نگاهی به مناطق حفاظت شده چهارمحال و بختیاری با شگفتی‌های آفرینش
بسیاری از افرادی که به طبیعت گردی می‌پردازند و برای گشت و گذار و سفر، مناطق طبیعی را انتخاب می کنند، در حقیقت وارد پناهگاه حیوانات می‌شوند، حیواناتی که روز به روز نسل آن‌ها در حال انقراض است.
به گزارش ایسنا، اگر قصد دارید به مناطق حفاظت شده سری بزنید، باید بدانید ورود به این مناطق ممنوع بوده و این ممنوعیت به دلیل حفظ جان حیوانات و امنیت بشر است، البته این تحریم، مردم را بیشتر به سوی دیدن این مناطق ترغیب می‌کند.
هیاهوی زندگی ماشینی امروزی بسیاری از مفاهیم را از یاد انسان برده است، حکمرانی ظالمانه انسان بر کره زمین را افزایش داده و تخریب محیط زیست و از بین رفتن داشته های طبیعی ارزشمند و حیات وحش را رقم زده است.
در کنار مناظر زیبای بکر چهارمحال و بختیاری، از وجود مناطق حفاظت‌شده نمی‌توان غافل شد، مناطقی که دارای ذخایر گیاهی و جانوری کمیاب و منحصر بفردی هستند و چشم هر بیننده را به خود جلب می‌کنند.
منطقه حفاظت شده سبزکوه
مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط‌زیست معرف نمونه‌های تقریبا بکر و یا کمتر دست خورده‌ای از طبیعت هستند که به دلیل داشتن ذخائر با ارزش ژنتیکی گیاهی و جانوری و پتانسیل‌های فراوان از جمله اکوتوریسم کشور به شمار می‌روند.
منطقه حفاظت شده سبزکوه نمونه‌ای از مناطق چهارگانه است که نزدیک به ۲۰ سال از حفاظت و تصویب آن می‌گذرد، سبزکوه با اکوسیستمی کوهستانی ۲۷۲ گونه گیاهی و ۱۳۸ گونه جانوری را در خود جای داده که امید است با آگاهی یافتن از غنای بالای طبیعی و ارزش‌های چندگانه آن با پشتیبانی تمامی علاقمندان و دوستداران طبیعت و توسعه پایدار حفاظت از این امانت الهی هر چه بیشتر و بهتر تامین شود.
این منطقه پیش از سال ۶۵ به صورت آزاد مورد حفاظت قرار می‌گرفت که به دلیل وجود شرایط خوبی چون گونه‌های گیاهی و جانوری غنی و منحصربه‌فرد به منطقه شکار ممنوع تبدیل شد و به همیبن منوال تحت حفاظت قرار گرفت تا اینکه در سال ۶۹ با بررسی‌های به عمل آمده در شورای عالی حفاظت محیط‌زیست مطرح و به عنوان منطقه حفاظت شده مورد تصویب قرار گرفت و پس از اعلام در سال ۷۰ عملا با همین عنوان تحت حفاظت قرار گرفت.
منطقه حفاظت شده سبزکوه به دلیل شرایط متنوع، وجود جنگل و منابع آبی سرشار همچون رودخانه، آبشار، چشمه و … توپوگرافی کوهستان، مراتع، گونه‌های جانوری، گونه‌های آندمیک گیاهی، وجود عشایر، چشم‌اندازهای بدیع و … دارای قابلیت‌هایی همچون شناخت اجزای تشکیل‌دهنده اکوسیستم‌های مختلف، پوشش گیاهی، گونه‌های جانوری، اقلیم متنوع، زمین‌شناسی، وجود جامعه گیاه ارس و گونه جانوری سنجاب ایرانی زمینه تحقیقات و آموزش برای پژوهشگران و جامعه علمی و دانشگاهی را فراهم کرده است.
اکوتوریسم از جمله فعالیت‌های مرتبط و همسو با حفاظت یکی دیگر از قابلیت‌های منطقه سبزکوه بوده که به واسطه وجود چشم‌اندازهای طبیعی نیمه عمیق، آبشارهای زیبا، رودخانه، زندگی عشایری و روستایی حاشیه منطقه، کوه نوردی، ماهیگیری، تماشای حیات وحش، ژئوتوریسم و اکوتوریسم می‌توان از آن بهره لازم را برد.
منطقه حفاظت شده سبزکوه با وسعتی بالغ بر ۵۴۲۰۰ هکتار در سه شهرستان بروجن، لردگان و کیار از توابع استان در ۱۳۵ کیلومتاری مرکز استان واقع شده و از طریق جاده آسفالته شهرکرد به لردگان قابل دسترسی است.
منطقه سبزکوه یک منطقه کاملا کوهستانی است که از شمال به ارتفاعات کوه کلار و تالاب گندمان، از شرق به روستای سرپیر و سپس ارتفاعات کوه دودلو، از جنوب به دشت خانمیرزا و روستاهای برجویی، کلامویی، مرادان و از غرب به رودخانه ارمند، دوپلان و سپس به منطقه حفاظت شده جنگلی هلن منهی می‌شود.
جاده‌های قابل دسترسی به قلب منطقه به جز جاده جیپ‌رو خاکی له دراز به ارتفاعات هراز دره، اغلب پیرامون منطقه قرار دارند و به دلیل وجود تعدادی روستا و همچنمین عشایر در منطقه و به منظور دسترسی به این محل‌ها، وجود راه‌های دسترسی به منطقه از طریق جاده آسفالته و خاکی پاسگاه برجویی، از طریق جاده خاکی سرپیر، از طریق جاده آسفالته بروجن به لردگان، جاده آسفالته لردگان به معدن و معدن به دورک و جاده آسفالته حیدرآباد از طریق شهر ناغان و جاده خاکی تنگ زندان، جاده خاکی حیدرآباد به دمآب و تنگ لاغر و جاده خاکی روستای چاه‌گاه امکان‌پذیر خواهد بود.
در حوزه شهرستان بروجن از ضلع شملی از مسیر جاده خاکی عشایری موسوم به جاده سر آستونه از ضلع شرقی منطقه از مسیر جاده خاکی روستای سرپیر، در حوزه شهرستان لردگان از ضلع جنوب شرقی تا جنوب از روستاهای کلامویی، برجویی، چاگاه، ارمند بالا و از ضلع غربی روستاهای جغد و فارسون
در حوزه شهرستان اردل از ضلع شمال غربی منطقه از روستاهای دورک، دره عشق و … تا روستای معدن و در شمال از روستای دمآب تا روستای چارطاق راه‌های دسترسی به منطقه سبزکوه هستند.
منطقه حفاظت شده هلن
منطقه حفاظت شده هلن با مساحت بالغ بر ۴۰۲۳۱ هکتار در سال ۸۰ به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد، این منطقه بین شهرستانهای اردل، کیار و لردگان قرار گرفته است.
منطقه هلن از نظر استقرار در آب و هوای نیمه مرطوب با تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد قرار گرفته است، رودهای کارون، ارمند و دوپلان از منابع آب منطقه محسوب می‌شوند.
حدود ۷۱ درصد از مساحت منطقه را جنگل با گونه‌های غالب بلوط تشکیل می‌دهد قرار گرفتن در حاشیه جاده خوزستان وجود عشایر به عنوان یک نماد هماهنگ حیات با طبیعت، رودخانه، آبشار دره عشق و چشمه‌ها و همچنین تفریحات فیزیکی پرتحرک از جمله کوهنوردی، صخره‌نوردی و لذت‌جویی از مناظر و تماشای حیات وحش از قابلیت‌های گردشگری این منطقه است.
منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد
منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد در بین شهرستانهای شهرکرد، بروجن و کیار احاطه شده است، این منطقه ۲۱۶۰۰۰ هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل ۵۴۰۰ هکتار در دل خود جای داده است.
دستیابی به این منطقه از طریق محور مواصلاتی شهرکرد- اصفهان میسر است، کوهستان‌های جنوبی منطقه دارای صخره‌های صعب‌العبور است که زیستگاه پلنگ، کل و بز بوده و دارای جمعیت قابل توجهی است.
از دیگر جانوران منطقه می‌توان به گرگ، روباه، شغال، کفتار، پرندگانی همچون کبک دری، کبک چیل، تیهو و عقاب اشاره کرد،شکار در این منطقه با کسب مجوز از سازمان محیط‌زیست امکان‌پذیر است.
ذخیره‌گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه
این ذخیره‌گاه به عنوان یازدهمین ذخیره‌گاه زیست کره ایران با نام ذخیره‌گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه چهارمحال و بختیاری، در شبکه جهانی ذخایر زیست کره یونسکو ثبت جهانی شد.
اثر طبیعی ملی لاله‌های واژگون
این منطقه با وسعتی بالغ بر ۳۷۹ هکتار در شهرستان کوهرنگ قرار دارد که در سال ۱۳۷۵ به منظور حفظ و حراست از لاله‌های واژگون و گونه با ارزش کلوس به عنوان یکب از مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار گرفت.
با توجه به وسعت کم، این منطقه محل و زیستگاه دائمی حیات وحش از گونه‌های کبک، کبک دری، کل و بز، خرس قهوه‌اب، زاغ نوک زرد و قرمز است.
منطقه شیدا
منطقه شیدا نیز با ۲۳ هزار و ۸۳۲ هکتار مساحت در فاصله ۲۷ کیلومتری از مرکز استان قرار دارد.
این منطقه به دلیل داشتن حیات وحش به خصوص کل، بز و قوچ در سال ۷۵ و ۸۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی و در سال ۸۶ براساس مصوبه شورای عالی محیط‌زیست به عنوان منطقه حفاظت شده شیدا به تصویب رسید.
منطقه حفاظت شده قیصری
منطقه حفاظت‌شده قیصری با مساحتی بیش از ۱۰ هزار هکتار در دو شهرستان کوهرنگ و اردل قرار دارد، در سال ۸۰ به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام و در سال ۸۶ براساس مصوبه شورایعالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد.
این منطقه به دلیل وجود ارتفاعات بلند و دره‌های نیمه عمیق تنوع گیاهی بالایی دارد، گونه‌های گیاهی مهم منطقه حفاظت شده قیصری عبارتند از گون، کنگر، گل حسرت، گل ماهور، گونه‌های درختب و درختچه‌ای این منطقه شامل شیر خشت، ارژن، گز، نسترن، کیکم، آلبالوی وحشی، تمشک، ارس، بنه، زالزالک و دافنه است.
گونه‌های جانوری این منطقه نیز کبک، کل و بز، پلنگ، گرگ، خرس قهوه‌ای، شغال، روباه معمولی و عقاب طلایی هستند.
گردشگران مراقب تنوع زیستی استان باشند
شهرام احمدی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: استان از لحاظ قابلیت‌ها و ظرفیت‌های زیست محیطی جزو استان‌های توانمند بوده که دارای مناظر بکر است.
وی با اشاره به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست استان، گفت: این مناطق شامل پارک ملی تنگ صیاد، منطقه حفاظت شده قیصری، شیدا، سبزکوه، هلن است.
احمدی با بیان اینکه ذخیره‌گاه جهانی زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه از دیگر قابلیت‌های چهارمحال و بختیاری هستند که حدودا یک سوم مساحت استان را در برگرفته است، تصریح کرد: همچنین مناطق شکار ممنوع تالاب چغاخور و خداآفرین جزو مناطق بکر استان به شمار می‌روند.
وی گفت: باتوجه به تنوع زیستی بسیار بالای چهارمحال و بختیاری، بیش از ۱۴۰۰ گونه گیاهی و بیش از ۴۲۱ گونه جانوری در استان شناسایی شده که نشانگر قابلیت‌های بالای زیست‌محیطی است.
احمدی به گردشگران توصیه کرد: لازم است گردشگرانی که در مناطق بکر استان قرار می‌گیرند ملاحظاتی را رعایت کنند، در روزهایی که در دل طبیعت قرار می‌گیرند از جاده‌های مشخص شده عبور کنند، سعی نکنند با خودرو، جاده جدیدی ایجاد کنند، در ورود به مناطق چهارگانه پیش از ورود هماهنگی را با محیط‌بانان انجام دهند تا آسیبی به تنوع زیستی مناطق وارد نشود، از آسیب رساندن به حیات‌وحش خودداری کنند و در صورت مشاهده صدمه به گونه‌ها، موارد را به سامانه ۱۵۴۰ گزارش دهند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.