آرامگاه شیخ عطار نیشابوری
فریدالدین ابوحامد محمد بن ابوبکر ابراهیم بن اسحاق معروف به عطار نیشابوری یکی از عارفان و شاعران مشهور ایرانی است که از سال 540 تا 618 هجری در روستای کَدکَن یا شادیاخ شهر نیشابور زندگی میکرده و آرامگاه عطار نیشابوری نیز در همین شهر قرار دارد. پیشه پدر وی عطاری بود و خود عطار نیز به این شغل مبادرت میورزید و همین دلیل نامگذاری او به نام عطار است. عطار که یکی از پرکارترین نویسندگان ایرانی در حوزه شعر و عرفان شناخته میشود علاوه بر پیشه عطاری به طبابت نیز اشتغال داشته است. نقل است که هنگام حضور عطار در حجره اش، بینوایی چندین بار با عبارت چیزی برای خدا بدهید، از عطار طلب کمک میکند اما عطار توجهی به وی نمیکند. او از عطار میپرسد ای خواجه تو چگونه می خواهی از دنیا بروی؟ عطار میگوید همانگونه که تو از دنیا می روی! فقیر میپرسد تو میتوانی همچون من بمیری؟ و سپس کاسه چوبی خود را زیر سر می نهد و با گفتن نام خدا از دنیا میرود. این اتفاق عطار را به شدت تحت تاثیر قرار داده و مسیر زندگی وی عوض میشود. او به نزد عارف بزرگی به نام رکن الدین میرود و چندین سال از عمر خود را در کنار این عارف به ریاضت و جهاد نفس میگذراند. سپس از مکه تا ماورا النهر به سفر میپردازد و با بزرگان زمان خود دیدار میکند. عطار طی این سفرها به گردآوری داستانهای صوفیان و مسلک طریقان میپردازد و نزدیک به 180 اثر جمع آوری میکند که 40 مورد آن شعر و باقی منثور هستند.
مولوی درباره عطار میگوید:
هفت شهر عشق را عطار گشت ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم
در سال 618 هجری همزمان با حمله مغول به نیشابور، این شاعر و عارف برجسته به دست آنها به قتل رسید. مقبره عطار در انتهای خیابان عرفان شهر نیشابور واقع در استان خراسان رضوی قرار گرفته و به عنوان یکی از دیدنی ترین جاذبه های این استان شناخته میشود. کتابهای منطق الطیر و تذکره الاولیا از برجسته ترین آثار وی محسوب میشوند و اسرارنامه، الهی نامه، مصیبت نامه، مختارنامه و دیوان اشعار او جایگاه ویژه ای در میان هنرمندان دارند. در تقویم ملی کشور روز بیست و پنجم فروردین ماه به نام روز ملی عطار نیشابوری نامگذاری شده است. همایشها و مراسم مرتبط با شخصیت عطار در این روز برگزار میشود.
آرامگاه عطار نیشابوری
آرامگاه شیخ عطار ابتدا سازه ای ساده داشت که در اواخر دوران تیموریان ویران شده بود. امروزه بر فراز مقبره عطار، یک بنای هشت ضلعی و گنبدی شکل کاشیکاری شده همراه با چهار در ورودی قرار گرفته است. این بنا در قرن نهم هجری و همزمان با دوران حکمرانی تیموریان، به دستور امیر علیشیر نوایی وزير سلطان حسين بايقرا و توسط شخصی به نام قاضی القضاه یحیی بن صاعد احداث شد.
آرامگاه عطار نیشابوری که در باغی به مساحت 119 متر مربع قرار گرفته، طی دوران پهلوی مرمت کامل گردید. در دهه هفتاد خورشیدی نیز مرمت مختصری بر روی آرامگاه صورت گرفت. در نمای بیرونی مقبره چهار ایوان به همراه چهار غرفه کاشیکاری شده به چشم میخورد و در وسط آن یک ستون با ارتفاع 3 متر قرار دارد. کاشیکاریهای گنبد آرامگاه با گل و بته، نقشهای هندسی، کتیبه کوفی رنگارنگ آراسته شده اند. در نمای داخلی آرامگاه، دیوارهای گچی به همراه اشعاری بر روی آنها سنگ افراشته و سیاه رنگ قبر عطار را در برگرفته اند.
در 18 آذر ۱۳۵۴ این مقبره با شماره ثبت 1173در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
در نزدیکی مقبره عطار افراد مشهوری همچون پرویز مشکاتیان (آهنگساز، موسیقی‌دان، نوازنده سنتور، استاد دانشگاه و پژوهشگر)، استاد فریدون گرایلی (استاد تاریخ) و پهلوان شورورزی (ورزشکار بزرگ نیشابوری) به خاک سپرده شده اند.
ساعت بازدید و جاذبه های نزدیک آرامگاه عطار
آرامگاه همه روزه به جز روزهای عاشورا و رحلت پیامبر، از ساعت 8 صبح تا 8 شب پذیرای گردشگران میباشد.
هنگام بازدید از آرامگاه عطار نیشابوری میتوان از جاذبه های نزدیک به آن یعنی: آرامگاه کمال الملک، مقبره خیام، امامزاده محروق، مسجد چوبی و شهر تاریخی شادیاخ دیدن کرد.
تلفن: 42215190-051
اندکی در مورد آرامگاه کمال الملک
محمد غفاری ملقب به کمال الملک از نقاشان مشهور ایرانی است که پس از فوت در نیشابور به خاک سپرده شد. آرامگاه وی در باغ عطار و نزدیک به مقبره این شاعر نیشابوری قرار گرفته است. طراحی و معماری آرامگاه کمال الملک توسط مهندس هوشنگ سیحون، از معماران برجسته صورت پذیرفت. این آرامگاه بسیار هماهنگ با آرامگاه عطار ساخته شده است گویی که هر دو به یکدیگر مرتبط هستند. کاشی های معرق همراه با نقوش بسیار هنری، بر روی قوسهای متقارن مقبره کمال الملک یادآور معماریهای کاشان، شهر زادگاه کمال الملک هستند. نقوشی که بسیار هنرمندانه بر روی سطوح منحنی نمای آرامگاه به کار گرفته شده چشم هر بیننده ای را خیره میکند.
