خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه: کپرنشینی هنوز هم در بسیاری از مناطق کشور وجود دارد و مردمی که در روستاها به خصوص در روستاهای دور از مرکز مانند استان سیستان و بلوچستان وجود دارد، برای خود از برگ‌های نخل و بافته‌های دست خودشان مانند طناب‌هایی که از درختان داز استفاده شده، خانه‌ای می‌سازند. این خانه‌ها که در واقع یک اتاقک است هم اتاق خواب است و هم آشپزخانه و محل استراحت و…. بسیاری از افراد برای نشان دادن فقر مردمی از یک منطقه از واژه کپرنشینی استفاده می‌کنند.

مناطق کپرنشین بیشتر در کویرهای ایران وجود دارد مانند لوت، کرمان و سیستان و بلوچستان. اما چند سالی است که از نحوه ساخت این کپرها برای یک نوع جدید از اقامت گردشگران نیز استفاده می‌شود. اقامت در کپر برای خیلی از افراد جالب و جذاب است. اکنون در برخی از مناطق با الگوگرفتن از کپرهایی که مردم در آن سال‌ها زندگی کرده‌اند استفاده می‌شود تا یک اقامت لوکس برای گردشگران مهیا شود. استفاده از شمایل کپرها ساخت سقف کپر با برگ و ساقه‌های درختان خرما و داز، به شکل نیم کره‌ای که بخش پایینی آن با بلوک ساخته می‌شود دارای، تزئیناتی مانند سوزن دوزی های بلوچی و دست بافته‌های زنان روستایی است. در برخی از این کپرها برای اقامت بهتر مسافران و گردشگران تخت نیز گذاشته می‌شود. چنین کپرهایی را در استان کرمان به وفور می‌توان مشاهده کرد که برای اقامت مسافران در نظر گرفته شده مانند روستاهای کویر نشین.

یا حتی در شهرستان قلعه گنج استان کرمان که هتلی با همین سبک نیز ساخته شده و چهار ستاره کیفیت را نیز دریافت کرده است. هر چند که در ساخت آن به تهویه هوای داخل اتاق‌ها توجهی نشده اما اقامت در هتل کپری یک جذابیت به شمار می‌آید. چنین الگویی در استان سیستان و بلوچستان نیز برای اقامت گردشگران وجود دارد. در جایی مانند چابهار، یکی از فعالان گردشگری با الهام از هتل‌های کپری، اقامتگاه خود را به شکل یک نخل که هر کدام از آن اقامتگاه‌ها یک کپر است، ساخته تا گردشگران با تجربه متفاوت از اقامت در اتاقی که بیرون آن شبیه کپر و داخلش امکانات یک هتل ۵ ستاره را دارد، آشنا شوند.

در بخش‌های دیگری از استان سیستان و بلوچستان این نوع اقامتگاه‌ها در حال ساخت است. هر فعال گردشگری با کمترین هزینه یک کپر را برای اقامت گردشگران آماده کرده و از آن به عنوان بوم گردی استفاده می‌کند. در این بوم گردی‌ها معمولاً غذای سنتی همان منطقه نیز به گردشگران ارائه می‌شود. در برخی از مناطق یک کپر بزرگ برای سالن گردهمایی مهیاست.

اقامت در کپرها اصلاً ارزان نیست. از هتل‌های کپری گرفته تا اقامتگاه‌های بوم گردی استان سیستان و بلوچستان که همگی جزو بوم گردی‌ها محسوب می‌شوند به همان اندازه نرخ دارند که بوم گردی‌های دیگر. اما اگر امکانات داخل این کپرها ویژه باشد یعنی هر کدام جدا از محل اقامت دارای سرویس حمام و دستشویی جداگانه هم باشند نرخ آنها با نرخ یک هتل ۳ ستاره برابری می‌کند.

منبع:خبرگزاری مهر

استان یزد با بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی که تاکنون یکهزار و ۷۲۰ مورد آن ثبت ملی و پنج اثر نیز در یونسکو به ثبت جهانی رسیده و همچنین با حدود ۲ هزار و ۲۷۰ هکتار بافت تاریخی در گرم و خشک ترین اقلیم در مرکز ایران، در سایه همزیستی مسالمت آمیز ادیان مختلف و سازگاری بی مانند انسان با طبیعت کم آب دریچه‌ای ارزشمند از فرهنگ ایرانیان را در مقابل روی جهانیان گشوده است.

حفر قنات‌های مختلف که ۲ رشته آن به نام‌های قنات زارچ و حسن آباد در فهرست میراث جهانی ثبت شده و در کنار آن آب انبارها و یخچال‌های خشتی متعددی همگی گویای اندیشه و همت بلندی است که منابع آب مورد نیاز برای تداوم حیات را در این خطه کویری فراهم کرده است.

یخچال‌های خشتی که در جای جای استان یزد می‌توان آثار آنها را مشاهده کرد از جمله بناهای تاریخی در استان یزد است که سازگاری با اقلیم کویر را برای مردان این دیار فراهم می ساخته است، در میان آثار و بناهای تاریخی و طبیعی متعدد شهرستان ابرکوه، تعدادی از یخچال های تاریخی خشتی در مناطق مختلف این شهر تاریخی خودنمایی می کند.

یخچال های تاریخی خشتی ابرکوه اکثرا در مناطقی پر جمعیت در این شهرستان بنا شده تا نیاز مردم را برای تامین یخ در فصل تابستان تامین کند، یکی از این یخچال ها که در ورودی شهر ابرکوه از سمت جاده فارس قراردارد، مورد توجه مسافران و گردشگران قرار گرفته و معمولا شروع بازدید از آثار تاریخی استان یزد و ابرکوه برای مسافرانی که از مسیر استان فارس به این استان سفر می کنند، دیدار از این اثر تاریخی است.

یکی از کارشناسان میراث فرهنگی ابرکوه در خصوص یخچالی‌های تاریخی ابرکوه به گزارشگر ایرنا گفت: سازه های مخروطی شکل مشهور به یخچال که در شهرستان ابرکوه در دوره قاجاریه ساخته شده، محل نگهداری یخ برای فصل تابستان بوده است.

عباس قدیریان افزود: یخچال ها خشتی عمدتا دارای معماری خاص و مخروطی شکل با مصالح خشت وگل هستند که به صورت پلکانی از نمای بیرونی و با ارتفاع‌های متعدد و اکثرا در حدود ۲۰ متر ساخته شده اند.

وی اضافه کرد: قدمت یخچال های موجود در ابرکوه به دوران قاجار بازمی گردد اما شواهدی از وجود این سازه ها در قبل از آن و دوران رونق جاده ابریشم نیز وجود دارد که ساخت، نگهداری و انبار یخ درگذشته به وسیله این سازه ها انجام می شده است.

قدیریان یادآورشد: ساخت و معماری منحصر بفرد یخچال ها به گونه است که امکان نگهداری بهتر و در زمان بیشتر یخ را در اقلیم گرم و خشک کویر فراهم ساخته و نحوه چیدمان خشت سازه و ایجاد دیوارهای سایه انداز و زمان شروع و چگونگی تولید یخ و عایق کاری آن، از ویژگی های معماری این سازه های خشتی محسوب می شده است.

یخچال های خشتی دارای قسمت هایی برای تولید یخ بودند

این کارشناس میراث فرهنگی ادامه داد: هر یخچال دارای قسمت هایی چون دیوارهای سایه انداز، حوضچه های تولید یخ، جوی‌های انتقال آب به چاله وسیع و گود مخروطی شکل برای انبار مقدار زیاد یخ در زیر سازه اصلی مخروطی شکل است.

وی خاطر نشان کرد: دیوارهای گردچین یخچال‌ها در پایین دارای قطر زیاد است و هر چه به رأس مخروط آن نزدیک می شود از قطر دیوار کاسته شده و گاهی در معماری برخی یخچال ها برای تقسیم و کم کردن فشار بر قسمت‌های زیرین سازه، بیرون آن را به صورت پله پله و مطبق می ساخته اند.

قدیریان اضافه کرد: ورودی یخ ریز مخازن معمولأ رو به شمال قرار داشته و در محل ورودی به داخل حوضچه یخ، سطحی شیب دار برای انتقال آسان یخ به حوضچه ها تعبیه شده است.

این پژوهشگر میراث فرهنگی افزود: یخچال ها اغلب دارای ۲ در هستند که یکی در سمت شمال و دیگری در سمت جنوب قرار دارد که در زمستان از درب شمال و در تابستان از درب جنوبی استفاده می شده و یخچالدار از طریق این درها، یخ را تحویل مشتری می داده و برای حفظ دما هنگامی که از یکی از درها استفاده نمی شد، آن را با یک تیغه خشت و گل مسدود می کردند.

ابرکوه دارای چهار باب یخچال خشتی تاریخی است

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ابرکوه در گفت و گو با گزارشگر ایرنا با بیان اهمیت یخچال های خشتی در تامین یخ مورد نیاز مردم در تابستان سوزان کویر، گفت : ابرکوه  که یکی از شهرهای هدف گردشگری کشور است، دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی متعددی است که چهار باب یخچال خشتی تاریخی از جمله آثار تاریخی این شهرستان است .

حمید مشتاقیان با بیان اینکه زمان بنای یخچال های این شهرستان دوران قاجاریه است، افزود: یخچال های آقازاده با شماره ۷۷۵۲ در ۱۳۸۱/۱۲/۱۷، فتح آباد با شماره ۶۳۰۵ در ۱۳۸۱/۰۷/۰۷،

یخچال هک با شماره ۶۳۲۱ در ۱۳۸۱/۰۷/۰۷ و یخچال برزن یا (بیژزنگ) با شماره ۱۵۱۴۵ در تاریخ ۱۳۸۴/۱۲/۲۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند.

تعدادی از علاقمندان به میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی ابرکوه در گفت و گو به گزارشگر ایرنا حفظ، نگهداری و حراست از این بناهای و سازه‌های تاریخی و کم نظیر که تعدادی از آنها به ثبت ملی رسیده‌، را مورد تاکید قرار دادند .

حسین فلاح زاده یکی از علاقمندان به آثار تاریخی گفت: با اینکه بارها درخواست ایمن سازی مسیر یخچال ها ارائه شده اما هنوز اقدامی برای آن انجام نشده و در گذشته برخی از این سازه ها به محل تجمیع زباله تبدیل شده بود که با رسیدگی به این موضوع از ریختن زباله در این مکان جلوگیری شده است.

ابرکوه یکی از ۱۴ شهر نمونه گردشگری ایران

ابرکوه یکی از ۱۴ شهر نمونه گردشگری ایران محسوب می شود که از ۴۰۰ اثر تاریخی، طبیعی و فرهنگی برخوردار است و مردادماه سال ۱۳۹۵ بافت تاریخی این شهر به وسعت  ۱۶۲ هکتار در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

تاکنون ۱۴۶ اثر تاریخی و طبیعی ابرکوه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که از این تعداد هفت اثر ناملموس، چهاراثر طبیعی، موزه های مردم شناسی خانه صولت و عبرت (خانه حسینیان) ، مسجد بیرون منزلگاه امام رضا (ع)، خانه آقازاده، خانه‌های قدیمی، دهکده توریستی تیرجرد، قلعه‌های تاریخی، مسجد جامع ، گنبدعالی ، سرو ۴۵۰۰ ساله ، سرو دو هزار و ۲۰۰ ساله و بافت ۱۶۲ هکتاری تاریخی از آثار ثبت شده است.

مرکز شهرستان ۵۵ هزار نفر ابرکوه در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یزد و در مسیر جاده اصلی یزد  – شیراز قرار دارد و فاصله این شهر تا شیراز ۳۰۰ کیلومتر و تا اصفهان ۲۸۰ کیلومتر است.

منبع:ایرنا

همشهری آنلاین_زهرا کریمی :  پیدا شدن ریل ماشین دودی در خیابان فداییان اسلام نرسیده به سه‌راه ورامین بازگوکننده همان سفر به تاریخ است. روزگاری که اهالی ری و تهران ۱۴۰ سال پیش برای نخستین بار سفر با ماشین دودی را تجربه کردند و حالا بعد از سال‌ها بقایای آن ریل قدیمی از دل خروارها خاک بیرون آمده است. شاید این سؤال پیش بیاید که چرا این خط آهن در ری ساخته شد و چطور بعد از ۸۰ سال حمل مسافر، چرخ ماشین دودی از ریل خارج و برای همیشه خاموش شد. برای پاسخ به این پرسش‌ها سراغ «احمد ابوحمزه» ری‌شناس و پژوهشگر تاریخی رفتیم؛ کسی که حدود ۳ دهه به پژوهش و مطالعه درباره تاریخ ری پرداخته است.

 دلیل اصلی ساخت این ریل در دوره ناصرالدین شاه چه بود؟  

قصه ساخت این خط آهن از آنجا شروع شد که اروپایی‌ها دنبال بازاریابی و منفعت شخصی بودند. آنها بعد از بررسی متوجه شدند که تهرانی‌ها علاقه وافری به زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) دارند و معمولاً روزهای آخر هفته برای زیارت و تفریح به ری می‌روند. بنابراین پیشنهاد ساخت این خط آهن را به ناصرالدین شاه دادند، اما ناصرالدین شاه اعتقاد داشت باید از شمال تا جنوب کشور یا در واقع از بحر خزر تا بحر خلیج‌فارس این ریل راه‌آهن گذاشته شود.

با این وجود به خاطر اینکه آن زمان امکانات، سرمایه کافی و شرکت راه‌آهن هم نداشتیم، ناصرالدین شاه قراردادی برای ریل‌گذاری بین ری و تهران با یک مهندس فرانسوی به نام «مسیو بوآتال» به نمایندگی از یک شرکت بلژیکی بست. هرچند که در دوره مشروطه صحبت از ساخت‌وساز حمل‌ونقل ریلی زیاد بود، اما در دوره پهلوی نخستین ریل راه‌آهن بین شهرهای کشور ساخته شد و نکته قابل توجه درباره توسعه و رشد تهران هم همین ریل‌گذاری بود.

 این قرارداد چگونه و با چه شرایطی منعقد شد؟  

یکبار انگلیسی‌ها در سال ۱۸۷۲ قصد عقد قرارداد با ایران برای واردات قطار را داشتند و بنا به دلایلی نشد. در زمان ناصرالدین شاه در سال ۱۲۶۱ شمسی (۱۸۸۳ میلادی) به واسطه «فابیوس بوآتال» فرانسوی این قرارداد با یک شرکت بلژیکی با شرایط ۹۹ ساله برای ریل‌گذاری از میدان قیام تا ری بسته شد. این خط آهن با طول حدود ۸ هزار و ۷۰۰ متر در سال ۱۳۰۵ قمری افتتاح شد و در قرارداد قید شد خوراک قطار از معادن زغال‌سنگ اطراف تهران تأمین شود. شرکت بلژیکی ۵ لوکوموتیو و تعدادی واگن را به ایران آورد و مبلغ بلیت هم حدود ۳ شاهی برای رفت و برگشت تعیین شد. بنابراین ۲ ایستگاه قطار ساختند؛ یکی نزدیک پارک قیام و دروازه خراسان در پارک کوثر فعلی و دیگری در حوالی بازار قدیمی ری.
 چرا ایستگاه ری نزدیک بازار ساخته شد؟  
بازارها در قدیم از توجه ویژه‌ای برخوردار بودند. معمولاً زائران بعد از زیارت به بازار برای خرید سوغات مراجعه می‌کنند و چون بازار ری از قدمت تاریخی برخوردار است، این ایستگاه را در فاصله کوتاهی از آن ساختند. در زمانی که این ایستگاه نزدیک بیمارستان فیروزآبادی و بازار ساخته شد، هنوز میدان شهرری کنونی وجود نداشت و همه بیابان، مزرعه و باغ بود. همان زمان «گار ماشین» سرزبان‌ها افتاد که «گار» در زبان فرانسوی به معنی ایستگاه بود.

این خط آهن ۲ گار ماشین داشت، یکی در ری و دیگری حوالی میدان خراسان تهران و قطارها پس از تعطیلی سال‌ها در ۳ لاین ریلی باقی بودند، ولی بنای ایستگاهی اخذ بلیت ری در همان سال ۱۳۴۰ یا ۱۳۴۱ خراب و تبدیل به پارک عمومی شد. قطارها آنجا بودند تا وقتی که ایستگاه مترو شهرری در دهه ۸۰ ساخته و افتتاح شد و لوکوموتیو شماره یک با شناسنامه آهنی که پرچ به بدنه لوکوموتیو است، به ایستگاه مترو شهرری انتقال داده شد و یکی را هم در ایستگاه پارک کوثر محله قیام در منطقه ۱۲ نگهداری می‌کنند. واگن‌های دیگر هم به کارخانه سیمان فرستاده شد و یکی دیگر از لوکوموتیوها در ایستگاه راه‌آهن تهران و دیگری در پارک ملت در معرض نمایش عموم قرار داده شده است.
 با توجه به اینکه ری قدمتی ۷ هزار ساله دارد، آیا کشف بقایای ریل ماشین دودی از دل خاک می‌تواند احیاکننده آثار تاریخی و جذب گردشگر به این منطقه از تهران شود. نظر شما چیست؟  

به‌طور حتم بی‌تأثیر نخواهد بود که دوباره نظرها و توجه علاقه‌مندان به ری جذب شود. در ضمن ناگفته نماند که ری از لحاظ قدمت و تاریخ چیزی کم ندارد که پیدا شدن یک ریل ۱۴۰ ساله کمکی برای احیای تاریخچه ری داشته باشد، اما از جهتی هم مهم است که حواس تهرانی‌ها و ری نشین‌ها به این موضوع جمع و جلب شود. درواقع هر کجای ری در دوران معاصر کندو کاو شهری شود، می‌توان انتظار داشت با آثار زندگی گذشتگان در دوره‌های مختلف مواجه شویم.

به‌عنوان نمونه سال گذشته در حین ساختمان‌سازی در پشت بیمارستان فیروزآبادی، تعدادی خمره هزار ساله از دوره سلجوقی کشف شد یا در میدان نماز سکه‌هایی پیدا شد یا در دوره جنگ تحمیلی، زمانی که قصد ساخت پناهگاه در محله دیلمان را داشتند، سکه‌های قدیمی یافت شد. می‌خواهم بگویم ما در هر دوره‌ای از تاریخ اگر کندو کاوی در ری داشته باشیم، احتمال مواجه شدن با بنا، اشیا و آثاری تاریخی از ری در دوره باستان، پیش از تاریخ یا دوره اسلامی را خواهیم داشت. ری قدمتی ۷ هزار ساله دارد و باید این مهم را درک کنیم. ری شهری تاریخی است که هم قدمت با بابل و نینواست. به گفته دکتر (حسین) کریمان، نویسنده، استاد دانشگاه و ادیب، ری‌شهری است که قدمتش از شهر آتن در یونان بیشتر است.

در همه ۷ هزار سال، زندگی در آن رونق داشته و حوادث تاریخی بسیاری به خود دیده است. بنابراین ساده بگویم پیدا شدن ریل قدیمی ماشین دودی نشان‌دهنده این است که ری از گذشته محل گذر بوده و یکی از جایگاه‌های گذری مطرح در کشور به شمار می‌آمده است. ریل‌های پیدا شده نماد صنعتی بودن و مدرنیته ری را بازگو می‌کند. در دوره‌ای که وسایل حمل‌ونقل مانند هواپیما و خودرو در ایران نبوده، ریل‌های قطار در ری و تهران ساخته شده و این به‌عنوان یک نماد شهری از ارزش زیادی برخوردار است که باید مسئولان حوزه شهری، میراث فرهنگی و شهروندان به آن توجه داشته باشند.

برای نخستین بار مردم ری و تهران با خط آهن ریلی تراموا در مسیر تهران به شاه عبدالعظیم(ع) آشنا شدند چون فقط اروپا دیده‌های زمان قاجار، ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و عده‌ای از خواص چنین وسایلی دیده بودند و عامه مردم چندان تعریفی از وسایل حمل‌ونقلی مانند کشتی، قطار، ماشین و… نداشتند. همچنین نخستین اتوبوس‌های برقی در میدان خراسان راه‌اندازی شد و به مرور مردم در حال آشنایی با تکنولوژی و نوسازی در شهر بودند و این بدون‌ تردید تحول بزرگی را به همراه داشت که نمی‌توان آن را کتمان کرد. زمانی که ریل‌گذاری‌ها و ترددها بیش از گذشته می‌شود، بسیاری از تهران برای درس طلبگی به ری می‌آمدند، تجارت در بازار ری و تهران رونق گرفت، حوزه گردشگری به گونه‌ای دیگر رقم خورد و همین رفت و آمدها تحول زیادی به همراه داشت.

• دلایل از کار افتادن ماشین دودی

«احمد ابوحمزه» ری‌شناس و پژوهشگر تاریخی درباره دلایل مخالفت عده‌ای از مردم به فعالیت ماشین دودی می‌گوید: «سال‌های اول، حمل‌ونقل ریلی برای عامه مردم عجیب وغریب بود چون تا آن زمان چنین وسیله‌ای ندیده بودند. آن روزها حمل‌ونقل با گاری و کالسکه بود و جاده‌سازی در شهر آنقدرها معنایی نداشت. مردم به این قطار غول آتش خوار، هیولای آهنی، ترن بخاری، کالسکه بخار و ماشین دودی می‌گفتند و در طول فعالیت ۸۰ ساله‌اش عده زیادی مخالف آن بودند.

نخستین مخالفان آن کشاورزان حوالی محله شوش بودند که برای ریل‌گذاری، بخش‌هایی از زمین‌هایشان را از دست دادند و برای آنکه این ماشین دودی به سرانجام نرسد، ریل را به سرقت می‌بردند و هر آنچه را ساخته می‌شد تخریب می‌کردند تا اینکه ناصرالدین شاه برای محافظت از آن مأمورانی در مسیر به کار گرفت.» وی درباره دلایل تعطیلی ماشین دودی در دهه ۴۰ هم می‌گوید: «همیشه این ماشین دودی به دلیل اتفاقات ناگوار در نشریات آن زمان خبرساز بود. مردم آن روزگار آداب سفر با قطار را نمی‌دانستند و بیشتر جنبه تفریحی برای آنها اهمیت داشت. زمانی که راه شوسه ایجاد و بعد جاده‌سازی و خیابان‌ها آسفالت شد و خودرو از کمپانی‌های مختلف به کشور وارد شد، بازار ماشین دودی از رونق افتاد.

آن سال‌ها ماشین دودی عمری ۶۰ ساله داشت و مستهلک شده بود. خطرات زیادی جان مسافران را تهدید می‌کرد و در نهایت همه این دلایل و همچنین بی‌نظمی در ساعت و روزهای حرکت، آمار بالای فوتی‌ها و سوانح، بدون بلیت سوار شدن، آویزان شدن از بدنه و نشستن روی سقف ماشین دودی و نارضایتی راننده‌های مسافرکش در سال‌های دهه ۴۰ باعث شد هیولای آهنی برای همیشه خاموش شود.»

• راه‌آهن ایران در یک نگاه

ساخت راه‌آهن ایران توسط «لازار پولیاکف» روسی در حدود ۱۰ سال طول کشید.
ماشین‌ها از طریق خارطوم و بادکوبه وارد کشور شدند. قطعات جدا از هم و لوکوموتیوها سوار بر گاری‌های باری وارد تهران شد.
سال ۱۲۶۶ این راه‌آهن به‌عنوان نخستین مسیر ریلی ایران (از نوع خطوط حومه ای) افتتاح شد.
۶۰۰ هزار مسافر از تهران و ری با این قطار جابه‌جا شدند. گارها (ایستگاه‌ها) هرکدام دارای یک ساختمان با ۲سالن مجزای مردانه و زنانه و یک راهرو عریض بودند و انتهای سالن اتاق بلیت‌فروشی قرار داشت.
یک شرکت بلژیکی ۴لوکوموتیو و ۳۰ واگن و در مجموع ۲۵ کارگر و کارمند داشت که ۵ نفر از آنها اروپایی بودند. این شرکت در ری مشغول فعالیت بود.
لوکوموتیو (آتش خانه یا ماشین خانه) که لوکوموتیوران (ماشین چی) در آنجا مشغول هدایت قطار بود.
لوکوموتیوها از نوع N۶۶۵ بود. این لوکوموتیوها سال ۱۸۸۷ میلادی در بلژیک ساخته و وارد کشورمان شدند.
ماشین دودی ۳۰ واگن داشت که عبارت بود از ۱۱ واگن زمستانی، ۱۱ واگن تابستانی، ۸ واگن باری، ۲ واگن برای مسافران خاص، یک واگن ویژه بانوان، واگن شاه، ۸ واگن برای آقایان و ۸ واگن مخصوص بار و کالاهای تجارتی.
ناصرالدین شاه ۷ بار، مظفرالدین شاه به دفعات و احمدشاه فقط یک مرتبه سوار واگن شاهی شدند. این واگن ۱۰ متر طول و دارای ۳ بخش بود.

• شهردار منطقه ۲۰/نوستالژی‌های ساکنان ری و تهران زنده شد

کشف ۴۰ متر از نخستین ریل‌های ماشین دودی در خیابان فداییان اسلام، مقابل آستان مقدس امامزاده عبدالله(ع) و انتقال لوکوموتیو آهنی به ریل اصلی‌اش، یکی از اقدامات شهرداری منطقه ۲۰ برای احیای هویت تاریخی ری است.

شهردار منطقه ۲۰ در این زمینه به اقداماتی از جمله مرمت و بازسازی ریل‌ها و بازگرداندن قطار به ریل قدیمی اشاره کرد و گفت: «منطقه ۲۰ به واسطه هویت خاص شهری از سایر مناطق تهران متفاوت است و براین اساس رونق کسب و کار و تبدیل شهرری به قطب گردشگری، زیارتی و سیاحتی از برنامه‌های مدیریت شهری است. بازگرداندن ماشین دودی به ریل اصلی، به‌عنوان یکی از نوستالژی‌های ساکنان ری و تهران، در همین قالب تعریف شده است.

این قطار و ریل قدیمی حدود ۸۰ سال به مردم در عرصه حمل‌ونقل ریلی عمومی خدمت کرده و به عبارتی هویت صنعتی و مدرنیته پایتخت به شمار می‌آید.» «فرهاد افشار» افزود: «اکنون برای حفظ این اثر تاریخی اقدامات لازم در حال انجام است تا در مقابل مخاطرات طبیعی ایمن باشد و دچار آسیب نشود. محوطه سازی، ایمن‌سازی و زیباسازی اطراف ریل از اقدامات ضروری است، همچنین تابلو تاریخچه راه‌اندازی قطار ری برای آگاهی شهروندان در ایستگاه نصب خواهد شد.»
وی ادامه داد: «وجود حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و امامزادگان در کنار آثار تاریخی و باستانی، این امکان را به ما می‌دهد تا قدمی در جذب گردشگر و رونق اقتصادی منطقه برداریم. در حال حاضر در برنامه‌های مدیریت شهری به دنبال پیگیری طرح پهنه تاریخی و گردشگری در ری هستیم. این منطقه ۹۵ بنای تاریخی دارد که از دوره‌های پیش از اسلام، قبل از اسلام و دوره‌های اسلامی باقی مانده است. با این یادگارها، طرح پهنه تاریخی و گردشگری در محدوده ۴۰ هکتاری با ۴ اثر تاریخی برج طغرل، آرامگاه ابن‌بابویه، دژ رشکان و چشمه تعریف شده است.»

منبع:همشهری