بدون تماشای خیابان سی‌تیر می‌توان ادعای تهرانگردی داشت؟

 وجود اماکن تاریخی و دینی از مسجد و کلیسا تا نیایشگاه و کنیسه، خیابان سی‌تیر را برازنده عنوان «گذر ادیان» کرده است؛ نمی‌توان سنگ‌فرش این خیابان را از ابتدا تا انتها طی نکرد، موزه ملی ایران را ندید، در کافه‌های آن غذا نخورد و ادعای تهرانگردی داشت.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، کلان‌شهر تهران بناهای تاریخی، دیدنی و مکان‌های تفریحی بسیاری دارد. بیشتر مسافران تهران برای انجام کارهای تجاری و اداری به پایتخت سفر می‌کنند و نمی‌دانند اماکن و بناهای دیدنی تهران مانند گنجینه‌ای ناشناخته که هویت شهری آفریده‌اند، دیوار دیوار در کنار هم جای گرفته است. وقتی تهران و جاذبه‌های گردشگری آن را روایت می‌کنیم، در عمق تاریخ معاصر حدود سه قرن غوطه می‌شویم، قدمتی ناشناخته، جذاب و متفاوت و دشوار در روایت، که باید دید و تجربه کرد.

البته وقایع و رویدادهای پایتخت ۲۳۶ ساله، به قدری در هم‌تنیده با سیاست و آمیخته با زندگی، کار و کسب مردم بوده که گاهی دچار دگرگونی در دوره‌های مختلف تاریخی و توام با اسطوره‌سازی و داستان‌پردازی شده است. روایت‌های تاریخی و شفاهی بسیار متنوع، متفاوت و گاه متضاد تهران را حتی می‌توان در نام‌گذاری کوی و برزن های آن به راحتی دید؛ به طوری که هر مکان-رویداد تاریخی، یا حتی هر گذر و میدان و چهارراهی را می‌شود چندگونه روایت کرد و در مسیرهای مختلف پیاده‌گردی کرد.

یکی از مسیرهای تهران‌گردی جذاب در تهران قدیم، مسیری است که از موزه ملی ایران آغاز و به نیایشگاه (معبد) آدُریان ختم می‌شود؛ البته در طول این مسیر که به صورت پیاده طی می شود می‌توان از گنجینه دوران اسلامی، خیابان سی‌تیر، کلیسای انجیلی، کنیسه‌حییم، موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران، کافه گل رضاییه، مسجد حضرت ابراهیم(ع)، کافه نادری، دبیرستان فیروز بهرام بازدید کرد. خیابان‌های کوشک مصری، سرهنگ سخایی، و حافظ از خیابان‌های اصلی حومه خیابان ۳۰ تیر که مسیر اصلی این پیاده گردشگری است.

موزه ملی ایران

موزه ملی ایران با تنوع بی نظیری از آثار باستانی، هنری و تاریخی ایران، مهمترین و بزرگترین موزه فعال کشور به شمار می‌آید. ساخت موزه در ۲۱ اردیبهشت سال ۱۳۰۸ آغاز شد. عباسعلی معمار و مراد تبریزی بر اساس طراحی آندره گدار عملیات احداث موزه را بر عهده گرفتند و در نهایت موزه در زمینی به مساحت ۵۵۰۰ متر مربع و مشتمل بر سه طبقه در سال ۱۳۱۶ به بهره برداری رسید.

چیدمان لوازم و گنجینه موزه باعث شد تا افتتاح رسمی آن به تعویق بیافتد. همزمانی جنگ جهانی دوم و اشغال کشور نیز بر این تاخیر افزود تا در نهایت موزه به ریاست آندره گدار به صورت رسمی در سال ۱۳۲۳ به روی عموم گشوده شود.

ورودی موزه، آشکارا تحت تاثیر الگوی معماری طاق کسری قرار دارد. این گرته‌برداری نه تنها در فرم، بلکه در انتخاب رنگ آجرها نیز نمود پیدا کرده است. با این وجود طراحی موزه بسیار ساده است. موزه شامل سه بخش اصلی پیش از تاریخ، دوران تاریخی و دوران اسلامی است. آثار به نمایش درآمده در بخش نخست با قدمتی بالغ بر یک میلیون سال، شامل مجموعه ارزشمندی از دوران پارینه سنگی تا دوره ساسانی است.

ساخت فاز دوم موزه ملی ایران شامل موزه باستان شناسی و هنر اسلامی ایران در سال ۱۳۲۳ در محوطه موزه آغاز و در سال ۱۳۲۹ عملیات ساخت آن به پایان رسید. طراحی این بخش توسط اوژن آفتاندیلیان صورت پذیرفت و در بدو امر به عنوان موزه مردم شناسی به بهره برداری رسید.

در این موزه به صورت مجزا آثاری از صدر اسلام تا دوره قاجار به نمایش درآمده است. همچنین بخش ویژه ای به نمایش قرآن های نفیس و تاریخی اختصاص پیدا کرده که برخی مصحف های آن در نوع خود بی همتا می باشند. جدا از تقسیم بندی موضوعی، موزه ملی ایران شانل واحدهای متعدد پژوهشی و نمایشگاهی نظیر بخش پارینه سنگی، پیش از تاریخ، دوران های تاریخی، اسلامی، مهر و سکه،مرمت، کتیبه، سفال، استخوان شناسی، عکاسی، کتابخانه و مرکز اسناد است.

گنجینه دوران اسلامی

گنجینه دوران اسلامی در سال ۱۳۲۳ خورشیدی ساخت موزه دوران اسلامی با الهام از کاخ ساسانی بیشاپور، در محوطه موزه ملی ایران آغاز شد و در سال ۱۳۲۹ با مساحتی حدود چهارهزار متر مربع و در ۳ طبقه ساختمان آن احداث شد. این گنجینه بزرگ و کم‌نظیر شامل سه طبقه می باشد که طبقه اول آن به سالن اجتماعات و نمایشگاه موقت اختصاص داده شده و در طبقات دوم و سوم، آثار و اشیاء مربوط به فرهنگ و هنر اسلامی به شیوه موضوعی و دوره ای به نمایش گذاشته شده است. اشیاء منتخب در این گنجینه بزرگ، آثاری است که در طی سالیان  متعددی از حفریات علمی به دست آمده یا مربوط به مجموعه ای معتبر و با ارزشی مثل مجموعه آستان شیخ صفی الدین اردبیلی می باشد. محراب (در بهشت) یکی از نفیس‌ترین و خیره‌کننده‌ترین آثار موجود در این گنجینه است که مربوط به بقعه امامزاده علی بن جعفر(ع) در شرق شهر قم است.

خیابان سی تیر

خیابان سی تیر با نام پیشین مریضخانه و قوام السلطنه یکی از خیابان های تاریخی و مهم شهر تهران است که نه تنها به سبب قدمت دارای ارزش است، بلکه از نظر عناصر و اماکن مهم و تاثیرگذاری که در آن استقرار دارد، خیابانی منحصر به فرد قلمداد می شود.

افتتاح مریضخانه در زمین های میدان مشق و تعبیه دسترسی عمومی به آن، هسته اولیه شکل‌گیری این خیابان می شود. این مریض‌خانه پس از بازسازی در دهه ۴۰ با نام بیمارستان سینا فعالیت تازه ای پیدا کرده و تاکنون همچنان به خدمات رسانی در بخش درمان و بهداشت کشور مشغول است.

حیات شهری و اجتماعی خیابان سی تیر به دوران مشروطه باز می‌گردد. تنوع اقلیتی در این خیابان به حدی است که از دیرباز به این خیابان، خیابان ادیان نیز گفته‌اند. با این وجود اهمیت خیابان با تاسیس موزه ایران باستان و کتابخانه ملی است که صد چندان می شود. خیابان مریضخانه با سکونت قوام السلطنه در آن، در اوایل پهلوی دوم به خیابان قوام السلطنه تغییر نام می دهد.

خانه قوام، امروزه به عنوان موزه آبگینه مورد استفاده قرار دارد. وقایع مربوط به ماجرای سی تیر و نقشی که قوام در سرکوب این قیام ملی ایفا کرد، باعث شد تا خیابان قوام السلطنه در سال های پس از پیروزی انقلاب تغییر نام داده و خیابان شهدای سی تیر جایگزین آن شود.

کلیسای انجیلی پطرس مقدس

کلیسای انجیلی پطرس مقدس در سال ۱۲۵۵ توسط میسیونرهای پروتستان با تلفیقی از سبک معماری ایرانی و اروپایی بنا شد. ساخت مدرسه آمریکایی‌ها توسط ساموئل مارتین جردن در بدو تاسیس، بخشی از محوطه حیاط کلیسا را اشغال کرد که بعدها با ساخت مدرسه دخترانه آمریکایی در زمین‌های پرنس ارفع در محدوده چهارراه کالج، مدرسه آمریکایی تعطیل شد و با دیوارکشی و جداسازی آن از محوطه کلیسا، مدرسه تحت قوانین دولت ایران درآمد.

کنیسه حییم

سلیمان حییم که دانش نامه حییم از آثار اوست، در سال ۱۲۹۲ نخستین کنیسه شهری یهودیان را در زمینی به مساحت یکهزار متر مربع در خیابان مریض‌خانه بنا کرد که این کنیسه نقش مهمی در اسکان جامعه یهودی در خارج از کلونی محله عودلاجان داشت. به دلیل تعبیه آب انبار، ساختمان کنیسه در ارتفاع یک متری از سطح زمین ساخته شده است. کنیسه از عبادتگاه عمومی، عبادتگاه‌های خانوادگی، محراب و بخش‌های اداری و خدماتی متعددی تشکیل شده است و تزیینات به کار رفته در این ساختمان عمدتا شامل انواع گچ‌بری و آیینه‌کاری است که در نوع خود به ویژه در بخش محراب منحصربه فرد است.

موزه آبگینه و سفالینه های ایران

یکی از مهمترین موزه های شهر تهران، موزه آبگینه و سفالینه های ایران است که در محل دفتر کار قوام‌السلطنه در مجموعه خانه- باغ قوام واقع شده است. موزه یک عمارت هشت ضلعی با حدود تقریبی ۱۰۰۰ متر مربع زیربنا است که در دو طبقه و پنج  تالار تجدید بنا شده است. طراحی و معماری عمارت قوام شامل باغ ایرانی، اندرونی(بنیاد سینمایی فارابی) و بیرونی (موزه آبگینه و سفالینه های ایران)، بر عهده علی محمدخان صانعی بود.

وی با اتکا به آموزه های معماری ایرانی و تلفیق آن با سبک اروپایی، خانه شگفت‌انگیزی بنا کرد که در نوع خود بی‌نظیر است. در نما و اسکلت‌بندی ساختمان توجه ویژه‌ای به معماری سلجوقی و قاجاریه شده و طراح موزه به شکلی هوشمندانه مجموعه ای از پلان‌بندی و تزئینات داخلی شگفت‌انگیز را در ساخت و نمایش عمارت به کار برده است. از جمله این موارد می توان به سردرسنگی آن اشاره کرد.

کافه رستوران گل رضائیه

کافه رستوران گل رضائیه یکی از قدیمی‌ترین کافه های تهران است که در روزگار خود پاتوق نویسندگان و روشن‌فکران بسیاری بوده و هم اکنون نیز پس از حدود ۹۰ سال که از عمر آن می گذرد، پاتوق بسیاری از هنرمندان و گردشگران داخلی و خارجی است. دکوراسیون منحصر به فرد کافه نیز در جای خود از جذابیت های آن به شمار می آید.

کافه در سال ۱۳۱۰ توسط گارگنا آوانسیان افتتاح شد. دو دهه بعد در سال ۱۳۲۴ عزیزالله خوشامن آن را خریداری کرد و همچنان هم خوشامن‌ها آن را اداره می کنند. در و پنجره‌های چوبی و تلفیق نوز قرمز با مجموعه متنوعی از قاب‌های عکس، فضایی نوستالژیک و جذاب آفریده که درعین زیبایی، حکایت از هم نشینی کافه با مشتریانش در درازای این عمر طولانی دارد.

 

مسجد حضرت ابراهیم خلیل(ع)

در محدوده خانه باغ قوام، یکی از سه مسجد موجود در محدوده خیابان سی تیر است. این مسجد در سال های پس از انقلاب اسلامی در پهنه شمال شرقی محوطه موزه آبگینه و سفالینه های ایران بنا شد. در مسجد از داخل موزه آبگینه مسدود شده بود درِ دیگر هم در تقاطع کوچه رستم جهاد و نوبهار ایجاد شد. زمین مسجد در واقع بخشی از محوطه شمالی باغ است که در دوران پهلوی دوم برای اجرای نمایش روباز اعم از نمایشی و عروسکی در نظر گرفته شده بود.

کافه نادری

کافه نادری شاید مهم‌ترین کافه تاریخی شهر تهران باشد. این کافه ارزشمند در طبقه هم کف هتلی به همین نام است که به دلیل واقع شدن در محدوده خیابان نادری(جمهوری اسلامی) نام خیابان را به خود پذیرفته و در طی سال‌های متمادی که از عمر آن می گذرد همچنان با همان نام و الگوی رفتاری به حیات خود در دل شهر تهران ادامه می دهد.

بسیاری از غذاهای متداول فرنگی نظیر بیف‌استروگانف و بیفتک و نیز انواع کافه گلاسه، شاتو بریان، بستنی‌های فرنگی، قهوه ترک و قهوه فرانسه برای اولین بار در ایران توسط این کافه عرضه شد. در طبقه بالای کافه، مهمانپذیر شیکی تحت عنوان هتل نادری ساخته شد. هتل مجلل نادری که در معماری آن بسیار به سبک معماری آلمانی توجه شده بود، پس از گراند هتل، دومین و محبوب‌ترین هتل شهر تهران به شمار می آید. کافه نادری را باید نماد کافه نشینی در ایران دانست.

نیما یوشیج، جلال آل احمد،  مجتبی مینوی، هوشنگ ابتهاج، احمد شاملو، سیمین بهبهانی، یدالله رویایی، احمد فردید، نصرت رحمانی و … از روشنفکران و هنرمندانی بودند که پاتوق آنها بیشتر در این کافه بوده و در این مکان با یکدیگر به گفت‌و گو می پرداختند.

دبیرستان فیروز بهرام

دبیرستان فیروز بهرام یکی از قدیمی ترین و موثرترین دبیرستان‌های تاریخ نظام آموزشی کشور است که توسط یکی اززرتشتیان سرشناس هندوستان، بهرامجی بیکاجی ساخته شد و به یاد پسرش که در جریان جنگ جهانی اول کشته شده بود، نام او را بر روی آن درج کرد. معماری بنا به مانند بسیاری از ساختمان های دوره پهلوی اول تلفیقی از معماری اروپایی و باستانی ایران است و نمای آجری، گچ بری های فضاهای داخلی و استفاده پرتکرار از پنجره در نما،از دیگر مشخصه های معماری در این دبیرستان تاریخی است.

نیایشگاه آدُریان

نیایشگاه تاریخی آدریان به عنوان نخستین آتشکده زرتشتیان تهران، در سال ۱۲۹۶ با کمک مالی بهرام جی بیکاجی و گروهی از پارسیان هندوستان در زمینی به مساحت تقریبی ۱۳۰۰ متر مربع ساخته شد. در طراحی این معبد به معماری ایران باستان توجه ویژه ای شده است. مشخصا استفاده از سنگ سفید در نما بخشی از این الگو برداری است. آتشدان نیایشگاه که آتش آن، طی مراسمی از آتشکده یزد به آنجا منتقل شده است، مجمری مسی است که در اتاق مخصوص خود تعبیه شده است. تالار عبادت، اتاق موبدان، آشپزخانه، تالارهاید مراسم، سرایداری، انبار چوب و … از بخش های مختلف آتشکده آدریان است.

کوچه لولاگر

کوچه لولاگر در خیابان نوفل لوشاتو قرار گرفته و یک سر آن به خیابان حافظ متصل می‌شود. ساختمان‌های دو طرف این کوچه قرینه هستند (به همین دلیل به کوچه قرینه مشهور است ) و قدیمی ترین پیتزافروشی تهران نیز در این کوچه است.

اواخر سال ۱۴۰۰ اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تهران، کتابی را با عنوان راهنمای گردشگری تهران، ری و شمیرانات منتشر کرده است که هشت مسیر پیاده‌گردشگری در تهران قدیم شامل اماکن تاریخی و محله‌های قدیمی پیرامون آن را معرفی کرده است. در این کتاب ۵۵۲صفحه‌ای، محور گردشگری زیارتی ری و سه مسیر پیاده گردشگری در شمیران و مسیرهای کوه‌پیمایی در دامنه البرز به علاقه‌مندان گشت‌وگذار در تهران معرفی شده است.

سیدعزت الله ضرغامی وزیر میراث‌فرهنگی،گردشگری و صنایع‌دستی در مقدمه این کتاب چنین نوشته است: «در پایتخت ایران که خود مشتمل بر تهران، ری و شمیرانات است برنامه‌ریزی برای گشت‌های روزانه شهری یکی از این روش‌های جذاب و مورداقبال برای سفرهای گروهی و تفریحات خانواده‌محور است، زیرا گونه اصلی گردشگری در پایتخت، فرهنگی است و در سال‌های اخیر حتی جذب گردشگران شهری (سوا از گردشگران داخلی) به رقابتی فزاینده در پایتخت تبدیل شده است آن‌چنان که شاهد برگزاری تورهای موضوعی وتخصصی در تهران هستیم»

منبع:ایرنا

جشن شیرینی رمضان در نوروز گیلان

گیلانیان در گذر تند زمان فرهنگ سفره سرزمینشان را به وسعت جهانی گستردند و نگذاشتند سرعت زمان بر فرهنگ و آئینشان چیره شود و برگزاری جشنواره «رشته خشکبار» در آستانه ماه مبارک رمضان گواه بر میزبانی از ماه مهمانی خدا در این خطه سبز دارد.

 به گزارش خبرنگار ایرنا، اکران زندگی آدمیان بر مدار دور تند قرار گرفت و ارتباطات بر چهره دیگری می گذرد؛ همانطور که شاهد هستیم فرهنگ غذا رفته رفته قوام خود را از دست می دهد و عطر خوش غذاهای مادر بزرگ می رود که نوستالژی جدیدی خلق کند. اما گیلانیان این تهدید را به فرصت تبدیل کردند زیرا سفره گیلانی بواسطه عطر، اصالت و سلامت و قرارگیری رشت در شبکه شهرهای خلاق یونسکو، شهرت جهانی یافته است.

لذت خوردن ماهی سفید برشته در کنار باقلا قاتوق، ترشی هفت تا بیجار (بیجار در گیلان به معنای شالیزار و مزرعه است)، سیر ترشی، ترب سفید ، زیتون پرورده و بیش از ۲۵۰ نوع غذای شناخته شده گیلانی در فضای مه آلود و بارانی شمال لذت ماندگار می آفریند.به گفته کارشناسان گردشگری، غذا در ارتباط مستقیم با اقلیم قرار دارد و هر ناحیه جغرافیایی به اقتضای طبیعت خود نوع متفاوتی از تغذیه را به همراه می آورد. گیلان نیز به واسطه طبیعت غنی و سبز در میان استان‌های کشور از بیشترین تنوع غذایی برخوردار است.

اهمیت این مساله تا بدانجاست که شبکه شهرهای خلاق یونسکو، خوراک شناسی را نیز در کنار ۶ حوزه خلاق دیگر از جمله صنایع دستی، هنرهای بومی ، هنرهای رسانه‌ای ،فیلم، طراحی، ادبیات و موسیقی پوشش می‌دهد و رشت نیز از سال ۹۴ به عضویت این شبکه در حوزه خوراک پیوست.

جشنواره رشته خوشکار در صومعه سرا

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان صومعه‌سرا از برگزاری هفتمین جشنواره سنتی و بومی‌محلی رشته‌خوشکار در بخش طاهرگوراب این شهرستان و به مناسبت نوروز خبر داد.

علیرضا مهرگان با اعلام این خبر گفت: شیرینی رشته‌خوشکار بخشی از فرهنگ غذایی ماه مبارک رمضان در گیلان و  از شیرینی‌های سنتی این شهرستان است و طبخ آن در ایام ماه‌ مبارک رمضان به عنوان بخشی از فرهنگ مردم گیلان رواج دارد.؛بطوریکه مهارت سنتی تهیه این شیرینی در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است.

رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان صومعه‌سرا گفت: هفتمین دوره از برگزاری این جشنواره، به منظور معرفی این میراث مردم گیلان در ایام نوروز و حضور گسترده گردشگران در گیلان، همزمان با گرامیداشت روز جمهوری اسلامی در روز ۱۲ فروردین‌ماه در بخش طاهرگوراب شهرستان صومعه‌سرا برگزار می شود.

چنانچه از تحقیقات مردم نگاری شهرهای استان گیلان بر می آید، به تقریب هیچ آیین و سنتی از اهالی این منطقه ( از تولد و دندان در آوردن نوزاد تا ازدواج و بارداری و از مراسم مذهبی تا آیین های ملی و از بیماری تا سوگواری ) بدون وجود غذای خاص آن مراسم رسمیت نداشته است ؛ در این رابطه باورها و اعتقادات فراوانی در زندگی مردم مشاهده می شود.

جذابیت های آئینی گیلان جشنواره می شوند

مدیرکل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی گیلان به تدوین تقویم جشنواره ای در استان اشاره کرد و گفت: بدلیل جذابیت های آئینی، بومی و محلی و تولیدی این تقویم برای سال ۱۴۰۱طرح ریزی شده است.
ولی جهانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت : بر اساس این تقویم ۳۰ جشنواره در سال جدید با محوریت محصولات کشاورزی و صنایع دستی ،آئین های بومی، بازی های محلی برنامه ریزی شده است که جشنواره چای در املش،بهارنارنج در لنگرود و کومله، نیشکر در صومعه سرا برخی از آنها است.

وی همچنین از ثبت ملی مراسم آئینی پخت آش نذری حضرت فاطمه زهرا (س) و ضیافت فاطمی شهرستان شفت در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور خبر داد.

جهانی با بیان اینکه آئین ضیافت فاطمی و مهارت پخت آش نذری حضرت فاطمه زهرا از جمله آئین‌های سنتی و ریشه‌دار شهرستان شفت به شمار می‌رود افزود:آیین‌های سنتی مختلفی در مناسبت‌های مختلف مذهبی از گذشته در فرهنگ محلی مردم گیلان رواج داشته که لازم است این مجموعه فرهنگ ارزشمند به شکل اصیل به نسل‌های آتی منتقل شود.

امروزه جغرافیای تغذیه در فضای جغرافیایی خاص خود و در ارتباط با سایر عناصر فضایی از اهداف پر طرفدار و پر درآمد در کشورهای پیشرو در امر توریسم محسوب می شود.

گیلان را بایستی در چهار فصل دید و حظ جنگل و باران، برنج و شالی، رودهای خروشان و پامچال، زیستگاه قو و مرغابی، خروش روز و شب امواج دریا، جشن رنگ در لباس های محلی و رسوخ طعم طبیعت در غذاهای محلی و جشن ها و آیین ها و هزاران جاذبه طرح به طرح را حس کرد.

خرسندیم که هنوز گیلان به نسبت دیگر نقاط کشور، نماد آبادانی است؛ رودها در روستاهایش می خروشند و هنوز شناسه اش جنگل، شالی و باران است و فرهنگش سرخوش آئین هایی است که برای مردمان سرزمینمان و دیگر مردمان دور، گیراست.

منبع:ایرنا

 

مقالات مشابه :

10 تا از بهترین غذاهای خیابانی استانبول

10 غذای خیابانی در دبی

معرفی 10 غذای سنتی کشور بلغارستان

تا حالا «چکدرمه» خورده اید؟ / مراقب انگشتان خود باشید

گردشگری غذا در گلستان، ظرفیتی برای رونق اقتصادی و اشتغالزایی

رودسر؛ شهری مملو از جاذبه اما کمتر شناخته شده

تلاقی دریا و کوهستان تصویری بی نظیر از هنر نمایی خلقت است که شهرستان رودسر در شرقی‌ترین نقطه گیلان این تابلوی نقاشی را به معنای واقعی به نمایش میگذارد که میتواند برای گردشگری یکی از نقاط فراموش نشدنی باشد.

به گزارش ایرنا، آنان که شوق و ذوق سفر دارند و در این رهگذر گیلان را دیده اند نیک می دانند که شناخت گیلان در یک سفر چند روزه ممکن نیست، زیرا در جای جای گیلان دیدنی ها آنقدر فراوان و متنوع‌اند که باید فقط با گیلان‌گردی می توان با آنها آشنا شد.

هر نقطه ای از گیلان تابلوی زیبایی از طبیعت است که این سرزمین سحرانگیز شادابی و طراوت جاودانه خویش را با جوهر آبی رنگ دریا و قلم درختان سرسبز جنگل رقم زده است و اینک رودسر نیز جزوی از این سرزمین بخشی از این زیبایی ها را در خود جای داده است.

شهرستان رودسر در ۷۵ کیلومتری شرق مرکز استان گیلان از شمال به دریای خزر، جنوب به رشته‌ کوه‌های البرز، از خاور به رامسر و از باختر به املش و لنگرود منتهی می‌شود. پارک جنگلی سفیدآب که به پارک جنگلی رودسر هم مشهور است، یکی از برترین جاهای دیدنی رودسر به شمار می‌رود.

پارک جنگلی رودسر مسیرهای پیاده‌روی، تریل اسب سواری، دوچرخه سواری، چشمه‌های آب‌معدنی و چشمه‌های متعدد دارد. همچنین در نزدیکی پارک جنگلی رودسر، جاذبه‌های دیگری مانند کاخ رضاخان، مسجد محمودامیربنده و کلاچای نیز دیده می‌شود که در سفر خود به رودسر می‌توانید از آنها بازدید کنید.

گردشگران همچنین می توانند از منطقه پرجاذبه سفیدآب رحیم آباد رودسر و آبشار زیبای آن، با چشمه‌های زلال و متعدد که از کوه های پر برف سرچشمه گرفته و از میان جنگل‌های انبوه می‌گذرد، جانانه لذت ببرند.علاوه بر اینها جاذبه های گردشگری دیگری نیز در این شهرستان وجود دارد که گردشگران را به خود می خواند.

سَجیران

سجیران، روستایی سرسبز در حدود ۴۴ کیلومتری رودسر است. دشتی سرسبز، یک غار باستانی، آبشاری به طول ۶۰ متر و یک چشمه آب معدنی جاذبه‌هایی هستند که موقع سفر به سجیران می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید.

آبشار سجیران از به هم پیوستن چندین چشمه به وجود آمده است. صدای فرو ریختن آب از بالای صخره بسیار دلنشین و گوش‌نواز است. آب چشمه سجیران گوارا و دلچسب است که گفته می شود به‌خاطر ترکیباتی که دارد برای درمان سنگ کلیه و بیماری‌های پوستی به خصوص قارچ انگشتان و سایر نقاط بدن مفید است.

برخی از گردشگران آب این چشمه را با خود به محل زندگی‌شان می‌برند تا از خواص درمانی آن استفاده کنند، اما طبق گفته کارشناسان آنتی‌اکسیدان طبیعی آب چشمه بعد از بیرون آمدن از محیط چشمه از بین رفته و برخی خواص خود را از دست می‌دهد. بنابراین یادتان باشد اگر می‌خواهید از خواص آب چشمه سجیران کمال استفاده را ببرید همان جا به اندازه کافی آب نوشیده و سعی کنید چای و غذا را نیز با آن درست کنید.

برای رسیدن به سجیران از رودسر به طرف دوست‌کوه رفته و از آنجا به‌سمت سورچان محله و رحیم آباد حرکت کنید. سپس رحیم آباد را به سمت سجیران ترک کنید. پس از عبور از آزار کی، نیلو، زورزمه و جیرکول به سجیران خواهید رسید.

پل خشتی تمیجان

پل خشتی تمیجان از پل‌های تاریخی و قدیمی رودسر در استان گیلان است که بر روی رودخانه‌ی کهنه گوراب ساخته شده است. این پل درست روبه‌روی مسجد جامع تمیجان قرار گرفته است.

در این پل کتیبه‌ای وجود ندارد که سال ساخت آن را ذکر کرده باشد. اما با توجه به سبک ساخت و مصالح استفاده شده در آن می‌توان آن را به دوره‌ی صفویه نسبت داد.

بدنه‌ پل از آجر ساخته شده است. اما کف پل سنگ‌فرش است.  طول این پل آن ۶۰ و عرض آن در حدود پنج متر است. درون بدنه‌ی پل چند اتاق به شیوه‌ی بسیار ماهرانه‌ای ساخته شده است که احتمال می‌رود برای استراحت رهگذران و شاید اتراق کاروانیان بوده است. در هر دو طرف پل نیز جان‌پناهی به ارتفاع ۵۰ سانتی‌متر قرار دارد.

این پل بزرگ‌ترین پل خشتی گیلان است و در مسیر تجار گیلان و مازندران قرار گرفته بود و جنس مصالح آن آجر سرخ پخته و ساروج است.

سرولات

روستای سرولات در ۳۷ کیلومتری رودر، بخش جنوبی چابکسر قرار گرفته و ییلاقی خوش آب و هوا در مجاورت دریا است. سه طرف این روستا با کوه احاطه شده و بخش شمالی آن دریای زیبای خزر قرار دارد. علاوه‌بر جنگل و دریا، رود آچی‌رود نیز در این منطقه قرار دارد و بر زیبایی‌ این منطقه اضافه کرده است.

این روستا در منظقه ای مرتفع واقع شده است که با عبور از جاده جنگلی،منظره دو طرف جاده چشم‌ها را به خود خیره می‌کند که نمایی از کشتزارها و سکونت گاه‌های منطقه ای جلگه ای دارد .به دلیل وضعیت جغرافیایی که این روستا دارد گردشگران می توانند با طی مسیری کوتاه هم از دریا و هم از مناطق جلگه ای و کوهپایه ای این روستا لذت ببرند.

قلعه گردن تول لات

قلعه گردن تول لات در ۲۷ کیلومتری رودسر بعد از رحیم آباد و در نزدیکی آزارکی واقع شده است.از آنجا که این بنای تاریخی در راه سجیران قرار گرفته است می‌توانید حین رفتن به سجیران یا برگشت از آنجا از آن دیدن کنید.

فضای قلعه چیزی حدود ۲ هکتار است و ارتفاع دیوارهای آن به ۸۰ متر می‌رسد. قلعه از ترکیب ساروج و سنگ ساخته شده و مشرف به رودخانه پلرود است. متاسفانه بخش عمده‌ای از این قلعه در زمین لرزه سال ۱۳۶۹ از بین رفته است، با این‌حال چیزی از شکوه و عظمت قلعه کم نشده و هنوز هم می‌توانید با سفر به این منطقه هنر دست مردمان قدیم را از نزدیک تماشا کنید.

سواحل رودسر

ساحل رودسر بسیار تماشایی و آرامش بخش است که تلفیق کوه با دریا منظره چشم‌نوازی را ایجاد کرده‌است.

ساحل رامدشت بدلیل محلی برای رام کردن اسب‌های وحشی در گذشته به این اسم نامگذاری شده است. ساحل رامدشت یک ساحل زیباست که در یک طرف آن دریا و در طرف دیگر شالیزارها قرار دارند. رامدشت مملو از صدف‌های ریز و درشت است که می‌توانید یادگاری از این صدف ها را به همراه خود ببرید.

رامدشت چون به لحاظ امکاناتی کمی ضعیف تر از ساحل رودسر است، جمعیت کمتری در آن حضور دارند و همین موضوع ساحل رامدشت را بین سواحل رودسر به یک ساحل نسبتا آرام تبدیل کرده است.

ساحل بلالم

بلالم واقع در چهار کیلومتری رودسر و ساحلی بکر و آرام‌است.مکانی دنج برای مسافران نوروزی و زمینی می باشد تا کمی از شلوغی سایر سواحل گیلان دور باشند، این مجتمع تفریحی دارای اقامتگاه، پارکینگ خودروهای سواری، برخی تفریحات آبی و فروشگاه می باشد که گردشگران ساعات خوبی در آن تجربه کنند.

بنای تاریخی شهرداری رودسر

شهرداری تاریخی رودسر در جنوب غربی میدان امام این شهر واقع شده و قدمت آن به دوره پهلوی اول برمی‌گردد. این بنای تاریخی دارای گچ‌بری‌های زیبایی است که در دوره پهلوی اول با الهام از معماری مغرب زمین کار شده است. این مجموعه تماشایی به‌دلیل اینکه نماد تحول معماری ایرانی در یک دوره بوده است در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری می‌تواند یک مکان دیدنی به‌حساب آید.

جواهردشت

جواهردشت یک روستای ییلاقی رویایی از جاهای دیدنی گیلان است که در بخش چابکسر قرار دارد. ارتفاع این ییلاق به ۲۵۰۰ متر در بیشترین بلندی می‌رسد. جواهردشت در مرز شرقی استان گیلان و در فاصله ۲۶ کیلومتری از سیاهکلرود و ۴۶ کیلومتری از شهرستان رودسر قرار دارد.

به گفته سالخوردگان محلی، چون در دوران قدیم جواهر نامی در این آبادی بزرگ‌تری و سروری مردم را داشت، به احترام او نام آبادی را جواهر دشت گذاشته اند.

روستای جواهردشت در ارتفاعات این شهرستان قرار گرفته و در بسیاری از اوقات، با اقیانوسی از ابر، پوشیده شده است. در قسمت جنوبی جواهردشت، قله بلند گیلان، کوه «سماسوس» و  با ارتفاعسه هزار و ۶۷۸ متر از سطح دریا، در مرز میان استان‌های گیلان و مازندران و مشرف به دریای کاسپین قرار دارد. مسیر جاده‌ای این روستا پرپیچ و خم و بسیار زیبا است و از روستاهای سیاهکل‌رود، قاسم آباد علیا و سفلا، گاوماست و چند روستای دیگر می‌گذرد. مساحت این دشت ۱۰۰ هکتار است.

قدم زدن در ییلاق زیبای جواهر دشت مانند پرواز روی ابرهاست. چشمه‌های منطقه آب آشامیدنی ساکنین را تأمین می‌کنند. مرتع سرسبز با صدای زنگوله گله‌، پیاده‌روی در کوچه‌پس‌کوچه‌های مه‌آلود روستا و تماشای طبیعت بکر جواهردشت تجربه‌ای ناب از بازدید این منطقه خواهد بود.

برجسته ترین ویژگی‌های جواهردشت دارا بودن تنوع بالای طبیعی است. قرار داشتن کوه مرتفع سماسوس، جنگل‌های انبوه و هیرکانی پایین دشت، مراتع سرسبز و پر گل، چشمه‌های جوشان و رودهای فراوان و دشت گسترده و معتدل جواهردشت، همگی از ویژگی‌های ممتاز این ییلاق زیبا است.

در بازه‌هایی از سال، قرار گرفتن این منطقه در میان ابرها،‌ تجربه متفاوت و پر از شگفتی برای مسافران، رقم می‌زند. اختلاف ارتفاع بین ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ متر در قسمت‌های مختلف مسیر، تنوع آب و هوایی را نیز، بالا می‌برد و حتی در گرم ترین روزهای سال،‌ ارتفاعات خنک هستند. در طول مسیر جاده ییلاقی به‌سمت جواهردشت، عطر و بوی درختان پرتقال، فضا را پر کرده است.

این دشت زیبا با آب و هوایی بکر، مناظری فوق‌العاده و تنوع طبیعی بالا، ییلاق ساکنان روستاهای توابع چابکسر و دیگر روستاهای منطقه است. اهالی این روستاها دام‌هایشان را برای چرا در نیمه گرم سال به مراتع و ارتفاعات جواهرشت می‌برند. در دشت چشمه‌های فراوان و رودهای پر آب مانند «خشکه رود» و «سیاه لات»، جریان دارند.

همچنین چشمه زیبا و خروشان آسمان رود واقع در ۴۵ کیلومتری رحیم آباد رودسر در منطقه اشکورات علیا، منطقه سرسبز و فوق العاده دیدنی اشکورات با طبیعتی بکر،

و وجود غارهایی تاریخی از جمله غار دیارجان نزدیک آشورآباد و غار کبیران نزدیک گرمابه دشت رودسر و غار سرد دره در روستای شاهیجان اشکور و دیگر مناطق گردشگری این منطقه نشان از شاهکار طبیعت است که روزگذرانی در این دیار باشکوه دل و جان را جلا می دهد.

منبع:ایرنا

سهم گردشگری در اقتصاد کشور چقدر است؟

 کارشناس حوزه گردشگری گفت: تا زمانی که متوجه اهمیت گردشگری از بعد اقتصادی نباشیم استقرار «حساب‌های اقماری گردشگری» و مشخص شدن سهم این صنعت در اقتصاد کشور و تولید ناخالص ملی(GDP) به واقعیت نخواهد پیوست.

به گزارش خبرنگار میراث‌فرهنگی ایرنا، حساب‌های اقماری گردشگری (Tourism Satellite Account – TSA)  به عنوان ابزار آماری، آثار اقتصادی و درآمدهای حاصل از فعالیت‌های گردشگری در دوره زمانی مشخص را شفاف می‌کند، این حساب ها همواره لازمه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های کلان این حوزه به شمار می‌آید.

اجرای حساب‌های اقماری از سال ۱۳۹۹ در کشور آغاز شد، اما به‌دلیل شیوع بیماری کرونا و رکود در بخش سفر، امکان اجرای آن فراهم نشد اما اکنون که گردشگری از سر گرفته شده است می تواند روند استقرار آن تداوم یابد، روندی در چارچوب نظام جامع آماری گردشگری میان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و مرکز آمار ایران و به‌منظور ایجاد ابزار بررسی منافع حاصل از صنعت گردشگری، امکان سنجش بهره‌وری صنعت گردشگری، میزان اشتغال‌زایی و محاسبه گردشگری در حساب‌های ملی کشور.

هدف اصلی حساب اقماری گردشگری سنجش اثرات اقتصادی گردشگری در کشور به‌ صورت سالانه است و این امکان را فراهم می‌کند که جنبه‌های اقتصادی گردشگری در حساب‌های ملی کشور به‌طور مجزا بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. با اجرای این طرح و توجه به اهمیت نقش گردشگری زمینه بهتری برای تجزیه و تحلیل اثرات گردشگری در اقتصاد و تصمیم‌گیری‌ها درباره گردشگری فراهم می‌شود

بسیاری از کشورها استقرار نظام حساب‌های اقماری گردشگری را به‌صورت جدی در دستور کار خود قرار داده‌اند و با استفاده از این حساب‌ها و نیز ایجاد قوانین و تخصیص اعتبارات مورد نیاز، سیاستگذاری‌های کلان و تصمیم‌گیری‌های خرد حوزه گردشگری را مدیریت می‌کنند. با تهیه حساب اقماری گردشگری گام مهمی برای ایجاد ابزار بررسی منافع حاصل از صنعت گردشگری، مقایسه رشد صنعت گردشگری با سایر بخش‌ها، امکان سنجش بهره‌وری صنعت گردشگری، اشتغال‌زایی و تراز پرداخت‌های ملی برداشته خواهد شد.

 

حساب‌های اقماری مدل پیشرفته‌ برای رصد اقتصاد گردشگری است / بازنشت سرمایه شفاف می شود

سعیدشفیعا کارشناس و پژوهشگر حوزه گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار میراث‌فرهنگی ایرنا، اظهار داشت: حساب‌های اقماری از چند سال پیش دارای ردیف بودجه شدند، تا با اجرای آن داده‌های مربوط به گردشگری و سفر استخراج شود، اما هنوز داده‌های مورد نیاز برای استقرار حساب‌های اقماری تولید و استخراج نشده تا بتوان تحلیل اقتصادی از نقش و جایگاه صنعت گردشگری در اقتصاد کشور داشت.

وی بیان کرد: در مورد اینکه گردشگری تا چه اندازه در تولید ناخالص ملی سهم دارد نمی‌توان ابراز نظر دقیق داشت، آماری از ۴ و ۴.۶ تا ۵ درصد در تولید ناخالص داخلی و میزان اثرگذاری در اقتصاد کشور بیان می‌شود – که در دنیا به طور متوسط ۱۰ درصد است-  البته این یک آسیب است که نه آمار داریم و نه از سهم شایسته این ظرفیت در اقتصاد کشور آگاهی داریم. نقص بزرگ نظام آماری و برنامه‌ریزی ما این است که در کنار نبود آمار دقیق و صحیح، آمارهایی وجود دارند که با تعریف و معیار مورد نیاز صنعت گردشگری برای تحلیل و برنامه‌ریزی تطبیق ندارد.

گام اول برای استقرار حساب اقماری وجود داده‌های آماری دقیق و مستند بر اساس معیارهای گردشگری است و پیش‌نیاز آن ایجاد انسجام در مدیریت گردشگری کشور استکارشناس و پژوهشگر حوزه گردشگری خاطرنشان کرد: حساب اقماری گردشگری مشاغل متصل به یکدیگر و میزان بازنشت سرمایه و پولی را که وارد صنعت می‌شود، رصد می‌کند و مشخص می شود ثروت و درآمد در یک منطقه چگونه پخش می شود. این حسابها می‌تواند سهم گردشگری در یک منطقه و مشاغل خاص آن و چگونگی بازنشت پول را شفاف کند، در برنامه‌ریزی بعدی روشن می‌کند میزان و چگونگی سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری به چه شکلی در چه مشاغل چه آثار داشته است این روش، مدل پیشرفته‌ای برای رصد اقتصاد گردشگری است.

شفیعا خاطر نشان کرد: تا زمانی که متوجه اهمیت گردشگری از بعد اقتصادی و سهم آن در تولید ناخالص ملی نباشیم گردشگری نمی‌تواند به عنوان یک صنعت بالادستی سایر صنایع و مشاغل را زیرمجموعه خود در برگیرد و عامل بازنشت ثروت و پول در جوامع محلی شود و TSA و اثر صنعت گردشگری برGDP (تولید ناخالص ملی) فقط رویا و شعار خواهد بود و به واقعیت نخواهد پیوست.

وی افزود: گام اول برای استقرار حساب اقماری وجود داده‌های آماری دقیق و مستند بر اساس معیارهای گردشگری است و پیش‌نیاز آن ایجاد انسجام در مدیریت گردشگری کشور است، تا زمانی که متولی در این صنعت شفافیت ایجاد نکند، تحت هیچ شرایطی حساب‌های اقماری و اثر گردشگری بر سایر صنایع و سهم آن در اقتصاد کشور قابل ارزیابی نیست.

وی گفت: متاسفانه همچنان آمارهای تولیدی از سفر پراکنده است از طرفی متولی این صنعت هنوز به این نقطه طلایی نرسیده است که برای مدیریت گردشگری باید آمار و مستند داشته باشد و همه واحدها و اجزا منسجم در کنار هم بنشینند و راهبری صحیح داشته‌ باشند.

وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هنوز لایحه اهداف و وظایف خود را به مجلس ارائه نکرده تا تکلیف روشن شود، ضمن این که اعداد و ارقام ۴ تا ۵ درصدی سهم در GDP زیاد قابل اتکا نیست؛ همه این موارد نشان می‌دهد با همه این نبودها و نداشتن‌ها نمی‌توان این ظرفیت‌ و منابع فرهنگی و طبیعی را به نفع رونق گردشگری و اقتصاد کشور مدیریت کرد.

 

صنعت گردشگری به یک بسته منسجم و هماهنگی مدیریت نیاز دارد

شفیعا بیان کرد: توسعه‌یافتگی آمار در موضوعاتی به چشم می‌خورد که اولا اهمیت آن حس شده باشد، از طرفی یک دستگاه اجرایی تمام قد پشت آن ایستاده باشد و آن را به عنوان معیار استفاده کند. متاسفانه در کشور ما موضوع گردشگری نه به عنوان یک موضوع با اهمیت، بلکه به عنوان یک مساله با یک سری سوژه یا مسائل به هم مرتبط، دیده می‌شود، که البته یا از آن جلوگیری یا اهمیت آن نادیده‌انگاری می‌شود، وقتی موضوعی اولویت ندارد برای آن هزینه هم نمی‌شود تا شاخه‌های دیگری درست شود.

با همه استقبالی که از سفر آن هم در مقطع نوروز دیده می‌شود، معتقدم صنعت گردشگری هنوز به آن درجه اهمیت و جایگاه واقعی خود نزد تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران و مجریان کشور نرسیده است.کارشناس حوزه گردشگری گفت: گردشگری دقیقا از موضوعاتی است که یک بسته منسجم و هماهنگ مدیریتی نیاز دارد به طوری که برای ارائه خدمتی باید ۱۰ واحد ارائه دهنده خدمات در کنار هم باشند مثلا، گردشگر خارجی از زمان ورود به کشور از کنترل روادید تا گرفتن خودرو از راهنمای تور تا اسکان در هتل خوراک و بازدید اماکن باید یک مجموعه چند ضلعی چند جزئی اما منسجم در کنار هم قرار بگیرند.

وی افزود: رشد صنعت گردشگری در گرو تشکیلات مدیریتی واحد و منسجم است، وقتی انسجام، هماهنگی و تمرکز روی گردشگری نباشد بیشتر از آن که منافع ملی تولید کند یا بر برندسازی ملی اثر بگذارد، همه سرمایه‌گذاری تبلیغاتی انجام شده را به ضد تبلیغ تبدیل می کند. این روشی که ما در صنعت گردشگری از سال‌های گذشته داشتیم رویکرد بی‌برنامه خودانگیخته و مبتنی بر ظرفیت‌های بالفعل شده و تصادفی را نشان می دهد.

کارشناس حوزه گردشگری خاطرنشان کرد: با همه استقبالی که از سفر آن هم در مقطع نوروز دیده می‌شود که البته ناشی از شرایط روانی و اجتماعی پساکرونا است، معتقدم صنعت گردشگری هنوز به آن درجه اهمیت و جایگاه واقعی خود نزد تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران و مجریان کشور نرسیده است.

منبع:ایرنا

جای خالی استانداردهای بازدید از آثار تاریخی در ایران

 ایام تعطیل نوروز بود و همه آثار تاریخی شلوغ؛ وارد باغ فتح آباد کرمان شدم که دیدم طبقه بالای عمارت مملو از جمعیت است.

دقیق‌تر شدم که آیا درست می‌بینم یا خیر؛ عمارتی قاجاری که از خاک درست شده، آن تعداد پرشمار بازدیدکننده در طبقه دوم؛ مگر می شود؟ اگر سازه عمارت وزن این تعداد انسان را تحمل نکند و ریزش کند چقدر وحشتناک خواهد بود؟

عوامل اجرایی باغ نیز بیشتر درگیر پذیرایی از مشتریان بخش رستوران بودند و هیچ فردی مانع ورود بیشتر افراد به طبقه بالا نمی شد؛ یعنی ماموری در محل ورودی راه پله حضور نداشت که به تعداد مشخصی از افراد اجازه رفتن به طبقه بالا را بدهد.

نتوانستم سکوت کنم، از ورود همراهانم به داخل عمارت جلوگیری کردم و به سمت اتاق مدیریت در گوشه حیاط باغ ثبت ملی فتح آباد رفتم؛ فردی که در اتاق مدیریت حضور داشت با روی خوش پذیرا بود؛ با علامت سئوال و اعتراض پرسیدم چرا فردی را داخل عمارت نگذاشته اند تا به تعداد مشخص، افراد از طبقه بالا دیدن کنند و مشکلی هم پیش نیاید.

فردی که داخل اتاق مدیریت حضور داشت با همان روی خوش، صحبت هایم را شنید، از توضیحاتم که خودم را خبرنگار ایرنا معرفی کردم تشکر و ضمن تاکید بر پیگیری موضوع اعلام کرد که وی متولی بخش خصوصی است که اداره این باغ که متعلق به اوقاف و امور خیریه است را برعهده دارد اما حتما موضوع را پیگیری خواهد کرد.

باغ عمارت فتح‌آباد (بیگلر بیگی) مربوط به دوره قاجار است که در شهر اختیارآباد واقع در شهرستان کرمان – ۲۵ کیلومتری شهر کرمان- قرار دارد؛ این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ به ثبت ملی رسیده است. در این مجموعه علاوه بر عمارت اصلی که با ۲ طبقه در مرکزیت مجموعه و در شمال حوض اصلی قرار گرفته‌ است در سمت غرب عمارت چهار فصل وجود دارد.

از اتاق مدیریت باغ فتح آباد که خارج شدم همچنان داشتم به ازدحام جمعیت در طبقه بالای عمارت نگاه می کردم که ذکر خاطره‌ای از استاد محمدعلی گلابزاده رییس مرکز کرمان شناسی، پژوهشگر و تاریخ نگار که قبلا در مصاحبه ای مطرح کرده بود مرا درگیر کرد؛ وی چنین نقل کرد: مرحوم کیارستمی می گفت در سفر فرانسه بودیم که مطلع شدیم غاری تاریخی و دیدنی در نزدیکی ما قرار دارد؛ قرار بود برویم و آنجا را ببینیم که سه نفر بودیم و اینترنتی بلیت گرفتیم. فردای آن روز یکی از دوستان دیگر آمد و قرار شد ما را همراهی کند که گفتیم اشکال ندارد شما هم بیا، جلو غار بلیت برای شما هم می گیریم. به غار رسیدیم و خواستیم برویم داخل و بلیت برای یک نفر دیگر بگیریم که گفتند: نه، نمی توانید ایشان را ببرید چون به تعداد مشخص بلیت برای بازدید فروخته می شود و یک استاندارد دارد؛ کارشناسان محاسبه کرده اند و گفته اند فقط این تعداد (مثلا چندنفر) بیشتر بازدیدکننده نمی تواند همزمان وارد غار شود و براساس یک استاندارد خاص بلیت فروشی صورت گرفته است زیرا تنفس انسان و آلودگی آن روی غار تاثیر نامناسب می گذارد و لذا تعداد فروش بلیت با حساب و کتاب است.

دوباره به فکر فرو رفتم؛ ما در بحث حفاظت از آثار تاریخی و طبیعی کجاییم؟ بواقع جای استانداردها برای حفاظت از آثار تاریخی در کشور ما کجاست و چرا نباید متولی آثار تاریخی چنین دغدغه هایی داشته باشند؟ همزمان به ازدحام بیش از حد جمعیت در دیگر نقاط و آثار تاریخی کرمان از جمله بازار یا برخی موزه های این شهر فکر کردم که به علت حضور پرشمار مسافران نوروز، حمام گنجعلیخان یا دیگر آثار تاریخی نیز در این ایام درگیر ازدحام بیش از اندازه جمعیت بود.

باتوجه به اهمیت موضوع به سراغ برخی مسئولان میراث فرهنگی استان کرمان رفتیم تا درباره دغدغه های مربوط به حفاظت از آثار تاریخی از این منظر و جزییات مربوط به استانداردهای بازدید از این آثار بیشتر صحبت کنیم.

هنوز در ایران چنین چیزی تعریف نشده

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان در این زمینه توضیح داد: اخیرا مباحثی در ارتباط با استانداردهای میزان پذیرش گردشگر در بناهای تاریخی و اماکن گردشگری در جهان مطرح شده اما هنوز در کشور ما چنین چیزی تعریف نشده است و آیین نامه و دستورالعملی وجود ندارد.

مجتبی شفیعی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: باید مشخص شود در یک بنای تاریخی همزمان چند نفر می توانند حضور پیدا کنند و نیاز است تا بر مبنای علمی یک دستور العمل طراحی و مشخص شود.

وی تاکید کرد: حضور بی‌ضابطه و بیش از اندازه گردشگران قطعا می تواند آسیب هایی به بنا و مکان گردشگری وارد کند و کیفیت بهره گیری گردشگر نیز در بازدید از این اماکن پایین می آید؛ البته در ایام نوروز و شلوغی برنامه ریزی شد تا بازدیدها در استان مدیریت شود.

شفیعی با اشاره به محدودیت گردشگران در ایام کرونا طی ۲ سال اخیر بیان کرد: شاید بتوان با تجربه ای که از برنامه زمان بندی و حضور محدود گردشگران در بناهای تاریخی که در شرایط کرونایی وضع شده بود، به عنوان یک راهکار برای ایامی که شلوغی گردشگران بیشتر می شود، در نظر گرفت.

وی گفت: بلیت فروشی به صورت غیرحضوری و انتخاب زمان بازدید نیز از جمله راهکارهایی است که می توان بازدیدها را در ایام پربازدید و شلوغ از این طریق مدیریت کرد.

معاون میراث فرهنگی استان کرمان ادامه داد: البته در ایام تعطیلات مانند نوروز ممکن است برنامه زمان بندی بر بازدید گردشگران تاثیر منفی بگذارد که باید کار کارشناسی حتما انجام شود.

به گزارش ایرنا صرفنظر از موضوع استانداردها برای بازدید از اماکن تاریخی مشکل دیگری است که قبلا هم رسانه ای شده، آن هم زمان بازدید از موزه ها و اماکن تاریخی و فرهنگی است که بسته به شرایط هر مکان و متناسب با هر فصل سال می تواند شناور باشد؛ به طور مثال در ایام تابستان بهترین زمان بازدید از بعضی مکان ها ساعت های شبانگاه است که متاسفانه بیشتر مکان های تاریخی یا موزه ها تابع یک ساعت مشخص بازدید هستند و شب ها تعطیل.

منبع:ایرنا

آرامگاه مختومقلی فراغی ظرفیت توسعه گردشگری مراوه‌تپه است

فرماندار مراوه‌تپه در منتهی الیه شمال شرق گلستان گفت: آرامگاه مختومقلی فراغی شاعر و عارف شهیر ترکمن که ۱۵ سال پیش از سوی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری معرفی شد، ظرفیتی بکر برای توسعه گردشگری این شهرستان مرزی است.

لقمان قربانی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: برای استفاده بهینه از این ظرفیت گردشگری باید ایجاد زیرساخت‌های لازم توسط میراث فرهنگی گلستان یا مشارکت بخش خصوصی مورد توجه قرار بگیرد.

وی اضافه کرد: در ایام تعطیلات نوروز امسال ۱۷۲ هزار مسافر و گردشگر از شهرهای مختلف گلستان و برخی شهرهای ایران اسلامی از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی مراوه‌تپه دیدن کردند که سهم منطقه نمونه گردشگری مختومقلی فراغی ۴۵ هزار و ۱۵۵ نفر بود.

قربانی ادامه داد: حضور این تعداد بازدید کننده طی ۲ هفته تعطیلات نوروزی نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه این شاعر و عارف ترکمن در نزد اهالی گلستان و مردمان دیگر نقاط کشور است.

فرماندار مراوه‌تپه همچنین گفت: قرار است با همکاری اداره منابع طبیعی و آبخیزداری ۲۳ هکتار از اراضی پیرامون آرامگاه مختومقلی برای توسعه فضای سبز و ایجاد فضای مناسب گردشگران درختکاری شود.

وی افزود: مختومقلی فراغی شاعر شهیر و ملی ترکمن نماد شهرستان مراوه‌تپه است و باید با توسعه فضاهای سبز، خدماتی و رفاهی امکانات لازم برای مردم و گردشگران در مجموعه آرامگاه این شاعر فراهم کنیم.

به گزارش ایرنا، مختومقلی فراغی شاعر و عارف ترکمن در ۱۱۱۲ شمسی در روستای حاجی قوشان از توابع بخش مرکزی گنبدکاووس متولد شد و پس از ۵۷ سال زندگی در کنار چشمه عباساری در دامنه رشته کوه سونگی داغی بین ایران و ترکمنستان درگذشت و پیکرش به روستای آق توقای در ۴۰ کیلومتری غرب مراوه‌تپه منتقل و در جوار آرامگاه پدرش دولت محمد آزادی به خاک سپرده شد.

اشعار این شاعر بزرگ ترکمن که در بین دیگر اقوام ایران زمین و دیگر ملل جهان نیز بلند آوازه شده، دارای مضامین اجتماعی، سیاسی، دینی و عرفانی است و دیوان شعر او نیز تاکنون به چند زبان دنیا از جمله انگلیسی، روسی و فارسی ترجمه و چاپ شده است.

درهمین پیوند مسوول دفتر فنی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: مجموعه گردشگری مختومقلی فراغی ابتدا چهار هکتار مساحت داشت که با تبدیل آن به منطقه نمونه گردشگری درسال ۸۶ وسعت آن به ۴۰ هکتار افزایش یافت.

مرتضی حسین قلی زاده افزود: تاکنون ۳۵ میلیارد ریال اعتبار از منابع استانی و ملی اداره کل میاث فرهنگی گلستان برای ایجاد زیرساخت مجموعه گردشگری مختومقلی فراغی هزینه شده و برای تکمیل زیرساخت‌های آن به ۱۵۰ میلیارد ریال اعتبار دیگر نیاز است.

وی بابیان اینکه اعتبارات دولتی برای تکمیل زیرساخت‌های این مجموعه محدود است، اضافه کرد: سال گذشته ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال برای تکمیل زیرساخت‌های این مجموعه و یک میلیارد ریال نیز برای تکمیل بازارچه صنایع دستی آن با زیربنای ۷۵۰ مترمربع هزینه شد.

حسین قلی زاده، از آمادگی جذب سرمایه گذار برای تسریع در تکمیل زیرساخت‌های منطقه گردشگری مختومقلی فراغی مراوه‌تپه خبر داد و افزود: در سفر ۱۳ اسفند پارسال رییس جمهور به گلستان ۴۰ میلیارد ریال برای ایجاد زیرساخت‌های این پروژه مصوب شد.

مسوول دفتر فنی اداره کل میراث فرهنگی گلستان ادامه داد: در طرح مطالعاتی منطقه نمونه گردشگری مختومقلی فراغی امکانات مختلف رفاهی، پذیرایی، اقامتی، ورزشی، بوستان کودک و بازارچه صنایع دستی پیش بینی شده که هر کدام قابل واگذاری به بخش خصوصی است.

همچنین رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مراوه‌تپه نیز به خبرنگار ایرنا گفت: از ۲۷ اسفند پارسال تا پایان روز ۱۳ فروردین امسال، ۱۷۲ هزار و ۲۰ مسافر و گردشگر نوروزی از ۱۰ جاذبه‌ طبیعی، فرهنگی و تاریخی این شهرستان مرزی دیدن کردند.

سعید گرگانلی دوجی افزود: پس از سایت گردشگری و آرامگاه شاعر و عارف شهیر ترکمن مختومقلی فراغی مراوه تپه که ۴۵ هزار و ۱۵۵ بازدید کننده داشت، ۳۰ هزار و ۲۹۳ نفر در جنگل سوجق و ۲۶ هزار و ۸۲۱ مسافر و گردشگر در جنگل کمرلی حضور یافتند.

وی اضافه کرد: در این بازه زمانی همچنین ۱۹ هزار و ۳۵۴ نفر از آبشار شارلوق گوگلان، ۱۳ هزار و ۵۵۵ نفر از آبشار بالی قایه، ۱۰ هزار و ۹۰۰ نفر از زیارتگاه آل خان بابا، ۹ هزار و ۴۰۰ نفر از زیارتگاه ابوالقاسم جرجانی، هشت هزار و ۸۵۰ نفر از آبشار گوندر، هفت هزار و ۱۵۰ نفر از غار قیزلر قلعه و ۵۴۲ نفر از مدرسه دینی و تاریخی کریم ایشان مراوه‌تپه دیدن کردند.

به گفته گوگلانی در تعطیلات نوروزی امسال چهار هزار و ۷۷۸ مسافر و گردشگر در اقامتگاه‌های بوم گردی، خانه مسافر، مدارس و مهمانسراهای متعلق به ادارات و نهادها و برخی اقامتگاه‌های موقت مراوه‌تپه سکونت داشتند.

رییس میراث فرهنگی مراوه‌تپه ادامه داد: امسال ستاد هماهنگی خدمات اجرایی سفر این شهرستان برای اسکان مسافران نوروزی ۲ واحد بوم گردی، یک خانه مسافر، ۲ آموزشگاه، ۲ خوابگاه دانش آموزی با امکانات مورد نیاز و چند واحد مهمانسرا متعلق به ادارات و نهادهای این شهرستان مرزی را در ۲ شهر مراوه‌تپه و گلیداغ به همراه یک سالن ورزشی برای اسکان اضطراری آنها در زمان وقوع حوادث احتمالی غیرمترقبه پیش بینی کرده بود.

گرگانلی دوجی اضافه کرد: مسافران و گردشگران در سفر به مراوه‌تپه توانستند از برنامه‌های مفرح فرهنگی و هنری جشن‌های نوروزی و نمایشگاه صنایع دستی در سه نقطه روستایی و شهری این شهرستان مرزی از جمله موسیقی سنتی، بازی‌های بومی و محلی، طبخ انواع غذاها، نان و شیرینی سنتی و معرفی آداب و رسوم قوم ترکمن بهره ببرند.

به گزارش ایرنا، زیبایی طبیعت بکر و منحصربفرد شهرستان مرزی مراوه‌تپه که سه هزار و ۶۰ کیلومتر مربع وسعت و حدود ۷۰ هزار نفر جمعیت دارد در فصل بهار دوچندان می‌شود و بدون تردید حضور در این عرصه‌های خدادادی و تماشای فرش سبز طبیعت، آب جاری در نهرها، جویبارها و رودخانه‌ها و نیز جوشش چشمه‌های زلال و  شُرشُر آب آبشارها تاثیری شگرف بر آرامش و آسایش جسم و روان آدمی دارد.

در کنار این جاذبه‌های طبیعی، تماشای سیاه چادرهای عشایر اکراد و کوچنده استان خراسان شمالی و آلاچیق‌های عشایر ترکمن و گله‌های گوسفند و بز و بره و بزغاله‌های تازه متولد شده آنها در مراتع سرسبز و وسیع شهرستان مراوه‌تپه خالی از لطف نیست و لذت خاص خود را برای علاقمندان دارد.

همچنین وجود برخی اماکن تاریخی در مراوه‌تپه از جمله “آرامگاه مدرسه تاریخی علوم دینی کریم ایشان، آرامگاه ابوالقاسم جرجانی و آل خان بابا، تپه‌های باستانی و آرامگاه شاعر و عارف شهیر ترکمن مختومقلی فراغی” و طبیعت زیبای اطراف این بناهای تاریخی می‌تواند ساعاتی مفرح و خاطراتی شیرین را برای مسافران و گردشگران نوروزی به این شهرستان فراهم کنند.

رودخانه اترک، آبشارهای بالی قایه، شارلوق، گوندر و دامدامی، چشمه ساوه، قیزلر قلعه، دشت‌های شقایق، منطقه بالقی بابا، امام چشمه، حاجی داغ و سونگی داغ، جنگل‌های پسته، انار، انجیر و زرشک وحشی از مهمترین جاذبه‌های طبیعی شهرستان مراوه‌تپه به شمار می‌روند که تماشای این مناظر طبیعی می تواند ساعاتی مفرح را برای مسافران و خانواده آنان فراهم کند.

همچنین در کنار جاذبه‌های طبیعی و ابنیه تاریخی مراوه‌تپه، رویش انواع گیاهان دارویی خودرو در مراتع و دشت‌های این شهرستان در فصل بهار، مزارع سرسبز گندم و جو و نیز گل‌های زرد رنگ مزارع کلزا، طراوات و زیبایی خاصی به این شهرستان مرزی داده است ضمن اینکه دیدن برخی صنایع دستی و هنر انگشتان مردمان این دیار مانند قالی ترکمن، نمد، گلیم بافی و پوستین دوزی خالی از لطف نیست.

شهرستان مراوه‌تپه ۲ نقطه شهری و ۱۰۸ روستا دارد و از قسمت شمال به کشور ترکمنستان، از شرق به استان خراسان شمالی، از غرب به بخش داشلی برون شهرستان گنبدکاووس و از قسمت جنوب به شهرستان کلاله و پارک ملی گلستان محدود می‌شود.

منبع:ایرنا

خوراک‌های محلی، حلقه مفقوده گردشگری استان اردبیل

جای خالی خوراکی‌های بومی-محلی برای پذیرایی از گردشگران استان اردبیل در حالی احساس می‌شود که این استان از تنوع غذایی کم‌نظیری برخوردار است که خود می‌تواند به یک هدف اصلی جذب گردشگر تبدیل شود.

به گزارش ایرنا، اگرچه خوراک و غذا از گذشته‌های دور از انگیزه‌های سفر بوده‌اند، اما این امر در سال‌های اخیر زیر عنوان صنعت گردشگری با نام گردشگری خوراک رونق و جایگاه خاصی پیدا کرده است.

استان اردبیل هم با وجود تاریخ و فرهنگ غنی در کنار تنوع اقلیمی ظرفیت قابل توجهی در زمینه خوراک‌های بومی-محلی دارد و غذاها و نوشیدنی‌های رایج آن مانند سفره‌ای رنگارنگ از شمال تا جنوب آن گسترده است.

برخورداری از ظرفیت حدود ۱۰۰ نوع غذا و نوشیدنی در بسیاری نقاط استان خود به تنهایی عاملی برای جذب گردشگر بوده است در کشورهای پیشرو در صنعت گردشگری در این زمینه برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری قابل توجهی صورت گرفته است اما به اذعان کارشناسان و گردشگران، استان اردبیل به وجود ظرفیتهای قابل توجهی که دارند از منابع و مزایای این نوع از گردشگری بهره کافی نبرده است.

گردشگری خوراک در واقع زنجیره‌ای عظیم از خدمات را شامل می‌شود که یکی از مراحل مقدماتی رونق آن، ثبت ملی نمونه‌های واجد پیشینه تاریخی به شمار می‌رود و در این راه گام‌هایی نیز از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط برداشته شده است.

ثبت خوراک‌ها البته دشواری‌ها و پیچیدگی‌هایی دارد، چرا که دسترسی به سابقه تاریخی آنها برخلاف بناها به سادگی امکان‌پذیر نیست؛ اما این امر مقدمه کار است و برای جای دادن خوراک‌های بومی در سفره گردشگران و در نهایت رونق گردشگری خوراک گام‌های دیگری هم باید برداشته شود.

با این وجود کار در استان اردبیل در مراحل ابتدایی در جریان است و تا کنون خوراک‌هایی مانند قوورما، گیلدیک آشی، قره شیقالات، روسته، خشیل،  دوشاب حالواسی،  یارما شیله‌سی،  زنجفیل حالواسی،  ساج ایچی/قاتق شورباشی،  سوتدی پلو، چگوری، چیغیرتما، مشکوفی، باسدیرما پلو،  کته نان با سبزیجات، پیچاق قیمه، قره حالوا، قیماق، هدیک آشی/دیشلیق، فطیر، قوروت، آیران آشی و اوماج آشی در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شده است.

پرونده چند خوراک دیگر مانند بایرام یومورتاسی، نخود قورماسی، خینگل، خشیل و ایمام آشی در دست تهیه است اما در حال حاضر آش دوغ، حلوا سیاه، پیچاق قیمه و عسل جزو معدود خوراکی‌هایی هستند که به صورت عمده به مسافران داخلی و گردشگران خارجی عرضه می‌شوند و کسانی که به اردبیل سفر می‌کنند، تجربه‌ای در مورد انواع خوراک‌های متنوع استان ندارند.

فقدان غذاهای محلی در سفره‌ مسافران نوروزی

عدنان حدیدییکی از مسافرانی که نوروز امسال برای نخستین بار به اردبیل سفر کرده بود، در این زمینه گفت: بازدید از آثار تاریخی مهم در کنار طبیعت زیبای منطقه تجربه‌ای خوشایند بود. با این وجود در بحث غذا احساس کردم استان اردبیل از سایر نقاط عقب مانده است و رستوران‌های معدودی پیدا می‌شوند که خدمات با کیفیت و استانداردی به گردشگران ارائه کنند.

وی بیان کرد: رستوران‌های فعال و خوب موجود هم بیشتر به عرضه غذاهایی می‌پردازند که در سایر نقاط کشور هم در دسترس است و در این میان خبری از غذاهای بومی- محلی استان نیست.

یکی دیگر از مسافران استان اردبیل در این زمینه اظهار کرد: تعداد زیاد مراکز عرضه غذاهای فوری و کبابی‌ها در منطقه توی ذوق می‌زند؛ باید برای هر ذائقه‌ای آمادگی ارائه خدمات وجود داشته باشد اما در اردبیل چنین نیست.

شکیبا هاشمی افزود: علت سفر افراد به سایر نقاط آشنایی از نزدیک با آداب، رسوم، فرهنگ و تاریخ مقصد است که غذا هم جزوی از آن محسوب می‌شود؛ اما در استان اردبیل این مساله نادیده گرفته شده است.

وی با اشاره به سفر خانوادگی خود به استان اردبیل، اظهار کرد: منزل یکی از اقوام میهمان هستیم و شرایط چنان است که در این چند روز جز آش دوغ، حتی یک بار هم طعم غذاهای بومی را نچشیدیم و بیشتر غذاهای سرو شده مشابه با سایر نقاط بود؛ در حالی که به عنوان یک فرد اصالتا اردبیلی می‌دانم این منطقه چه سفره رنگارنگی از تنوع غذایی دارد.

مسافری دیگر به ایرنا گفت: چندین بار به استان اردبیل سفر کردم و در خانه دوستان و آشنایان غذاهای محلی را خوردیم و لذت بریم اما این تجربه برای همه مسافران امکان‌پذیر نیست.

میلاد فعال افزود: تجربه سفر به نقاط مختلف کشور دارم و جز چند استان مانند هرمزگان و گیلان که در آنها می‌توان غذاهای محلی را در دسترس یافت، در نقاط دیگر شرایط از این نظر خوب نیست و در بهترین شرایط تنها چند نوع غذای انگشت‌شمار محلی عرضه می‌شود.

وی بیان کرد: همه ذائقه‌ها یکسان نیست و شاید عده‌ای مایل به استفاده از غذاهایی مانند چلوکباب یا پیتزا باشند اما به هر دلیل مسافری شاید بخواهد غذاها و نوشیدنی‌های بومی یک منطقه را امتحان کند که باید این امکان نیز برای این افراد فراهم شود که در حال حاضر چنین امکانی در نقاطی مانند اردبیل نداریم.

جای خالی غذاهای بومی در منوی رستوران‌ها/ضرورت برندسازی در گردشگری غذا

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هم با تاکید بر لزوم احیای مکتب مطبخ اردبیل در این زمینه گفت: جای خالی غذاهای بومی-محلی در منوی رستوران‌های استان به ویژه در شهرهای گردشگرپذیر مانند اردبیل خالی است.

صغری فرشی افزود: بیشتر رستوران‌ها و غذاخوری‌های استان اردبیل غذاهای بومی و محلی را در منوی غذایی خود جای ندادند، در حالی که همین می‌تواند در جذب بیشتر مسافر و گردشگر موثر باشد و باید مورد توجه فعالان این بخش قرار گیرد.

وی بیان کرد: نقطه آغازین این حرکت با پیشنهاد معاونت گردشگری و توسط هتل لاله سرعین انجام گرفت که در آن برای میزبانی از میهمانان ۲ رویداد مهم بین‌المللی (کنفرانس گردشگری سلامت کشورهای عضو اکو و مسابقات لیگ والیبال ملت‌ها) غذاهای بومی در منوی این هتل قرار گرفت.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اضافه کرد: غذاهایی مانند پیچاق قیمه، سوتلی پلو با خرما، قیساوا، یارما آشی و اوماج آشی از غذاهای بومی استان به شمار می‌رود که جای خالی آنها در منوی غذای رستوران‌ها محسوس است.

وی اظهار کرد: در این راستا برگزاری جشنواره‌های متعدد به منظور معرفی غذاهای استان اردبیل در سطح ملی برنامه‌ریزی شده که از جمله جشنواره آش نیر در منطقه نمونه گردشگری بولاغلار با هدف معرفی قابلیت‌های استان‌های مختلف به ویژه اردبیل در بخش آش و غذاهای سنتی است.

فرشی با اشاره به شناسایی ده‌ها غذای سنتی در شهرهای مختلف استان تشریح کرد: با توجه به طولانی بودن سرما در این منطقه بخش عمده غذاها از گذشته در آب و هوای سرد مورد استفاده قرار می‌گرفت که بخشی فراموش شده است و بخش دیگر هم به دلیل استفاده از غذاهای فوری کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی یادآورشد: گردشگری غذا در راستای ترویج سلامتی و معرفی الگوی صحیح تغذیه انجام می‌شود علاوه بر این گردشگری غذا جاذبه گردشگری است که می‌تواند ماندگاری مسافران را در استان افزایش دهد.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل ادامه داد: بر این اساس برنامه‌های پیش‌بینی شده در نیمه دوم سال با محوریت زمستان بیدار فرصتی برای معرفی جاذبه‌های گردشگری غذا فراهم خواهد ساخت و در قالب جشنواره زمستانی و سایر رویدادها می‌توان توانمندی اردبیل در حوزه گردشگری غذا را معرفی کرد.

وی تشکیل کمیته‌ای به منظور مطالعه و معرفی غذاهای سنتی را یادآور شد و با اشاره به ضرورت برندسازی در حوزه گردشگری غذا با مشارکت بخش خصوصی گفت: به منظور معرفی غذاهای سنتی از ظرفیت رستوران‌ها و غذاخوری‌های سنتی استفاده خواهد شد.

ضرورت گذر از گردشگری غذا به خوراک

رییس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل نیز با اشاره به وجود ۲ هزار و ۵۰۰ غذای سنتی و بیش از ۱۰۰ نوع نوشیدنی در نقاط مختلف کشور گفت: تنها حدود ۸۰۰ مورد در کتاب‌های آشپزی و مقالات تحقیقی مرتبط درج شده است و هموطنان تنها با حدود ۲۰ تا ۳۰ مورد آنها آشنا هستند.

روانبخش نایب پاشایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: یکی از عوامل این شرایط به خانواده‌ها بازمی‌گردد؛ چرا که امروزه مشغله کاری موجب شده است تا بسیاری از غذاهای آرام‌پز از میان برود و افراد برای پخت غذا زمان کافی نگذارند و به تدریج خوراک‌ها فراموش شود.

وی تشریح کرد: غذاهای سنتی که در شمال تا جنوب استان اردبیل طبخ می‌شود، ارزش بسیاری دارد اما گردشگری خوراک در استان مقوله‌ای شناخته نشده است و از همین رو از چند سال گذشته اقدامی در سازمان میراث فرهنگی با عنوان تهیه اطلس گردشگری خوراک آغاز شده است.

رییس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل به تفاوت‌های گردشگری خوراک و غذا اشاره و اظهار کرد: در گردشگری غذا، گردشگر داخلی در هتل یا اماکن اقامتی می‌ماند اما در رستوران غذا می‌خورد و ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه‌ سفرش را به غذا اختصاص می‌داد.

وی اضافه کرد: در چند سال اخیر اما عنوان گردشگری خوراک مطرح شد که در قالب آن دیگر تنها خوردن غذا مطرح نیست و حتی بازدید از مزرعه‌های گردشگرپذیر، آموزش آشپزی و مشارکت در نحوه پخت را نیز شامل می‌شود.

نایب پاشایی بیان کرد: انواع چاشنی و ادویه، نوشیدنی، دمنوش و گرمنوش نیز در این تعریف جدید جزوی از گردشگری خوراک به شمار می‌آید که به چند بخش تقسیم می‌شود.

رییس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل افزود: در این چارچوب می‌توان تورهایی برای گردشگران داخلی و خارجی تحت عنوان مشارکت در آموزش غذاهای سنتی به استان اردبیل جذب کرد یا تورهایی طبیعت‌گردی برگزار و نحوه پخت برخی غذاها را در قالب آن آموزش داد.

وی گفت: حتی گردشگران را می‌توان در آموزشگاه‌ها یا خانه‌های روستایی در تهیه و خرید مواد اولیه ارگانیک خوراک‌ها نیز مشارکت داد و با این روش هدف و مقصد جدید گردشگری برای استان اردبیل تعریف کرد؛ این شیوه باید تغییر یابد تا در گردشگری خوراک به موفقیت برسیم.

آموزش گروه‌های هدف، پیش‌نیاز رونق گردشگری خوراک

رییس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل آب و هوا، تولیدات کشاورزی و دامی و فصول را عوامل تاثیرگذار در تهیه انواع خوراک عنوان کرد و افزود: گردشگری خوراک نیازمند آموزش است اما در این زمینه کم کار شده و باید در رستوران‌ها، تاسیسات گردشگری و واحدهای بوم‌گردی روستایی مورد توجه باشد.

وی بیان کرد: برگزاری رویدادهای جذاب مرتبط با گردشگری خوراک شامل پیش غذا، غذا، پس غذا، ادویه و چاشنی، دمنوش و نوشیدنی‌های سرد در سطح ملی و بین‌المللی می‌تواند موجب آشنایی بیشتر مردم با این خوراک‌ها شود.

نایب پاشایی با بیان اینکه کمیت و کیفیت غذاهای سنتی نیاز به بازنگری دارد، گفت: با گذر زمان تا حدودی ذائقه‌ها تغییر کرده و در مرحله بعد سفره‌آرایی و تزیین غذا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا خوراک‌ها مطابق با ذائقه گردشگران داخلی و خارجی به شکلی موفقیت‌آمیز ارائه شود.

وی ادامه داد: پس از این مراحل نوبت ورود خوراک‌های سنتی به منوی رستوران‌ها و تاسیسات گردشگری است؛ در حال حاضر اگر گردشگری خارجی از شمال تا جنوب ایران سفر کند، تنها تعداد معدودی غذا در منوها به چشمش می‌خورد که جای تاسف دارد.

رییس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل اظهار کرد: برگزاری تورهای گردشگری تخصصی خوراک و تبلیغات مناسب بر روی تورها و خوراک‌ها و رویدادها در سطح استانی، ملی و بین‌المللی باید گسترش یابد و در مرحله آخر پس از معرفی خوراک‌ها بومی و تسهیل دسترسی برای تهیه مواد اولیه یا خرید خود آن، می‌توان علاوه بر هتل‌ها و رستوران‌ها، بازارچه‌های خیابانی و ایستگاه‌های شکم‌گردی راه‌اندازی کرد تا افراد با طعم‌های سنتی آشنا شوند.

وی تاکید کرد: ممکن است در ابتدای راه مشکلاتی وجود داشته باشد، اما این امر در نهایت با استقبال مسافران داخلی و گردشگران خارجی رو به رو خواهد شد؛ چون خوراک بخش مهمی از صنعت گردشگری را به خود اختصاص می‌دهد و توجه به همین موضوع می‌تواند موجب افزایش ماندگاری مسافران شود.

نایب پاشایی، برندینگ را نیز مساله‌ای مهم دانست و گفت: آشپزی ایرانی در دنیا سبکی منحصر به فرد است و سرآشپزهای خوب و معروفی در ایران داریم که شناخته شده نیستند، در حالی که برندینگ در دنیا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی تصریح کرد: ریشه همه این مسائل به آموزش بازمی‌گردد و اصلاح شرایط به عزم ملی نیاز دارد و باید مردم و مسئولان دست به دست هم دهند تا به تدریج شاهد تغییرات مثبت و ملموسی باشیم.

منبع:ایرنا

«هه لپه رکی»؛ جلوه ای ناب از فرهنگ کردستان

 «هه لپه رکی» که چهارمین جشنواره آن هفته اول نوروز در بانه برگزار شد یک رقص آیینی پیچیده و دسته جمعی در فرهنگ کردستان است و دارای ارزش های خاص معنوی، اجتماعی و تاریخی است، این هنر تاریخچه ای به درازای مردمان منطقه دارد که در شادی ها و مناسبت های خاص اجتماعی و فرهنگی اجرا می شود.

به گزارش ایرنا، «هه لپه رکی» با زبیایی، قدمت، معنا و مفهومی که دارد جلوه ای ناب از فرهنگ غنی کردستان را به نمایش می گذارد و بخش جدایی ناپذیر از زندگی مردم این دیار است.

در واقع هر جا که کردها دور هم جمع می شوند «هه لپه رکی» با شور و شوق شکل می گیرد هر دورهمی میان آنها با «هه لپه رکی» آغاز می شود و با «هه لپه رکی» هم پایان می یابد در واقع کردها در طول تاریخ با «هه لپه رکی» زندگی کردند.

در واقع «هه لپه رکی» با حرکات معنادار و منظم خود تعریفی از فرهنگ کردها است و دست گرفتن در این «هه لپه رکی» به معنای تکامل و همبستگی است و حرکت دسته جمعی به شکل دایره ای نماد پویایی و پایکوبی بر زمین به معنای بیدار کردن و باروری زمین از خواب است در واقع «هه لپه رکی» بیشتر از هر چیزی وحدت و همدلی انسان ها را به نمایش می گذارد.

هنر «هه لپه رکی» ریشه در زندگی و کار روزانه مانند کشاورزی، اعتقادات دینی، مراسم و جشن‌های بزرگ، بازی‌های محلی، جنگ و دفاع و حالات روحی و درونی افراد دارد که به صورت امروزی در آمده است.

«هه لپه رکی» با زیبایی خاص خود بخشی از همان میراث ناملموس فرهنگی مردمان کرد و آئینه ای تمام نما از زندگی گذشته آنها است در وجود آنان جریان است و به گفته بسیاری از محققان تاریخچه آن به قبل از شکل گیری زبان نیز بر می گردد.

شه لان، گه ریان، چه پی، سه پا، چه مه ری، هه لگرتن، فتاح پاشا و لب لان نام تعدادی از رقص های هه لپه رکی است که در آیین های خاص اجرا می شود.

سرچوپی رهبر و نقطه عطف گروه است و دستمال هم که معمولا به رنگ های طبیعت و سفید است نماد رهایی از متعلقات دنیوی است.

موسیقی در هه لپه رکی با سازهای دهل، سرنا، دایره، تنبک و دوزله اجرا می شود که با هر نوع موسیقی نوع خاصی از هه لپه رکی اجرا می شود در بیشتر موارد افرادی که موسیقی اجرا می کنند وسط دایره «هه لپه رکی» قرار می گیرند.

عضو هیات مدیره انجمن آیینی – سنتی «هه لپه رکی» کردستان در مورد اهمیت و جایگاه این هنر در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: مردم کردستان تشنه هنر «هه لپه رکی» هستند چراکه بخش مهمی از فرهنگ و هنر کردها است.

فرشید ابراهیمی با بیان اینکه کردها با «هه لپه رکی» نشان می دهند که دارای فرهنگی غنی و تاریخی هستند افزود: گروه های «هه لپه رکی» زیادی در کردستان فعالیت می کنند و در انجمن آیینی – سنتی «هه لپه رکی» هم بخشی به عنوان انجمن پژوهش و علمی ایجاد کردیم که در سال های آینده آموزش ها را بدون مشکل ارائه دهیم.

ابراهیمی گفت: مردم کردستان در قدیم، همه کارهای جمعی را با «هه لپه رکی» شروع می کردند و هر آنچه در زندگی آنها می گذشت را با «هه لپه رکی» بیان می کردند.

 

کردستان خواستگاه موسیقی و هه لپه رکی است

یک محقق فرهنگی که در زمینه هنر «هه لپه رکی» تحقیقاتی انجام داده در گفت و گو به خبرنگار ایرنا با بیان اینکه کردستان خواستگاه موسیقی و «هه لپه رکی» است، گفت: در تحقیقاتی که در انستیتو سلیمانیه انجام شده است ۱۴۱ نوع «هه لپه رکی» ثبت شده و در تحقیقات میدانی که در میان کردهای کرمانج انجام دادم بیش از ۹۰ نوع «هه لپه رکی» کردی کرمانجی را شناسایی کردم.

دکتر عبدالکریم سروش با بیان اینکه تعدادی از «هه لپه رکی» ها در گذر زمان از بین رفته اما همچنان تعداد زیادی از این هنر شناسایی نشده اضافه کرد: اگر تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام شود می توان انواع بیشتری «هه لپه رکی» و موسیقی را شناسایی کرد.

وی اظهار داشت: برای حفظ و تقویت موسیقی و «هه لپه رکی» کردی انستیتوی اختصاصی ضروری است تا محققان «هه لپه رکی» را به صورت علمی و آکادمیک، شناسایی، تحلیل و ثبت کنند.

سروش با اشاره به تاریخچه هنر «هه لپه رکی» افزود: قبل از اینکه زبان به وسیله ای برای ارتباط انسان تبدیل شود «هه لپه رکی» وجود داشته است «هه لپه رکی» سرود و شناسنامه کردها است.

وی با بیان اینکه هر نوع «هه لپه رکی»، آواز و موسیقی خاصی دارد یادآور شد: «هه لپه رکی» میراث گذشتگان ما است که باید آن را حفظ و به نسل های آینده منتقل کنیم و برای ماندگاری این هنر برای نسل نو اجرای «هه لپه رکی» نو ضروری است.

سروش اضافه کرد: علاوه بر اینکه باید «هه لپه رکی» های قدیمی را حفظ کنیم باید برای نسل جدید هم براساس نیاز جامعه امروز،   «هه لپه رکی» جدید خلق شود و در «هه لپه رکی» های قدیمی هم تغییراتی ایجاد شود.

 

وی اظهار داشت: چهارمین جشنواره هه لپه رکی در بانه با حضور گروه های بسیار ماهر برگزار شد یکی از مشکلات جشنواره نبود مکان مناسب برای این جشنواره است مکان برای گزاری جشنواره ها در بانه کوچک و نامناسب است.

دکتر سروش هه لپه رکی را اینگونه تعریف کرد: هه لپه رکی سرود زندگی و زندگی با هه لپه رکی معنی پیدا می کنند.

شهرستان مرزی بانه با ۱۵۸ هزار نفر در۲۷۰ کیلومتری سنندج مرکز استان واقع شده است.

منبع:ایرنا

اوروج آچدی با طعم فرنی، زینت شب‌های رمضان در اردبیل

 اهالی مومن استان اردبیل از دهه‌ها و سده‌های گذشته تاکنون، با برگزاری آیین خاصی ماه مبارک رمضان را گرامی داشته و برای بهره‌مندی از حداکثر فیوضات این ماه، میهمانی “اوروج آچدی” را برپا کرده و در کنار مومنان روزه‌داران، بر سر سفره افطار می‌نشینند.

به گزارش ایرنا، افطاری دادن به مومنان روزه‌دار که در مناطق مختلف استان اردبیل اوروج آچدی خوانده می‌شود، از دیرباز در میان اهالی استان اردبیل مرسوم است و بر این اساس، با دعوت از آشنایان، بستگان، همسایگان و به ویژه افراد بی‌بضاعت، به اطعام روزه‌داران می‌پردازند.

افطاری دادن در استان اردبیل از همان هفته نخست ماه رمضان آغاز می‌شود و میزبانان اغلب پیشاپیش قول میزبانی از بستگان و نیازمندان را می‌گیرند تا در میهمانی افطاری آنها حاضر شوند و بر همین اساس، افطاری دادن در بین مردم این خطه از چنان جایگاه والایی برخوردار است که برای حضور میهمانان در مراسم افطاری خود، اصرار زیادی می‌کنند و معمولا بهترین افطاری‌ها به تازه دامادها و تازه عروس‌ها و خانواده آنها اختصاص می‌یابد.

سفره افطاری اهالی استان اردبیل در شب‌های ماه رمضان با هر غذای ساده و رنگینی تزئین شده باشد، معمولا خالی از فرنی همراه با مربای گل محمدی نیست و افطاری میهمانان اوروج آچدی هم با صرف نوشیدنی داغ که معمولا چایی و یا شیر است، شروع می‌شود.

مردم این استان برای نشستن پای سفره افطار پس از یک روز عبادت و روزه‌داری، تدارک زیادی می‌بینند ولی پختن فرنی و صرف آن به همراه مربای گل محمدی در هنگام افطار پای ثابت این سفره بوده و توسط بانوان مومنه تهیه شده و بر سفره چیده می‌شود.

فرنی غذایی است که با آرد برنج و شیر تهیه می‌شود و زنان منطقه برای تهیه این غذا یک هفته قبل از آغاز ماه رمضان اقدام به آرد کردن برنج با هاون و یا با آسیاب‌های برقی کوچک کرده و هر روز قبل از افطار این غذا را به اندازه تعداد میهمانان و اهل منزل می‌پزند.

فرنی که خوراکی شبیه حلیم ولی به علت تهیه از شیر و آرد برنج به رنگ سفید است، همراه با مربای گل محمدی که آن هم توسط زنان خانه‌دار تهیه شده، صرف می شود.

تزئین سفره افطاری روزه داران با خرمای تزیین شده با گردو، زولبیا و بامیه، پنیر و سبزی، نان روغنی، آش رشته محلی، آش دوغ، سوپ و در سال‌های اخیر با شله زرد و حلیم بیشتر مرسوم شده است.

پس از جمع شدن سفره مختصر وقت افطار، از اهالی منزل و میهمانان روزه‌دار با چای تلخ و گز سفید پذیرایی می‌شود که با گرم شدن هوا اغلب هنداونه و خربزه و دیگر میوه‌های آبدار جایگزین آن می‌شود.

پذیرایی از میهمانان اوروج آچدی پس از مقداری فاصله و گپ و گفت میهمانان بعد از افطار، با غذای اصلی که در واقع شام تهیه شده توسط میزبان است، ادامه می‌یابد و معمولا این پذیرایی بر اساس وسع میزبان تدارک دیده می‌شود.

اهالی مومن و روزه دار استان اردبیل اغلب غذای میهمانی اوروج آچدی را بیشتر از شمار میهمانان دعوت شده تهیه کرده و پس از اطمینان از شمار حاضران، مابقی غذا را در میان همسایگان توزیع کرده و حتی میهمانان را با بسته‌های تهیه شده از افطاری همان شب بدرقه می‌کنند.

افراد و خانواده‌های کم سن و سال استان اردبیل معمولا برای اوروچ اچدی ابتدا برای افطاری به منزل بزرگتر خانواده رفته و سپس آنها را به افطاری ویژه خود دعوت می‌کنند.

به علت رواج میهمانی اوروج آچدی، تردد شبانه و پس از افطار شهروندان در خیابان‌های شهر در ایام ماه مبارک رمضان، حتی در برخی موارد از آمار روزانه هم بیشتر بوده و تا موقع سحر ادامه می‌یابد.

گاهی اوقات افراد با توان و وسع مالی بیشتر، در مساجد و منازل سفره افطاری و میهمانی اروچ آچدی عمومی برپا کرده و و از همه افراد از جمله رهگذران روزه‌دار برای حضور در میهمانی خود را دعوت کرده و از آنها پذیرایی می‌کنند.

متاسفانه در سال‌های اخیر میهمانی اوروج اچدی ماه مبارک رمضان که با هدف صله ارحام، افزایش مراودات و دوستی در بین همسایگان و بستگان و نیز پذیرایی از محرومان و دستگیری از نیازمندان مرسوم شده، به تدریج جای خود را به چشم و هم‌چشمی و ریخت و پاش و اسراف داده و در تالارهای پذیرایی و با صرف هزینه‌های هنگفت برگزار می‌شود.

استقبال از رمضان و اشتیاق برای روزه‌داری

مردم اردبیل برای استقبال از ماه مبارک رمضان، چند روز مانده به آغاز این ماه عزیز، مساجد را برای عبادت آماده می‌کنند و نظافت عمومی مساجد، غبارروبی و عطرافشانی این اماکن توسط جوانان و در برخی مساجد توسط بانوان انجام می‌شود.

مردم این استان در پیشواز ماه مبارک رمضان، از چند روز مانده به آغاز این ‌ماه پربرکت و به خصوص در سه روز آخر ‌ماه شعبان روزه می‌گیرند که به این پیشواز، قاباغا گئتمک می‌گویند.

زنان اردبیلی نیز در پیشواز ماه مبارک رمضان به خانه تکانی پرداخته و خانه را برای رمضان آماده می‌کنند و علاوه بر نظافت عمومی منزل، تهیه مربای گل محمدی برای صرف به همراه فرنی و نیز تهیه برخی اقلام از جمله رشته آش و پلو را خود بر عهده می‌گیرند.

مردان مومن این خطه نیز همچون ایام پیش از نوروز، چند روز مانده به ماه مبارک رمضان به تکاپو ‌افتاده و با تهیه لوازم تهیه انواع خوراک مخصوص سفره‌ افطاری و سحری، اشتیاق خود را برای فرا رسیدن رمضان نشان می‌دهند.

روزه گرفتن نذری و مستحبی در ایام باقیمانده تا آغاز این ماه نیز از جمله اقداماتی است که توسط مردم مومن استان اردبیل انجام می‌شود.

جنب و جوش وقت اذان و حضور در سر سفره افطار

هنگام غروب، وقتی نغمه ملکوتی ربنا و صدای اذان از مناره‌های مساجد عطر رمضان را بر مشام مومنان می‌رساند، جنب و جوش مردم در خیابان‌ها و کوچه‌ها برای رفتن به منزل در وقت افطار و تکاپوی زنان در منزل برای چیدن سفره افطاری دیدنی است.

مردم استان اردبیل از سال‌ها پیش هنگام افطار کسب و کار خود تعطیل کرده و بر سفره افطار در کنار خانواده خود، مهمان خالق خود می‌شوند و در صورت لزوم پس از نماز مغرب و عشا، دوباره به سر کار خود بازمی‌گردند و به همین علت، اغلب صنوف اردبیل تا نیمه شب باز هستند و این رسم همچنان ادامه دارد.

حضور در سر سفره افطاری آنچنان برای مردم استان اردبیل اهمیت دارد که تمام اعضای خانواده باید به وقت افطار در سر سفره جمع شوند و اگر کسی هم به عذر شرعی روزه نگرفته باشد، به احترام حرمت این ماه مبارک در کنار سفره می‌نشیند و بر این اساس، به جرات می‌توان گفت که ماه رمضان تنها زمانی از سال است که تمام افراد خانواده در استان اردبیل، یک ماه بر سر یک سفره می‌نشینند.

بانوان خانه که از ساعاتی مانده به زمان مغرب مشغول پخت و پز و مهیا کردن افطاری می‌شوند، با نزدیک شدن به زمان اذان مغرب پس از دم کردن چای، سفره را پهن کرده و با چیدن غذاها و خوراکی‌ مختص این ماه، مقدمات پذیرایی میهمانان کردگار خود را آماده می‌کنند.

تا حدود نیم قرن پیش که رادیو و تلویزیون در همه منازل وجود نداشت، هنگام افطار یک توپ شلیک می‌شد و روزه‌داران با شنیدن صدای توپ می‌فهمیدند که افطار شده است اما امروزه شنیدن بانگ اذان از رادیو و تلویزیون و گلدسته مساجد جای توپ را گرفته است.

مردم استان اردبیل وقت سحری و افطار، روزه‌داری یک روزه خود را با صدای اذان و ادعیه مرحوم رحیم و سلیم مؤذن‌زاده اردبیلی آغاز و به پایان می‌رسانند و شنیدن صدای ملکوتی این دو فقید، جایگاه ویژه‌ای برای مردم منطقه دارد.

آداب اوباشدانلیق در استان اردبیل

مردم استان اردبیل به سحری، اوباشندانلیق می‌گویند و برای تهیه غذای سحری، عبادت و سایر مراسم این مناسبت عبادی، تلاش زیادی می کنند ولی بیشتر زحمت آن بر دوش بانوان است. اهالی اردبیل به بیدار شدن از خواب ساعاتی قبل از اذان صبح و خوردن سحری و اقامه نمازهای واجب و مستحبی اهمیت زیادی می‌دهند و بر همین اساس، در ماه مبارک رمضان، تهیه سحری هم ترتیبات ویژه خود را دارد که البته با گذشت زمان، دچار تغییراتی هم شده است.

حدود ۵۰ سال پیش که رادیو و تلویزیون به اندازه امروزی موجود نبود، عده‌ای از مردان و جوانان ۲ ساعت مانده به اذان صبح با رفتن به پشت بام ‌و با صدای بلند اهالی محل و همسایه‌ها را از فرا رسیدن وقت سحری آگاه می‌کردند و در برخی مناطق نیز از شلیک توپ استفاده می‌شد.

در آن سال‌ها، به علت نبود امکانات ارتباطی، رسم بر این بود که هنگام سحر هر کس زودتر از دیگران بیدار شد، زنگ دیگر همسایه‌های خود را بزند و آنها را برای سحری بیدار کند تا از خوردن سحری و عبادت در این ماه باز نمانند.

در آن دوران زمانی که تمام اعضای خانواده برای نشستن در پای سفره سحری بیدار می‌شدند، تمام چراغ خانه‌های شهر روشن می‌شد و همه برای عبادت و خوردن سحری حضور داشتند در حالی که امروز چنین چیزی کمتر دیده می‌شود و اغلب اهالی اول شب برای خوردن سحری اقدام می‌کنند و یا اینکه بسیاری از شهروندان از خوردن سحری برای گرفتن روزه صرف نظر می‌کنند.

در سال‌های گذشته زنان خانواده نیمه شب بیدار شده و برای آماده کردن سحری، دم کردن پلو و تهیه غذای سحری از اجاق‌ها و شعله وسایل نفت سوز برای آماده کردن استفاده می‌کردند. با توجه به زمانبر بودن این نوع آشپزی، اغلب ۲ ساعت مانده به اذان صبح، بیدار شده و غذای سحری را تهیه می‌کردند اما اکنون به علت وجود تجهیزات غذاپزی زمان‌دار، آن شور و اشتیاق قبلی دیده نمی‌شود.

غذاهای محلی سال‌های دور که توسط مادران مومن در سفره پرکت سحری چیده می شد، اغلب شامل شیر برنج، کشمش پلو، رشته پلو و قیسی پلو بود که امروزه نیز کمابیش چنین غذاهایی توسط کدبانوهای مومنه استان اردبیل برای سحری تهیه می شود.

مساجد، کانون عبادات روزه‌داران در استان اردبیل

بسیاری از مردم مومن استان اردبیل در ایام ماه مبارک رمضان با حضور در مساجد به عبادت می‌پردازند و برگزاری نماز جماعت در این اماکن به خصوص در وقت ظهر و صبح، رونق بیشتری می‌گیرد و مساجد به کانون عبادت روزه‌داران تبدیل می‌شود. علاوه بر این، بسیاری مردان و زنان که در ساعات روزه داری، وقت کافی دارند، با حضور در مساجد، به دوره‌خوانی و قرائت قرآن به صورت جمعی می‌پردازند.

در ماه رمضان بسیاری از مساجد استان اردبیل شاهد حضور جوانان و نوجوانانی است که اغلب برای قرآن خوانی و ادای نماز جماعت در مسجد محلات جمع می‌شوند و در کنار این امور، کلاس‌ درس و قرائت قرآن هم توسط هیات امنای مسجد دایر می‌شود.

حضور مردم مومن استان اردبیل در مساجد به خصوص در شب‌های قدر بیشتر می‌شود به طوری که بیشتر مردم با حضور در این اماکن، به شب زنده‌داری پرداخته و عبادت خود را پس از افطار تا وقت سحر ادامه می‌دهند.

یکی از رسوم قدیمی اردبیلی‌ها در اعیاد، یاد کردن امواتی است که در یک سال منتهی به آن سال از دنیا رفته‌اند. ماه مبارک رمضان نیز که به عقیده مردم اردبیل، عید و بهار عبادت و دینداری محسوب می‌شود، برای درگذشتگانی که طی یک سال اخیر فوت کرده‌اند، در تکایا، مساجد و یا منازل بستگان آنها مجلس ترحیم برگزار می‌شود.

طبق سنت دیرین مردم این منطقه، هر سال در دومین شب از ‌ماه مبارک رمضان، این قبیل مراسم یادبود برگزار شده و مؤمنان با برگزاری مجلس ختم، جای خالی درگذشتگان را در نخستین رمضان بعد از درگذشت آنها، با قرائت قرآن کریم و فاتحه‌خوانی، پر می‌کنند و معمولا افطاری هم به یادبود فرد درگذشته، به میهمانان داده می‌شود.

عید فطر، مناسبت گرامیداشت یک ماه عبادت

عید فطر که نخستین روز ماه شوال بوده و پس از یک ماه عبادت در ماه مبارک رمضان گرامی داشته می‌شود، در استان اردبیل ترتیبات خاص خود را دارد. در این روز، مردم مومن استان اردبیل، پس از برگزاری نماز عید فطر، روز عید خود را با دید و بازدید از بزرگان فامیل و خانواده درگذشتگان آغاز می‌کنند و در این روز، کوچکترها برای تبریک عید فطر، به خانه بزرگترها می‌روند.

کسانی که قبل از عید فطر یکی از افراد خانواده خود را از دست داده باشند، در این روز در خانه خود نشسته و دوستان و آشنایان برای ابراز همدردی و تبریک عید به منزل آنها می‌روند.

گاهی این مراسم در صبح روز عید فطر در مساجد برای مردان و در بعد از ظهر آن روز در منزل شخصی متوفی برای بانوان برگزار می‌شود.

پذیرایی از مهمانان عید فطر در استان اردبیل اغلب با چای، حلوا و شیرینی انجام می‌شود.

عیدی گرفتن و عیدی دادن به ویژه برای دخترانی که نخستین ماه رمضان راهی خانه بخت شده است، از جمله رسوم نیکویی است که انجام می‌شود و در این روز هر کس با یک بسته شیرینی و یا نان فطیر و حلوای محلی از میهمانان خود پذیرایی می‌کند.

منبع:ایرنا

مقالات مشابه :

10 تا از بهترین غذاهای خیابانی استانبول

10 غذای خیابانی در دبی

معرفی 10 غذای سنتی کشور بلغارستان

تا حالا «چکدرمه» خورده اید؟ / مراقب انگشتان خود باشید

گردشگری غذا در گلستان، ظرفیتی برای رونق اقتصادی و اشتغالزایی

بهار در باغ ایرانی دلبری می‌کند

همه ما گاهی دلمان برای روزگاری که با نم‌نم باران بهار، بوی کاهگل در کوچه باغ های پایتخت ٢٣٠‌ساله ایران می‌پیچید، تنگ می‌شود. در این لحظات دوست داریم چشمانمان را ببندیم تا لااقل در عالم خیال، در فضایی به دور از ساختمان‌ها و سازه‌های آجری و سیمانی، کنار نهری پرآب و گل و سبزه‌ای معطر بنشینیم.

همشهری آنلاین – رابعه تیموری: خیال و تصور چنین فضایی هم مسحورکننده است، اما لابه لای برج‌های سربه فلک کشده محله ده ونک، یکی از این فضاهای رویایی وجود دارد. این مکان زیباترین باغ تهران است که به بوستان باغ ایرانی شهرت دارد. در این گزارش وصف گوشه‌ای از زیبایی‌های این مکان توریستی را می‌خوانید تا برای دیدار آن مشتاق شوید :

طبیعتی در دل شهر خاکستری

ده ونک در پایین بزرگراه نیایش و جنب بزرگراه شهید چمران قرار گرفته است. در این مکان سال‌ها پیش از آن که آسمانخراش‌ها زمین تا آسمان شهر را اشغال کنند و فروشگاه‌های رنگارنگ و پرزرق و برق، این ساختمان-‌های بلندقامت را احاطه کنند، ده ونک پر بود از باغ‌های پر گل و سبزه. بوستان باغ ایرانی قطعه سرسبزی است به‌جامانده ازآن‌روزگار ده ونک که مجموعه‌ای از جلوه‌های معماری اصیل ایرانی و طبیعت رنگارنگ و زیبای کشورمان را در خود جای داده است.

٢ ورودی با نماهای اصیل سنتی

بوستان باغ ایرانی که در میان اهالی ده ونک به باغ گل‌ها شهرت دارد، دارای ٤ ورودی اصلی در اضلاع شرقی، غربی و جنوبی و جنوب غربی است که سردرهای زیبای آنها با سازه‌های مشبک آجری تزئین شده‌اند. در ورودی ضلع جنوب غربی باغ، تابلویی نصب شده که در قاب آن، عبارتی با عنوان « بوستان مهندس علی محمد مختاری» نوشته شده است. مهندس مختاری جزو سازندگان این باغ است.

چنارستان و سروستان

همین که گردشگری به فضای بوستان گل‌ها پا می‌گذارد، درختان سر به فلک کشیده تنومند قدیمی پیش‌روی او قرار می‌گیرند. این درختان که اغلب سرو و چنار هستند، در باغ راه‌های اصلی قرار گرفته‌اند. پوشش گیاهی یکنواخت باغ راه‌ها آنها را به نام چنارستان و سروستان معروف کرده است. در کنار سروهای ناز سر به فلک کشیده و چنارهای بلند، انواع برگ نو، برگ بو، زرشک، شیرخشت، مورد، پیراکانتا، رز، نسترن و بوته‌های فصلی و دایمی، تابلوهایی پرنقش را پدید آورده‌اند.

نشانه‌های ٣‌گانه

از ویژگی‌های خاص باغ‌های ایرانی قرار گرفتن آنها در گذر آب روان است که بوستان باغ ایرانی از این ویژگی بی‌بهره نیست. زمزمه غلطیدن آب در بستر مستطیلی شکلی که برای مسیر آب مشخص شده، احساسات شاعرانه بیننده را بیدار می‌کند. محصور بودن در دیوارهای بلند، شاخصه دیگر باغ ایرانی است که اگر نوک درختان کهن باغ ایرانی را با چشم تعقیب کنیم، در همان دیوارهای بارو مانند هم از طنازی انگشتان هنرمند معمار باغ، نشانه‌هایی خواهیم یافت. وجود استخر در مرکز عمارت تابستانی سومین نشانه باغ‌های ایرانی است که استخر باغ گل‌ها، در چشم‌انداز ورودی شرقی آن قرار گرفته است.

جاذبه‌های هنری

حوض‌های متعدد، سبک هندسی قرارگیری درختان، عمارت یا کوشک در وسط باغ و رعایت تقارن‌ها در طراحی، زیباترین باغ تهران را به مقصدی خاص برای گردشگران طبیعت پایتخت قرار داده است. در این باغ و لابه لای فرش‌های گلی که بر زمین آن گسترده شده، حوض‌های متعددی تعبیه شده که رشته آب کم‌جانی از فواره و آبنمای وسط آنها جریان دارد. در مجاورت حوض‌ها هم صندلی‌هایی تعبیه شده تا بازدیدکنندگان با خیالی آسوده، از دیدن این مناظر لذت ببرند.

سهم مخصوص بچه‌ها

در محوطه وسیع وسط بوستان، زمین بازی بچه‌ها قرار دارد. کودکانی که همراه بزرگترها به بوستان می‌آیند، می‌توانند در تاب و سرسره‌های رنگی زمین بازی یک دل سیر ورجه وورجه کنند. مقابل زمین بازی هم وسایل ورزشی تعبیه شده تا بزرگترها لذت ورزش در فضایی پاک و سرشار از عطر گل‌ها را تجربه کنند. سرویس بهداشتی در سمت شرق و غرب زمین بازی ساخته شده است. از نکات قابل توجه بوستان گل‌ها، مناسب‌سازی گذرگاه‌ها و اماکن خدماتی آن برای استفاده معلولان است. سرویس بهداشتی شرقی به تجهیزات ویژه معلولان مجهز شده است.

پاتوق خانوادگی

هنگام تماشای بوستان باغ ایرانی هر جا از پیاده‌روی خسته شوید یا بخواهید مدتی به تماشای چشم‌اندازی زیبا بنشینید، حتما نیمکتی برای نشستن پیدا خواهید کرد. اما آلاچیق‌ها و محوطه‌ای که در تابلوی راهنمای بوستان به عنوان محوطه فرش انداز مشخص شده، محلی است که خانواده‌ها در آنجا فرش و زیراندازی پهن می‌کنند و بساط چای داغ قند پهلویشان را به راه می‌کنند. در کوشک مرکزی بوستان، رستوران و چایخانه هم دایر شده تا اگر گردشگران غذای خانگی به همراه نداشته باشند، بتوانند استفاده کنند.


کتابخانه اهدایی مقام معظم رهبری

در عمارت اصلی انتهای باغ، کتابخانه عمومی اهدایی مقام معم رهبری واقع شده که به سالن‌های مطالعه خواهران و برادران تقسیم شده است. کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و لوسترهای بزرگ سبز رنگ سالن مطالعه برادران، به فضای آن جلوه و زیبایی دوچندان بخشیده است. نظیر این لوسترها را در ورودی‌ها و سردرهای باغ هم می‌توان دید و غروب که نور سبز رنگ آنها در فضای الوان بوستان پهن می‌شود، مناظر طبیعی باغ به شاهکارهای هنری بی‌نظیری تبدیل می‌شوند. در عمارت اصلی، ساختمان ٢ طبقه اداری بوستان هم وجود دارد.

آدرس بوستان باغ ایرانی :
ده ونک، خیابان شیخ بهایی شمالی، ٢٠ متری پیروزان، کوچه شهید صابری
دسترسی با وسیله نقلیه عمومی :
یکی از مبداهای حرکت اتوبوس‌های پیروزان، پایانه آزادی است که در همسایگی منطقه قرار دارد.
نزدیکترین ایستگاه مترو به بوستان باغ ایرانی مترو شهید حقانی و مترو میدان ولیعصر (عج) است. ادامه مسیر را باید با تاکسی طی کنید.
بازدید رایگان است :
٧ صبح تا ٢٤ ایام تعطیل و غیر تعطیل، زمان بازدید از بوستان باغ ایرانی است و برای بازدید مبلغی به عنوان ورودی دریافت نمی‌شود.

منبع:همشهری