علت خروج بنا‌های تاریخی از لیست آثار ثبت ملی چیست؟

عدم هماهنگی در سیاست‌های کلان توسعه به ویژه در حوزه ساخت و ساز، ثبت و حفاظت از بنا‌های تاریخی را با معضلاتی مواجه کرده است.

به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، گوشه گوشه شهر تهران، خانه هایی هستند که خاطرات چند نسل قبل را به دوش می کشند و یادآور فرهنگ و هویت شهروندان هستند؛ اما متأسفانه تا چندی قبل، نواهایی به گوش می رسید که خبر از خروج آثار از لیست ثبت ملی و شکستن دلِ بناهای تاریخی می داد. بناهایی برای مالکان ، دلالان زمین  و بسازبفروش ها، که صرفاً جنبه اقتصادی داشتند و سود حاصل از تخریب آن، اهمیت داشت. برای علت یابی این موضوع، با ابراهیم شقاقی مدیر کل حقوقی و املاک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و  مصطفی پورعلی، مدیرکل دفتر ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی، گفتگو کردیم تا از چگونگی خارج شدن اثر از لیست بناهای ثبت ملی و  تسهیلات ارائه شده توسط میراث فرهنگی پس از ثبت ملی اثر گفتگو کردیم.

ابراهیم شقاقی مدیر کل حقوقی و املاک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفت و گو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره علل صدور احکام خروج برخی از آثار و بنا‌های تاریخی از لیست آثار ثبت ملی اظهار کرد: در سال‌های قبل، ملکی که توسط وزارت میراث فرهنگی ثبت می‌شد، در صورت درخواست مالک برای خروج بنا از لیست آثار ثبت ملی، دادگاه‌های دیوان عدالت اداری مجدداً کارشناسی را برای بررسی مجدد بنا در نظر می‌گرفت. متاسفانه در آن زمان، به جای انتخاب کارشناس مرتبط با این حوزه (تاریخی و فرهنگی و هنری)، کارشناسان معماری و رشته‌های غیر مرتبط، مسئول بررسی قرار می‌گرفتند. این موضوع باعث می‌شد تا کارشناسان از ارزش و اهمیت بنای تاریخی غافل مانده و آن را برای خروج از ثبت مجاز بدانند.

وی افزود: برای حل این مشکل، بعد از تعامل با دیوان عدالت، قرار بر این شد در موارد لزوم هیئت کارشناسی، متشکل از یک کارشناس از طرف میراث فرهنگی، یک کارشناس از طرف مالک و یک کارشناس دیگر هم از طرفین انتخاب شود.

شقاقی درباره علت دیگر خروج بنا‌های تاریخی از لیست آثار ثبت ملی بیان کرد: مورد دیگر عدم رعایت تشریفات ثبت است. ثبت ملی بنا‌های تاریخی، نیازمند کار‌هایی برای ثابت کردن اصالت آن اثر و همچنین طی روند اداری خاص است. این کار، نیازمند تشریفات اداری است. این تشریفات شامل ابلاغ در شرف ثبت اثر به مالک بناست که تا یک ماه پس از ابلاغ، مالک بنا فرصت دارد اعتراض خود را مطرح کند و در صورت عدم اعتراض، بنا در لیست آثار ملی ثبت می‌شود.

وی ادامه داد: متاسفانه اکثر بنا‌های تاریخی، متروکه هستند و تشخیص مالک آن امری دشوار است. در برخی موارد، این ابلاغیه‌ها به مالک قبلی و نه مالک فعلی ابلاغ می‌شد. این مورد یکی از دلایلی است که باعث شده مالک یا مالکان بنا پس از اطلاع از این موضوع، برای ثبت شکایت به دیوان عدالت اداری مراجعه کنند. ضمناً، طبق اصل ۱۷۳ قانون اساسی، ابلاغ به مالک، نفی حق طرح شکایت مالک در دیوان نیست.

وی تأکید کرد: در ۹ ماه اخیر هیچ بنایی از لیست آثار ثبت ملی خارج نشده است و این نتیجه اصلاحات ساختاری در این حوزه است.

چه کسی باید برای ثبت ملی اثر، گردن کج کند؟ میراث فرهنگی یا مالک؟

مصطفی پورعلی مدیرکل دفتر ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی، هم در گفت و گو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره مزایای ثبت اثر در فهرست آثار ثبت ملی بیان کرد: بنا‌های ثبت شده به موجب قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی مصوب سال ١٣٩٨ و آیین نامه اجرایی این قانون که اخیرا به تصویب هیات وزیران رسید، دارای مساعدت‌هایی هستند. از جمله مساعدت‌ها می‌توان به معافیت از عوارض شهرداری اشاره کرد. همچنین بنا از یارانه آب بها، برق بها و .. بهره مند می‌شود. به این معنا که هزینه‌های مذکور برای این اثر با کاربری فرهنگی محاسبه می‌شود. همچنین وزارت میراث فرهنگی تلاش می‌کند تا متناسب با اعتبارات، (از طریق اعطای درصدی از هزینه‌های مرمت و…) به شکل مشارکتی در مرمت و احیای بنا‌های ثبت شده ایفای نقش نماید.

ابراهیم شقاقی مدیر کل حقوقی و املاک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرد: طبق قانون، ثبت یک اثر هیچ تاثیری در حقوق مالکانه مالک اثر ندارد. با ثبت اثر، همچنان مالک آن می‌تواند از آن بنا استفاده کند. پس از ثبت اثر در فهرست آثار ثبت ملی، از طرف وزارت میراث فرهنگی، امتیازاتی به مالک نظیر جواز کار طبق کاربری مرتبط با بنا، تعلق می گیرد. مالک می‌تواند طبق کاربری مورد تایید اثر، از آن استفاده اقتصادی مانند ایجاد رستوران سنتی داشته باشد. خوشبختانه تلاش‌های انجام شده منجر به تصویب قوانین خوبی در حمایت مالکان مشروط به حفظ اثر شده است. در صورت ثبت اثر، تسهیلاتی نظیر معافیت مالیاتی، تسهیلات کم بهره، وام طرح‌های مرمتی، مشاوره و … به مالک بنا تعلق می گیرد.

کمک‌هایی که دردی را دوا نمی‌کند

پورعلی در پاسخ به کافی بودن مساعدت ها، برای جلب نظر مالکان به ثبت ملی اثر بیان کرد: واقعیت این است که این مساعدت‌ها قابل توجه نبوده و انتظار داریم هم مجلس محترم شورای اسلامی و هم دولت، مساعدت‌های ویژه‌ای برای مالکان خصوصی بنا‌های تاریخی ثبت شده در نظر بگیرند؛ ان شاءالله در دولت جدید این امر محقق شود.

تیشه به ریشه آثار ثبت ملی، ممنوع!

شقاقی درباره محدودیت‌های استفاده از بنا، پس از ثبت در لیست آثار ملی بیان کرد: با ثبت اثر در فهرست آثار ثبت ملی، مالک موظف به حفظ بنا است. طبق فصل نهم قانون مجازات اسلامی هر گونه تعدی و تخریب اثر ثبت شده جرم محسوب شده و قانون گذار در جهت حفظ و صیانت آثار تاریخی، فرهنگی و هنری ثبت شده مقررات جدی وضع نموده است.

چرا مالکان، دل به تخریب بناهای تاریخی بسته اند؟

پورعلی درباره علت تمایل مالکان به تخریب بناهای تاریخی بیان کرد: چنانچه سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی کشور در حوزه ساخت و ساز تغییر نماید و به نحو شایسته، کیفی سازی و هویت مندی جزو شاخص‌های توسعه در نظر گرفته شده و همه چیز به میزان متراژ زیربنا و تعداد طبقات خلاصه نشود، دیگر مالک یک بنای تاریخی تلاشی برای تخریب یک اثر ملی نخواهد نمود. این موضوعی است که در اقتصاد هویت مورد بحث قرار می‌گیرد.

خانه از پای بست ویران است

پورعلی درباره برنامه ریزی سیاست‌های کلان توسعه بیان کرد: سیاست‌های کلان توسعه باید به نحوی برنامه ریزی شود که قیمت یک بنای تاریخی به مراتب بیش‌تر از بنای نوساز مجاور خود باشد؛ این قیمت بالاتر نیازمند برنامه ریزی در سیاست‌های اقتصاد هویت است. بازار املاک و مستغلات در کشور ما تابع مولفه‌هایی غلط است که صرفاً موجب حصول سود دلالان زمین و بساز بفروش‌ها از آن است.

وی درباره اصلاحات ساختاری سیستم افزود: فاجعه اصلی این است که درآمد شهرداری ها، صرفاً از صدور پروانه و نوسازی حاصل می‌شود. تا زمانی که این سیستم و ساختار اصلاح نشود، مشکل حل نمی‌شود. برای مثال وقتی شما مالک خانه متین دفتری در خیابان ولی عصر هستید و در پیرامون ملک شما شهرداری و طرح تفصیلی با مجوز افزایش تراکم، امکان ساخت و ساز‌های ١٠ طبقه و بیشتر را می‌دهد، حتماً شما متضرر شده‌اید. اما اگر این اتفاق نیفتد و کل منطقه تراکم متعادلی داشته باشد، ملک خانه متین دفتری، خود به خود (به دلیل انتسابش به مرحوم متین دفتری) افزایش قیمت قابل توجه خواهد داشت. در این صورت است که آن تاریخ و هویت، منشأ ارزش مالی هم خواهد بود. افزایش تراکم، موجب نابودی شهر‌های ما شده است. در صورتی که در شهری مثل رم، نه تنها بخش تاریخی، بلکه در کل شهر تراکم متعادل (حدود ٤ طبقه) مشاهده می‌شود.

پورعلی اظهار کرد: به هرحال در ایران از سال ١٣٠٩ با قانون راجع به حفظ آثار ملی، تلاش‌های جدی برای ثبت و حفاظت بنا‌های تاریخی شروع شده و تاکنون ادامه دارد. بی شک عدم هماهنگی در سیاست‌های کلان توسعه به ویژه در حوزه ساخت و ساز،  حفاظت آثار تاریخی با معضلاتی مواجه نموده است. البته این وضعیت در کل کشور ما یکسان نیست و بعضاً به دلیل سیاست‌های درست ما با درخواست‌های مکرر برای ثبت مواجه هستیم. مثلا ً در کاشان واقعا برای زودتر ثبت ملی شدن یک ملک، بعضاً رقابت ایجاد می‌شود.

شاید هنوز غبار غم از دست دادن خانه هایی ارزشمند مانند خانه سپهبد امیراحمدی، خانه زند نوابی و …  از دل ما زدوده نشده است؛ اما هنوز خانه هایی هستند که باید از چنگ دلالان زمین، خارج شده و حفاظت شوند. با اندکی تدبیر و انجام اصلاحاتی اساسی در سیاست‌های کلان توسعه توسط مسئولان و اجرای تراکم متعادل، می توان به حفظ خانه های هویت ساز  و رسیدن به این مقصود، کمک کرد.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

وزیر دیروز، امروز چه می‌کند؟

علی‌اصغر مونسان از ادامه فعالیت خود به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی خبر داد.

علی‌‌اصغر مونسان وزیر پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در گفت و گو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره فعالیت کنونی خود پس از پایان کارش در دولت دوازدهم بیان کرد: من عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی هستم و از این پس در این حوزه به فعالیت خواهم پرداخت.

علی اصغر مونسان متولد سال ۱۳۴۹ در تهران است. او کارشناسی خود را در رشته عمران در دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد مدیریت ساخت خود را در دانشگاه صنعتی امیرکبیر به پایان برده است. او همچنین مدرک کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی‌اش را از سازمان مدیریت صنعتی دریافت کرده‌ است. مونسان همچنین دکترای مهندسی عمران را از دانشگاه صنعتی شریف دریافت کرده است.

گفتنی است؛ او در سال‌های قبل با پذیرش مسئولیت‌های اجرایی در سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف فعالیت می‌کرد که از بین آن‌ها می‌توان به معاون اجرایی شرکت مانا (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)، عضویت هیئت مدیره و معاون اجرایی شرکت دی (بنیاد مستضعفان)، مسئولیت‌های اجرایی در فاز اول منطقه پارس جنوبی (پالایشگاه پارس جنوبی) و منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، همچنین عضو هیئت مدیره و معاون فنی و اجرایی شرکت هریس اشاره کرد.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

تیمچه حاج‌شهباز بیجار به سرای‌فرش و گلیم‌گروس تبدیل می‌شود

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کردستان از راه اندازی سرای فرش و گلیم گروس بیجار در محل تیمچه تاریخی حاج شهباز خبر داد.

یعقوب گویلیان امروز پنجشنبه (۱۱شهریور) در جلسه‌ای با حضور مهندس زندیان نماینده مردم شهرستان بیجار در مجلس شورای اسلامی، معاون فرماندار، اصناف و کسبه قدیمی بیجار گفت: تیمچه حاج شهباز بیجار یکی از عناصر مهم بازار تاریخی بیجار است که این علاوه بر تیمچه دارای قسمت‌های دیگری همچون سرا، راسته ها، تیمچه امیرتومان، چهار باغ و مسجد یکی از مجموعه های کامل در نوع خود در سطح کشور است.

وی افزود: تیمچه حاج شهباز از لحاظ تزیینات و ابعاد دهانه یکی از زیباترین عناصر بازار بیجار است که طی سالیان گذشته بارها توسط این اداره کل مرمت شده است.

رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان بیان کرد: با توجه به اینکه تاکنون کاربری مشخصی برای تیمچه حاج شهباز در نظر گرفته نشده بود جای بسی خرسندی است که با نظر حاضرین در جلسه کاربری آن بعنوان سرای فرش و گلیم گروس تعیین و مقرر شد به کسبه‌ی دارای سابقه و توانمند با رعایت ضوابط اداره کل برای این امر واگذار شود.

گویلیان ضمن گرامی داشت نام و خاطره مرحوم یدالله زنوری از کارشناسان با سابقه و توانمند اداره کل میراث فرهنگی که در این مجموعه سالها تلاش و کوشش کرده بود، اظهار داشت: بخش عمده مغازه های تیمچه حاج شهباز در تملک میراث فرهنگی است و صرفا در راستای حفظ این اثر تاریخی و معرفی هرچه بهتر آن بدون دریافت وجهی به کسبه دارای سابقه در حوزه فرش و گلیم پس از طی مراحل اداری واگذار می‌شود.

منبع:ایسنا

عمارت مشیر داراب در فهرست آثار تاریخی کشور قرار گرفت

عمارت مشیر شهرستان داراب در فهرست آثار واجد ارزش تاریخی- فرهنگی کشور به ثبت رسید.

مدیر کل گردشگری و امور زائرین استانداری فارس با اعلام این خبر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بر اساس ابلاغ وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جمهوری اسلامی ایران و در اجرای بند (ج) ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور و بند ششم ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور، عمارت مشیر داراب بعنوان یکی از آثار ارزشمند تاریخی و فرهنگی کشور به ثبت رسمی رسیده است.

سید مجتبی علوی با تاکید بر اینکه ثبت آثار ارزشمند منقول و غیر منقول فرهنگی-تاریخی کشور در فهرست آثار ملی و فهرست‌های مرتبط، ثبت می‌شود، بیان کرد: عمارت مشیر داراب یکی از این آثار تاریخی استان فارس است که در شهر داراب، خیابان بهار، کوچه بازرگانی سابق واقع شده است.

مدیر کل گردشگری و امور زائرین استانداری فارس تاکید کرد: این عمارت پس از طی تشریفات قانونی لازم به شماره ۳۰۸ انجام گرفت و این بنا در فهرست آثار واجد ارزش تاریخی-فرهنگی به ثبت رسیده است.

علوی با بیان اینکه این اثر تحت حفاظت و نظارت اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری فارس است، هشدار داد: هر گونه دخل و تصرف و یا کاری که منجر به تخریب یا تغییر هویت مکان نامبرده شود جرم تلقی شده و متخلفین برابر با قانون. مجازات خواهند شد.

این مسئول بر ضرورت حفظ و نگهداری از آثار تاریخی تاکید کرد: بناهای تاریخی بعنوان میراث ماندگار درگذشتگان ما و نماد تاریخی هر منطقه به شمار می‌رود.

علوی اضافه کرد: مرمت و بازسازی و تعمیر بناهای تاریخی ثبت شده فقط با نظارت و تأیید کارشناسان و متخصصان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری صورت می‌گیرد.

منبع:خبرگزاری مهر

تسریع در استانداردسازی خدمات گردشگری

معاون گردشگری وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: با اصلاح و ابلاغ شیوه‌نامه ارزیابی و درجه‌بندی تأسیسات گردشگری کشور، فرآیند استانداردسازی خدمات گردشگری شفاف‌تر و سریع‌تر می‌شود.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی معاونت گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ولی تیموری اظهارداشت: شیوه‌نامه ارزیابی و درجه‌بندی تأسیسات گردشگری با رویکرد ایجاد وحدت رویه و جلوگیری از اعمال نظر و رفتارهای سلیقه‌ای در زمینه درجه‬ ‏بندی تأسیسات گردشگری، با تشکیل کارگروهی مرکب از کارشناسان، خبرگان دانشگاهی و نمایندگان بخش خصوصی تهیه و سپس با اخذ نظرات از ادارات کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان‌ها پس از یک سال کار کارشناسی در معاونت گردشگری نهایی شد تا بر مبنای آن بستری مناسب برای ارتقای کمی و کیفی خدمات گردشگری فراهم شود.

وی افزود: شیوه‌نامه درجه‌بندی که قبلاً در سال ۱۳۹۴ ابلاغ شده بود دارای نواقص و چالش‌هایی بود که عمدتاً با بروکراسی پیچیده، امکان فعالیت در این زمینه را برای بخش خصوصی با دشواری رو به رو کرده بود؛ از این رو با رویکرد تسهیل شرایط فعالیت، ارتقا کیفیت خدمات و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی در فرآیند ارزیابی و درجه‌بندی تأسیسات گردشگری، شیوه‌نامه مرتبط اصلاح و ابلاغ شد.

تیموری با اشاره به اینکه در شیوه‌نامه جدید وظایف کمیته فنی به کمیسیون عالی تفویض شد؛ خاطرنشان کرد: تقویت کمیسیون عالی تجدید نظر در راستای رعایت حقوق بهره‌برداران تأسیسات گردشگری و امکان رسیدگی مجدد به شکایات آنها در چارچوب مفاد آئین‌نامه بالادستی بوده است.

به گفته معاون گردشگری علاوه بر وظایف ذاتی کمیسیون عالی در خصوص تجدید نظر به اعتراض‌های واصله، مسئولیت راهبری، نیازسنجی و تصمیم‌گیری درخصوص مسائل مرتبط با اجرای طرح تطبیق نیز به آن کمیسیون تفویض شد.

وی ادامه داد: بر این اساس ابهامات و ایراداتی که بر اساس تجربه کارشناسان احراز شده بود، برطرف و فرآیند ارزیابی به طور دقیق، شفاف و مشخص تدوین شد.

معاون گردشگری با بیان اینکه موارد غیر ضروری از شرایط اخذ مجوزهای فعالیت عوامل اجرایی تطبیق اعم از شرکت‌های عامل تطبیق، ارزیابان و مدیران فنی حذف و با این اقدام فعالیت در این زمینه تسهیل خواهد شد؛ گفت: اصلاح شرایط مدیرعامل، حذف سر ارزیاب بر اساس مصوبه هیأت مقررات‌زدایی، تشریح حوزه عملکرد و حیطه مجاز فعالیت ارزیابان، از جمله ویژگی‌های شیوه نامه جدید است.

تیموری ادامه داد: تمرکززدایی از ستاد و تفویض امور به استان‌ها با افزایش اختیارات ادارات‌کل استانی در برگزاری کمیسیون‌های درجه‌بندی تأسیسات گردشگری نیز یکی دیگر از اصلاحات بعمل آمده است؛ بر این اساس با تمهیداتی که معاونت گردشگری پیش‌بینی کرده است سرعت برگزاری کمیسیون‌های درجه‌بندی نیز افزایش خواهد یافت.

وی در پایان ایجاد بستر لازم جهت ملحوظ کردن نظرات و پیشنهادات مسافران و گردشگران در تعیین درجه واحد و نیز حذف موافقت اصولی و مجوز ایجاد برای واحدهای تبدیلی را از دیگر محاسن شیوه‌نامه جدید نام برد.

منبع:خبرگزاری مهر

۱۳ اولویت کاری پیشنهادی برای وزیر میراث فرهنگی در دولت سیزدهم

برنامه ریزی برای پساکرونا، جبران خسارت ها، بازگشایی مرزها، توجه به حفاظت از میراث فرهنگی و صادرات صنایع دستی از جمله اولویت‌هایی است که کارشناسان برای وزیر جدید میراث فرهنگی تبیین کرده‌اند.

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ سوم شهریور ماه عزت الله ضرغامی به عنوان وزیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری از نمایندگان مجلس بالاترین رأی اعتماد در تاریخ این وزارتخانه را گرفت هر چند که برخی از نمایندگان، برنامه‌های ارائه شده از سوی وی را تأیید نکردند اما برخی هم بودند که او را مدیری قوی دانستند که می‌تواند جایگاه وزارت میراث فرهنگی را از وضعیت فعلی بالاتر ببرد.

در این میان مخالفان و موافقان با نظرات مختلفی صحبت کردند از غلط املایی گرفتن از برنامه‌های ضرغامی تا نتیجه بخشی قدرت مدیریتی وی.

طولی نکشید که پس از گرفتن رأی اعتماد، به وزارت میراث فرهنگی رفت و در یک مراسم تودیع و معارفه مختصر، صندلی وزارت را از علی اصغر مونسان تحویل گرفت و به وی اعلام کرد اگر من یک کلید دارم آقای مونسان هم یک کلید خواهد داشت و این دفتر متعلق به خودش است و من دوست دارم هر زمان دلش می‌خواهد به این دفتر بیاید.

صبحانه‌های کاری معروف این بار با بخش خصوصی گردشگری

عزت الله ضرغامی، تا پیش از اینکه وارد دولت سیزدهم شود و در این جایگاه بنشیند، رسم معمولی داشت که آن هم خوردن صبحانه کاری با افراد مختلف و چهره‌های سیاسی فرهنگی و هنری بود. این بار هم وقتی می‌خواست از مراسم تودیع و معارفه بیرون برود به خبرنگار صدا و سیما گفت اولین کاری که انجام دهم، یک صبحانه کاری است!

همین هم شد. اولین صبحانه کاری وی با رئیس جامعه هتلداران و دومین آن با رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی ایران بود. اولین جلسات با بخش خصوصی حوزه گردشگری نشان می‌دهد که وی نیز مانند وزرا یا رؤسای سابق این وزارتخانه به گردشگری بیشتر اهمیت خواهد داد تا میراث فرهنگی و صنایع دستی؛ اما با این وجود در سخنرانی‌هایش اعلام کرده که سه وجه وزارت را به صورت یکسان در اختیار خواهد گرفت.

زمانی که عزت الله ضرغامی به عنوان وزیر انتخاب شد نظرات فعالان مرتبط با این وزارتخانه متفاوت بود. برخی می‌گفتند لزوماً نباید وزیر انتخاب شده، متخصص باشد بلکه می‌تواند با داشتن روابط و قدرت سیاسی در دولت، جایگاه این وزارت را بالا ببرد برخی اما معتقد بودند که وزیر باید از بدنه وزارت و متخصص انتخاب می‌شد. با این وجود با انتخاب ضرغامی عده‌ای به این دلخوش هستند که وی با توانایی و قدرت لابی‌گری که در دولت دارد بتواند این وزارت را به درستی مدیریت کند. اما خیلی از این فعالان خواسته‌هایی دارند و امیدهایی که آنها را به مدیریت ضرغامی دلگرم می‌کند.

پس از انتخاب ضرغامی، جلساتی در فضای مجازی درباره برنامه‌های پیش روی او، اولویت‌ها و چالش‌های آن برگزار شد فعالان این حوزه‌ها می‌خواهند صدایشان به گوش وی برسد

پس از انتخاب وی، جلساتی در فضای مجازی درباره برنامه‌های پیش روی او، اولویت‌ها و چالش‌های آن برگزار می‌شود فعالان این حوزه‌ها می‌خواهند تا صدایشان به گوش وی برسد و او بداند که چه موضوعاتی جزو اولویت‌های آنهاست.

در این گزارش به بررسی برخی از این اولویت‌ها و چالش‌ها براساس جمع بندی نظرات کارشناسان هر سه حوزه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اشاره شده است:

تشکیل اتاق فکر، جبران خسارت‌های ناشی از کرونا در هر سه بخش میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، اجرایی کردن قوانین حوزه صنایع دستی از جمله قوانین حمایت از استادکاران صنایع دستی، تبلیغ برای سفر به ایران در پساکرونا، تلاش برای باز شدن مرزها و ورود گردشگران خارجی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و سختگیرانه، در اولویت قرار دادن حفاظت از میراث فرهنگی، نگاه جامع و یکسان به سه حوزه فعالیت وزارتخانه، ارتقای جایگاه وزارتخانه با تلاش برای افزایش بودجه‌های آن، توجه ویژه به اجرایی شدن حساب‌های اقماری، تلاش برای صادرات صنایع دستی، حضور پررنگ در نمایشگاه‌های خارجی، تلاش برای جلوه دادن ایران امن و صنعت رفع موانع سرمایه گذاری در حوزه گردشگری از جمله اولویت‌هایی است که فعالان سه حوزه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به آن پرداخته و آنها را جزو اولویت‌هایی می‌دانند که وزیر جدید میراث فرهنگی می‌بایست به آن بپردازد.

شکواییه باستان شناسان

همانطور که پیش از این نیز اخباری منتشر شده است، علی اصغر مونسان وزارت میراث فرهنگی را در حالی تحویل ضرغامی داد که نامه پر از شکواییه جامعه باستان شناسی ایران منتشر شده بود. در این نامه جامعه باستان شناسی از اتفاقاتی که برای حوزه میراث فرهنگی افتاده بسیار ابراز نگرانی کرده بودند.

همچنین خیلی از آنها از بودجه کمی که به وزارت میراث فرهنگی تعلق می‌گیرد گلایه‌مند بودند. گلایه‌ای که مونسان نیز به آن داشت و همیشه می‌گفت این وزارتخانه مظلوم است و بودجه تخصیصی به آن کم.

همچنین این وزارتخانه در حالی به ضرغامی تحویل داده شده که دو سال از زمان سیل نوروز ۹۸ و آغاز کسادی بازار گردشگری در ایران می‌گذرد و کرونا ضربه آخری بود که به صنعت گردشگری و هنرهای دستی زد.

وزارتخانه در حالی به ضرغامی تحویل داده شده که دو سال از زمان سیل نوروز ۹۸ و آغاز کسادی بازار گردشگری در ایران می‌گذرد

هنوز موضوع امهال وام‌های گردشگری و مالیات‌ها درباره هتل‌ها و مراکز گردشگری حل نشده است. بسیاری از فعالان هنوز وام نگرفته‌اند و خیلی از هتل‌ها اعلام می‌کنند که از سوی اداره مالیات و یا برق به آنها هشدار داده می‌شود که در صورت عدم پرداخت با آنها برخورد می‌شود. این در صورتی است که دولت از امهال مالیات و وام وعده می‌دهد.

بنابراین اولین خواسته فعالان مرتبط با این وزارتخانه جبران خسارت‌های ناشی از بلایایی است که در این دو سال اخیر رخ داده است.

پس از آن بنا به گفته حسین سیادتان عضو جامعه حرفه‌ای هتلداران ایران؛ از دیگر کارهایی که یک وزارتخانه موفق می‌تواند برای صنعت گردشگری انجام دهد، ایجاد فضای مساعد برای سرمایه گذاری بخش خصوصی و تشویق سرمایه‌گذاران برای ورود به این عرصه است. ایجاد این فضا طبیعتاً ملاحظات خاص خودش را دارد و یکی از مهم‌ترین کارها در این ارتباط رفع موانع و بروکراسی اداری است. چیزی که سال‌هاست سرمایه‌گذاران از آن رنج می‌برند و سرعت کار را گاهی آنقدر پایین می‌آورد که سرمایه‌گذار از سرمایه‌گذاری در این صنعت صرف نظر می‌کند؛ مثلاً در حالی که در بعضی از کشورها صدور پروانه ساخت هتل بین ۱۷ روز تا ۲ ماه وقت می‌گیرد، در ایران ما برای ساخت یک هتل بین یک سال تا یک سال و نیم باید منتظر بمانیم. رفع این موانع خود در حکم تشویق سرمایه‌گذار خواهد بود. بنابراین مطالبه دوم فعالان این صنعت رفع موانع سرمایه گذاری در حوزه گردشگری است.

ایجاد اتاق فکر با حضور بخش خصوصی

سیادتیان گفت: در این سال‌ها خصوصاً بعد از شیوع کرونا بخشی از مشکلات بارها در جلسات مختلف مطرح شده و بارها به گوش مسئولین رسیده است. از جمله هزینه بالای حامل‌های انرژی، مسئله مالیات، عوارض، بدهکاری تأسیسات گردشگری به تأمین اجتماعی و مسائل مختلفی از این دست. به نظرم اقدامی که وزیر در همین ابتدای کار باید به آن توجه داشته باشد ایجاد اتاق فکری است که بخش خصوصی هم در آن حضور داشته باشد.

احمد نورنیا، یکی از هتل‌داران کشور نیز گفته است که با شرایط ویژه جهان در پی انتشار ویروس کرونا به وجود آمده، بیشتر آسیب اقتصادی به صنعت هتل داری وارد آمده است. بدین جهت در اکثر کشورها برای پایدار ماندن و بقای این صنعت زیر بنایی حمایت‌های مالی فراوانی از سوی دولت‌ها صورت گرفته است. متأسفانه در کشور ما با نادیده گرفتن این اوضاع خاص تنها امتیاز حاصل مهلت چند ماهه برای پرداخت حق بیمه و مالیات بوده است، امتیاز ناقص دیگر اعطای وام بانکی با مبلغ ناچیز با داشتن هزار و یک مانع تحقیرآمیز بوده که بیش از ده درصد از هتلداران محترم موافق به دریافت آن نشده‌اند.

در جایی که بایستی با یک اراده و خواست جمعی، در چارچوب استدلال‌های عقلی و منطقی در پی چاره اندیشی و حل و فصل ده‌ها معضل و چالش‌های پیش آمده در صنعت هتل‌داری باشیم. پیشنهاد اینجانب مطرح شدن عدم دریافت بیمه سهم کارفرما تا گذر از رکود اقتصادی فعلی، این پیشنهاد هم کمک به هتلداران است و بدون تردید با توجه به تفاوت بیمه بیکاری و بیمه سهم کارفرما به نفع سازمان تأمین اجتماعی. راهکار دیگر من ارائه پیشنهاد به سازمان مذکور برای اعمال معافیت مالیاتی برای صنعت ورشکسته هتلداران تا برون رفت از وضعیت کنونی است.

زمینه سازی برای ورود گردشگران بین‌المللی به ایران

جمشید حمزه زاده رئیس جامعه حرفه‌ای هتلداران ایران اولین صبحانه کاری را با ضرغامی داشت در این جلسه حمزه‌زاده محورهای گفتگوی خود را با وی درباره برنامه هفتم توسعه، موضوع تقویت تشکل‌های گردشگری و تفویض اختیار به این تشکل‌ها بر اساس ماده ۱۰۰ برنامه ششم توسعه هم به عنوان یک ضرورت مطرح کرد. لزوم تدوین سند توسعه گردشگری و بازنگری برنامه ملی جامع گردشگری موضوع دیگری بود که با ضرغامی صحبت شد.

مساله فرهنگ‌سازی و تبلیغات و استفاده از امکان رسانه و هنر برای شناساندن جاذبه‌های گردشگری، امروزه یکی از مهم‌ترین مسائل در کشورهایی است که گردشگری در آنها توسعه یافته است. ایران برای شناساندن جاذبه‌های بی‌نظیر خود به مردم دنیا، نیازمند استفاده بیش از پیش از این امکان استلزوم تسهیل شرایط برای برقراری ارتباط میان صنعت هتلداری کشور با کشورهای خارج و زمینه‌سازی برای ورود گردشگران بین‌المللی به ایران هم بخش دیگری از صحبت‌ها بود.

او گفته است: مساله فرهنگ‌سازی و تبلیغات و استفاده از امکان رسانه و هنر برای شناساندن جاذبه‌های گردشگری، امروزه یکی از مهم‌ترین مسائل در کشورهایی است که گردشگری در آنها توسعه یافته است. ایران برای شناساندن جاذبه‌های بی‌نظیر خود به مردم دنیا، نیازمند استفاده بیش از پیش از این امکان است. تجربه‌ای که با حضور ضرغامی و تعامل نزدیک وزارتخانه با تشکل‌های گردشگری می‌تواند به شکلی بی ‎سابقه رقم بخورد.

همچنین به مشکلات ساختاری نظام گردشگری در کشور از جمله آفت سیاسی کاری و نبود یک نظام علمی در گردشگری تاکید شده است.

از طرف دیگر در این مدت که ضرغامی روی صندلی وزارت نشسته است، رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران به وی در قالب نامه‌ای معضلات تخصصی حوزه اکوتوریسم و طبیعت گردی کشور را مطرح و پیشنهاداتی ارائه کرد. ‎بر پایه این گزارش در نامه انجمن علمی طبیعت گردی ایران از وزیر جدید گردشگری درخواست شد که توانمندسازی منابع انسانی را مدنظر قرار داده و به جای تصمیم‌گیری از طرف آنان، آنان را توانمند به تصمیم‌گیری صحیح و عمل ماهرانه کند.

تدوین سند توسعه طبیعت‌گردی

‎در بخش دیگری از این نامه با توجه به مشکلات ساختاری و تغییرات گسترده در حوزه سرمایه گذاری و امور زیر بنایی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به لزوم بازنگری سیاست‌های اجرایی طبیعت گردی کشور و دعوت از متخصصین و ذی‌نفعان درجهت تدوین سند توسعه طبیعت گردی کشور اشاره و در ادامه نیز با توجه به همه‌گیری پاندمی کرونا و لزوم توجه ویژه به موضوع توریسم جامعه محور و توریسم سلامت پیشنهاداتی مطرح شده است.

در حوزه صنایع دستی نیز فعالان این حوزه به یک مورد از موارد مطرح شده توسط فعالان گردشگری و وزیر جدید گلایه مند بودند آن هم در این باره است که چرا نام وزارتخانه با گردشگری تلاقی پیدا کرده و تمام برنامه‌ها حول موضوع گردشگری است و به صنایع دستی پرداخته نمی‌شود. این در حالی است که صنایع دستی در این وزارتخانه مغفول و مهجور مانده است. گروهی از فعالان صنایع دستی از جمله پژوهشگرانی مانند حجت مرادخانی معتقدند که باید ضرغامی بتواند قوانین مرتبط و موجود در حوزه صنایع دستی را اجرایی کند. عده دیگری روی موضوع صادرات صنایع دستی تاکید دارند و اینکه بتوانند بازارهای خارجی را برای فروش صنایع دستی به دست بگیرند چون در حال حاضر بازار داخلی را برای فروش صنایع دستی مناسب نمی‌دانند.

حضور در عرصه‌های بین‌المللی از جمله نمایشگاه‌ها

در این روزها برگزاری نمایشگاه‌های گردشگری خارجی حتی به صورت آنلاین در حال اجراست یکی از مهمترین آنها اکسپوی دبی است که به مدت ۶ ماه اجرا خواهد شد دیگری نمایشگاه‌های گردشگری کشور چین است. فعالان این حوزه‌ها در نشست‌های مجازی که برگزار می‌شود، خواستار حضور در عرصه‌های بین‌المللی و نمایشگاه‌های خارجی با رویکرد ایران امن هستند و البته معتقدند که تا واکسیناسیون فعالان گردشگری انجام نشود و تعداد زیادی از مردم ایران واکسن نزنند، نمی‌توان گفت که ایران از نظر اپیدمی هنوز برای ورود گردشگران امن است اما می‌توان با مقررات سختگیرانه مرزها را به روی گردشگران خارجی باز کرد تا این صنعت بعد از دو سال بتواند کمی قدرت بگیرد. این خواسته ابراهیم پور فرج رئیس جامعه تورگردانان ایران نیز هست.

این وزارتخانه جدیدالتاسیس هنوز در میان وزارتخانه‌های دیگر دولت در ردیف پایین‌ترین و ضعیف‌ترین جایگاه‌ها قرار دارد و نتوانسته بودجه‌ای مناسب برای خود بگیرداز جمله اولویت‌های دیگری که برای وزیر جدید میراث فرهنگی برشمرده می‌شود، تلاش برای افزایش بودجه‌های مربوط به این وزارتخانه است. چه بودجه‌های حمایتی و چه تبلیغاتی چون این وزارتخانه جدیدالتاسیس هنوز در میان وزارتخانه‌های دیگر دولت در ردیف پایین‌ترین و ضعیف‌ترین جایگاه‌ها قرار دارد و نتوانسته بودجه‌ای مناسب برای خود بگیرد. کارشناسان این وزارتخانه امید دارند ضرغامی با ارتباطات گسترده‌ای که با دولت سیزدهم دارد بتواند در این بخش مثمر ثمر واقع شود.

اولویت مهم دیگر وزیر جدید باید برنامه‌ریزی برای دوران پساکرونا باشد موضوعی که اکبر امینی از فعالان باستان شناسی به خبرنگار مهر تاکید کرد و گفت: این دوران نه تنها از نظر گردشگری بسیار حائز اهمیت است بلکه از نظر باستان شناسی و میراث فرهنگی نیز مهم خواهد بود. چون در دوران پساکرونا با تبلیغ جاذبه‌های میراثی ایران می‌توان گفت که دوباره باید تبلیغ برای ایران امن انجام شود. در دوران کرونا ما شاهد دست درازی خیلی از نهادها و قاچاقچیان بوده‌ایم چون از فرصت تعطیلات و قرنطینه استفاده می‌کردند حالا باید به جبران آنها برآمده و برای دوران پساکرونا آماده باشیم.

منبع:خبرگزاری مهر

تعمیر و مرمت بافت یاسه چای تنها روستای بدون کوچه ایران

مرحله چهارم تعمیر و مرمت بافت تنها روستای بدون کوچه ایران در حالی آغاز شد که مسئولان می‌گویند تاکنون در این زمینه ۴ میلیارد هزینه شده است.

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: روستای یاسه چای یکی از روستاهای بکر استان چهارمحال و بختیاری است که در شهرستان سامان واقع‌شده است.این روستا در کنار زاینده‌رود و با دار بودن طبیعت بکر در ۵۲ کیلومتری شهرکرد و ۶۰ کیلومتری نجف‌آباد اصفهان واقع‌شده است.

بافت روستای یاسه چای از خشت و متعلق به دوره صفویه است، هسته اولیه روستا در بخش غربی و اطراف حمام و مسجد بوده است و کم‌کم به سمت شرق توسعه‌یافته است و برای حفظ امنیت روستا و کنترل آمدوشد تنها را ورود و خروج دروازه شرقی و غربی بوده است.

معابر بافت به شکل دالان‌ها سرپوشیده بوده و علاوه بر تأمین امنیت روستا باعث استفاده بهینه از زمین‌های هموار و استفاده از روی معبر برای فضای مسکونی بوده است.

عمده مصالح بکار رفته در این بافت خشت و گل، چوب، سنگ، ملات های گل و اندود و کاه‌گل بوده است. مصالح رایج بناهای روستا خشت است که به دلیل وجود سنگ‌ریزه در خاک منطقه حاوی مقدار زیادی خرده‌سنگ است که این مسئله باعث افزایش استحکام خشت شده است.

یاسه چای از ترکیب «یسه» و «چای» به وجود آمده است. یاسه به معنای پهن و چای به معنای رودخانه است. ویژگی منحصربه‌فرد روستای یاسه چای، بافت قدیمی مسکونی، متراکم است.

این روستا در نگاه اول فاقد هرگونه خیابان و معبر به چشم می‌آید که باعث شده به این روستا لقب روستای بدون کوچه ایران داده شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: مرحله چهارم عملیات اجرایی تعمیر و مرمت بافت تاریخی روستای یاسه‌چای شهرستان سامان از توابع این استان آغاز شد.

مهرداد جوادی تأکید کرد: برای چهارمین مرحله از عملیات اجرایی تعمیر و مرمت بافت تاریخی روستای یاسه‌چای ۹۰۰ میلیون ریال اعتبار ملی اختصاص پیدا کرد.

وی افزود: در این مرحله تعمیر و مرمت بدنه‌سازی و معبرهای بافت تاریخی روستای یاسه‌چای انجام خواهد شد.

جوادی تصریح کرد: در روند اجرای این طرح در روستای یاسه‌چای برای ۶ نفر به مدت ۲ ماه اشتغال‌زایی می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری یادآور شد: تاکنون برای تعمیر و مرمت بافت تاریخی روستای یاسه‌چای شهرستان سامان در چهارمحال و بختیاری افزون بر چهار میلیارد ریال اعتبار ملی و استانی تأمین و هزینه شده است.

منبع:خبرگزاری مهر

روزی برای پایتخت‌ سال‌های دور ایران

روز ۹ شهریور سال ۹۳۴ خورشیدی، قزوین به‌عنوان پایتخت ایران در حکومت صفوی انتخاب شد و ۵۷ سال پایتخت کشور بود. چنین روزی فرصتی مغتنم برای بزرگداشت یک شهر است، فرصتی که قزوینی‌ها چند سالی است آن را گرامی‌ می‌دارند.

حمیده پازوکی- همشهری آنلاین:

قزوین که صفویان آن را دارالسلطنه می‌دانستند آن‌قدر باغ داشت که ناصرالدین شاه آن را باغشهر نامید؛ سرزمینی زیبا و کهن که قرن‌هاست نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ کشور ایفا کرده است. نخستین نشانه‌های شهرنشینی در آن به ۹ هزار سال قبل بازمی‌گردد و به‌دلیل قرار گرفتن در یک نقطه سوق‌الجیشی همواره مورد توجه حاکمان دوره‌های مختلف بود تا آنکه حدود ۴۰۰ سال قبل  به‌عنوان پایتخت ایران در حکومت صفوی انتخاب شد.

مدیرکل ارشاد استان قزوین درباره این روز به همشهری می‌گوید: امسال هم روز ۹ شهریور به‌عنوان روز قزوین در شهر ما گرامی داشته می‌شود، اما به‌دلیل شرایط خاص کرونا بسیاری از برنامه‌هایی را که در حوزه فرهنگ و هنر تعریف می‌شود، نمی‌توانیم برگزار کنیم زیرا تجمعی هستند و حضور گسترده مردم در آنها ممکن نیست.

محمدحسین اسماعیلی ادامه می‌دهد: بیشتر برنامه‌های امسال در هفته فرهنگی قزوین از ۳ تا ۹ شهریور به شکل مجازی یا در فضای باز برگزار می‌شود. با توجه به اینکه در ایام محرم و صفر به سر می‌بریم و از آنجا که قزوین یکی از خاستگاه‌های هنر تعزیه کشور است، برنامه‌های مربوط شبیخوانی، تعزیه و تکیه‌گردانی در این روزها برگزار می‌شود.

وی درباره اهمیت فرهنگی و تاریخی قزوین نیز می‌گوید: قزوین مدت زیادی پایتخت کشور بود و مطمئنا تأثیر بسیاری در حوزه تحولات فرهنگی اجتماعی کشور داشت. در چند قرن گذشته این شهر محل و بستر بسیاری از رویدادهای تاریخی اجتماعی کشورمان بود و به دلیل همین جایگاه قزوین به‌عنوان شهری تاریخ‌ساز بسیار مهم است.

مدیرکل ارشاد قزوین می‌افزاید: در زمینه فرهنگی، قزوین خاستگاه بزرگان فرهنگ و ادب و رسانه است و افرادی مثل عبید زاکانی، عمادالدین ذکریای قزوینی جغرافیدان و صاحب کتاب عجایب‌المخلوقات، حمداله مستوفی مورخ، نسیم شمال از روزنامه‌نگاران قدیمی ایران، عارف قزوینی شاعر و موسیقی‌دان ملی، علامه علی اکبر دهخدا که گردآورنده فرهنگ سترگ دهخدا هستند و علامه محمد قزوینی که مصحح متون ادبی از نمونه‌های آن هستند.

قزوین از دیرباز مهد پرورش بزرگان خوشنویسی کشور بوده‌است. اسماعیلی درباره اهمیت هنرهای تجسمی در قزوین نیز می‌گوید: برخی از بزرگ‌ترین خوشنویسان ایران مانند میرعماد حسنی و عمادالکتاب قزوینی اهل قزوین هستند. اهمیت هنرمندان خوشنویس قزوین در شکل‌گیری سبک‌ها و شیوه‌های بدیع خوشنویسی آن قدر زیاد است که این شهر به‌عنوان پایتخت خوشنویسی ایران شناخته می‌شود و همین نشان می‌دهد که چه اندازه می‌توان از این ظرفیت برای حضور علاقه‌مندان به هنر در قزوین استفاده کرد.

وی با بیان اینکه جاذبه‌های فرهنگی قزوین آنطور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته، می‌گوید: گرچه قزوین در شاهراه مواصلاتی کشور قرار دارد، اما توجه چندانی به جاذبه‌های گردشگری قزوین نمی‌شود. این ظرفیتی است که باید از آن استفاده کرد زیرا قزوین، هم جاذبه‌های طبیعی و هم جاذبه‌های تاریخی بسیاری دارد. طبیعت زیبای الموت، دریچه اوان، پارک جنگلی باراجین، باغستان‌های شهر قزوین، آبشارهای منطقه در کنار آثار تاریخی مثل عالی‌قاپو، چهلستون، کلیسای کانتور، بازار قزوین، قلعه الموت، باغ صفویه، مسجد جامع قزوین، آرامگاه حمداله مستوفی و بسیاری مکان‌های دیگر فقط بخشی از جذابیت هایی هستند که می‌توانند انبوه گردشگران را به ‌سوی این شهر بکشانند.

وی با تأکید بر اینکه قزوین از هر منظر و رویکردی به‌ویژه از منظر تاریخی قابل توجه است، ادامه می‌دهد: به جز سرمایه غنی طبیعی و تاریخی، امروز قزوین یکی از استان‌های صنعتی کشور نیز است و همه اینها در کنار هم می‌تواند زمینه‌ساز این باشد که شهروندان این شهر به آن مباهات کنند و مسئولان هم به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند تا به آن جایگاه شایسته‌ای که باید، برسد.

منبع:همشهری

میراث ۷ هزار ساله قم در انزوا

باستان‌شناسان معتقدند با توجه به آثار به‌دست آمده، تپه تاریخی قلی‌درویش را می‌توان از نخستین جلوه‌های شهرنشینی در ایران دانست.کمتر کسی است که وقتی بخواهد شهرهای تاریخی کشورمان را نام ببرد، یادی هم از قم کند؛ با این حال واقعیت این است که بررسی‌های انجام شده درمحوطه‌های تاریخی استان درسال‌های اخیر ازسوی باستان‌شناسان نشان می‌دهد قم شهری است با ۷هزارسال قدمت که اگر بسیاری از بی‌توجهی‌ها و تخریب‌ها صورت نگرفته بود، الآن جزو تاریخی‌ترین شهرها در اذهان مردم ماندگار می‌شد. یکی از نشانه‌های این قدمت تاریخی وجود «تپه قلی‌درویش» است.

تپه قلی‌درویش در مسیر جاده قم به جمکران در سمت راست زیرگذر جاده و کنار مرقد امام‌زاده جعفرغریب قرار دارد که در عملیات خاک‌برداری این زیرگذر قسمتی از آن تخریب شد. آن‌طور که در تاریخ آمده، سلطان «برکیارق» سلجوقی پس از محاصره و تسخیر کرمان، یکی از رجال شهر را که «قلی درویش» نام داشت به این ناحیه که روستای کوچکی و جدا از شهر بود، تبعید کرد و این چنین این محدوده به تپه قلی درویش معروف شد.

به عقیده باستان‌شناسان و با توجه به آثار به‌دست آمده، تپه تاریخی قلی درویش قم را می‌توان از مبانی شهرنشینی و قطب عصرآهن ایران نامید. این تپه که شناسنامه تاریخی قدمت قم محسوب می‌شود، آثار به‌جا مانده از هزار تا هزارو ۴۰۰سال پیش از میلاد مسیح است.

تاکنون ۷فصل کاوش در محوطه قلی درویش صورت گرفته و دراین کاوش‌ها از متخصصان علوم مختلف، چون استخوان‌شناس، گیاه شناس، زمین شناس و نقشه بردار استفاده شده ‌است.

تپه‌ای بی‌نظیر
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قم دراین زمینه به خبرنگارهمشهری می‌گوید: تپه باستانی قلی‌درویش قم ازنظر تاریخی در خاورمیانه بی‌نظیر است.

«عمار کاووسی» می‌افزاید: در عصرآهن و نوسنگی شهرنشینی و سایت استقراری مشخص وجود ندارد، اما در تپه قلی‌درویش قم، یک شهر با همه ویژگی‌ها و روابط اجتماعی و اقتصادی موجود است، به‌همین دلیل این تپه اطلاعات ارزشمندی از ایران باستان در اختیار ما قرار می‌دهد.

او این نتیجه را از مطالعه سفال‌های خاکستری صیقلی، زیورآلات مفرغی و ابزارآلات آهنی دریافته است؛ نشانه‌هایی که با وجود تخریب گسترده دراین منطقه کشف شده است. این باستان‌شناس اظهار می‌کند: حاکمیت، مالکیت، تجارت و خرید و فروش، نگارش و برنامه‌ها و آیین‌های بومی و مذهبی از ویژگی‌های یک شهر است که در کاوش‌های این تپه یافته شده‌است.

کاووسی می‌افزاید: تپه باستانی قلی‌درویش برسر راه شاهراه قم – جمکران است که یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های باستانی در بخش مرکزی فلات ایران و مربوط به دوران آهن به‌شمار می‌رود.

ایجاد سایت‌موزه
آثار کشف شده از محوطه باستانی قلی‌درویش در مخزن نگهداری می‌شود و از چشمان گردشگران علاقه‌مند به آثار باستانی دور مانده‌است. سال‌هاست که مسئولان میراث‌فرهنگی از ایجاد سایت موزه قلی‌درویش دراین محدوده خبر می‌دهند که آثار تاریخی در معرض دید عموم قرار گیرد، اما این طرح تاکنون عملیاتی نشده‌است.

به‌تازگی معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قم از اجرای فاز نخست این سایت موزه با اعتباری حدود ۲۷۰میلیون تومان خبر می‌دهد. کاووسی هدف از ایجاد سایت موزه را نمایش اشیای قدیمی و کشف شده از محوطه باستانی قلی‌درویش و ایجاد فضای مناسب برای گردشگران می‌داند و می‌گوید: دراین طرح، راه دسترسی و مسیر بازدیدکنندگان به شبکه ساخته و نرده‌های فلزی (گریتینگ) نصب می‌شود.

تپه تاریخی قلی‌درویش به‌عنوان یک موجود زنده، حریمی برای ضمانت از موجودیت و بقای خود نداشت که خوشبختانه عملیات گمانه‌زنی این تپه توسط استاد سرلک، رئیس پایگاه ملی تپه قلی‌درویش به‌منظور تعیین حریم ضلع جنوبی این محوطه با مجوز کتبی پژوهشکده باستان‌شناسی انجام شد.

تخریب ۷۰درصد محوطه باستانی
وسعت محوطه قلی‌درویش بیش‌ از ۱۰۰ هکتار بوده که امروزه حدود ۳۰هکتار آن، به شکل مسطح برجا مانده‌ است. در گذشته این منطقه به‌طورکامل ویژگی‌های یک تپه باستانی را داشته است. ارتفاع محوطه در ابتدا حدود ۲۰متر در ضلع جنوبی و ۱۰متر درضلع شمالی بوده که اکنون فقط ۵متر از ضخامت لایه‌های استقراری محوطه بالاتر از سطح زمین‌های اطراف برجا مانده‌است. بزرگراه قم – جمکران از عرصه مرکزی این محوطه عبور کرده و آن را به دو بخش غربی، شرقی تقسیم کرده‌است.

کاوش‌های باستان‌شناختی در محوطه قلی درویش جمکران از سال۱۳۸۱ آغاز و تاکنون ادامه داشته و تا پیش از انجام کاوش‌های علمی باستان‌شناختی در محدوده شهر قم، همه مدارک و منابع موجود پیرامون پیشینه تاریخی شهر قم بنیان این شهر را نهایتاً به دوره ساسانی و سده‌های نخستین اسلامی منسوب می‌کرد، گرچه مدارک عینی و مشهودی دراین رابطه در دست نبوده و صرفاً محدود به منابع تاریخی سده سوم هجری به بعد می‌شد.

با اتکا به نتایج کاوش‌های انجام شده در محوطه تاریخی قلی‌درویش، شاید بتوان گفت قم از ادوار پیش از تاریخ تاکنون، سرزمینی موردتوجه و همواره یکی از کانون‌ها و مراکز اصلی مذهبی – فرهنگی فلات ایران به‌شمار می‌آمده‌است.

کشف بقایای یک نیایشگاه که از عصر برنز جدید تا پایان عصرآهن درحدود ۳هزار تا ۳هزارو ۸۰۰سال پیش بدون‌تغییر در پلان اصلی بنا و کاربرد آیینی ـ مذهبی به حیات خود ادامه داده‌است، به روشنی مبین این نظر است.

کشف گور خمره‌ای
کشف یک گور خمره‌ای در این مکان و در کف یک اطاقک ازجمله شواهدی است که آثار تدفین در محل سکونت را در طول عصر برنز قدیم این محوطه اثبات می‌کند. این تدفین که در یک گور خمره سفالین صورت گرفته، از شواهد مستند تدفین‌های خمره‌ای در حاشیه فلات مرکزی محسوب می‌شود.

از آنجا که به‌گفته کارشناسان باستان‌شناسی، میزان تخریب این تپه‌ها ۹۰درصد است، پیداشدن همین اندازه شواهد تاریخی که نشان از وجود تمدنی دیرینه اطراف شهر قم دارد، بسیار با ارزش است؛ شواهدی که نشان می‌دهد قم نه تنها یک شهر تاریخی است، بلکه می‌تواند یکی از پایگاه‌های اثبات گذشته با ارزش ایرانیان محسوب شود.

منبع:همشهری

ادامه محدودیت‌های کرونایی تا زمان تغییر رنگ‌بندی شهرها

دبیر کمیته اجتماعی انتظامی ستاد ملی مقابله با کرونا بر استمرار اجرای طرح هوشمند محدودیت‌های کرونایی تاکید کرد.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، حسین قاسمی دبیر کمیته اجتماعی انتظامی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: در حال حاضر کماکان طرح هوشمند محدودیت‌ها استمرار دارد. به این نحو که تردد خودروهای با پلاک بومی شهرهای قرمز و نارنجی در سایر شهرها و همچنین محدودیت تردد پلاک های غیربومی در شهرهای قرمز و نارنجی همچنان اعمال خواهد شد.

وی افزود: بی تردید این محدودیت تا زمان تغییر وضعیت این شهرها ادامه دارد و تغییر وضعیت و رنگ‌بندی شهرها نیز توسط وزارت بهداشت اعلام خواهد شد.

قاسمی تاکید کرد: ورود و خروج به هر یک از شهرهای ممنوعه به ترتیب یک میلیون (برای شهرهای قرمز) و ۵۰۰ هزار تومان (برای شهرهای نارنجی) جریمه خواهد داشت و طرح محدودیت تردد شبانه از ساعت ۲۲ تا ۳ بامداد همچنان ادامه دارد.

وی با اشاره به اینکه  محدودیت های اعمال شده برای تعطیلات اخیر تا پنجم شهریور صرفا برای بازه زمانی دوهفته‌ای بوده و پس از این تاریخ نیز تمدید نشد، تصریح کرد: طرح فیزیکی ممنوعیت ترددها که از سوی ستادملی مقابله با کرونا از ۲۴ مرداد ماه تا ۵ شهریور اعلام شده بود و به صورت فیزیکی و سیستمی اجرا می‌شد، به اتمام رسیده است.

قاسمی گفت: به این ترتیب افرادی که به صورت موردی و استثنا کارهای حقوقی یا موارد دیگری شامل حال آنها می شود، بنا به ضرورت با دریافت مجوز می‌توانند تردد داشته باشند. در حقیقت شهروندان می توانند با ارائه اسناد به فرمانداری‌ها برای امور ضروری مجوز تردد دریافت کنند.

منبع:همشهری