معماری هورامان جهانی دستخوش تغییرات ویرانگر می شود؟

هورامان سرزمینی است کوهستانی با توپوگرافی خاص؛ منطقه‌ای که طی صدها سال، فرهنگ و معماری خاص را در دامن خود پرورش داده و اکنون این فرهنگ و تمدن حتی از مهد آن یعنی دره رودخانه سیروان پا را فراتر نهاده است.

بافت‌ روستاهای بکر، تاریخی، قلعه‌های باستانی و معابد و مذاهب مختلف تاریخی آن، معماری کوهستانی سنگی از شاخصه‌های این محدوده فرهنگی-تاریخی، که به یک میراث جهانی تبدیل شده است به شمار می آید.

در این منطقه، معماری با مصالح سنگی تراش نخورده چنان رشد کرده است که معمارانش نسل به نسل از تکنیک‌های کهن خود در ساخت بناها و با استفاده از مصالح بوم آورد با دیوارهای کاملاً سنگی، به‌صورت ساختمان‌های چندین طبقه بدون ملات اجرا کرده‌اند، که پس از سال‌ها هنوز پا برجا است.

شناخت، بررسی، تجزیه‌وتحلیل رفتار اجزای سازه‌ای و مصالح به کار گرفته‌شده در این منطقه می‌تواند راهکار مناسبی جهت احیاء و باز سازی تکنیک‌ روش‌های ساخت سنتی اورامانات برای رسیدن به معماری پایدار منطقه زاگرس با عملکرد بهتر و طول عمر بیشتر باشد.

به همین خاطر خبرگزاری ایسنا با برگزاری میزگردی تخصصی با عنوان “بررسی اهمیت معماری سنتی اورامان در فرایند جهانی شدن و سهم آن در حفظ این میراث” با حضور اعضای شورای راهبردی مایگاه منظر فرهنگی هورامان به اهمیت موضوع پرداخته است.

حفظ بافت اورامان نیازمند مدیریت یکپارچه است

اکبر محمدی، معاون آموزش سازمان برنامه و بودجه استان کردستان در میزگرد بررسی معماری سنتی هورامان اظهار کرد: تاکید عمده بحث منظر فرهنگی هورامان، بر روابط متقابل انسان و محیط است، محیطی که در بستر اولیه خود چندان تسهیلگر نبوده و نامساعد و خشن است.

وی افزود: طبق قانون، دو کمیسیون ماده ۱۰۰ و ۹۹ در ساخت و سازها دخیل هستند، که طبق آن شهرداری ها باید ساخت و ساز در حریم شهر را بر اساس طرح های مصوب کنترل کنند.

معاون آموزش سازمان برنامه و بودجه استان کردستان، منظر فرهنگی اورامان را مجموعه ای از روستاها و نقاط شهری ذکر کرد که بخشی از آن در استان کردستان و بخش دیگری هم در استان کرمانشاه وجود دارد، بنابراین ساخت و سازهای بخشی از هورامان در کمیسیون ماده ۹۹ و نقاط روستایی آن نیز توسط دهیاری ها کنترل می شود.

به گفته وی، متاسفانه زمانی که بحث انتفاع اقتصادی وارد یک مجموعه برنامه ریزی می شود، اصولا قوانین موجود بر اساس هر سند بالادستی، تحت شعاع قرار می گیرد.

محمدی، با اشاره به اینکه پیشنهادات شهردار هورامان در جلسات اخیر، به گونه ای مطرح شده که خارج از توان کنترل منابع کمیسیون بوده و ماده ۱۰۰ هم چندان نتوانسته موفق عمل کند، ادامه داد: طبق این ماده ساخت و ساز غیر مجاز در مرحله اول باید وارد کمیسیون شود که طی آن می توان از مجوز دستور قلع و قمع و یا اصل پرداخت جریمه استفاده کرد؛ که در این صورت، پرداخت جریمه هم منجر به هدف مورد نظر در حفظ بافت نمی شود.

بافت اورامان مورد تایید یونسکو قرار نگرفت

وی افزود: بافت یکی از معیارهای منظر فرهنگی اورامان است که یکسری ویژگی ها دارد؛ اما متاسفانه یکی از نکات ضعف مطالعات انجام شده در راستای منظر فرهنگی اورامان، مسئله بافت بوده که نواقص زیادی داشته و از بزرگترین ایرادها در بازدید سازمان یونسکو به ویژه در حوزه معماری نیز بوده است. بافت مجموعه ای از ارتباط بین کالبد و عملکرد بوده و با معماری متفاوت است.

معاون آموزش سازمان برنامه و بودجه استان کردستان، یکی از ویژگی های اصلی ثبت جهانی یک اثر را اصالت دانست و گفت: اصالت، تکیه بر ابتکار و خلاقیت ایجاد شده است تا منطقه و رویدادهای فرهنگی در مقابل آن طبیعت خود را نشان دهد، این امر در اورامان به نوعی ویژگی منحصر به فرد منطقه شده است.

به گفته وی، متاسفانه بافت منطقه اورامان به دلیل استفاده از مصالح جدید و به هم خوردن الگو و پلان خانه ها در مناطق مسکونی، دچار نقصان است و این مسئله نیز از سوی یونسکو مورد تایید قرار نگرفت و به همین دلیل منظر فرهنگی اورامان بیشتر مورد توجه قرار گرفت.

حفظ بافت اورامان نیازمند مدیریت یکپارچه است

محمدی، تاکید کرد: به طور کلی بافت و معماری منطقه اورامان بسیار ارزشمند بوده و حفظ آن نیازمند مدیریت یکپارچه و جامع است؛ تحقق این امر هم برای بهره برداری از سبک معماری منطقه، انتفاع اقتصادی و هم برای حفاظت و احیای ایرادهای موجود ضروری است.

وی تصریح کرد: بنابراین قوانین و مقررات ممکن است وجود داشته باشد، اما در این مرحله ایجاد مدیریت جامع در تمامی ارگان های دولتی، سمن ها و هماهنگی بین افراد تاثیرگذار در سطح ملی، و محلی امری مهم است. اکنون سطح مداخلات در مناطق روستایی و شهری و منطقه ای در کشور متولیان زیادی دارد، بنابراین اگر قرار باشد که بتوانیم از این رویدا استفاده کرده و منتفع باشیم و از آن حفظ و نگهداری کنیم، باید مدیریت یکپارچه ایجاد کرد.

معاون آموزش سازمان برنامه و بودجه استان کردستان، افزود: ایجاد مدیریت یکپارچه در این راستا به معنای ایجاد یک اداره جدید نیست، بلکه ایجاد هماهنگی و تهیه اساسنامه و مرامنامه برای ارگان های مربوطه و بخش خصوصی و ذینفعان است.

وی با تاکید بر اینکه چارچوب اساسنامه باید برگرفته از اهداف و چشم اندازی های مطالعات ثبت منظر فرهنگی باشد، عنوان کرد: بر اساس این الگو باید یک نوع تبادل افکار بین ارگان های مدیریتی منظر فرهنگی اورامان با سایر دنیا برقرار شود و بر اساس الگوی تهیه شده و اهداف ترسیم شده نیز مدیریت یکپارچه و بومی ایجاد کرد که با تحقق این مهم می توان از ابزارهای قانون و سایر ابزارهای قضایی نیز استفاده کرد.

فرهنگسازی برای مردم امری مهم در حفظ منظر فرهنگی اورامان است

محمدی تصریح کرد: نکته مهم تر در زمینه ثبت جهانی اورامان، بحث فرهنگ سازی برای مردم است که اکنون متاسفانه تحت مسایل سوداگری و مسایل مالی و اقتصادی کم رنگ شده است.

وی اصالت و یکپارچی اجتماعی را از ویژگی های اصلی منظر فرهنگی اورامان دانست و خاطرنشان کرد: آفتی که اکنون گریبانگیر این منظر شده نزول سرمایه اجتماعی و نقش روحانیان و بزرگان منطقه و ورود افراد غیر بومی به منطقه است، بنابراین فرهنگسازی در درجه اول بسیار مهم بوده و برخورد سلبی، خشک و انتظامی در این زمینه اصلا کارساز نیست.

محمدی، در بخشی دیگر از سخنان خود اعلام کرد که کردستان تنها استانی است که در سند ملی آمایش، سه سیاست و راهبرد قطب گردشگری، محور گردشگری و حلقه گردشگری دارد و بر همین اساس مبنای تمامی طرح های توسعه ای استان باید بر اساس سند آمایش صورت گیرد.

فریز کردن زیستگاه های مردم امری اجتناب ناپذیر است

خلیل الهی رییس سازمان نظام مهندسی استان کردستان، در ادامه این میزگرد اظهار کرد: مطالعات اورامان در ۳۹ روستای منطقه در استان های کردستان و کرمانشاه تحت مدیریت پایگاه انجام و منجر به تدوین یک اطلس شده که از آن یکسری ضوابط برای انجام ساخت و ساز در اورامان استخراج شده است.

وی افزود: مطالعات و قوانین لازم برای ساخت و سازهای جدید در این منطقه کاملا مشخص شده است، اما زمانی که بحث مالی پیش می آید به دلیل گریز از قانون با مشکل روبرو می شویم، لذا متوجه کردن مردم نسبت به منفعت خود مهم ترین بخش این مطلب است و مردم باید بپذیرند که با رعایت قوانین موجود، اورامان را در ثبت جهانی خواهند داشت و در غیر این صورت این امتیاز را از دست می دهند.

این مقام مسئول، حفظ زیستگاه های مردم بدون تغییر را امری غیر ممکن دانست، چرا که ساختار زندگی مدام در حال تغییر بوده و امکانات رفاهی و ساخت و سازها همراه با آسایش مردم در حال تغییر است؛ لذا باید نسخه ای در هورامان ارائه شود که هم امروزی بوده و هم بتواند منظر هورامان را حفظ کند.

به گفته خلیل الهی، اصالت در بلندای زمان در حال حرکت است و در این راستا متولیان امر باید با تعامل با مردم این امر را آموزش داده و اطلاع رسانی کنند.

وی از تهیه و تدوین نقشه اجرایی در دو روستای دولاب و دلمه جهت آموزش برای مردم در این راستا خبر داد.

رییس سازمان نظام مهندسی استان کردستان، در رابطه با زلزله خیز بودن هورامان گفت: زلزله در این منطقه، در دو حالت برای ساختمان های قدیمی و سازه های جدید مورد بررسی قرار گرفته است؛ در ساخت و سازهای جدید دقت های سازه ای وجود دارد و طبق ضوابط موجود انجام گرفته و در ساختمان های قدیمی نشان داده شده است که به چه ترتیبی این ساختمان ها حفظ شود.

استفاده از مصالح جدید بزرگترین آسیب بافت سنتی هورامان است

مردوخی، کارشناس سازمان نظام مهندسی استان کردستان گفت: مطالعات هورامان طی ۴ سال اخیر، نحوه ساخت و ساز قدیم تا امروز را نشان داده است؛ طبق این مطالعات، سیکل ساخت و ساز گذشته هورامان نشان می دهد که در گذشته مردم به ناچار مجبور به این نوع ساخت و ساز بوده و توانایی کندن زمین را نداشته اند.

وی افزود: فرآیند ساخت و ساز در مقایسه با امروز نشان می دهد، که در دسترس قرار دادن مصالح برای ساخت و سازهای جدید در هورامان بسیار به صرفه تر از نحوه ساخت و ساز سنتی منطقه برای مردم است.

این کارشناس، به صرفه بودن را مهم ترین نکته ساخت و ساز در منطقه هورامان برای مردم ذکر کرد و گفت: در دسترس بودن مصالح جدید و نبودن ضوابطی برای حفظ شیوه های سنتی ساخت و ساز در منطقه، بزرگترین آسیب برای هورامان محسوب می شود.

به گفته وی، سبک سنتی زندگی در هورامان تغییر کرده و از هوارنشنی به سمت یکجانشینی که تبعات زیادی به ویژه بر بافت سنتی داشته، رفته است.

مردوخی با اعلام اینکه سعی شده که مجموع عناصر معماری در هورامان به صورت مطالعات ایجاد شود تاکید کرد: ایجاد ضوابط ثابت الزام آور و تبدیل آن به یک معیار، حلقه مفقوده مطالعات انجام شده است که تفهیم این امر نیز مستلزم اعتبار و آموزش است.

تغییر اصالت آسیبی جدی تر از تغییر بافت هورامان است

محمد امینیان، معاون میراث فرهنگی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کردستان گفت: مهمترین شاخصه در هورامان بحث اصالت است؛ در هورامان باید قبل از وضع هر نوع ضوابطی بازنگری در مطالعات صورت گیرد و شناسایی اصالت و حدود برخورد با آن مشخص شود.

وی با تاکید بر اینکه، برای حفظ اصالت در منطقه هورامان باید شالوده های معنوی و کالبدی مورد نظر قرار گیرد افزود: در شالوده های کالبدی نوعی اجبار طبیعت وجود دارد که موجب ایجاد ساختار خانه های متفاوت در هورامان شده است و حفظ این امر در طول تاریخ نیز بر اساس شالوده های معنوی یا فرهنگی صورت گرفته است.

به گفته امینیان، اصالت هورامان بیشتر بر اساس شالوده های معنوی است؛ چرا که یک پیوستگی دارد که موجب ایجاد ساختار هورامان شده است، این در حالی بوده که تمامی بافت های موجود در منطقه نباید جزو هورامان محسوب شود، چرا که این امر تبعات منفی زیادی هم به وجود آورده است، هورامان منطقه ای محدود شامل دره ای به اسم هورامان تخت با پنج روستا و دره لهون است که به پاوه می رسد.

معاون اداره میراث فرهنگی استان کردستان، تشریح کرد: به طور مثال منطقه ژاورود در هیچ سند تاریخی جزو هورامان نبوده است، اما به دلیل حفظ پیوستگی در منطقه تمامی روستاهای اطراف هورامان محسوب شده و کسی هم معترض نیست.

به عقیده امینیان، بنا به اسناد تاریخی، زبانی به نام زبان هورامی وجود ندارد؛ کردهای کوهستان به خاطر شرایط خود دوره های زبانی داشته اند و اکنون زبان منطقه هورامان و ژاورود و سایر دره های منطقه در شرایط زمانی عوض نشده است و معماری موجود نیز از همان دوره ماندگار شده است.

وی تصریح کرد: مجموع وجوه کالبدی که قابل تغییر بوده و وجوه معنوی که شامل آیین ها و شرایط معیشت مردم و غیر قابل تغییر است، بافت پیوسته را در اورامان ایجاد می کند که در اجرا باید از هم جدا شوند، یعنی باید اجازه داد که مردم همراه با زندگی امروزی با حفظ شالوده های معنوی گذشته از امکانات استفاده کنند.

این مسئول میراث فرهنگی استان حفظ اصالت را مهم ترین مولفه منظر فرهنگی اورامان ذکر و عنوان کرد: اکنون اگر بافت هورامان در حال نابودی است، به دلیل نابودی ساختارهای اصیلی همچون تقسیم آب منطقه است؛ لذا بزرگترین مسئله برای حفظ هورامان مراسم عقد اخوت به نام مراسم پیرشالیار است که طی آن بزرگان منطقه سیستم تقسیم آب منطقه را حفظ می کردند.

وی امر شناخت منطقه را اساسی ترین مسئله برای حفظ و مرمت منطقه هورامان ذکر کرد و گفت: بزرگترین مرمت های دنیا بدون در نظر گرفتن آینده و شناخت درست از منطقه به نتیجه مطلوب دست نمی یابد.

روابط فرهنگی در هورامان بسیار با ارزش تر از نمای خانه ها است

امینیان، مهم ترین امر در حفظ اصالت و نگهداری هورامان را فضاهای روابطی بیرون خانه ها دانست و افزود: روابط فرهنگی در هورامان بسیار با ارزش تر از نمای خانه ها است.

وی تاکید کرد: مفهوم حفظ بافت هورامان باید از سنندج و کرمانشاه شروع شده و مفهوم اصالت باید به درستی شناخته و تشخیص داده شود که در کجا قابل انعطاف و در کجا غیر قابل تغییر است. به طور مثال ساخت و سازهای محدوده پیرشالیار غیر عرف بوده و به حفظ اصالت درختان مقدس منطقه ضربه وارد می کند.

معاون اداره میراث فرهنگی استان کردستان، عنوان کرد: طبق اسناد تاریخی و مطالعات صورت گرفته زن، مبنای اصلی و اساس مراسم پیرشالیار بوده و کومسای در اصل یک زن بوده و این در حالی است که متاسفانه اکنون زنان اجازه ورود به مراسم را ندارند، به همین خاطر تغییر این اصالت ها بسیار بیشتر از تغییر بافت ساختمان ها به منطقه آسیب می زند.

یکپارچگی در بناهای هورامان یک نماد عینی است

پویا طالبی نیا، مدیرپایگاه فرهنگی هورامان با تاکید بر اینکه حفظ کالبد هورامان امری مهم د حفظ ثبت جهانی این میراث است اظهار کرد: در روستای دولاب که یکی از روستاهای اصلی و تاثیر گذار در ثبت جهانی هورامان بوده و حدود ۵۰۰ نفر جمعیت دارد، ۴ مسجد تاریخی کوچک وجود دارد و این در حالی است که می توانستند یک مسجد بزرگ را بسازند، اما برای کالبد خود حرمت قائل شده و آن را حفظ کرده اند.

وی تغییر در کالبد هورامان را امری اجتناب ناپذیر دانست و بیان کرد: در تاریخ ایران تحول در سبک های معماری هر دوره وجود دارد اما تفکر ما این است که این معماری را حفظ کنیم.

طالب نیا، با اشاره به اینکه معماری هورامان با توجه به آثار تاریخی موجود سیر تاریخی را یکدست طی کرده است، پرهیز از بیهودگی و نیارش را از مهم ترین ویژگی معماری هورامان ذکر و بیان کرد: یکپارچگی در بناهای هورامان یک نماد عینی بوده و جبر طبیعت و استفاده از مصالح بومی عامل اصلی این اتفاق است.

وی افزود: متاسفانه دستورالعمل ثابت و کارآمدی در شهرسازی به ویژه در هورامان وجود ندارد؛ ساختار معماری هورامان باید در نظام مهندسی مورد بررسی قرار گیرد.

قوانین جدی با نظارت سخت، لازمه حفظ و نگهداری از بافت سنتی هورامان است

طالب نیا، امر آموزش را برای سطح اقناع مردم در ساخت و ساز ضروری دانست و گفت: علاوه بر آموزش، یکسری قوانین جدی با نظارت سخت، لازمه حفظ و نگهداری از بافت سنتی هورامان است.

وی دستور العمل، آموزش و دید توسعه ای به منطقه را سه عامل مهم حفظ بافت سنتی هورامان ذکر کرد و افزود: محدوده بافت تاریخی هورامان به دلیل توپوگرافی خاص، با سایر مناطق کشور متفاوت بوده و فریز کردن منطقه نیز امری اشتباه و غیر قابل عملی است، اما توسعه درونزا در این منطقه باید توام با برنامه ریزی دقیق صورت گیرد.

شایان ذکر است که تغییر در ساز و ساخت زمانی ارزشمند است که بتواند اصالت خود را حفظ کند، متأسفانه (هورامان جدید) دچار تغییر با ظاهری مدرن شده و نمای سنگی که هماهنگ با طبیعت و هم‌رنگ کوه‌ها، محکم و متناسب با اقلیم سازگار خود بوده تبدیل به کاشی و سنگ‌های تزئینی و آجر شده است.

منبع:ایسنا

برنامه ضرغامی برای زخم‌های کرونا چیست؟

با نزدیک شدن پایان اعتبار بسته حمایتی دولت دوازدهم برای جبران خسارت‌های کرونا به‌ویژه در صنعت گردشگری که متحمل زیان چندهزارمیلیاردی شده، شیوه حمایت در دولت بعدی و در برنامه وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی محل سوال است.

به گزارش ایسنا، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در آخرین گزارش آماری، میزان خسارت واردشده به صنعت گردشگری را تا پایان سال ۱۳۹۹ بیش از ۳۲ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است. همچنین شمار بیکاران این صنعت فقط در سال ۹۹ به ۴۴ هزار نفر رسیده است. این وزارتخانه هنوز آمار خسارت‌ها و بیکاری‌های سال ۱۴۰۰ را برآورد نکرده است.

دولت قبل برای جبران این خسارت‌ها، علاوه‌بر امهال هزینه‌های انرژی و مالیات بر درآمد و بر ارزش‌افزوده، تعویق سه‌ماهه بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی و امهال پرداخت ۲۳ درصد بیمه حق کارفرما، امکان استفاده از تسهیلات بانکی با نرخ سود ۱۲ درصد را نیز فراهم کرد که البته بسیاری از این حمایت‌ها به‌درستی اجرا نشد و برخی فعالان گردشگری می‌گویند به واسطه استفاده از این بسته حمایتی، بدهکار و متحمل خسارت‌های دیگری شدند.

طبق گزارشی که معاونت گردشگری تهیه کرده است، برای تسهیلات بانکی با نرخ سود ۱۲ درصد در مرحله نخست، برای ۵۱ هزار و ۱۵۲ نفر شاغل در همه بخش‌های گردشگری، ۱۰۱۹۲.۶۶ میلیارد ریال تسهیلات درخواست شده بود که ۶۱۱۰.۷۴ میلیارد ریال آن پرداخت شد. در مرحله دوم که عنوان بسته حمایتی از اشتغال‌محور به بنگاه‌محور تغییر کرد نیز ۱۱۲۵۱ فقره پرونده برای تسهیلاتی به مبلغ ۸۲۵۳.۵۶ میلیارد ریال باز شد که ۴۷۸۹.۰۸ میلیارد ریال آن پرداخت شد.

ستاد ملی کرونا در آخرین مصوبه‌های مربوط به بسته‌های حمایتی، برای بازپرداخت اقساط بانکی این تسهیلات حمایتی تا پایان شهریورماه ۱۴۰۰ مهلت داده است. اگرچه بسیاری از فعالان گردشگری و حتی صنایع دستی گفته‌اند بانک‌ها به سختی به مصوبات ستاد ملی کرونا در این متعهد خصوص بوده و معمولا سلیقه‌ای رفتار کرده‌اند. برخی از این فعالان به ایسنا گفته‌اند به خاطر امهالی که دولت مصوبه آن را ابلاغ کرده و بانک رعایت نکرده، متحمل جریمه سنگین شده‌اند. بعضی دیگر نیز با فروش اقامتگاه، تجهیزات شرکت گردشگری، اتومبیل و خانه شخصی خود، اقدام به تسویه حساب کرده‌اند تا از پیام‌های تهدیدآمیز بانک‌ها برای پرداخت جریمه و مسدود کردن حساب و دیگر فشارها رهایی پیدا کنند.

اکنون با آغاز کار دولت سیزدهم و همچنین معرفی برنامه‌های وزرای پیشنهادی که این روزها درحال ارائه برنامه‌های‌شان در مجلس برای گرفتن رای اعتماد هستند، این سوال پیش می‌آید که برنامه حمایت از مشاغل آسیب‌دیده از کرونا به ویژه صنایعی مثل گردشگری که پیش‌بینی‌ها همچنان بر این است که با ادامه رکود و بیکاری مواجه باشند، چیست؟

به تازگی در ستاد ملی کرونا که این روزها به ریاست ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور برگزار می‌شود، در زمینه حمایت از اصناف و مشاغل خسارت‌دیده از کرونا و جبران خسارت‌ آن‌ها، درباره بسته حمایتی جدیدی صحبت شده، اما به جزئیات آن اشاره‌ای نشده است.

مرور برنامه‌های عزت‌الله ضرغامی، وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز نشان می‌دهد برنامه‌ای متقاوت از آن‌چه هم‌اکنون برای حمایت از مشاغل آسیب‌دیده گردشگری و صنایع دستی درحال اجرا است، پیشنهاد نشده است. در کلیات این برنامه ۲۲ صفحه‌ای چندین‌بار فقط به رکود ایجادشده در صنعت گردشگری به واسطه بحران کرونا و توقف سفرهای بین‌المللی اشاره شده و از آن‌ها به عنوان تهدید جدی در صنعت گردشگری یاد شده است، اما به میزان خسارت‌های مالی و بیکاری‌ها و همچنین علاج برای آن، راه‌کاری پیشنهاد نشده است. حتی در بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی نسبت به بیکاری و تعطیلی بلندمدت موزه‌داران و تولیدکنندگان صنایع دستی و زیان مالی که از محل کرونا به این دو بخش وارد شده، اشاره خاصی نشده است.

تنها نسخه وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای جبران خسارت‌های کرونا و حمایت از مشاغل آسیب‌دیده در این بخش، «حمایت از کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از کرونا و برنامه‌ریزی برای مواجهه با موج گردشگری پساکرونا (استمهال وام‌های اعطاشده، حق بیمه سهم کارفرمای تامین اجتماعی، قبوض آب و برق و گاز در دوره‌ کرونا و بخشودگی اجاره‌بهای اماکن در اختیار بخش خصوصی) است که یادآور بسته حمایتی‌ای است که هم‌اکنون اجرا می‌شود و البته به گفته فعالان گردشگری و صنایع دستی تا کنون مؤثر و کارآمد نبوده است.

از سوی دیگر، این برنامه هیچ اشاره‌ای به چگونگی مدیریت سفرهای داخلی همزمان با همه‌گیری کرونا نداشته است، همچنان که مسؤولان فعلی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و ستاد ملی کرونا برنامه‌ای برای آن ندارند.

منبع:ایسنا

گردشگرها به پاریس برنگشته‌اند

در تابستان امسال گردشگران کمی در خیابان‌های پاریس دیده می‌شوند؛ این موضوع امیدواری‌ برای احیای گردشگری این مقصد گردشگری مشهور را که سال گذشته بر اثر کرونا کم‌بازدید شده بود کم‌رنگ کرده است.

به گزارش ایسنا و به نقل از خبرگزاری فرانسه، پاریس در فاصله بین ژوئن و اوت، حدود ۳.۶ تا ۴.۷  میلیون بازدیدکننده داشته؛ این درحالی است که این رقم در سال ۲۰۱۹ یعنی پیش از همه‌گیری ویروس کرونا و مختل شدن سفرهای بین‌المللی ۱۰ میلیون نفر گزارش شده بود.

سال گذشته نیز فقط ۲.۶ میلیون نفر از پاریس بازدید کردند.

فرانسه مقررات سفری را پیش از آغاز فصل تابستان تسهیل کرد و کشورها را در سه گروه قرمز، نارنجی و سبز دسته‌بندی کرد تا به این ترتیب لزوم ارائه نتیجه آزمایش کرونا، ارائه دلیل موجه برای سفر و یا لزوم قرنطینه شدن مسافران مشخص شود.

موزه‌ها و سایر اماکن فرهنگی نیز پس از مدت‌ها تعطیلی بازگشایی شدند، البته بازدیدکنندگان برای حضور در این اماکن باید «گذرنامه سلامت» را که گواهی واکسینه‌شدن یا منفی بودن نتیجه آزمایش کرونا است ارائه دهند.

درحالی که مدیر یکی از شرکت‌های مسافرتی معتقد است وضعیت هتل‌ها در پاریس نسبت به هر نقطه دیگری از فرانسه نگران‌کننده‌تر است، مدیر یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات بازدید از شهر به همراه خودروهای کلاسیک فرانسوی می‌گوید تابستان امسال فقط ۱۲۰ مشتری داشته؛ این درحالی است که در سال ۲۰۱۹ این رقم ۳۶۰ نفر بوده است؛ چراکه بیشتر مراجعه‌کنندگان این شرکت را آمریکایی‌ها و استرالیایی‌ها تشکیل می‌دهند.

در این بین راهنماهای تور هم به دلیل نبود گردشگران با مشکلاتی مواجه شده‌اند، چراکه فعالیت آن‌ها در منطقه «ایل دو فرانس» تا بیش از ۸۰ درصد کاهش داشته است.

برج ایفل هم که در اواسط جولای پس از ۹ ماه تعطیلی ناشی از همه‌گیری کرونا بازگشایی شد، روزانه فقط ۱۳هزار بازدیدکننده دارد؛ این درحالی است که شمار بازدیدکنندگان در شرایط عادی به دوبرابر این رقم می‌رسید. حدود ۵۰ درصد از بازدیدکنندگان این مکان را در حال حاضر فرانسوی‌ها تشکیل می‌دهند؛این درحالی است که در گذشته سهم فرانسوی‌ها ۲۰ درصد بود.

منبع:ایسنا

همدان، سرزمین دیرینه فرهنگ‌های ناب است

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ضمن گرامیداشت روز همدان، گفت: همدان، سرزمین دیرینه فرهنگ‌های ناب است.

احمدرضا احسانی اظهارکرد: همدان، سرزمینی کهن که از دیرباز تاکنون مهد تاریخ، فرهنگ و تمدن غنی بوده است.

احسانی با تأکید براینکه عالمان، عارفان و فرهیختگان برجسته‌ای از دیار دارالمجاهدین برخاسته‌اند، افزود: همدان، شهری به وسعت یک سرزمین  غنی از علم، دانش، فرهنگ، هنر و تمدن است.

وی نامگذاری یکم شهریور ماه همزمان با سالروز تولد شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا به عنوان روز همدان را مایه مباهات دانست و ضمن گرامیداشت این روز، خاطرنشان کرد: نامگذاری روز همدان فرصتی است تا بتوانیم ظرفیت‌های ویژه این شهر و استان را آنگونه که شایسته است معرفی کنیم، این سرزمین فرهنگی غنی و قابل توجه دارد که می‌توان از آن در راستای توسعه فرهنگی و به دنبال آن توسعه همه جانبه در زمینه‌های مختلف گردشگری، اقتصادی، اجتماعی و… بهره گرفت.

به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، احسانی در پایان با تبریک روز پزشک به جامعه پزشکان، اظهارکرد: از پزشکان و کادر درمان که این روزها به عنوان رزمندگان جبهه سلامت در حال خدمت‌رسانی و مبارزه با بیماری کرونا هستند تشکر ویژه‌ای داشته و سلامت و تندرستی این عزیزان را از خداوند متعال خواستارم.

منبع:ایسنا

عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران‌زمین، برازنده همدان است

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی استان همدان گفت: همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران‌زمین بوده و به شایستگی این نام صاحب جایگاهی والا در عرصه فرهنگ و تاریخ و تمدن در کشور است چراکه از لحاظ تاریخی و فرهنگی قدمتی فراتر از ۳۰۰۰ سال دارد و نخستین پایتخت اولین سلسله حکومت ایران بوده است.

علی مالمیر بیان کرد: همدان شهری در دامنه‌های کوه الوند و قدیمی‌ترین شهر ایران است که قدمت آن به بیش از سه هزار سال می‌رسد، شهری که از بدو شکل‌گیری همواره و در کوران همه حوادث روزگار پابرجا و دارای سکنه بوده و اکنون نیز یکی از کلان‌شهرهای کشور به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: همدان دانشمندان، مشاهیر، مفاخر و شاعران بزرگی چون ابن‌سینا، عین القضات، باباطاهر و کلیم کاشانی را در دل خود پرورانده و اکنون نیز فرزندانی از این سرزمین همچون سردار شهید حسین همدانی، سردار شهید حسن صوفی، سردار شهید علی چیت‌سازیان و شهید احمدی روشن و چندین هزار سردار ایثارگر دیگر موجب فخر و مباهات همدان شده‌اند.

به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی استان همدان، مالمیر تصریح کرد: همدان به‌عنوان یکی از پنج شهر گردشگری و تاریخی کشور مطرح بوده و از این لحاظ جایگاه ویژه‌ای دارد امروزه همدان به‌عنوان یکی از پنج شهر گردشگری و تاریخی کشور مطرح بوده و از این لحاظ نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و وجود آثار تاریخی و فرهنگی با قدمت چند هزار ساله در همدان، همچون تپه هگمتانه، گنبد علویان، برج قربان، موزه تاریخ طبیعی، حمام قلعه، موزه مشاهیر، کتیبه‌های گنج‌نامه و جاذبه‌های طبیعی منحصربه‌فرد همدان گواه بر جایگاه همدان در حوزه گردشگری ایران و جهان است.

منبع:ایسنا

از شهری که نسوخت تا باورهای مردم محلی و حفاری برای کشف گنج

یک باستان‌شناس معتقد است: باستان‌شناسی نیز مانند سایر حوزه‌ها جدای از مسائل سیاسی نیست در این میان حضور هیات‌های خارجی می‌تواند در معرفی یافته‌ها در عرصه بین‌المللی موثر باشد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدحسین عزیزی خرانقی (باستان‌شناس) دکترای باستان‌شناسی خود را در گرایش پیش از تاریخ ایران از دانشگاه تهران گرفته و اکنون یکی از اعضای هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری است. او مسئول واحد مطالعات طرح‌های عمرانی و نجات بخشی است.

خرانقی بعد از فارغ‌التحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد به انجام کارهای میدانی مشغول شد و بیش از ۵۰ فصل کاوش و بررسی چه به عنوان سرپرست یا عضو تیم کاوش را در کارنامه خود ثبت کرده است که البته هیچکدام از آنها کاوش نجات بخشی نبوده است. او دلیل این امر را پیش نیامدن موقعیت برای انجام کاوش نجات بخشی می‌داند.

پیش‌دانشگاهی بود که درسی در مورد باستان‌شناسی در کتاب تاریخ نظرش را جلب کرد. هرچند تمایل داشت در دانشگاه تاریخ بخواند، اما این درس و معلمی که اطلاعاتی درخصوص باستان‌شناسی در اختیار او گذاشت، راهش را تغییر داد. در دانشگاه تهران باستان‌شناسی قبول شد و تا دکترا ادامه داد. در کاوش‌هایی که در دوره آموزشی انجام می‌داد محوطه پیش از تاریخ نصیبش شد و این هم علاقه‌مندی او را به پیش از تاریخ رقم زد.

بیشتر فعالیت‌های او در استان فارس و جنوب ایران متمرکز بوده و کاوش در تپه رحمت آباد استان فارس را یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های خود در عرصه باستان‌شناسی می‌داند. عزیزی خرانقی گفت: در جنوب ایران در بوشهر چند کار میدانی و کاوش داشتم که در دو محوطه مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد معروف به دوره باکون انجام شد. براساس یافته‌های این کاوش‌ها، شواهد استقراری حداقل از هفت هزار سال پیش در سواحل شمالی خلیج فارس بدست آمد. تجاربی از فعالیت در بخش شمال شرقی ایران از کله کوب گرفته تا تپه پهلوان را در کارنامه خود ثبت کرده است.

کاوش‌هایی که خرانقی انجام داده بیشتر در تپه‌های پیش از تاریخ رقم خورده و از نوسنگی تا مفرغ را دربرمی‌گیرد و پنج سال نیز به عنوان مسئول حفاری آموزشی در دشت قزوین در محوطه‌های زاغه، قبرستان و سگزآباد، با گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران همکاری داشته است. در حوزه بررسی نیز در دو شهرستان، انار کرمان و خاتم یزد مطالعاتی انجام داده است. در سال ۱۳۹۹ استان کرمان به عنوان یکی از اولویت‌های پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اعلام و بررسی‌هایی جهت تکمیل نقشه باستان‌شناسی در این استان انجام شد که شهرستان انار توسط عزیزی خرانقی و خانم جمشیدی یگانه بررسی و ۱۲۱ اثر فرهنگی/ تاریخی اعم از محوطه، بنا و بافت‌های تاریخی مربوط به دوره‌های پیش از تاریخ تا دوره قاجار و اوایل پهلوی شناسایی شد. در سال ۱۴۰۰ نیز بخش‌هایی از شهرستان خاتم (هرات، چاهک و ایثار) بررسی شد. در ادامه گفتگوی ایلنا را با محمدحسین عزیزی خرانقی می‌خوانید:

معتقد هستید که کاوش در تپه رحمت‌آباد استان فارس در دهانه دره بلاغی در نزدیکی پاسارگاد یکی از مهم‌ترین فصول کاوش شماست. چرا این کاوش برایتان تا این اندازه اهمیت دارد؟ 

قبل از کاوش در تپه رحمت آباد، کاوش‌ها و پژوهش‌های متعددی از سال‌های ۱۹۲۰.۱۹۳۰ توسط پژوهشگران خارجی و سپس ایرانی در فارس انجام شده بود که قدیمی‌ترین شواهد نوسنگی در فارس را به شش هزارسال قبل از میلاد بازمی‌گرداند، اما کاوش‌هایی رحمت‌آباد منجر به شناسایی شواهد جدید بسیار قدیمی‌تر از دوره نوسنگی بدون سفال و باسفال نسبت به یافته‌های قبل شد. گاهنگاری دوره نوسنگی در فارس تصحیح و حدود هزار سال بر آن افزوده شد. این مهم‌ترین دست آورد من در آغاز پایان‌نامه دکترا بود و همچنان در حال تدوین زوایای مختلف این مطالعات هستیم.

کاوش در تنگه بلاغی یکی از مهم‌ترین کاوش‌های نجات بخشی است که تاکنون در حوزه باستان‌شناسی ایران انجام شده. در آن زمان مرحوم آذرنوش با اعلام فراخوان درصدد جذب باستان‌شناسان ایرانی و خارجی برای انجام کاوش در آن منطقه برآمد. هرچند شما تاکنون در کاوش‌های نجات بخشی حضور نداشتید، اما اکنون به عنوان شخصی که مدیریت بخش مطالعات عمرانی و نجات بخشی پژوهشکده باستان‌شناسی را برعهده گرفته‌اید، آیا می‌توانید از تجربیاتی که حاصل کاوش چندین تیم ایرانی و خارجی و همراهی دوسویه باستان‌شناسان داخلی و خارجی برای کاوش در تنگه بلاغی بود، برای نجات بخشی سایر موارد نیز استفاده کنید؟ 

کاوش در تنگه بلاغی یکی از بهترین نمونه‌های کاوش نجات بخشی در ایران بود که به صورت بین‌المللی برگزار شد. در آن زمان تیم‌های مشترک ایرانی، خارجی از ژاپن گرفته تا آمریکا، فرانسه، آلمان و لهستان در این منطقه حضور داشتند و یافته‌های آن از دوره پارینه سنگی تا سایر دوره‌ها را دربرمی‌گرفت. سرپرستان ایرانی که در این کاوش حضور داشتند عموما به لحاظ علمی و تجربی با سرپرستان خارجی کاوش‌ها برابری می‌کردند. کاوش و خروجی علمی این کاوش نجات بخشی مثال زدنی است. حتی بسیاری از دانشجویان ایرانی به واسطه حضور و آشنایی با تیم‌های خارجی موقف شدند بورس بگیرند و تحصیلاتشان را در خارج از کشور ادامه دهند.

با تغییر شرایط سیاسی و این مهم که دیگر روابط کشور ما با سایر کشورها مانند آن زمان نشد، نتوانستیم شاهد تکرار چنین کاوش‌هایی در سطح بین‌المللی باشیم (هرچند نمی‌توان اثرات مخرب انتقال پژوهشگاه و معاونت میراث فرهنگی به شیراز بر ساختار پژوهش‌های باستان‌شناسی را نادیده گرفت). البته اکنون نیز هیات‌های خارجی برای کاوش به ایران می‌آیند اما تعداد آن‌ها بسیار محدود است. درواقع می‌توان گفت پروژه جدیدی تعریف نشده، آنهایی هم که می‌آیند مانند ایتالیا و آلمان عموما از کشورهایی هستند که به لحاظ سیاسی با ما مشکلی ندارند. باستان‌شناسی نیز مانند سایر حوزه‌ها جدای از مسائل سیاسی نیست. زمانی که روابط ما با برخی از کشورها تغییر می‌کند، شرایط حضور باستان‌شناسان و… نیز بالطبع تغییر خواهد کرد.

کاوش‌های نجات بخشی در ایران به واسطه تعدد پروژه‌های عمرانی با چالش‌های زیادی همراه است. چرا درحالی که در قانون صراحتا ذکر شده که پروژه‌های عمرانی باید استعلام‌های لازم را از میراث‌فرهنگی داشته باشند، چنین امری محقق نمی‌شود؟ 

طبق قانون تمامی پروژه‌های عمرانی می‌بایست در مرحله صفر مطالعاتی، استعلام‌های لازم را از ارگان‌های مربوطه که یکی از آنها میراث فرهنگی است، دریافت نماید ولی متاسفانه ما عموما زمانی وارد پروژه‌ها می‌شویم که کارهای مطالعاتی و گاهی اجرایی آن، آغاز شده یا پیشرفت کرده است و زمان کافی برای انجام پژوهش‌های حوزه میراث فرهنگی، وجود ندارد. شاید بایدعدم تحقق قانون مذکور را در ساختار قدرت در کشور جستجو کرد. به نظر می‌رسد علارغم وجود قوانین روشن در خصوص حمایت از میراث‌فرهنگی، اراده کافی برای آن وجود ندارد و به نظر می‌رسد مسئولین اجرایی یا اعتقاد کافی به میراث فرهنگی نداشته یا عموما چنین مطالعاتی را مخل امور عمرانی می‌دانند، در صورتی که میراث فرهنگی مختص به علاقمندان یا پژوهشگران این حوزه نیست و در واقع متعلق به همه آحاد جامعه است و می‌توان آن را میراث بشری، خارج از مرزهای سیاسی قلمداد کرد.

اکنون که به عنوان مسئول واحد مطالعات طرح‌های عمرانی و نجات بخشی پژوهشکده باستان‌شناسی معرفی شده‌اید آیا برنامه یا سیاست خاصی برای بهره‌گیری از تجربیات گذشته در کاوش‌های نجات بخشی دارید؟ 

پژوهشکده باستان‌شناسی با رصد پروژه‌های عمرانی و استفاده از همکاران استانی شاغل در محل، مراحل پیشرفت پروژه‌های مذکور را پیگیری و اقدامات لازم را در خصوص شروع پژوهش‌های میراث فرهنگی در حوزه طرح‌های عمرانی انجام می‌دهد. مسئول واحد نجات بخشی پژوهشکده نمی‌تواند سیاستی برای حضور باستان‌شناسان خارجی یا اعلام فراخوان داشته باشد. این تصمیمات در سطح کلان انجام می‌شود. ضمن آنکه باید شرایط سیاسی و بین‌المللی در این خصوص فراهم باشد. به هر صورت پژوهشکده باستان‌شناسی تمام تلاش خویش را در بکارگیری افراد شایسته برای انجام پروژه‌های نجات بخشی به کار می‌بندد.

آیا به نظر شما حضور سید عزت‌الله ضرغامی به عنوان وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌تواند راهگشایی برای قدرت یافتن این وزارتخانه باشد؟ 

شخصا شناختی نسبت به آقای ضرغامی ندارم و تنها شناختم به دوره ریاست ایشان در صدا و سیما است. باید دید برنامه‌های وزیر پیشنهادی چیست و اقدامات ایشان در حوزه باستان‌شناسی چه خواهد بود. با توجه به یکدست بودن دولت امیدواریم عملکردها موثر و همکاری بین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعی دستی در خصوص صیانت از مواریث فرهنگی با دیگر ارگان‌ها بیشتر و بهتر صورت پذیرد.

برخی از باستان‌شناسان معتقد هستند اعضای هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی سالانه کاوش‌هایی را برای خود کنار می‌گذارند و جایگاهی برای باستان‌شناسان جوان در نظر گرفته نمی‌شود. نظر شما چیست؟ 

پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در آذرماه هر سال هم زمان با هفته پژوهش، کتابچه‌هایی در خصوص عملکرد سالیانه خویش منتشر می‌نماید و عملکرد سالانه پژوهشکده‌های مختلف با آمار و ارقام و جداول و تصاویر مختلف ارائه می‌گردد. با رجوع به آمار منتشر شده پژوهشکده باستان‌شناسی می‌توان تعداد و افرادی که در سال گذشته هر گونه مجوز کار میدانی را از پژوهشکده باستان‌شناسی دریافت کرده‌اند را مشاهده نمود. با توجه به تعداد اعضای هیات علمی و کارشناسان پژوهشکده باستان‌شناسی و میزان مجوزهای صادره شده به راحتی می‌توان دریافت که اکثر مجوزها به پژوهشگران آزاد، اعضا هیات علمی دانشگاه‌ها و همکاران استانی باستان‌شناس داده شده است و تعداد باستان‌شناسان جوان نیز قابل تامل است. از سوی دیگری نگاهی گذرا به مقاله‌های ارائه شده در گردهمایی‌های سالیانه باستان‌شناسی که توسط پژوهشکده باستان‌شناسی برگزار می‌شود، می‌توان دریافت که بخش زیادی از سخنرانی‌های توسط باستان‌شناسان شاغل در خارج از پژوهشکده، انجام می‌شود.

پژوهشکده باستان‌شناسی در گذشته و امروز، تمام تلاش خود را در راستای همکاری هرچه بهتر انجام داده است، ولی شاید بهتر باشد به این نکته توجه نمود که دیگر ارگان‌های پژوهشی به تمامی تعهدات خویش به پژوهشکده عمل ننموده‌اند. در دوره ریاست جدید پژوهشکده نیز فراخوانی اعلام شد که تمام باستان‌شناسان ایرانی سوابق کاری و پژوهشی خویش را به منظور بکارگیری در گروه‌های کاوش هم به عنوان سرپرست و هم عضو ارسال نمایند که تاکنون بیش از صد نفر سوابق خویش را ارسال و در همین زمان کم نیز برخی که صلاحیت کافی را داشته‌اند (این صلاحیت در شورای پژوهشی پژوهشکده مورد بررسی قرار می‌گیرد و آیین‌نامه سرپرستان پژوهش‌های باستان‌شناسی نیز از قبل، تدوین شده است)، به عنوان سرپرست هم پروژه‌های نجات بخشی هم بررسی‌های باستان‌شناختی، مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

در سواحل جنوبی خلیج فارس هر سال شاهد انجام کاوش‌های متعدد در محوطه‌های مختلف هستیم. در این میان هرساله با شیطنت‌هایی نیز درخصوص تغییر نام خلیج فارس روبه رو می‌شویم. این درحالی است که ایران می‌تواند با توسعه کاوش‌های باستان‌شناسی در بخش سواحل شمالی خلیج فارس، حقانیت خود را از طریق علم باستان‌شناسی به اثبات برساندِ اما این مهم کمتر مورد توجه قرار گرفته و همواره سواحل جنوبی کشور به لحاظ انجام کاوش‌های باستان‌شناسی مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند. دلیل این امر چیست؟ 

متاسفانه هر سال شاهد کاوش‌های متعدد در بخش جنوبی خلیج فارس هستیم و کشورهای عربی نیز تنها شرطی که برای محققان و کاوش‌گران آن مناطق می‌گذارند این است که از نام مجعول برای خلیج استفاده کنند. حتا تمام هزینه‌ها و امکانات در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. با این وجود نه تنها باستان‌شناسان خارجی بلکه ایرانی‌ها نیز در بخش سواحل شمالی خلیج فارس، کاوش‌ها و مطالعات اندکی داشتند. اگر بخواهیم بر سواحل شمالی متمرکز شویم و خوزستان تا بوشهر و هرمزگان و سواحل مکران را مطالعه کنیم قطعا با شواهدی قطعا با شواهد فرهنگی بسیار قدیمی روبرو خواهیم شد که ثابت می‌کند از دوران پارینه سنگی استقرار بدون وقفه در طول سواحل شمالی خلیج فارس وجود داشته است.

باستان‌شناسی در بخش‌های مختلف جنوب کشور بررسی‌های متعدد و کاوش داشته اما یکپارچه نشده است. در بوشهر، خوزستان کاوش‌های خوبی انجام شده اما یکی از مشکلات ما عدم انتشار یافته‌های این کاوش‌هاست. شاید اگر بتوانیم پروژه‌های مشترک با هیات‌های خارجی تعریف کنیم، بهتر بتوان نتایج پژوهش‌ها را در مجامع بین المللی مطرح نمود. بنده علارغم اعتقاد کامل به توجه به منافع ملی، ملی‌گرایی تعصب‌آلود و توهم توطئه در هرگونه ارتباط بین‌اللملی را جایز ندانسته و معتقدم که توجه به قوانین موجود و انتخاب افراد شایسته هم ایرانی و هم خارجی در خصوص انجام فعالیت‌های باستان‌شناسی مشترک در چارچوب تفاهم‌نامه و توافقنامه‌های سختگیرانه، منجر به رشد باستان‌شناسی ایران خواهد شد. بستن درها و عدم ارتباط با مراکز پژوهشی معتبر جهانی، منجر به منزوی شدن هرچه بیشتر ما در عرصه جهانی خواهد شد و کم کم همانگونه که شاهد آن هستیم، تمام مراکز ایرانشناسی تعطیل و مراکزی که بر روی قومیت‌ها تمرکز خاص دارند، تشویق و گسترده خواهند شد که متاسفانه این فرایند سال‌هاست شروع شده است.

شما بررسی باستان‌شناسی بخشی از شهرستان خاتم را انجام دادید. از یافته‌های این بررسی و باورهای مردم محلی بگویید. آیا واقعا شهر سوخته دیگری در این منطقه وجود دارد؟ 

محوطه چاهک در شهر چاهک که در محل به عنوان شهر سوخته نیز مطرح می‌شود، علارغم نظر مردم محلی و باتوجه به شواهد فرهنگی موجود در محوطه، مربوطه به دوره ایلخانی به بعد است. علاوه بر محوطه ساختار قلعه خشتی نیز در کنار این محوطه وجود دارد. هرچند مردم بومی اعتقاد دارند که قدمت این محوطه به دوره هخامنشی بازمی‌گردد و در این منطقه شمشیر تولید می‌شده است. حفاری‌های غیرمجاز زیادی در محوطه انجام شده و شایعات زیادی در خصوص کشف مجسمه‌های طلا، شمشیر، کلاهخود و غیره در منطقه رواج دارد ولی نه در آرشیو میراث فرهنگی یزد و نه دفتر هرات، چنین آثاری که از این محل به دست آمده باشند، وجود ندارد. عموما به هر منطقه‌ای که می‌رویم شاهد آن هستیم که مردم بومی منطقه تصور می‌کنند تپه، قلعه یا سایتی که در منطقه آن‌ها قرار دارد، بسیار قدیمی و مملو از اشیاء است. کوه‌های اطراف شهرستان خاتم مملو از کانسارهای آهن و مس است و قطعا در دوره‌های تاریخی استخراج مس و آهن در آن رواج داشته است. حتا در بخش‌های مختلف سربارهای آهن و مس شناسایی شده که نشان می‌دهد استخراج سنگ آهن وجود داشته، اما با توجه به آنکه سفال یا مواد فرهنگی که ثابت کند متعلق به دوره هخامنشی بوده بدست نیامده، نمی‌توان با یک بررسی این مهم را تصدیق کرد و نیازمند انجام مطالعات میان رشته‌ای است.

بارها شنیده‌ایم که حفاری‌های غیرمجاز در منطقه انجام شده و قطعا سفال و سرباره بدست آمده اما عجیب‌تر آنکه مردم محلی از کشف چیزهای عجیب‌تری حکایت می‌کنند که بعید می‌دانم اصلا وجود داشته باشند. گاها می‌گویند طلا، شمشیر، سپر و… از زیر خاک بیرون آورده‌اند اما من بعید می‌دانم چنین چیزی صحت داشته باشد.

در بخشی از محوطه چاهک لایه‌ای از دورریزهای سفال بدست آمده که نشان از وجود کوره سفالگری دارد. وجود کوره سفالگری و دورریزهای سفال و تلمبار شدن آن‌ها چیز دور از ذهنی نیست اما مردم محلی تصورشان آن است که اینها سرباره‌های مربوط به ذوب آهن است. حتا نامگذاری شهر سوخته بر روی محوطه هم توسط مردم محلی انجام شده درحالی که این منطقه به نام محوطه چاهک ثبت شده است. درواقع هیچ آثاری از سوختگی یا آتش سوزی در محوطه قابل مشاهده نیست.

تحلیل شما از نقشه باستان‌شناسی و روندی که در پیش گرفته چیست؟ 

ترسیم نقشه باستان‌شناسی روند طولانی طی کرده از نقطه‌گذاری روی کالک و نقشه‌های کاغذی گرفته تا اکنون که روی سامانه هوشمند تحت وب جانمایی شده است. ایران کشوری بزرگ و از لحاظ آثار فرهنگی/ تاریخی بسیار غنی است. روستا یا دهستانی نیست که اثر تاریخی نداشته باشد. از این رو شناسایی و جانمایی این آثار نیازمند بودجه هنگفتی است.

در سال‌های گذشته پژوهش‌های زیادی انجام شده که کم کم وارد سامانه نقشه باستان‌شناسی می‌شود اما گمانه‌ها از وجود حدود ۲ میلیون محوطه حکایت دارند که آن هم کلی گویی است و مستند نیست. با این وجود روند موجود به تامین اعتبار کافی بستگی دارد.

اگر اعتبارات تامین و استان‌ها پای کار بیایند این امر سرعت بیشتری می‌گیرد. حتا پژوهشگاه طی مکاتبه‌ای با برخی استان‌ها آمادگی خود را برای تکمیل بررسی‌های باستان‌شناسی با تامین اعتبار مشترک اعلام نموده ولی متاسفانه برخی استان‌ها علاقه چندانی به ورود به عرصه پژوهش نداشته و به حفاظت و مرمت اکتفا می‌کنند. این نکته قابل یادآوری است که بخش عمده بودجه پژوهشی میراث فرهنگی به صورت استانی تامین می‌شود و لازم است ادارات کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با رایزنی با استانداری و ادارات برنامه و بودجه استان‌ها، نسبت به تامین اعتبارات حوزه میراث فرهنگی اقدام لازم را انجام دهند.

آیا می‌توان گفت حفاران غیرمجاز سریع‌تر از باستان‌شناسان عمل می‌کنند و حتا نقاطی که هنوز شناسایی و بررسی نشده‌اند توسط حفاران غیر مجاز، کنده شده‌اند؟ به نظر شما چرا در جامعه ما تا این اندازه شاهد رونق مباحثی پیرامون گنج‌یابی و حفاری‌های غیرمجاز هستیم؟ 

تقریبا می‌توان گفت جایی نیست که حفاری غیرمجاز در آن انجام نشده باشد. حتا در برخی مواقع شاهد کندن کوه‌ها و آسیب رساندن به محیط زیست هستیم. تقریبا هر غار، کوه، اشکفت، پناهگاه و… توسط حفاران غیرمجاز حفاری شده است.

بیکاری و سودای یک شبه ره صدساله رفتن از دلایل عمده حفاری غیرمجاز است. نمونه آنرا در حضور ناآگاهانه در بورس یا گلدکوئست شاهد بودیم. نمی‌دانند اگر به جای حفاری برای یافتن گنج، چاه آب یا فاضلاب بکنند پول بیشتری بدست خواهند آورد. فکر می‌کنند در هر کلنگی که می‌زنند ممکن است به گنج برسند بخصوص تبلیغات دستگاه‌های گنج‌یاب در رونق این سوداگری موثر بوده. مگر در ایران باستان چقدر طلا وجود داشته که این تعداد به دنبال آن هستند و زیر هر سنگ و درختی به دنبال آن می‌گردند؟ به نظر من تمام این مسائل نیازمند بررسی‌های جامعه شناختی و روانشناختی است. کلا مردم خاورمیانه می‌خواهند راحت پولدار شوند. از این روست که شاهد تخریب محوطه‌ها هستیم.

درعین حال مشکل بیکاری هم مزید بر علت شده. وقتی جوانان بیکار هستند مصرف مداد مخدر افزایش می‌یابد و در عین حال سودای کاوش غیرمجاز بیشتر می‌شود. در بسیاری از موارد در کنار حفاری‌های غیر مجاز شاهد شواهد به جای مانده از مصرف مواد مخدر هم بوده‌ایم. خروج از حالت نرمان ذهنی در اثر مصرف مواد مخدر منجر به حفاری‌های بسیار سخت شبانه می‌شود که تنها نتیجه آن تخریب آثار تاریخی و طبیعی است.

در محوطه‌های مختلف کاوش و بررسی داشتید. طی این سال‌ها خاص‌ترین یافته‌اتان چه بود؟ 

در سال ۱۳۸۸ به عنوان عضو تیم در حفاری تپه سیلک شمالی به سرپرستی مشترک دکتر حسن فاضلی و پروفسور رابین کانیگهام حضور داشتم. در آن فصل در زیر فضای معماری مسکونی اواخر نوسنگی یا چشمه علی به تدفین یک نوزاد سقط شده به اندازه کف دست برخوردیم. فرم و ظاهر این جنین سالم بود و در کنار آن چند خمره کوچک حاوی بقایای سوخته استخوان انسانی یافت شد. شاید این یکی از قدیمی‌ترین شواهد مُرده‌سوزی در ایران باشد که از محوطه سیلک کشف شد. البته مقاله این یافته به صورت مشترک، انتشار یافته است.

منبع:ایلنا

برقراری تورهای گردشگری با وجود ممنوع بودن سفر

آژانس‌های گردشگری تهران با وجود اعلام محدودیت‌های شدید کرونا تا ۳۰ مرداد، از تداوم برقراری تورهای گردشگری خبر می‌دهند.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از تسنیم، ستاد ملی مقابله با کرونا روز شنبه اعلام کرد برای کنترل شدیدتر موج پنجم کرونا در کشور، از تاریخ دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۴۰۰ تا شنبه ۳۰ مرداد به مدت ۶ روز تعطیل است و ممنوعیت های تردد در جاده ها اعمال می‌شود.

این خبر اما در حالی است که بر اساس گزارش‌های میدانی خبرگزاری تسنیم از برخی آژانس‌های مسافرتی تهران علیرغم شیوع موج پنجم سهمگین کرونا و اعلام اعمال محدودیت سفر  تقریبا تمام سفرها هم در قالب تور مسافرتی و هم به صورت فروش بلیت مطابق روال عادی ادامه دارد.

اپراتور یکی از آژانس‌های مسافرتی در محدوده میدان انقلاب در همین راستا گفت که امکان خرید و رزرو بلیت در صورت وجود ظرفیت هست و برنامه تور گردشگری هم برقرار است و ممنوعیتی اعلام نشده است.

برای اطمینان بیشتر با دو آژانس دیگر در شمال تهران و واقع در سعادت آباد و میدان آرژانتین نیز تماس حاصل شد که پاسخی مشابه دادند.

گرچه برخی از آژانس‌های مسافرتی توصیه به امتناع از سفر داشتند و از شرایط وخیم کرونا در ناوگان های حمل نقل عمومی  و از تعطیل بودن رستوران ها و پاساژهای شهرهای سیاحتی خبر می‌دادند، اما متاسفانه پیگیری‌های صورت گرفته، منعی برای رزرو بلیت و برگزاری تورهای گردشگری – چه زیارتی و چه سیاحتی – وجود نداشته و هیچ گونه ابلاغیه و اطلاعیه ای نیز مبنی بر محدودیت یا ممنوعیت انجام سفرها از سوی دستگاه های مسئول خطاب به این آژانس ها صادر نشده است.

بر اساس اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا، همه ادارات از جمله بانک‌ها و همچنین گروه‌های شغلی ۲، ۳ و ۴، از دوشنبه (۲۵ مرداد) تا پایان روز کاری شنبه هفته آینده (۳۰ مرداد) تعطیل خواهند بود.

در حالی که مطابق مصوبه ستاد ملی مقابله باکرونا مراکز اقامتی (شامل هتل، متل، مهمان‌پذیر، پانسیون و مشاغل مشابه) در فهرست مشاغل گروه یک جایی ندارد و باید تعطیل باشند، اما ظاهرا همچنان بدون هیچگونه منعی به فعالیتهای خود ادامه می‌دهند. درحالیکه  به نظر می‌رسد انجام سفر از طریق وسایل حمل و نقل عمومی به مراتب بیشتر از سفر با خودروی شخصی خطرآفرین است و در شیوع هرچه بیشتر ویروس تاثیر دارد.

از سوی دیگر، تعطیلی همه ادارات و مشاغل غیرضروری و همچنین عدم ممنوعیت سفر در قالب تورهای مسافرتی خود عاملی برای ترغیب بیشتر مردم برای انجام سفر است. اتفاقی که در تعطیلی ۶ روزه قبلی تهران مشاهده شد و علی‌رغم اعلام جلوگیری از هرگونه تردد، انبوهی از مردم چه با خودروی شخصی و چه از طریق تورهای گردشگری عازم سفر شدند و درنهایت آن تعطیلات نه تنها موجب کنترل بیماری کرونا نشد بلکه به سرکشی بیشتر آن کمک شایانی کرد.

با توجه به اوضاع بحرانی فعلی این بار انتظار می‌رود با توجه به رکورد بی سابقه آمار مبتلایان و مرگ میر ناشی از کرونا نظارت‌های سرسختانه تری اعمال شود و با متخلفان برخورد قاطع صورت پذیرد تا مجدداً ۶ روز قرنطینه پیش رو مانند دفعه قبلی تبدیل به تعطیلات و فرصتی برای سفر نشود.

منبع:همشهری

رصد تورهای گردشگری گیلان در سامانه سادرا

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان از برخورد با ۵۱۷ تور گردشگری غیر مجاز از ابتدای سال جاری در گیلان خبر داد و گفت فعالیت این تورها در سامانه سادرا رصد می‌شود.

حمید رضا آذر پور، با بیان اینکه از ابتدای امسال ۵۱۷ تور غیر مجاز شناسایی و با آنها برخورد قضایی شده به همشهری آنلاین افزود: صاحبان و راهنمایان این تورها اغلب در فضای مجازی فعالیت دارند و گردشگری استان با همکاری پلیس فتا نسبت به شناسایی آنها اقدام کرده است.

وی با تاکید به اینکه در ایام کرونا هیچگونه مجوزی برای ورود و فعالیت تورهای گردشگری  استان صادر نشده است افزود: این ممنوعیت تا عادی شدن شرایط کرونایی برای برگزاری تورهای گردشگری ادامه خواهد داشت. خوشبختانه مدیران دفاتر خدمات مسافرتی و راهنمایان گردشگری استان همکاری خوبی در این زمینه با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری داشتند و به صورت داوطلبانه تورهای گردشگری خود را لغو کردند.

معاون گردشگری به فعالیت سامانه (سادرا) متشکل از گردشگری، نیروی انتظامی و هلال احمر اشاره کرد و افزود: همه دفاتر گردشگری و راهنمایان تورها موظف هستند هر گونه برنامه سفر خود را از شروع تا پایان سفر، مبدا و مقصد، نوع  و پلاک خودرو در این سامانه ثبت کنند. همچنین سایر دستگاههای استان نیز با مشاهده هرگونه تردد متعدد مینی بوس ها و اتوبوسها در جاده‌های مختلف استان بلافاصله در سامانه گزارش می‌دهند تا هر چه سریعتر از فعالیت و حضور تورهای غیر مجاز جلوگیری بعمل آید.

 آذرپور با تاکید به اینکه گیلان دارای خرده فرهنگ های متعددی است به رفتارهای نامتعارف از سوی برخی تورهای گردشگری غیر مجاز در استان اشاره کرد و افزود: در بیشتر مواقع تورهای غیرمجاز که تحت کنترل و نظارت سازمان قرار ندارند با ظاهر و رفتارهای غیر متعارف موجب جریحه‌دار شدن مردم مناطق مختلف استان می‌شوند. از این رو تاکنون  با ۹۵ درصد تورهای غیر مجاز که در اینستاگرام تبلیغ می‌کنند برخورد شده است. این در حالیست که هرگونه تبلیغات تورهای غیرمجاز در فضای مجازی مورد رصد پلیس فتا قرار دارد.

معاون گردشگری گیلان تعداد راهنمایان دارای مجوز از سازمان گردشگری و صنایع دستی استان را ۴۳۰ نفر اعلام کرد و گفت: در حال حاضر ۱۵۰ نفر از راهنمایان گردشگری گیلان درامر برگزاری تورهای گردشگری همچنان فعال هستند.

نگاه جنسیتی به ورزش‌های هوایی یزد جهانی

مسئول کمیته ورزش های هوایی شهرستان یزد با اشاره به کمبود مربی زن در این رشته ورزشی در استان، از رویکرد مرد سالاری در این ورزش استان که مانع پیشرفت بانوان یزدی در آن شده است، گلایه کرد.

«الهه دهقان» در گفت‌وگو با ایسنا در این رابطه اظهار کرد: نداشتن آشنایی لازم مسئولان با برخی رشته‌های ورزشی به خصوص ورزشهای تخصصی هوایی باعث شده با وجود پتانسیل‌های مناسب کویر یزد برای توسعه این ورزش‌ها و جذب توریسم در این زمینه، هیچ اندیشه‌ای نشود.

وی خاطرنشان کرد: یزد دارای سایت‌های بی‌نظیر پروازی همچون اردشیر، ساحل نما، بام تفت، ارم، کلوچ یا همان تپه‌های شنی منحصربفردی حتی در جهان است به نحوی که برخی سایتهای این ورزش‌ها ساحل‌گونه و برخی ارتفاعی بیش از ۴۵۰ متر دارند.

دهقان با بیان این که بیشتر سایت‌های موجود در استان دارای تپه‌های شنی هستند که این شرایط بر هر شهری در کشورمان حاکم نیست، اظهار کرد: وجود تپه‌های شنی امکان آموزش امن را به مبتدیان می‌دهد که این امر در جذب توریسم و قطب شدن یزد حتی به عنوان منشاء ظهور اساتید برجسته این ورزش در کشور بسیار موثر بوده است.

وی با بیان این که تپه اردشیر به واسطه شرایط جغرافیایی و جوی در جهان منحصر به فرد محسوب شده و آن را دانشگاه پرواز ایران نیز می‌نامند، اضافه کرد: اگر ورزش‌های هوایی مورد توجه مسئولین ورزشی و آشنا به این رشته قرار گیرد، قطعا برای استان نیز درآمدزا خواهد بود اما با این وجود تاکنون از افرادی که با وجود هزینه‌های بالای این ورزش فعالیت می‌کنند، هیچ حمایت روحی و معنوی نشده است.

وی تاکید کرد: از آنجایی که در تمام دنیا، شهرها از طریق سرمایه‌گذاری توسعه می‌یابند، این ورزش نیز میتواند فرصتی در این راستا برای یزد جهانی به شمار آید.

مردسالاری چالش ورزش‌های هوایی یزد

مسئول کمیته ورزش های هوایی یزد در رابطه با استقبال بانوان از این ورزش نیز بیان کرد: علاوه بر این که مربی زن برای بانوان وجود ندارد و مربیان مرد نیز کارآمد نیستند و متاسفانه با وجود رویکرد مردسالاری در این ورزش تمایلی به حضور زنان و پیشرفت آن‌ها در ورزش های هوایی وجود ندارند، ضمن این که محیط نیز برای بانوان امنیت چندانی ندارد.

وی در این باره تصریح کرد: مربیان مرد برای خارج کردن بانوان از این ورزش هزینه‌های هنگفتی از آن‌ها می‌گیرند و به هر نحوی از پا برجا بودن بانوان در این رشته جلوگیری می کنند.

وی خواستار برنامه ریزی مناسب‌تری از سوی مسئولان استان برای ارائه بهترین شیوه‌های ارتقای این ورزش از طریق بالا بردن سطح آموزش مربیان و مبتدیان در استان شد.

ظرفیت مغفول مانده گردشگری ورزشی یزد

«سید مصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد نیز در گفت‌وگو با ایسنا ضمن اشاره به ظرفیت ارزشمند ولی مغفول مانده‌ی گردشگری ورزشی در این استان، گفت: تپه‌ و ماهورها، کویرها و کوهستان‌های یزد، محیطی طبیعی و کاربردی برای انواع رشته‌های ورزشی مانند سافاری، اسکی روی شن، کوهنوردی و دیگر رشته‌های مناسب اقلیم این استان است.پ

وی در مورد این ظرفیت ارزشمند حوزه‌ی گردشگری استان، اظهار کرد: یزد دارای پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های طبیعی زیادی است که قابلیت استفاده در رشته‌های مختلف ورزشی را دارد اما این مسئله هنوز به طور جدی مورد توجه قرار نگرفته است.

فاطمی یکی از راهکارهای اقتصادی کردن جاذبه‌های طبیعی و استفاده از آن‌ها در صنعت گردشگری را احیا و رونق گردشگری ورزشی عنوان کرد و از جمله این جاذبه‌های بسیار مهم در استان را «تپه اردشیر» نام برد و گفت: تپه‌ی اردشیر قابلیت بالایی برای پروازهای آموزشی با پاراگلایدر دارد به طوری که تنها در سال گذشته، دو هزار مورد پرواز از سکوی این تپه انجام شده است.

وی افزود: ظرفیت بی‌نظیر این تپه به گونه‌ای است که فرانسوی‌هایی که از این محل برای پرواز بازدید داشته‌اند، با مشاهده موقعیت این تپه، آن را در دنیا بی‌نظیر عنوان کردند.

فاطمی با تاکید بر این که شناساندن این اماکن و توجه جدی به آن‌ها می‌تواند رونق گردشگری استان را به دنبال داشته باشد، گفت: نگرانی موجود در مورد کمبود گردشگر شهر جهانی یزد به ویژه در شش ماهه دوم سال نیازمند احیا و رونق شاخه‌های دیگر گردشگری است و گردشگری ورزشی یکی از این شاخه‌هاست که  قابلیت درآمدزایی و جذب گردشگر را دارد.

منبع:ایسنا

30 درصد دفاتر گردشگری کرمانشاه تغییر شغل داده‌اند

رئیس انجمن دفاتر گردشگری کرمانشاه گفت: 30 درصد از دفاتر گردشگری کرمانشاه پس از شیوع بیماری کرونا تعطیل شده و به سمت مشاغل دیگر رفته‌اند.

فردین امیری در گفت و گو با ایسنا، بااشاره به گذشت نزدیک به دو سال از شیوع بیماری کرونا، اظهار کرد: دفاتر گردشگری یکی از آسیب پذیرترین بخش‌های گردشگری از شیوع این بیماری بودند.

وی از تعطیلی قریب به اتفاق دفاتر گردشگری کرمانشاه در مدت زمان اوج گیری شیوع کرونا خبرداد و گفت: وقتی هر یکی دو ماه یک بار با یک پیک جدیدی از شیوع این بیماری مواجه می شویم، دیگر امکان فعالیتی برای دفاتر گردشگری باقی نمی ماند.

رئیس انجمن دفاتر گردشگری کرمانشاه ادامه داد: در حال حاضر هیچکدام از 85 دفتر گردشگری استان فعال به معنای “درآمدزا بودن” نیستند و آنهایی هم که باز هستند، به امید بهتر شدن اوضاع زنده مانده اند.

وی افزود: حدود 30 درصد از دفاتر گردشگری استان طی مدت زمان شیوع بیماری کرونا کاملا تعطیل شده و به سمت مشاغل دیگر رفته اند.

امیری اضافه کرد: در شرایط فعلی دفاتر گردشگری استان فقط بلیط فروشی می کنند که این کار درآمدی برای آنها ندارد و سودی به جیب آنها نمی رساند و حتی گاها از جیب هم هزینه می کنند.

وی ادامه داد: زمانی می توانیم بگوئیم که یک دفتر فعال و درآمدزا است که بتواند تور و بویژه تور خارجی بفرستد.

رئیس انجمن دفاتر گردشگری  کرمانشاه یادآورشد: تا دوسال پیش به واسطه پایین تر بودن قیمت ارز و نبود بیماری به نام کرونا، حجم زیادی از تورهای خارجی را داشتیم که سود خوبی را به دفاتر گردشگری می رساند، اما بالا رفتن قیمت ارز و شیوع بیماری کرونا دست به دست هم داد تا حجم تورهای خارجی تقریبا به صفر برسد.

وی ادامه داد: تورهای داخلی هم به دلیل تورم، شیوع بیماری کرونا و تعطیلی های مکرر دیگر وجود ندارد.

امیری یادآورشد: با وجود همه سختی ها و مشکلاتی که داشتیم، انتظار می رفت که بخش دولتی در بحث بخشودگی مالیات، تامین اجتماعی و تسهیلات هم حمایت هایی را از ما داشته باشد که نداشت.

وی در پایان گفت: البته در مدت شیوع کرونا افراد و پیج های غیرمجازی که به مانند سرطان به حوزه گردشگری ورود کرده اند، کماکان به فعالیت خود ادامه می دهند و کسی هم برخورد جدی با آنها نداشته است.

منبع:ایسنا