قدیم به شمار می روند و نقش مهمی در زمان خود داشته اند.

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تایباد گفت: بنای تاریخی رباط عباس آباد به دلیل قرار گرفتن در منطقه ای خاص، کمترین آسیب انسانی به آن وارد شده و از نکات برجسته آن ۲ حیاطی بودن آن و دارا بودن حوض انبار است و قرار گرفتن این بنای تاریخی در مسیر کشور افغانستان به ایران از سوی مرز دوغارون می تواند گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود جذب کند.

وی افزود: همچنین از ابتدای سال جاری تاکنون هفت اثر تاریخی این شهرستان در فهرست آثار تاریخی ملی ایران ثبت شده است.

پیکره خسرو پرویز ثبت ملی شد

امید قادری مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان استان کرمانشاه از موافقت با ثبت ملی پیکره خسرو پرویز و چهار میراث منقول استان خبر داد و گفت: روز یکشنبه ۱۷ اسفند در جلسه شورای ملی ثبت آثار منقول کشور با ثبت ملی پنج اثر از مواریث منقول کرمانشاه موافقت شد.

وی  افزود: پیکره خسروپرویز(کُلِ جوبِر)، تابوت سنگی دوران تاریخی، تابلو نقاشی شهادت امام حسین‌(ع) و حضرت علی اکبر(ع)، تابلو نقاشی امام حسین‌(ع) و زعفر جنی، تابلو نقاشی شمایل حضرت ابوالفضل (ع) در شط فرات از جمله این موارد ثبت شده است.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمانشاه با اشاره به اهمیت حفاظت و صیانت داشته های تاریخی با ارزش استان و انتقال آن به نسل‌های آینده، تصریح کرد: جمع آوری پرونده این داشته‌های فرهنگی به صورت مستمر در دستور کار کارشناسان این اداره ‌کل قرار دارد و در جلسات ثبت ملی کشور ارایه خواهد شد.

سرقت نافرجام از موزه هفت تپه

  عدنان غزنوی فرماندار شوش از سرقت نافرجام از موزه هفت تپه این شهرستان خبر داد و گفت: خوشبختانه این سرقت با هوشیاری پرسنل نگهبان موزه، بی‌نتیجه ماند و هیچ یک از آثار تاریخی موزه به سرقت نرفت.

غزی  افزود: این سرقت توسط افراد ناشناس ساعت ۴:۴۵ دقیقه بامداد امروز (یکشنبه) ‌ رخ داد.

وی ادامه داد: این سرقت زنگ خطری بزرگ برای حفاظت از موزه‌هایی است که از توجه و امکانات کافی برخوردار نیستند.

فرمانر شوش افزود: به واسطه قوانین یگان حفاظت میراث فرهنگی، نگهبانان موزه‌ای امکان استفاده از سلاح را برای محافظت از موزه ندارند.

کاروانسرای تاریخی عباس آباد تایباد در راه ثبت جهانی قرار گرفت

عبدالرحیم تاج محمدی رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تایباد در شرق خراسان رضوی گفت: کاروانسرای تاریخی عباس آباد این شهرستان در فهرست پیشنهادی برای ثبت جهانی کاروانسراهای ایرانی قرار گرفته است.

تاج محمدی  افزود: این اثر که در ۲۵ کیلومتری جاده تایباد – تربت‌جام قرار دارد، یکی از مهمترین آثار تاریخی این شهرستان و مربوط به دوره تیموری و صفوی است که با شماره ۲ هزار و ۳۸۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. کاروانسراهای تاریخی نمونه ای برجسته از معماری ایران قدیم به شمار می روند و نقش مهمی در زمان خود داشته اند.

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تایباد گفت: بنای تاریخی رباط عباس آباد به دلیل قرار گرفتن در منطقه ای خاص، کمترین آسیب انسانی به آن وارد شده و از نکات برجسته آن ۲ حیاطی بودن آن و دارا بودن حوض انبار است و قرار گرفتن این بنای تاریخی در مسیر کشور افغانستان به ایران از سوی مرز دوغارون می تواند گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود جذب کند.

وی افزود: همچنین از ابتدای سال جاری تاکنون هفت اثر تاریخی این شهرستان در فهرست آثار تاریخی ملی ایران ثبت شده است.

مقدمات ثبت جهانی بلوار طاق‌بستان را فراهم می‌کنیم

مهدی عبدالمالکی رییس سازمان فرهنگی، هنری و ورزشی شهرداری کرمانشاه گفت: با برگزاری نمایشگاهی از ۹۹ اثر فاخر از بلوار طاق‌بستان در دفتر ملی یونسکو، مقدمات ثبت جهانی این بلوار زیبا را فراهم می‌کنیم.

عبدالمالکی گفت: به عقیده کارشناسان این بلوار ۳.۵ کیلومتری در دنیا بی نظیر است و ما هم با برگزاری جشنواره عکس «گلاریژان» بنا داشتیم بخشی از زیبایی‌های بلوار طاق‌بستان را به تصویر بکشیم.

وی سال ۱۴۰۰ را سال توسعه فضاهای ورزش همگانی در شهر دانست و گفت: در بهار سال آینده در هر منطقه شهرداری یک پیست دوچرخه‌سواری ساخته و یا احیا می‌شود.

عبدالمالکی با اشاره به اینکه توسعه ورزش همگانی یکی از ضرورت‌ها برای کرمانشاه است، افزود: علاوه بر دوچرخه‌سواری در رشته‌های مانند بسکتبال، والیبال و سایر رشته‌های و با همکاری مسوولان مربوطه برنامه‌های زیادی را اجرایی می‌کنیم.

وی ادامه داد: سازمان فرهنگی بعد از ورود به حوزه کارآفرینی شهری و توانمندسازی افراد در مناطق حاشیه‌نشین شهر، فرهنگسرای دولت‌آباد را راه‌اندازی کرد و در سال آینده هم فرهنگسراهای کرناچی و حکمت‌آباد به بهره‌برداری می‌رسد تا علاوه بر توانمندسازی و درآمدزایی به بهبود رفتار مردم در حاشیه شهر کمک کند.

دهکده گردشگری جزیره لارک ۷۰ درصد پیشرفت دارد

علی رضا نصری فرماندار قشم گفت: دهکده گردشگری جزیره لارک با اعتبار ۳۴۰ میلیارد ریال تاکنون ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

نصری افزود: طرح هادی، نصب مبلمان، جداره‌ کشی، بازسازی باغ‌ها، کف سازی، نصب نمادهای مختلف، ایجاد پارک و رینگ گردشگری دور جزیره از جمله طرح های در حال انجام است.

وی ادامه داد: ساخت سالن مسافری و سایبان این طرح گردشگری با اعتبار هشت میلیارد ریال توسط بنیاد علوی و با هدف افزایش سفرها به لارک و ارتقای حوزه اقتصادی مردم این جزیره ساخته می‌شود. این قسمت از طرح عمرانی تا نیمه تابستان ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسد.

وی تاکید کرد: ساخت واحدهای مسکونی در کنار دهکده گردشگری لارک نقش مهمی در رونق و اشتغال ساکنان‌ این جزیره دارد.

نصری افزود: دولت تدبیر و امید در تلاش است تا پایان دوره دولت دوازدهم، گردشگری و اقتصاد جوامع محلی را در جزیره های لارک و هنگام ارتقا دهد.

پرنده‌نگری؛ ظرفیت سربه مهر بوشهر

تنها ردپایی از گردشگران پرنده‌نگر در طبیعت به جای می‌ماند اما اگر بگوییم رونق این شاخه گردشگری برای استانی چون بوشهر توسعه اقتصاد خرد و روستایی ماندگار به بارمی‌آورد، سخن به اغراق نگفته‌ایم، اما اکنون این ظرفیت به عنوان پرطرفدارترین شاخه اکو توریسم، همچون رازی سر به مهر مانده‌است.

اکنون و پس از گذشت ۲ دهه از شناخت این شاخه اکوتوریسم در ایران، اگر نگوییم دیر شده‌است، زمان آن است تا با یادآوری داشته‌های بوشهر دراین زمینه،  اهمیت بهره بردن از آن را در اقتصاد گردشگری یادآوری شود.

محمد پاپری عضو کمیته ثبت پرندگان ایران می‌گوید: درآمدزایی پرنده‌نگری باعث می‌شود تا روستاییان خود برای حفاظت پرندگان و زیستگاه آنها پیش قدم ‌شوند، زیرا منشا برکت فراوانی برای معاش آنها است.

پاپری  گفت: هرچند پرنده‌نگری توریسمی فرادولتی است، به امکانات زیرساختی نیازی ندارد و علاقه‌مندان می‌توانند پای به این عرصه بگذارند اما دستگاه‌های دولتی نیز هر یک برای فراهم کردن این زمینه  نقشی به عهده دارند که اگر به خوبی از پس آن برآیند رونق این شاخه گردشگری در بوشهر آغاز می‌شود.

او که خود افسر محیط‌دار سوم حفاظت محیط زیست بوشهر است،  باور دارد که سازمان محیط زیست استان بوشهر تنها لازم است حفاظت از پرندگان و زیستگاه آنها را به خوبی انجام دهد و مشارکت بیشتر مردم را در این زمینه جذب کند، در این صورت با فراهم آوردن شرایطی امن، شاهد گونه‌های بیشتر پرندگان و رفتارهای طبیعی بیشتری از آنها خواهیم بود.

ورود خودروهای غیربومی به شیراز از ۲۵ اسفند ۹۹ ممنوع است

عبدالرضا قاسم پور جانشین استاندار فارس در ستاد مقابله با کرونا گفت: بر اساس مصوبه این ستاد، ورود خودروهای با پلاک غیر بومی حتی هم استانی از ۲۵ اسفندماه به شیراز ممنوع است.

قاسم پور افزود: به طور کلی، سفر با خودرو شخصی به شیراز در تعطیلات نوروز ۱۴۰۰ ممنوع است تا از شیوع کرونا پیشگیری شود.
وی ادامه داد: علاوه بر جلوگیری از ورود خودروهای متخلف به شیراز مبلغ ۵۰۰ هزار تومان برای آنها جریمه اعمال می‌شود.
جانشین استاندار فارس در ستاد مقابله با کرونا در عین حال گفت: براساس دستورالعمل ستاد مقابله با کرونا، سفر با قطار، هواپیما و تورهای گردشگری به شیراز به شرط اسکان در مراکز اقامتی مجاز مورد تایید میراث فرهنگی کشور و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مانعی ندارد.
وی افزود: درهای مراکز گردشگری شیراز هم قرار است در ایام تعطیلات نوروزی ۱۴۰۰ با شرایطی خاص به روی بازدیدکنندگان باز باشد.

پذیرش مسافر در مهمانسراهای دولتی مازندران ممنوع شد

استانداری مازندران، پذیرش مسافر در مهمانسراهای بخش دولتی این استان در ایام نوروز ۱۴۰۰ را به منظور مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا، ممنوع اعلام کرد.

استانداری مازندران  طی بخشنامه‌ای به تمامی دستگاه‌های اجرایی استان ابلاغ کرد که با توجه به محدودیت‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور و از جمله در مازندران و لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی به منظور ریشه‌کن کردن بیماری کووید ۱۹، واحدهای اقامتی دستگاه‌های دولتی استان در ایام نوروز امسال، حق پذیرش مسافر را ندارند.

رقیه صفری معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی استانداری مازندران روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با اشاره به وضعیت شکننده این استان در برابر بیماری کووید-۱۹، گفت که در راستای مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا، واحدهای اقامتی در دستگاه‌های دولتی از پذیرش مسافر منع شدند.

صفری تاکید کرد: این بخشنامه تکلیفی حاکمیتی برای تمامی دستگاه های دولتی و مجموعه های اقامتی آن است و تا عادی شدن شرایط اجتماعی و ریشه کن شدن ویروس کرونا، همچنان ادامه خواهد داشت.

وی اظهار داشت که سفر به مازندران در ایام نوروز امسال الزاماتی دارد که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دستوراالعمل مربوط به این امر را به بخش خصوص و واحدهای اقامتی استان اعلام کرده است.

منبع:ایرنا

زیارت خضر نبی (ع) در جزیره هرمز

جزیره هرمز در فاصله ۱۸ کیلومتری شمال شرق جزیره قشم و در مختصات ۵۶ درجه و ۲۶ دقیقه طول جغرافیایی، ۷ درجه و ۵ دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد و از بخش شهری قشم است.

زیارتگاه خضر نبی (ع) در ۸ کیلومتری جنوب شرقی هرمز نزدیک ساحل دریا قرار گرفته است.

این بنا تنها زیارتگاه در این منطقه است. مردم جزیره هرمز برای رفع نیاز و برآورده شدن حاجت‌هایشان به زیارتگاه خضر نبی (علیه‌السلام) متوسل می‌شوند.

تاریخچه بنا

به گفته اهالی محلی، این بنا بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد اما با توجه به اینکه پراکنندگی قطعه‌ای چینی آبی و سفید و سلادون (مشخصه عصر صفوی) در اطراف بنا وجود دارد نشانگر آن است که قدمتی بیش از ۲۰۰ سال دارد. احتمالاً این بنا در دوره صفویه مورد توجه بوده است.

در گزارش باستان‌شناسی جزیره هرمز در زمستان ۱۳۵۵ که به وسیله حسین بختیاری انجام‌شده، آمده است: ابن‌بطوطه در سال ۷۳۲ هجری قمری به هنگام بازدید از هرمز از این بنا دیده کرده و می‌نویسد: «در شش میلی جرون مزاری است منسوب به خضر و الیاس که گفته می‌شود نمازخانه پیغمبران مزبور و کراماتی از آن ظاهرِ گردیده است و زاویه‌ای هم در آنجا وجود دارد که در آن‌ یکی از مشایخ از مسافرین پذیرایی می‌کند و ما روزی را در آن به سر بردیم.»

مشخصات بنا

این بنا دارای نقشه مستطیل شکل در ابعاد ۶*۱۰,۵۰ متر است و در سال‌های اخیر با مصالح جدید مرمت‌شده است. مصالح اصلی بنا سنگ‌های بی‌شکل و سنگ مرجانی (دریایی) با ملاط ساروج و گچ بوده است.

درگاه ورودی با طاق قوسی شکل در وسط ضلع شرقی بنا قرار دارد که پس از عبور از آن دالان کوچکی به درازای ۱,۶۰ متر و پهنای و بلندای ۱.۷۰ متر به فضای اصلی بنا راه دارد. وسعت این فضا ۱۷ متر است و بدنه دیوار آن تا سقف به‌وسیله گچ روکش شده است.

در ضلع غربی این فضا محراب قرار دارد که در دو طرف محراب دو طاقچه با طاق جناغی در اندازه ۶۵* ۴۰ سانتی‌متر تعبیه‌شده است. در قسمت فوقانی محراب، نورگیری در اندازه ۷۰*۴۵ سانتی‌متر ساخته‌شده است. در دو طرف شمال و جنوب فضای اصلی بنا دو اتاق مشابه یکدیگر در اندازه ۱,۵* ۳.۷۰ متر قرار دارد، هرکدام از این اتاق‌ها دارای طاقچه‌هایی برای قرار دادن شمع هستند. در قسمت فوقانی ضلع غربی اتاق‌ها یک نورگیر به‌اندازه ۶۰*۵۵ سانتی‌متر تعبیه‌شده است. هم‌اکنون درگاه‌های این دو اتاق از درون فضای اصلی مسدود شده و فقط ‌اتاق جنوبی از بیرون دارای یک در چوبی است که به‌ عنوان انبار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در قسمت بیرونی دیوار ضلع شرقی قسمتی از بنای اصلی نمایان است که از سنگ و ساروج است و در فاصله ۴ متری این قسمت نیز آثار معماری سنگ و ساروج است که احتمالاً از بخش‌های اصلی بنا بوده است.

پوشش سقف گنبدی است که در رأس آن میله‌ای ۵۰ سانتی‌متری قرار دارد که با گچ و سیمان روکش شده و ارتفاع بنا از سطح زمین ۶ متر است.

نوع بهره‌برداری

زیارتگاه خضر نبی (ع) جنبه مذهبی دارد و مردم منطقه در ایام به خصوصی برای گرفتن حاجت به این محل می‌آیند.

عوامل تزیین کننده

از عوامل تزیین بنا می‌توان به طاق قوسی شکل درگاه ورودی و طاقچه‌های کوچک با طاق جناغی و نورگیرها اشاره کرد.

منبع:میراث آریا

آداب و رسوم رایج در حوض ماهی و قنات سعدی

آداب‌ و رسوم مربوط به حوض ماهی و قنات سعدی گواهی زنده بر این ادعاست، این قنات حتی در مهروموم‌های کم‌آبی نیز آب دارد، مردم، آب این چشمه را برای تبرک، برکت و زدودن زشتی‌ها و پلیدی‌ها به سر و روی خود می‌زنند، ماهی‌های این حوض را مقدس دانسته و از آن برای شفابخشی و سلامتی استفاده می‌کنند. در این مقاله به آداب‌ورسوم رایج در این منطقه پرداخته‌شده است.

نقش آب به‌عنوان منشأ حیات و تأثیرگذار در ایجاد نظم طبیعت و ظهور تمدن غیرقابل‌انکار است، ارتباط محیط طبیعی و آب‌وهوای یک سرزمین در شکل‌گیری فرهنگ و آداب‌ورسوم آن سرزمین تأثیرگذار است. آب نزد مردم همواره جایگاهی والا و خاص دارد. هرودت تاریخ‌نگار یونانی می‌نویسد: «ایرانیان در هیچ رودخانه‌ای ادرار نمی‌کنند، آب دهان نمی‌اندازند و حتی دست‌هایشان را نمی‌شویند و دست شستن دیگران را هم نمی‌پذیرند و به آب احترام می‌گذارند»

خاستگاه تقدس آب در ایران به فرهنگ پیش از اسلام برمی‌گردد که نمادهای آن را می‌توان در اوستا که به ستایش از ایزد بانوی آب می‌پردازد مشاهده کرد. با ورود اسلام، قداست آب را در باورهای مردم به آب و آیین‌های مذهبی می‌توان یاف، مانند اینکه آب مهریه حضرت زهرا (س) است. یا آب نطلبیده مراد است و یا ریختن ظرف آب نشانه روشنی و روشنایی است.

در این مقاله به جایگاه آب در فرهنگ مردم شیراز با تأکید بر حوض ماهی که در بین مردم مقدس است پرداخته‌شده است.

اهمیت و قداست آب در حوض ماهی

مکان‌های مقدسی که در سرزمین ایران وجود دارند روزگاری در کنار چشمه‌ها، کوه‌ها و دشت‌ها بوده‌اند در باور مردم این‌گونه چشمه‌ها به امامزادگان یا امامان مربوط می‌شوند. از جمله این مکان‌ها که در آن نشانه‌ای از این قداست دیده می‌شود آرامگاه سعدی شیرازی است که حوض ماهی موجود در آن مکان تجلی آب و اعتقاد به این عنصر طبیعی و مناسک خاصی دارد. سرچشمه این حوض قنات سعدی است و علت‌های شکل‌گیری قریه سعدی وجود همین قنات است که در قدیم به قنات فهندژ معروف بوده است.

به گفته اهالی این منطقه، سرچشمه قنات از رشته‌کوه‌های بمو است. آب این قنات پس از گذشتن از جاده خرامه به سمت آرامگاه سعدی و حوض ماهی در جریان است که وارد محوطه جوی سعدی می‌شود و پس از باغ دلگشا، باغ طاووسیه را آبیاری می‌کند. در گذشته که آب قنات فراوان بوده سه آسیاب را به حرکت درمی‌آور، به عقیده اهالی این منطقه این آب شفابخش و مقدس است و طی ۴۰۰ سال گذشته ۳۰ سیاح در توصیف حوض ماهی مطلب نوشته‌اند.

مردم شیراز از قدیم بر این عقیده بوده‌اند که در سه‌شنبه‌شب آخر سال، یعنی شب چهارشنبه‌سوری باید حتماً در آب قنات سعدی آب‌تنی کنند. آن‌ها از صبح تا غروب برای دفع بیماری و به دست آوردن سلامتی وارد آب می‌شوند. در چهارشنبه آخر سال دختران جوان و دم بخت، تن خود را در آب قنات سعدی غسل می‌دهند تا بختشان باز شود. همچنین برای دعا، رفع سحر و جادو با جام چهل‌کلید دعا خوانده و آب بر رویشان می‌ریزند. گاهی افراد روی آب دراز می‌کشند و داخل تونل قنات می‌شوند. یا خواسته خود را روی کاغذ نوشته، آن را در آب حوض ماهی می‌اندازند  هنگامی ‌که در زیرآب هستند باید تلاش کنند هفت عدد ریگ از ته جوی بردارند و از حوض خارج شوند و به محل صفه حوض بیایند.

ولی حق ندارند با حوله یا لنگ بدنشان را خشک کنند، بلکه باید پاهای خود را با ضربات شدید به چهار صفه که نیم متر بالاتر از سطح آب است بکوبند تا براثر تکاندن، آب بدنشان بریزد. سپس از پله‌ها بالا بروند تا به بالا برسند. زمانی که به بالا رسیدند شادی می‌کنند و فوراً باید لباس بپوشند تا مرادشان حاصل شود.

جام چهل‌کلید، ظرفی است شبیه کاسه که درون آن نام ۱۴ معصوم حک‌شده و آیاتی از کلام خداوند در آن نقش بسته است.

محمود دانشور جهانگرد ایرانی که در سال ۱۳۲۴ به شیراز آمده از حوض ماهی دیدن کرده است و دیده و شنیده‌های خود را ثبت کرده است. او آورده است: «مردم از ۳ ساعت قبل از طلوع آفتاب زیر جامه را به سرکرده و پای راست را بلند کرده و با پای چپ لی‌لی‌کنان به سمت حوض می‌روند. در این‌ ارتباط مردم مقداری از این آب را با خود به منزل می‌برند و آن را در چهارگوشه خانه می‌ریزند و دعای سحر باطل می‌خوانند و می‌گویند: سحر و جادو باطل می‌شود. همچنین از آب این چشمه به مزارع پنبه‌آب می‌بردند تا کرم ساقه خوار که محصولات را از بین می‌برد نابود شود.»

تونو نیز در قرن هفدهم بعد از یاد کردن از شیخ اجل می‌نویسد: «در آن جا یک حوض چهارگوش کم عمق دیده می‌شود که آب جاری از آن می‌گذرد و ماهی‌های فراوان در آن شناورند. گرفتن این ماهی‌ها ممنوع است.»

تاورینه نیز دراین‌ارتباط می‌گوید: «آنجا حوضی پر از ماهی وجود دارد ولی کسی را یارای آن نیست که به ماهی‌ها دست بزند زیرا این کار توهین به مقدسات حساب می‌شود و می‌گویند این ماهی‌ها به شیخ سعدی  متعلق  است.»

اجرای این مراسم به نوعی به گذشته برمی‌گردد و ریشه آن را در تقدس آب می‌توان جستجو کرد، چراکه آب بن‌مایه حیات تمام موجودات زنده است، به همین دلیل مردم ایران‌زمین برای آب به‌عنوان یکی از ۴ عنصر اصلی ارزش فراوانی قائل بوده‌اند و آن را پاک نگه‌داشته و منزه می‌دانستند. این مایه پاک و آسمانی جاودانگی عجیبی به تمدن و فرهنگ بخشیده است.

منبع:میراث آریا

نگاهی به گردشگری پزشکی در بحران کرونا

ویروس کرونا تاثیر ناگهانی، شدید و چشمگیری بر گردشگری پزشکی داشته و برای بسیاری از کشورها و مناطق ویرانگر بوده و به‌طور ناگهانی درآمد اختصاص‌یافته به درمان‌های بهداشتی و مسافرتی برای نیازهای فوری‌ تخصیص یافته است؛ برنامه‌های گردشگری پزشکی که برای ۶ ماه اول سال ۲۰۲۰ برنامه‌ریزی‌شده بود، لغو و یا به‌طور نامحدود به تعویق افتاد.

بسیاری منابع در گردشگری پزشکی و کشورهای مقصد تحت تاثیر بیماری کووید- ۱۹ قرار گرفته‌اند، البته تقاضا برای درمان مقرون‌به‌صرفه در سرزمین‌های خارجی همچنان باقی‌مانده است. اگرچه برخی از درمان‌ها و اولویت‌های درمانی را نمی‌توان به تعویق انداخت و افراد به دنبال درمان‌های پزشکی با هزینه کمتری هستند، اما بخش عمده‌ای از بازار گردشگری پزشکی انتخابی است.

با توجه به این‌که بسیاری از کشورهای مهم گردشگری پزشکی و کشورهای مقصد تحت تاثیر نامطلوب بیماری کووید- ۱۹  قرار گرفته‌اند، اکثر کارشناسان حتی در زمان بازگشایی مرزها و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی نسبت به آینده بدبین هستند.

آخرین گزارش سفر جهانی پزشکی و گردشگری در مجله IMTJ تخمین می‌زند که گردشگری پزشکی ۳.۵ میلیارد دلار درآمد برای ایالات‌متحده ایجاد می‌کند و تاثیر ویروس کووید- ۱۹ به این معنی است که بسیاری از مقاصد پزشکی در سال ۲۰۲۰ فراموش شدند. همچنین سالانه ۳۵۰ هزار گردشگر پزشکی به  کره جنوبی می‌روند که از هر سه نفر گردشگر یک نفر از کشور چین است و همه‌گیری کنونی بر این میزان تاثیر داشته است.

محققان اظهار کردند: بیماری کووید برای افراد مبتلابه بیماری‌های قلبی و ریوی یا سیستم‌ایمنی ضعیف و همچنین نوزادان و افراد مسن خطر بیشتری دارد و به‌ویژه برای افراد مسن و افرادی که شرایط زمینه‌ای دارند، کشنده است و با توجه به این‌که بسیاری از گردشگران پزشکی در گروه‌های پرخطر قرار می‌گیرند بنابراین بیشتر در معرض خطر ابتلا به کووید هستند.

چندین دهه، میلیون‌ها آمریکایی برای مراقبت‌های پزشکی به کشورهایی مانند تایلند، برزیل و سنگاپور سفر کرده‌اند، اما بیماری همه‌گیر کرونا به گردشگری پزشکی به شدت آسیب وارد کرده است و به دلیل عدم انجام گردشگری پزشکی، بیمارستان‌ها در شیوع ویروس کرونا میلیاردها دلار درآمد گردشگری پزشکی را از دست خواهند داد.

موفقیت بخش پزشکی تایلند در برابر بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹

همه‌گیری جهانی نه تنها برای هر کشوری چالش، بلکه فرصتی نیز ایجاد کرده و تایلند از این فرصت برای مقابله با این وضعیت بی‌سابقه استفاده کرده است.  این کشور با استفاده از فناوری دیجیتال برای گسترش و بهبود خدمات پزشکی از راه دور، ایجاد فضای کسب‌وکار با استقبال بیشتر برای هدایت سرمایه‌گذاری پزشکی و نوآوری و زیرساخت‌های پیشرفته مراقبت‌های بهداشتی خود را به سطح بالاتر رسانده و با محیط جدید سازگار می‌شود.

واکنش تایلند به بیماری همه‌گیرکووید- ۱۹ موفق بوده است و تعداد بسیار پایین ابتلا به عفونت و میزان مرگ‌ومیر پایین باعث تحسین این عملکرد توسط سازمان بهداشت جهانی، سازمان ملل و کارشناسان در سراسر جهان شده است. شاخص جهانی بهبودی بیماری کووید- ۱۹ در تایلند در مقابله با ویروس، در میان پنج کشور برتر از ۱۸۴ کشور قرار دارد و بر انعطاف‌پذیری زیرساخت‌های پزشکی تاکید می‌کند. این موضوع برای افرادی که با بخش پزشکی به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جنوب شرقی آسیا آشنا هستند، تعجب‌آور نخواهد بود. این شهرت به‌عنوان مقصد گردشگری پزشکی پیشرو بر پایه‌ای از امکانات و پرسنل پزشکی در سطح جهانی شهرت یافته است. همه‌گیری جهانی گردشگری پزشکی را تحت تاثیر قرار داده است، اما مانع ابتکار تایلند در مراقبت‌های بهداشتی نشده است. مهمترین عوامل موفقیت تایلند در این زمینه شامل موارد ذیل است:

نوآوری انعطاف‌پذیر و سرمایه‌گذاری

این کشور در حال تبدیل شدن به مقصدی بسیار مهم برای سرمایه‌گذاری در فناوری و خدمات پزشکی است. براساس شورای سرمایه‌گذاری تایلند (BOI) که طی سال جاری طیف وسیعی از اقدامات را برای تسریع در سرمایه‌گذاری در بخش پزشکی انجام داده، برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها با مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار در نیمه اول سال ۲۰۲۰ بیش از ۵۰ درخواست ارسال شده است. این برنامه‌ها هم از طرف سرمایه‌گذاران جهانی و هم از طریق سرمایه‌گذاران داخلی، بیشتر برای تولید تجهیزات پزشکی و تجهیزات برای پشتیبانی از پاسخ سریع به بیماری کووید- ۱۹ بوده است.

تایلند گام‌های تدریجی برای بازگشایی گردشگری پزشکی برداشته  و اجازه داده است از پایان ماه جولای۲۰۲۰، تعداد محدودی از افراد برای درمان به این کشور وارد شوند. دستورالعمل‌های دقیق برای گردشگران پزشکی و حداکثر سه نفر همراه با بیمار شامل آزمایش منفی بیماری کووید در ۷۲ ساعت قبل از عزیمت، آزمایش‌های مکرر در این کشور و قرنطینه ۱۴ روز در بیمارستان و سایر اقدامات برای پیشگیری اعلام شده است.

تحول پزشکی به صورت دیجیتالی

بیمارستان بین‌المللی بومرونگراد (Bumrungrad) در بانکوک تایلند در حال پذیرش بیماران خارجی است و در اواخر سال ۲۰۱۹ مشاوره پزشکی از راه دور را آغاز کرد و در ماه مارس ۲۰۲۰ که بیماری همه‌گیر شیوع یافته بود، کار خود را گسترش داد. این موارد باعث سهولت بیشتر برای دسترسی به مراقبت در بیمارستان‌ها خواهد شد، زیرا افراد آزمایش انجام می‌دهند، دارو دریافت می‌کنند و به موارد بسیاری دسترسی دارند.

محققان افزودند: با طراحی بیمار محور این سرویس، استفاده از آن حتی برای افراد مسنی که با فناوری آشنایی ندارند نیز آسان است. بیماران از سراسر آسیا، خاورمیانه و ایالات‌متحده علاوه بر بیماران در تایلند نیز می‌توانند از آن استفاده کنند و هدف گسترش خدمات پزشکی از راه دور  بعد از بیماری همه‌گیر است و در آن از آخرین فناوری‌ها و روش‌های درمانی نیز استفاده خواهد شد تا بهترین مراقبت را به بیماران در هرکجا ارائه کنند.

از طریق برنامه تلفن همراه بیماران در هر مکانی می‌توانند از طریق مشاوره در مورد سرطان، مسائل دستگاه گوارش، ارتوپدی، دندانپزشکی، بهداشت روان، توان‌بخشی و سایر موارد مختلف با پزشکان متخصص ارتباط برقرار کنند.  این پلت‌فرم به‌عنوان کمک پزشکی آنلاین، تبادل آسان اطلاعات بین بیماران و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی را تسهیل می‌کند. همچنین امکان دسترسی به داروخانه‌ها، بیمارستان‌ها، خدمات بیمه و سایر خدمات کمک پزشکی را به زبان تایلندی یا انگلیسی فراهم می‌کند.

بررسی اجمالی گردشگری سلامت، برای مثال در کشور ترکیه، هند، تایلند و مکزیک اطلاعات مهمی از نظر تعداد گردشگران در مورد اهمیت اقتصادی گردشگری پزشکی فراهم می‌کند.

گردشگری پزشکی یک تلاش اقتصادی در حال رشد در سراسر جهان است که با توجه به توانایی ارائه امکانات و درمان قابل مقایسه با آنچه در کشورهای با درآمد بالا و موسسات پزشکی دارای رتبه‌بندی برتر در جهان ارائه می‌شود و می‌توان موارد مرتبط با بستری و هزینه‌های درمان را  تا ۹۰ درصد کاهش داد.

درآمد تخمینی از گردشگری پزشکی (از ۵۴۳ میلیون دلار برای جمهوری دومنیکن تا ۳.۸ میلیارد دلار آمریکا برای تایلند) نشان می‌دهد که گردشگری پزشکی، با وجود بحران شدید، دارای پتانسیل رشد بالایی است.بدیهی است که گردشگری پزشکی در سال ۲۰۲۱ صرف‌نظر از اندازه یا سرعت رشد، با الگویی که در سال ۲۰۱۹ می‌شناختیم، متفاوت خواهد بود. گردشگران پس از همه‌گیری به دنبال انجام موارد درمان با رعایت موارد مرتبط با سلامتی و ایمنی بیشتر هستند.

جستجوی گردشگران پزشکی برای درمان‌های باکیفیت بالا اما قیمت مناسب توسط موسسات انجام می‌شود و به نظر می‌رسد که همه‌گیری تعداد این موسسات را در همه کشورها افزایش دهد. البته گردشگری پزشکی هنوز در مراحل ابتدایی است و سهم آن در تولید ناخالص داخلی نسبتا کم است. بنابراین، با اختلاف درآمد بین کشورها، نرخ ارز مطلوب و کیفیت خدمات قابل مقایسه، آینده گردشگری پزشکی احتمالا بر همه‌گیری بیماری کووید- ۱۹ با نرخ رشد پایین‌تر از نرخ فعلی غلبه خواهد کرد.

تحول بالقوه در گردشگری سلامت

بسیاری از موارد گردشگری سلامت به تاخیر افتاده‌اند و اولین گردشگران پزشکی در پساکرونا احتمالا به دنبال سفر درمانی با قیمت مناسب، زمان کم انتظار و رعایت موارد بهداشتی هستند. البته برای بیمارانی که نگران شیوع بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ هستند، اقامت بسیار مهم است.

مهمترین پیامد ناخواسته اما مفید شیوع بیماری کووید دقت افراد بر روی موارد بهداشتی است. گردشگران پزشکی ممکن است با شرایط ویزای جدید مانند گواهینامه‌های واکسیناسیون مواجه شوند و با گوشی‌های هوشمند ردیابی شوند. در پایان می‌توان انتظار داشت که به‌عنوان پاسخی به احساس عمومی انزوا و از دست‌دادن تعامل اجتماعی که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان بر اثر خانه‌نشینی کرونا تجربه کرده‌اند، علاقه به گردشگری سلامت بیشتر شود.

منبع:ایسنا

معرفی جاذبه های گردشگری در پاموکاله ترکیه

طبق پروتکل های بهداشتی ایران و ترکیه در صورت صدور مجوز از سوی هر دو کشور سفر به ترکیه انجام خواهد شد.

در دهه ۱۹۹۰، ترکیه و تور آنتالیا خود را بعنوان یک مقصد برای تعطیلات معرفی کرد و خیلی زود جمعیت برای دیدن این چشم انداز طبیعی سرازیر شدند. با این حال، سفر پایدار وجود نداشت و مردم محلی هیچ تصوری از تأثیر جمعیت گسترده نداشتند، در عوض فقط یک منبع درآمد مناسب دیگر برای آنها و خانواده هایشان می دیدند.

شهر باستانی هیراپولیس کلیساهای مسیحی، حمام شمالی، و معبد آپولو از چشمگیرترین نقاط شهر باستانی هیراپولیس است که با یک پیاده روی کوتاه در سربالایی به آن می رسید.

نشستن در پله بالایی یک تجربه سورئال است، به ویژه با آگاهی از شهروندان که نمایش های گلادیاتور و حیوانات وحشی را در ساختار رومی مشاهده می کردند.

در طول تاریخ، هیراپولیس دچار عقب گردهای زیادی از جمله زمین لرزه و آفت اپیدمی شد، اما سرانجام حمله مغول در قرن ۱۲ میلادی آغازگر انحطاط آن بود زیرا شهروندان برای ایمنی فرار کردند. پس از زلزله بزرگ سال ۱۲۱۹، شهروندان آن ویرانه را به طور کامل رها کرده اند.

بازدید از پاموکاله در ترکیه

هر هفته، صدها اتوبوس مسافرتی برای دیدن شگفتی های طبیعی چشمه های آبگرم پاموکاله از استراحتگاه های مجاور مانند مارماریس ، شبه جزیره بدروم، آلتینکوم و کوش آداسی سفر و حتی تور استانبول سفر می کنند.

جاذبه های دیگر ترکیه:

شهر قدیمی استانبول: به عنوان محل زندگی امپراطوری های سابق بیزانس و عثمانی و به دلیل داشتن نشانه های برجسته سلطان احمد مانند مخزن باسیلیکا، هیپدروم، مسجد آبی، ایاصوفیه و کاخ توپکاپی شهرت جهانی از سراسر جهان به دست آورد. تنگه های بسفر، بازار بزرگ، برج گالاتا و مناطق تکسیم که به طور منحصر به فرد در دو قاره نشسته اند، دیگر نقاط مهم گردشگری هستند.

خرابه های اِفِسوس: این شهر باستانی که در مناطق سلجوقی در غرب ترکیه نشسته است، تقریباً با رم رقابت می کند و معبد آرتمیس، یکی از هفت عجایب جهان دیگر نقطه دیدنی شهر باستان است. در واقع، این یکی از منحصر به فردترین شهرهای ترکیه است.

کاپادوکیای زیبا: به عنوان برجسته ترین منطقه آناتولی، کاپادوکیا موزه فضای باز گورمه، سازندهای عجیب و غریب صخره ای، دره های زیبا، و بسیاری از شهرهای زیرزمینی است و به دلیل بالن سواری در هوای گرم شهرت دارد. در یکی از بسیاری از روستاها بمانید و از یادگیری اهمیت آن در جهان باستان لذت ببرید.

مدیترانه: با داشتن مراکز مهم تعطیلات مانند آنتالیا، اولودنیز و فتحیه، گوشه ای از سفرهای با کوههای توروس، بندرهای زیبا و ریورا شناخته می شود. همچنین از راه ۵۰۰ کیلومتری لیکیان بهره می برد. مسافران زیادی که به ترکیه سفر می کنند پس از دیدن گنجینه های جاذبه های گردشگری پاموکاله به سفر به مدیترانه علاقمند می شوند.

منبع:ایسنا

کشورهای برتر در زمینه گردشگری سلامت/ ۱/

سالانه گردشگری پزشکی جهانی در حال افزایش است و مهمترین عامل تغییر در این موضوع انتخاب مکان برای گردشگران پزشکی و علت سفر آنان به خارج از کشور است.

در کشورهای جهان سطح کیفیت و هزینه مراقبت‌های بهداشتی متفاوت است و این موضوع باعث افزایش محبوبیت گردشگری پزشکی (شاخه‌ای از گردشگری سلامت) با افزایش تعداد بیمارانی می‌شود که ترجیح می‌دهند بیماری خود را در خارج از کشور درمان کنند. انتخاب کشور برای گردشگری پزشکی ممکن است دشوار باشد، به‌ویژه هنگامی که اولین سفر درمانی خارج از کشور است و عدم دانش قبلی درباره این کشورها ممکن است افراد را به انتخاب اشتباهی سوق دهد.

بر اساس آمار گردشگری پزشکی در سال ۲۰۱۹، بیش از ۱۴ میلیون نفر برای دریافت خدمات پزشکی مقصد مراقبت‌های بهداشتی خارج از کشور را انتخاب کردند، اما چرا گردشگری سلامت و پزشکی برای بیماران اهمیت دارد؟ مهمترین دلایلی که افراد، کشور دیگری به جز سرزمین مادری خود را به عنوان مقصد گردشگری سلامت انتخاب می‌کنند، شامل موارد ذیل است:

۵۶ درصد از بیماران خواستار کیفیت درمانی بالا هستند.

۲۲ درصد به دنبال هزینه‌های ارزان‌تر هستند.

۱۸ درصد گزینه‌های درمانی را انتخاب می‌کنند که در کشور خودشان ارائه نمی‌شود.

۱۰ درصد به دنبال درمان در اسرع وقت و بدون انتظار هستند.

کشورهای برتر در زمینه گردشگری پزشکی شامل تایلند، ترکیه، هند، کره‌جنوبی، آلمان، سوئیس، اسپانیا، ایتالیا و اوکراین است. البته باید جوانب مثبت و منفی این کشورها را برای انتخاب گردشگری پزشکی بررسی کرد و بهترین شرایط و هزینه مناسب را در نظرگرفت.

بیش از ۲۰ میلیون نفر برای درمان و عمل پزشکی به سراسر جهان سفر می‌کنند. ایالات‌متحده، کره جنوبی، ترکیه، تایلند، آلمان، هند، انگلیس، مالزی و مکزیک کشورهایی هستند که بیشتر به دلیل بیمارستان‌های معتبر، کیفیت خدمات و خدمات درمانی ارزان قیمت مورد توجه گردشگران پزشکی قرار گرفتند.

تایلند

از آنجا که سالانه بیش از ۲۵ میلیون خارجی به کشور تایلند سفر می‌کنند، گردشگری عامل مهمی در اقتصاد این کشور محسوب می‌شود. کشور تایلند یکی از بهترین مقاصد برای دریافت خدمات سلامتی و به عنوان ایستگاه برتر گردشگری پزشکی برای بیماران از کشورهایی مانند ایالات‌متحده آمریکا، کانادا، خاورمیانه، اروپا، ویتنام و لائوس است. در این کشور خدمات پیشرفته پزشکی در زمینه ارتوپدی، انکولوژی، جراحی پلاستیک، دندانپزشکی، چشم پزشکی، درمان اچ‌آی‌وی و ایدز و زایمان ارائه می‌شود.

دلایل متعددی وجود دارد که سالانه بیش از ۲ میلیون گردشگر پزشکی تایلند را انتخاب می‌کنند و از مهمترین این موارد، هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه برای خدمات پزشکی (۵۰ تا ۸۰ درصد کمتر از ایالات‌متحده آمریکا، کانادا یا اروپا) است. عامل بعدی سطح پیشرفته پزشکی و بسیاری از مراکز درمانی تایلند (دارای گواهینامه بین‌المللی) هستند. براساس بررسی‌ها در تابستان ۲۰۱۹، ۶۶ مرکز پزشکی معتبر بین‌المللی کمیسیون مشترک در تایلند وجود داشت. این واقعیت تایید می‌کند که سطح درمان، صلاحیت پزشکان و ایمنی بیماران در کشور با استانداردهای دقیق بین‌المللی مطابقت دارد. زمان انتظار کوتاه برای دستیابی به درمان نیز اهمیت زیادی دارد و  بیمارستان‌های تایلند در زمانی کوتاه بیماران خارجی را پذیرش می‌کنند. همچنین توانایی ترکیب روش‌های پزشکی با تعطیلات، آب وهوای عالی و جاذبه‌های دیدنی شگفت‌انگیز نیز از دلایلی است که تایلند را به عنوان مقصد گردشگری بهداشتی و درمانی معرفی می‌کند.

جراحی‌های زیبایی به عنوان هسته اصلی گردشگری پزشکی تایلند بوده است. هزینه‌های جراحی پلاستیک یک دلار است و کادر پزشکی نیز بیشتر در سنگاپور و ایالات‌متحده آموزش فرا می‌گیرند. دولت تایلند بیمارستان‌هایی ایجاد کرده که شباهت زیادی به کلینیک‌های مایو در ایالات‌متحده دارد و آخرین فناوری‌ها در روش‌های جراحی و مراقبت به‌کارگرفته می‌شوند.

ترکیه

قبل از سال ۲۰۲۰، سالانه بیش از ۷۰۰ هزار بیمار خارجی، ترکیه را به عنوان بهترین مقصد گردشگری پزشکی انتخاب کرده‌اند. طی دهه گذشته، مراقبت‌های بهداشتی ترکیه به دلیل میلیاردها سرمایه‌گذاری در سطح جهانی قرار گرفته است. بیش از ۳۰۰ بیمارستان ترکیه با مراکز پزشکی پیشرو در جهان مانند جان هاپکینز، کلینیک مایو، مرکز سرطان مموریال اسلون کترینگ در آمریکا ارتباط برقرار کرده‌اند. چنین همکاری‌هایی به مراکز درمانی و پزشکان ترکیه این امکان را می‌دهد تا بهترین تجربه بین‌المللی را دریافت کنند، پیشرفته‌ترین تجهیزات را به کار گیرند و به یکی از  مقاصد برتر گردشگری پزشکی در جهان مبدل شوند.

ترکیه، به علت تجهیزات پزشکی و پیشرفته در سطح کلاس جهانی و تجهیز به جدیدترین فناوری‌ها (بیمارستان‌های پیشرو در آمریکا)، تجربه پزشکان برای کسب دانش و تجربه جدید در کلینیک‌های برجسته آمریکایی و اروپایی و کاهش دو تا چهار برابری هزینه درمان، مورد توجه بیماران خاورمیانه، آفریقای شمالی، آمریکای شمالی، اروپا و روسیه قرار گرفته است. همچنین خدمات ارائه‌شده به بیماران موجب شده ترکیه به یکی از بهترین مقاصد گردشگری پزشکی تبدیل شود، زیرا دسترسی بیماران به مترجم، حمل‌ونقل و اسکان رایگان باعث می‌شود تا گردشگران احساس راحتی و امنیت بیشتری داشته باشندو همچنین در بیشتر بیمارستان‌های ترکیه بیماران برای درمان منتظر نمی‌مانند و طی یک تا دو روز پذیرش بیمار انجام می‌شود.

بیماران مقصد ترکیه را برای گردشگری سلامت و درمان‌های جراحی مغز و اعصاب، چشم، انکولوژی، قلب و ارتوپدی انتخاب می‌کنند. این کشور یکی از بهترین مکان‌های گردشگری پزشکی برای انجام جراحی پلاستیک است. شرایط جراحی یکی از پیوند اعضاء (کلیه، کبد، لوزالمعده) نیز به دلیل موفقیت بالا (۹۵ درصد) تقاضای زیادی دارد.

ترکیه بازار پرسود پزشکی آرایشی است و پایتخت جهانی کاشت مو محسوب می‌شود و دارای بخش‌های مراقبت از پوست و زیبایی دندان است. همچنین  سایر روش‌های درمانی که برای گردشگری پزشکی ترکیه مهم است، انجام جراحی چشم (انجام جراحی‌ چشم بیش از کشورهای اروپایی) و درمان‌های قلبی‌وعروقی است.

ترکیه در میان ۱۰ کشور برتر که با توجه به آخرین فن‌آوری، کیفیت، مراقبت‌های بهداشتی مقرون به صرفه، چشمه‌های آب گرم، منابع طبیعی آب گرم چشمه‌های آبگرم و مهمان نوازی مشهور جهان در چند سال گذشته، تعداد زیادی از گردشگران پزشکی را برای بیمارستان‌های معتبر خود می‌گیرد. بیش از ۲ میلیون گردشگر پزشکی برای گردشگری سلامت از سراسر جهان از کشور ترکیه بازدید می‌کنند.

ایران

کشور ایران، قبل از همه‌گیری جهانی کنونی به‌عنوان مقصد گردشگری پزشکی در جهان به‌سرعت در حال ظهور بود و به‌عنوان بهترین مقصد پزشکی در خاورمیانه و حریف جدی ترکیه شناخته می‌شد. بخش پزشکی ایران به سرعت در حال توسعه است و مراکز پیوند اعضاء بسیار برجسته ازجمله بهترین متخصصان در زمینه‌هایی مانند پیوند کلیه و کبد را دارد. همچنین خدمات زیبایی ایران در کلاس جهانی ارائه می‌شود و بیشترین عمل جراحی بینی را بین سایر کشورهای جهان انجام داده است. ایران همچنین پیشرو در درمان ناباروری است و شهر یزد یکی از نوآورترین شهرها برای درمان ناباروری در جهان محسوب می‌شود.

منبع:ایسنا

تپه نوشیجان از نگاه دیوید استروناخ اسکاتلندی

کاوش در تپه نوشیجان ملایر طی تابستان سال های ۱۹۶۷، ۱۹۷۰، ۱۹۷۳، ۱۹۷۴ و ۱۹۷۷ به انجام رسید. در طول پنج فصل کاوش، بیش از ۴۰ نفر به عنوان اعضای هیئت کاوش به نوشیجان آمدند. دیوید استروناخ مدیریت هیئت و نیز تهیه بخش اصلی تصاویر گرفته شده را به عهده داشت.

نوشیجان آتشکده و قلعه ‌ای باستانی با قدمت ۲۸۰۰ ساله است که در ۱۵ کیلومتری شمال غرب ملایر و روبروی روستای شوشاب قرار گرفته است. این اثر در بهمن ماه سال ۱۳۴۶ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. در تاریخ ۵ مردادماه سال ۱۳۹۴ بود که تپه نوشیجان در شهرستان ملایر پس از لائودیسه، هگمتانه و بافت بازار به عنوان چهارمین پایگاه میراثی استان همدان انتخاب شد.

از سال ۱۳۹۵ تلاش ها برای ثبت جهانی این اثر به جای مانده از دوران مادها، آغاز و در این راستا قراردادی نیز در سال ۱۳۹۶ بین اداره کل میراث فرهنگی استان با دانشگاه بوعلی سینا منعقد و گزارش ثبت این اثر در آن قرارداد ذکر شد. با تهیه گزارش ثبت جهانی ارگ باستانی نوشیجان در سال ۱۳۹۷، معاون وزراتخانه و مدیرکل دفتر ثبت آثار ملی از این تپه بازدید کردند. پس از آن و به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ملایر در فروردین ماه ۱۳۹۹، معاون میراث فرهنگی وزارتخانه اعلام کرد که براساس چارچوب سازمان جهانی میراث فرهنگی، بناهای تاریخی به صورت زنجیره‌ای ثبت جهانی می‌شوند.

ابراهیم جلیلی دی ماه سال جاری اعلام کرد که پرونده ای با عنوان نیایشگاه های دوران مادها شامل ارگ باستانی نوشیجان و ابنای تاریخی موجود در شهرستان های ملایر، قهاوند و فامنین به علت شباهت معماری و فرهنگی بسیار به داشته های به دست آمده از ارگ باستانی نوشیجان، با تأمین اعتبار لازم و کاوش های صورت گرفته، به سازمان جهانی یونسکو معرفی خواهد شد و در حال حاضر نیز پیگیری‌های لازم برای ثبت جهانی این اثر همچنان ادامه دارد.

عملیات کاوشی دیوید استروناخ در نخستین بنای خشتی جهان

دیوید استروناخ استاد دانشگاه برکلی، باستان‌شناس و ایران‌شناس اسکاتلندی بود که در یافتن بازمانده‌های پاسارگاد و تمدن بین‌النهرین نقش مهمی داشت. او متخصص تاریخ باستان در خاور نزدیک بود. به اعتقاد باستان‌شناسان، عمده دانسته‌های امروز از کارکرد تل‌تخت پاسارگاد به کاوش‌های هیئت باستان‌شناسی دانشگاه لندن به سرپرستی او در سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۲ مربوط می‌شود.

در فاصله سال های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۷ میلادی(۱۳۵۶-۱۳۴۶ خورشیدی) دیوید استروناخ سرپرستی هیئت انگلیسی را برعهده داشت که عملیات کاوش در نستین بنای خشتی جهان را انجام دادند و نتایج این مطالعات در چهار جلد کتاب فراهم آمد که مجلدات اول و دوم آن، در سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۴ منتشر شد.

به گفته کاظم ملازاده، مترجم کتاب «نوشیجان ۱: بناهای بزرگ دوره ماد» گزارش اصلی کاوش در نوشیجان، در قالب چهار کتاب برنامه ریزی شده و جلد نخست این کتاب که در سال ۲۰۰۷ منتشر شده، به معماری مادی نوشیجان پرداخته است.

نقش کلیدی مادها در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای

ملازاده در بخش پیشگفتار مترجم می گوید: دوره مادها به جهت تأثیرگذاری منطقه ای و فرامنطقه ای در تاریخ و تمدن ایران، از جایگاه شایسته ای برخوردار است. در سطح منطقه ای، مادی ها با تشکیل یک ساختار سیاسی قدرتمند و متحد ساختن اقوام ساکن مناطق مختلف ایران، زمینه را برای شکل گیری امپراتوری هخامنشی و تحولات فراوان سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی فراهم ساختند و در سطح فرامنطقه ای با نقش کلیدی که در سقوط آشور به عهده گرفتند، نیمه غربی ایران و نیز مناطق گسترده ای از جنوب شرقی آسیای صغیر، بین النهرین و تا دریای مدیترانه را از سیطره قدرتی استعمارگر و خشن راهانیدند. مادی ها همچنین نخستین دولت یا ساختار سیاسی ایرانی زبان را در فلات ایران شکل دادند که از این جهت در فرهنگ و تمدن ایرانی اهمیت خاص خود را دارند.

این مدرس دانشگاه بوعلی سینا در ادامه بخش پیشگفتار مترجم بیان می کند: متأسفانه تاکنون از خود مادی ها هیچ مدرک مکتوبی به دست نیامده و عمده اطلاعات موجود مستخرج از منابع یونانی و آشوری است که با نواقص، تناقضات و ابهامات فراوانی همراه هستند. تپه نوشیجان در میانه دشت ملایر و ۶۰ کیلومتری جنوب همدان واقع شده و در فاصله سال های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۷ توسط هیئتی انگلیسی به سرپرستی دیوید استروناخ مورد کاوش قرار گرفت که در نتیجه آن، یک مجموعه معماری مهم مادی با ماندگاری منحصربفرد کشف شد.

وی ادامه می دهد: مجموعه بناهای مکشوفه از جهات مختلف دارای اهمیت ویژه هستند؛ ماندگاری بی نظیر بناهای خشتی، کشف حداقل دو بنای مذهبی و آتشدان سالمی که در داخل یکی از آنها به دست آمد، تکنیک های خاص و بدیع معماری، تنوع در طرح ها و گونه های معماری. با توجه به تمامی موارد، می توان ادعا کرد که محوطه نوشیجان در باستان شناسی ماد و فراتر از آن، در باستان شناسی عصر آهن، یک محوطه کلیدی محسوب می شود.

محوطه نوشیجان یک مورد استثنایی است

مؤلف این کتاب در بخش دیگر پیشگفتار اظهار می کند: غیرمعمولی بودن این محوطه قضاوت در مورد آن را دشوار می سازد. در رأس تپه معبدی مرتفع و منفرد، با طرح غیرمعمول چلیپا شکل(لوزی پلکانی) و یک فضای داخلی مقدس نیم چلیپا آتشدانی که آتش مقدس در مراسم مذهبی بر آن فروزان بوده، وجود داشته است سپس بنای دیگری در انتهای غربی محوطه ساخته شد که به احتمال بسیار آن هم معبد بود. در مرحله بعد دو بنای دیگر شامل انبارهای مستحکم و یک تالار ستون دار به مجموعه الحاق شد. این چهار بنای بزرگ با حصاری مدور دربرگرفته می شدند.

متأسفانه هر چند کاوش ها به طور کامل به سرانجام نرسید با این حال لازم به ذکر است که بخش قابل ملاحظه ای از محوطه کاوش شد و کاوش این محوطه یکی از کامل ترین کاوش های انجام گرفته در محوطه های باستانی خاور نزدیک است.

کاوش در تپه نوشیجان ملایر طی تابستان سال های ۱۹۶۷، ۱۹۷۰، ۱۹۷۳، ۱۹۷۴ و ۱۹۷۷ به انجام رسید. در طول پنج فصل کاوش، بیش از ۴۰ نفر به عنوان اعضای هیئت کاوش به نوشیجان آمدند. دیوید استروناخ مدیریت هیئت و نیز تهیه بخش اصلی تصاویر گرفته شده را به عهده داشت. مایکل رُف که از آغاز کاوش عضو هیئت بود، از سال ۱۹۷۰ عهده دار معاونت هیئت بوده و معمار اصلی کشفیات از سال ۱۹۷۳ به بعد است. روت استورناخ مسئول سفالینه ها و نیز تهیه فیلم ۱۶ میلیمتری از روند کاوش بود.

وجه تسمیه محوطه

دیوید استروناخ و مایکل رف در بخش مقدمه کتاب به بیان وجه تسمیه محوطه پرداختند: تپه در زبان فارسی برای نامیدن پشته ها و برآمدگی های طبیعی سطح زمین استفاده می شود. بخش دوم نام محوطه به نظر می رسد به مفهوم نوشیدن(نوش جان) باشد که به هنگام نوشیدن فرد دیگری گفته می شود. این عبارت ظاهراً با نام محوطه دیگر زاگرس مرکزی، یعنی «باباجان» ارتباط دارد. هر دوی این نام ها طنینی دوستانه دارند.

توصیف محوطه

در ادامه این توضیح آمده است: تپه نوشیجان با درنظر گرفتن قسمت های مختلف آن، حداکثر ۳۶.۸۴ متر ارتفاع دارد و رأس آن فضای نسبتاً محدودی را فراهم می سازد. سطح تپه به هنگام آغاز کاوش نسبتاً نرم و هموار بود. بر این سطح و در جنوب رأس تپه، گودالی منفرد و مصنوعی که احتمالاً توسط حفاران غیرمجاز ایجاد شده، دیده می شد. در نقاط دیگر تپه و در دامنه جنوبی، یک آبگذر با شیب تند و در دامنه شمالی یک آبگذر کوچک تر و در نقاط دیگر حفره های مربوط به حیوانات دیده می شدند.

ایجاد درگاه ثانویه ای در دیواره تالار ستون دار

استروناخ معبد مرکزی را بنای اصلی این محوطه می داند و ادمه می دهد: معبد مرکزی با طرح برج گونه خود در نقطه مرکزی تپه قرار داشت. بناهای بعدی شامل ساختمان غربی قدیمی که احتمالاً به عنوان دومین معبد ساخته شده، قلعه که به احتمال زیاد انبار مستحکمی را شکل می داد و بناهای شمالی که در شمال غربی معبد مرکزی قرار داشتند و بخشی از آنها ویران شده و به طور کامل کاوش نشده اند، می شوند. این بناها توسط حصار بیضوی شکلی که حداقل در ضلع جنوبی و غربی با فضاهای طاق دار مرتفع و عمیق مشخص می شود، محصور می شده است.

ساخت تالار ستون دار باعث شده تعداد زیادی از فضاهای طاق دار جنوبی مسدود شده و بناهای شمالی متروک شوند همچنین سبب مسدود شدن دسترسی اصلی بنای غربی قدیمی شده به گونه ای که سازندگان مجبور شده اند درگاه ثانویه ای برای این بنا، در دیواره تالار ستون دار ایجاد کنند.

کف جایگاه مقدس

فصل دوم کتاب «نوشیجان ۱: بناهای بزرگ دوره ماد» به توضیح معبد مرکزی می پردازد: کف جایگاه مقدس، متشکل از لایه نازک اندودی است که بافت آن بیشتر ماسه ای بوده و نیز کم و بیش ماسه ای رنگ است. سطح صخره ای تپه در نقاطی از این کف، به ویژه در جنوب آتشدان دیده می شود. علائم سوختگی و خاکستری در جانب جنوب غربی و جنوب شرقی آتشدان و همچنین بر سطح بخشی از کف که در گوشه جنوب غربی اتاق کشیده شده، کشف شد. یافته های کف اتاق به صورت قابل توجهی نادر هستند، با این حال قطعات سفال مکشوفه از این سطح نشان از حضور کوزه های مرغوب دو دسته دارند.

عملیات انباشت با درنظر گرفتن حفظ آتشدان

ادامه این فصل به کاوش های صورت گرفته در حیاط جنوبی می پردازد و ادامه می دهد: کاوش های صورت گرفته در حیاط جنوبی نشان داده که از داخل یکی یا شاید دو تا از فضاهای طاق دار جنوبی مقادیر زیادی قطعات خُرده سنگ به بالای محوطه منتقل شده و از آنجا ابتدا به راهرو ورودی معبد و در مرحله بعد از طریق شکاف ایجاد شده در بخش فوقانی نمای ورودی، به طبقه دوم و اتاق های داخلی معبد انتقال پیدا کرده است.

ظاهراً عملیات انباشت با درنظر گرفتن قسمت اساسی بنا، یعنی حفظ آتشدان آغاز شده است، به این منظور دیوار ثانویه ای پیرامون آتشدان ساخته می شود. وجود این دیوار محصورکننده ویژه، به صورت مؤثری به مجریان عملیات انباشت معبد اجازه می داده که تدابیر ویژه و جداگانه ای در مورد حفاظت آتشدان به کار گیرند و تمام گوشه جنوب غربی اتاق اصلی معبد را، قبل از اینکه عملیات انباشت سنگی در بخش های دیگر آغاز شود، تا ارتفاع حداقل ۸۰ سانتی متری پر کنند.

راه پله های مارپیچی شکل

استروناخ یکی دیگر از عناصر شاخص معماری تپه نوشیجان را راه پله های مارپیچی شکل می داند و مطرح می کند: یکی از این راه پله ها در معبد مرکزی، دیگری در بنای غربی قدیمی، سومی در قلعه و آخری در ناحیه شمالی کشف شده است. هر چند ابعاد راه پله ها متفاوت است اما از نظر طرح کلی تمامی راه پله های مارپیچی شکل در کل مشابه یکدیگرند. هر کدام از آنها در میان یک فضای مربع شکل و پیرامون یک جرز میانی شکل گرفته اند. پوشش راه پله ها با استفاده از قوس های خشتی که طاق های متوالی و پلکانی شکل را ایجاد کرده اند، صورت گرفته است. طرح متداول برای ساخت این پوشش ها استفاده از چهار ردیف قوس خشتی متقابل در یک سطح افقی است. ردیف بعدی قوس ها یک رج بالاتر قرار می گرفت.

دسترسی آسان به پشت بام همیشه یک اولویت مهم بوده است

در ادامه این بخش آمده است: در نوشیجان برای گردش و صعود راه پله های مارپیچی ظاهراً به موقعیت دسترسی به طبقه دوم بستگی داشت همچنین آشکار است که تمایلی وجود داشته تا مدخل ورودی راه پله تا حد امکان از درگاه بیرونی پیشخوان فاصله داشته باشد. برای معماران شرق نزدیک باستان، دسترسی آسان به پشت بام همیشه یک اولویت مهم بوده است، به ویژه در ارتباط با سقف های مسطح که نیازمند رسیدگی منظم به منظور ممانعت از نفوذ آب به داخل آن بودند.

نیش های تزئینی

فصل دهم این کتاب به کلیات معماری تپه نوشیجان می پردازد: از میان تزئینات مختلف دیواری که در نوشیجان دیده می شود، شاخص ترین آنها نیش هایی هستند که با ردیفی از خشت های آویخته مشخص می شوند. این نیش ها تنها در نمای داخلی و به عنوان عناصری با ابعاد قابل توجه و ظاهراً برای تزئین دیوارهایی که اهمیت ویژه داشتند، استفاده شده است.

در دیوار فرورفتگی های شمال غربی و شمال شرقی فضای اصلی معبد مرکزی و دقیقا در ارتفاع ۱.۱۰ متری سطح کف، مجموعه ای از نیش های تزئینی تعبیه شده است. طرح کلی تمام این نیش ها یکسان است که براساس آن بخش فوقانی هر نیش دو پله ای شده و هر پله به وسیله یک ردیف از خشت های آویخته سه تایی مشخص شده است.

اگر سیر تکاملی ساخت نیش های تزئینی را در نوشیجان درنظر بگیریم، متأخرترین آنها، شاخص ترین آنها هستند. در دیوار شرقی تالار ستون دار دو نیش عمیق و در هر کدام از دیوارهای متقابل شمالی و جنوبی چهار نیش مشابه کار شده است. متأسفانه نیش های دیوارهای شمالی و جنوبی ماندگاری مناسبی ندارند و از روی بقایای موجود تنها می توان دریافت که این نیش های عمیق مقطه چهار پله ای داشته و دقیقاً در پشت سر پشتبندهای نمای بیرونی واقع شده بودند.

طرح های بعلاوه شکل

در بخش دیگری از کلیات معماری این تپه باستانی به دیگر تزئینات دیواری پرداخته شده است: دومین تزئین فرورفته و مهم معماری نوشیجان، طرح های بعلاوه شکل است. این طرح در نقاط مهم دیوارهای داخلی و خارجی ظاهر می شود. در دیواره داخلی فضای اصلی معبد مرکزی و ۳.۵ متری سطح کف، چهار طرح فرورفته بعلاوه شکل ایجاد شده است. هر یک از این فرورفتگی ها در ۱.۲۰ متری بالای چهار نیش استاندارد معبد مرکزی قرار گرفته اند. از این رو، به نظر می رسد این دو عنصر تزئینی در ارتباط با یکدیگر قرار داشتند. در نمای خارجی معبد مرکزی و طرفین مدخل ایوان مانند و اصلی معبد نیز دو فرورفتگی بعلاوه شکل دیگر کار شده است.

منبع:ایسنا