باغ دولت آباد یزد

معرفی

باغ دولت آباد یزد یکی از 9 باغ ایرانی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و همچون واحه ای سرسبز و با طراوت در میان شهر بادگیرها پذیرای گردشگران از اقصی نقاط جهان می باشد. این باغ در زمینی به مساحت 70 هزار متر مربع به دستور حاکم یزد در اواخر حکومت افشاریان ساخته شد و به عنوان محل حکومت و زندگی حاکم و خانواده اش مورد استفاده قرار می گرفت. این باغ از بخش های مختلفی تشکیل شده است، اما مهمترین جاذبه ی آن بادگیر خشتی به ارتفاع 8/33 متر است که عنوان بلندترین بادگیر خشتی در دنیا را به خود اختصاص داده است و بر فراز عمارت اصلی این باغ  خود نمایی می کند.

باغ دولت آباد در اسفندماه سال 1346 به شماره ی 774 در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت.

 

تاریخچه ی باغ دولت آباد

 در اواخر حکومت افشاریان فردی به نام محمد تقی خان بافقی ملقب به خان بزرگ به حکم شاهرخ شاه، آخرین شاه افشاریان، به عنوان حاکم و والی شهر یزد انتخاب شد. محمد تقی خان سر سلسله ی خاندان خوانین یزد بود و دستور داد تا باغی به عنوان سکونتگاه و مرکز حکومتِ وی احداث گردد. اما از آنجا که یزد شهری کویری و کم آب بود، نخست لازم بود تا منبعی دائمی برای آبیاری باغ فراهم شود؛ از این رو ابتدا قناتی به طول تقریبی 65 کیلومتر از مهریز به سمت شهر یزد و محل باغ دولت آباد حفاری شد. قنات دولت آباد از ارتفاعات مهریز سرچشمه می‌گرفت و پس از سیراب کردن بخشی از زمین های مهریز و به کار انداختن چند آسیاب آبی به  شهر یزد و به باغ دولت آباد می رسید و آن را سیراب می کرد. سرانجام پس از تامین آب مورد نیاز، باغ دولت آباد در سال 1125 شمسی (1160 قمری) به دستور محمد تقی خان احداث گردید. باغ دولت آباد از زمان احداث تا دوران قاجاریان بیرون از دروازه های شهر یزد قرار داشت، اما با گذشت زمان و افزایش جمعیت، بافت شهری پیرامون باغ شکل گرفت و این باغ در نهایت با روی کار آمدن حکومت پهلوی و تسریع ساخت و سازها در مرکز شهر یزد جای گرفت.

باغ دولت آباد در دوران حکومت زندیان و قاجاریان همچنان شکوه و عظمت پیشین خود را حفظ کرده بود، اما پس از قاجاریان مدتی بدون استفاده باقی ماند. پس از آن طی دو دوره باغ و عمارت های درون آن تحت بازسازی و مرمت قرار گرفتند و نهایتا باغ دولت آباد در اسفندماه سال 1346 در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت.

قسمت های مختلف باغ دولت آباد

باغ دولت آباد یزد یکی از نمونه های برجسته ی باغ ایرانی است که در زمره ی باغ های سکونتگاهی-حکومتی قرار می گیرد. این باغ از دو قسمت اندرونی و بیرونی تشکیل شده است:

 بخش اندرونی باغ دولت آباد

بخش اندرونی باغ در گذشته محل زندگی حاکم و خانواده اش بوده است. در میان بخش اندرونیِ باغ گذرگاهی قرار دارد که یک سر آن به عمارت سردر یا بهشت آیین و سرِ دیگر به عمارت هشتی یا عمارت بادگیر می رسد؛ به عبارت بهتر می توان گفت دو عمارت اصلی باغ در ابتدا و انتهای این گذرگاه واقع شده اند. حوضی بزرگ به طول 194 و عرض 12 متر در میان این گذرگاه به چشم می خورد که دو طرف آن با درختان کاج و سرو احاطه شده است. وجود این حوض و درختان رفیع در دو طرف آن باعث شده است تا باغ طولانی تر جلوه کند و تمرکز بیننده به سمت عمارت سردر و عمارت هشتی متمرکز شود. در ادامه شما را با مهمترین بخش های اندرونی آشنا می سازیم.

  1. عمارت سردر یا بهشت آیین

عمارت بهشت آیین به عنوان اقامتگاه زمستانی حاکم و خانواده اش مورد استفاده قرار می گرفت. این عمارتِ دو طبقه روبروی عمارت هشتی (بادگیر) قرار دارد و بین باغ اندرونی و بیرونی ساخته شده است.

  1. عمارت هشتی یا عمارت بادگیر

عمارت هشتی مهمترین بنای موجود در باغ است که به لطف وجود بادگیری رفیع بر فراز آن به راحتی قابل تشخیص می باشد. طبقه ی اول این عمارت از سه اتاق بزرگ یا شاه نشین، حوضی مرمرین در مرکز، اتاقک بادگیر و دو اتاق کوچک تشکیل شده است.

باغ دولت آباد یزد

جریان هوای ورودی از بادگیر در تماس با حوض آبی که زیر آن قرار دارد، خنکی و طراوت را به شاه نشین و دیگر قسمت های عمارت ارزانی می دارد و از این رو به عنوان اقامتگاه تابستانی مورد استفاده قرار می گرفته است. طبقه ی فوقانی عمارت هم از یک تالار و ایوان تشکیل شده است.

بادگیر باغ دولت آباد

بادگیر باغ دولت آباد به ارتفاع 8/33 متر به عنوان بلندترین بادگیر خشتی در دنیا شناخته می شود و به همراه عمارت زیرین آن تبدیل به یکی از نماد های شهر یزد شده است. این بادگیر به شکل هشت ضلعی ساخته شده است و از این رو جریان باد از هر طرفی که بوزد، وارد بادگیر می شود و پس از تماس با حوضِ آب واقع در زیرِ بادگیر، باعث خنک شدن محیط می شود.

  1. عمارت طنبی

واژه ی طنبی به معنی تالار و شاه نشین می باشد. این عمارت بزرگ و مجلل در غرب عمارت بادگیر قرار دارد. بادگیری مربع شکل بر روی این عمارت دیده می شود و از این رو می توان گفت همچون عمارت هشتی، در فصول گرم سال مورد استفاده قرار می گرفته است.

بخش بیرونی باغ دولت آباد

بخش بیرونی که به آن بهشت آیین نیز می گویند، در گذشته برای اداره ی امور شهر، تشریفات حکومتی، استقرار کاروان ها و برگزاری مراسم های مردمی مورد استفاده قرار می گرفته است. همچون بخش اندرونی حوضی مستطیل شکل در میان این بخش قرار دارد و بهشت آیین را به دو قسمت تقسیم کرده است. عمارت سردر شمالی(4)، عمارت طهرانی (5)، تالار آیینه (6)، بازارچه، دو برج دیدبانی و آب انبار عمومی از دیگر قسمت های واقع در بخش بیرونی می باشند.

آدرس: یزد، بلوار دولت آباد

زمان بازدید : بهار و تابستان از 8:00 تا 21:00 – پاییز و زمستان از 07:00 تا 22:00

ورودیه: شهروندان ایرانی 3000 تومان- گردشگران خارجی 20000

آب‌انبار شش بادگیر

آب‌انبار شش بادگیر؛ زیباترین آب انبار در شهر یزد

آب انبار همانگونه که از نامش پیداست محل ذخیره و نگهداری از آب می باشد که تا همین چند دهه ی پیش در بیشتر شهرهای کویری و کم آب ایران مورد استفاده قرار می گرفته است. آب انبار، حوضی زیرزمینی و سرپوشیده است که دسترسی به آن از طریق یک راه پله میسر می شود. آب انبارها را در دل زمین حفر می کردند تا آب های ورودی راحت تر ذخیره شوند و دمای آب نیز پایین بماند. در مناطق گرم و خشک آب باران و جویبارها در فصول پر آب در آب انبارها ذخیره می شدند  تا در بقیه ی ایام سال مورد استفاده قرار گیرند. برخی از آب انبار ها عمومی و برخی دیگر نیز خصوصی بودند که آب انبار های خصوصی اغلب در زیر زمین خانه های متعلق به ثروتمندان ساخته می شدند.

قسمت های مختلف آب انبار عبارتند از:

  • مخزن یا خزینه: محل ذخیره کردن آب است.
  • پاشیر: جایگاه برداشت آب است و شیر آب انبار بر دیوار آن نصب شده است.
  • راه پله: برای دسترسی به مخزن آب انبار مورد استفاده قرار می گیرد.
  • بادگیر: هوای خنک را به داخل خزینه هدایت می کند. به لطف بادگیر ها، مردم در تابستان ها نیز از آب خنک برخورددار بودند.
  • گنبد: بر روی خزینه ساخته می شد تا از آلودگی و تبخیر آب جلوگیری شود.

معرفی آب‌انبار شش بادگیر یزد

آب‌انبار شش بادگیر که در زمان قاجار احداث گردید؛ به‌ عنوان زیباترین آب‌انبار در شهر یزد شناخته می‌شود. این آب انبار در کوچه ای به همین نام، در محله تپه شهر یزد قرار دارد. همانطور که از نامش پیداست، شش بادگیر بر فراز این آب انبار خودنمایی می کنند که دورتادور گنبدِ آب انبار ساخته شده اند؛ ورود جریان هوا از درون این شش بادگیر، آب دورن خزینه را در ماه های گرم سال خنک نگه می داشته است و آبی گوارا را در اختیار مردم قرار می داده است. این آب انبار در ابتدا تنها سه بادگیر داشت و سه بادگیر دیگر بعدا به آب انبار افزوده شدند.

ارتفاع مخزن این آب انبار، 6/12 متر و ارتفاع شش بادگیر آن نیز ۱۰ متر می باشد و از این رو به عنوان یکی از مرتفع ترین آب انبارهای شهر یزد شناخته می شود. گنجایش مخزن آب انبار شش بادگیر ۲۰۰۰ متر مکعب است و دسترسی به آن از طریق 55 پله امکان پذیر می باشد. آب انبار شش بادگیر دو ورودی دارد که یکی برای استفاده ی مسلمانان و دیگری برای استفاده ی زرتشتیان بوده است. این امر گواهی بر همزیستی مسالمت آمیز بین مسلمانان و زرتشتیان و احترام به سایر ادیان در کشور ایران می باشد.

آب‌انبار شش بادگیر در فروردین ۱۳۵۷ با شماره ۱۶۰۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

 

 

آتشکده زرتشتیان یزد

آتشکده زرتشتیان یزد؛ خانه ی آتش 1500 ساله

احترام به سایر ادیان و باورهای مذهبی آنان از دیرباز یکی از ویژگی های مردم ایران زمین بوده است؛ این خصیصه ی اخلاقی باعث شده است تا مسیحیان، یهودیان و زرتشتیان در ایران، آموزه های دینی و مراسم های مذهبی خود را در اماکن مقدسشان -کلیسا ها، کنیسه ها و آتشکده ها- به راحتی و با آسودگی خاطر برگزار کنند. یکی از این اماکن مقدس که به پیروان دین زرتشت تعلق دارد و از گذشته های دور تا به امروز به بخشی از هویت فرهنگی شهر یزد تبدیل گشته است، آتشکده زرتشتیان نام دارد. این آتشکده گواهی است بر همزیستی مسالمت آمیز بین پیروان ادیان مختلف و بازدید از آن ما را تا حدودی با آموزه های دین زرتشت (مَزدَیَسنا) آشنا می سازد.

معرفی آتشکده زرتشتیان در شهر یزد

آتشکده زرتشتیان یزد که به آتشکده بهرام (وَهرام) نیز شهرت دارد، یکی از مهمترین نیایشگاه های زرتشتیانِ ایران است که در سال 1313 شمسی ساخته شد. این آتشکده با سرمایه ی یک زرتشتی پارسی به نام “هما بائی” و بودجه‌ی اهدایی از طرف انجمن پارسیان هند، تحت نظارت و سرپرستی فردی به نام “جمشید امانت” بنا شد. عمده ی شهرت این آتشکده به خاطر آتشی است که گفته می شود 1500 سال عمر دارد و در این مدت خاموش نشده است. این آتش، بهرام (وهرام) نام دارد و والاترین آتشِ آیینی در دین زرتشتی می باشد. این آتشکده در شهریور ماه 1378 با شماره ی 2431 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آتشکده چیست؟

مهمترین نیایشگاه زرتشتیان، آتشکده یا آتشگاه نام دارد و همانطور که از اسمش پیداست محلی برای نگهداری از آتش می باشد. آتش در دین زرتشت از قداست ویژه ای برخوردار است و آن را بهترین داده ی “اهورامزدا” می دانند. از این رو زرتشتیان نیز ارزش بسیاری برای آتش قائل هستند و مهمترین نیایش های خود شامل خواندن “اَوِستا” و “گات ها” (دو کتاب مقدس زرتشتیان) را در آتشکده ها و برابر آتش مقدس انجام می دهند.

مروری بر جایگاه آتش در دین زرتشت و معرفی آتش های مقدس

به باور ایرانیان باستان، آتش در هفتمین مرحله از آفرینش پس از آسمان، آب، زمین، گیاه، گوسپند و مرد پرهیزگار، آفریده شده است. این عنصر حیات بخش علاوه بر نقش مذهبی خود در ایران باستان در آیین‌ها، نیایش‌ها و جشن‌ها نیز برپا می شده است و حتی در دوران هخامنشی به عنوان وسیله ای ارتباطی مورد استفاده قرار می گرفته است. آتش همواره مورد احترام و تکریم ایرانیان باستان بوده است و حتی یکی از ایزدان در ایران باستان، “آذر” (آتش) نامیده می شده است.

  آتش های مقدس در دین زرتشت به چند نوع آتشِ آیینی گفته می شوند که هرکدام جایگاهی مشخص در  این دین دارند و به شیوه ای متفاوت تهیه می شوند.  مهمترین این آتش ها عبارتند از:

  1. آتش بهرام (وَهرام)

آتش بهرام که به آن آتش مقدس نیز می گویند، با ارزش ترین و والاترین آتش در دین زرتشتی است که از آن به عنوان نگهبان همه ی آتش‌های جهان نیز یاد می شود. برای تهیه ی این آتش، شانزده آتش از شانزده منبع مختلف همچون آتش‌های خانگی و صنعتی گردآوری می‌شود. آتش بهرام به دلیل وقت گیر و پرهزینه بودن کمتر برپا می شود. هر فردی اجازه ندارد به آتش بهرام خدمت کند و سوخت آن را فراهم آورد، تنها موبدانی که دارای شرایط و درجات خاص دینی باشند، اجازه دارند برای خدمتگزاری وارد اتاق محل نگه داری آتش شوند. آتش درون آتشدانِ آتشکده زرتشتیان یزد از نوع آتش بهرام می باشد.

  1. آتش آدوران(آدران، آدریان)

از نظر رتبه بعد از آتش بهرام قرار می گیرد و تهیه ی آن ساده تر از آتش بهرام است و از این رو بیشتر برپا می شده است.

  1. آتش دادگاه

آتش دادگاه یا آدروگ ساده ترین نوع آتش در آیین زرتشتی می باشد. آتش دادگاه تنها یک آتش خانگی است که به وسیله ی یک روحانی زرتشتی تقدیس شده است و افراد عادی زرتشتی نیز  اجازه داشتند به آن خدمت کنند و هیزم آتش را فراهم آورند.

سرگذشت آتش بهرام و ماجرای انتقال آن به آتشکده شهر یزد

همانطور که پیشتر گفته شد آتش درونِ آتشکده یِ شهر یزد بیش از 1500 سال است که قدمت دارد و در طول این زمان همواره روشن مانده است. اما ممکن است این سوال برای بسیاری از افراد پیش می آید، در حالی که آتشکده ی شهر یزد در سال 1313 شمسی تاسیس شد، چگونه می تواند میزبان آتشی به قدمت 1500 سال باشد؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که در زمان ساسانیان سه آتشکده اصلی وجود داشت که شعله های آتش بهرام در آنها فروزان بود. این سه آتشکده عبارت انداز:

  • آتشکده آذرگشسپ: واقع در استان آذربایجان غربی، شهرستان تکاب، بخش تخت سلیمان. این آتشکده مخصوص پادشاهان و خاندان سلطنتی بوده است و نام آن نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
  • آتشکده آذربُرزین مهر: این آتشکده بر روی کوه ریوند در استان خراسان رضوی قرار دارد و ویژه ی کشاورزان بوده است.
  • آتشکده آذرفرنبغ(آتشکده کاریان): این آتشکده در استان فارس، شهرستان لارستان، روستای کاریان قرار دارد و در زمان ساسانیان آتشکده مخصوص موبدان بوده است.

آتش بهرام (وَهرام) درون آتشکده زرتشتیان یزد، در واقع همان آتش بهرام درون آتشکده آذرفرنبغ است که به منظور حفاظت از آن در جریان حمله ی بیگانگان به شهر یزد منتقل شد.

این آتش نخست به شهر “عقدا” در یزد منتقل شد و در حدود هفتصد سال در آنجا روشن ماند. سپس در سال 522 شمسی از عقدا به “روستای ترک آباد(اردکان)” انتقال یافت و درحدود سیصد سال دیگر نیز در این روستا برپا بود. پس از روستای ترک آباد به شهر یزد برده شد و سال ها در خانه ی یکی ازموبدان بزرگ شهر نگه داری می شد. سرانجام پس از ساخته شدن آتشکده ی شهر یزد، سفر چند صد ساله ی آتش بهرام به پایان رسید و این آتش درون آتشدان آتشکده ی شهر یزد مامن یافت.

معماری آتشکده زرتشت و دیدنی های آن

ساختمان اصلی آتشکده در زمینی به مساحت تقریبی پنج هزار متر مربع واقع شده است. حوضی گرد روبروی این بنا قرار دارد و دورتادور عمارت نیز با درختان سرو و کاج احاطه شده است. بنای آتشکده ی یزد متاثر از آتشکده ی پارسیان هند، ساده و بدون تزئینات خاصی ساخته شده است. تنها تزئین بکار رفته در این بنا، نماد “فر کیانی” (فرَوَهر) است که در بالای آتشکده خود نمایی می کند و بازدیدکنندگان را به اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک دعوت می کند.

آتش مقدس

آتش 1500 ساله ی  بهرام (وَهرام) جاذبه ی اصلی این آتشکده است که هرسال گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به خود جذب می کند. این آتش مقدس در اتاقی بزرگ، درون یک مجمر (آتشدان) از جنس برنز نگهداری می شود. دین زرتشت قوانینی خاص در مواجه با آتشِ مقدس مقرر کرده است؛ به عنوان مثال دمیدن بر آتش و آلوده کردن آن مجاز نیست و حتی نگهبان آتش که او را “آذربان” نیز می نامند، موظف است در برابر آتشِ مقدس دهان و بینی خود را با نقابی مخصوص بپوشاند. از این رو بازدیدکنندگان اجازه ندارند به این آتش نزدیک شوند و مشاهده ی آتش تنها از پشت شیشه امکان پذیر است.

تالار ورجاوند

از دیگر قسمت های آتشکده زرتشتیان یزد می توان به تالار و آب انبار اشاره کرد. تالار قدیمی و بدون استفاده آتشکده در سال 1387 توسط مهندس پرویز ورجاوند بازسازی شد و به افتخار وی تالار ورجاوند نامیده شد.

آتشکده زرتشتیان یزد

این تالار در حال حاضر نمایشگاهی برای معرفی آداب و رسوم و  پوشش سنتی زرتشتیان می باشد.

آب انبارِ آتشکده زرتشتیان یزد

آب انبار قدیمی آتشکده در زیر تالار قرار دارد و در حال حاضر به یک نمایشگاه عکاسی با موضوعات مرتبط با زرتشتیان تبدیل شده است.

 

 

آدرس:  استان یزد، شهر یزد، خیابان آیت الله کاشانی

ساعات بازدید: هر روز از ساعت 7:30 الی 21

ورودیه: شهروندان ایرانی 5000 تومان، گردشگران خارجی 20000 تومان

توجه داشته باشید ساعات بازدید و بهای بلیت ممکن است تغییر کند.

بافت تاریخی شهر یزد

قدم گذاشتن در بافت تاریخی شهر یزد همچون قدم گذاشتن در یک ماشین زمان، ما را به یکباره به دل تاریخ می برد و داستان زندگی مردمان سختکوش این خطه از ایران را برایمان بازگو می کند. در کوچه پس کوچه های بافت تاریخی شهر یزد، در میان دیوارهای کاهگلی، زیر سایه ی خنک ساباط ها و در لابه‌لای طاق‌ها و بادگیرهای این شهر نبوغ معماران یزدی و همزیستی مسالمت آمیز انسان و طبیعت به وضوح مشاهده می شود. انسان در این قسمت از خاک ایران زمین با سختکوشی، قناعت و هوش خود توانسته است بر اقلیم سرسخت کویری فائق آید و طبیعت را به خدمت خود در آورد.

یزد، میراثی جهانی

شهر تاریخی یزد که با اسامی و القاب دیگری همچون دارالعباده، دارالعلم، دارالعمل، شهر قنات و قنوت و قناعت،  شهر بادگیرها، شهر شیرینی، شهر کار و کاریز و شهر کاهگِل نیز شناخته می شود، به عنوان نخستین  شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان گنجینه ای بسیار ارزشمند از معماری، هنر و آداب و رسوم قدیمی را در خود جای داده است. این پیشینه ی تاریخی گهربار سبب شد تا نام شهر یزد در اسفند ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۵۰۰۰ در فهرست آثار ملی ایران و در تیرماه سال ۱۳۹۶ نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود.

بافت تاریخی شهر یزد، بافتی نسبتا متراکم و فشرده است که از کوچه پس کوچه های باریک و پر پیچ و خم، خانه های کاهگِلی، بنا های خشتی و دیگر عناصر معماری کویری همچون بادگیر، ساباط و آب انبار تشکیل شده است. بیشتر محله های قدیمی شهر یزد از مسجد، حسینیه، حمام و بازارچه تشکیل شده اند که بسیاری از آنها برای ما به یادگار باقی مانده اند.

معروف ترین محله های تاریخی شهر یزد عبارتند از: محله فهادان، محله قلعه کهنه، محله سرجمع، محله سر دو راه، محله یعقوبی، محله مصلی، محله لب خندق، محله چهارمنار، محله‌ دومنار، محله شش بادگیری و محله امیر چخماق.

مهمترین عناصر و شاخص ها در بافت تاریخی شهر یزد

  • کاهگل

کاهگل اصلی‌ترین و شاخص‌ترین ملات استفاده شده در بافت تاریخی شهر یزد است که از ترکیب آب، خاک رس و کاه به دست می آید. کاهگل به خاطر ویژگی هایی همچون استقامت بالا، مقاوت در برابر گرما و سرما، عایق بودن، استفاده ی آسان و دسترسی راحت در معماری بناهای قدیمیِ ایرانی بسیار دیده می شود. رنگ روشن و خاکی کاهگل باعث می شود گرمای سوزان خورشید به خانه های مناطق کویری جذب نشود و ترکیب آن با آبی آسمان، هارمونی زیبایی پدید می آورد.

  • ساباط (سابات):

واژه ی ساباط در لغت به معنی “دالان، راهروی سرپوشیده، معبر مسقف، گذرگاه سقف دار و سایبان” می باشد. ساباط ها در واقع کوچه‌ها و گذرگاه های مسقف و سرپوشیده ای هستند که اغلب در شهرهای کویری و گرم و خشک ساخته می شدند تا رهگذران و عابران را در ماه های گرم سال از گرمای سوزان خورشید محفوظ نگه دارند. به علت نیمه پوشیده بودن ساباط ها، کوران هوا در آن ها پدید می آید و از این رو هوای درون سابات  به مراتب خنک تر از هوای بیرون است. ساباط ها در فصل زمستان نیز به عنوان محلی برای در امان ماندن از باد و باران مورد استفاده قرار می گیرند. ساباط ها همچنین باعث استحکامِ بیشتر خانه های اطراف خود می شوند و گواهی دیگر از نبوغ مردمان کویر نشین می باشند.

  • بادگیر

بادگیر، یکی دیگر از ویژگی های معماری در شهرهای کویری است که نبوغ مهندسان و معماران گذشته را به ما یادآور می شود. بادگیرها برج‌هایی هستند که به منظور تهویه و خنک سازی هوا در مناطق گرم و خشک بر روی بام خانه‌ها ساخته می‌شدند.

بافت تاریخی شهر یزد

بادگیرها به گونه ای ساخته شده اند که هوایِ گرمِ بیرون از خانه را به داخل خود می‌کشند، سپس این هوای گرم در برخورد با حوض آبی که در زیر بادگیر قرار دارد، خنک می شود و این باد خنک به قسمت های مختلف خانه هدایت می شود. شهر تاریخی یزد بیشترین تعداد بادگیرهای ایران را در خود جای داده است و بادگیر ها علاوه بر منازل مسکونی بر بام آب انبارها، مساجد و دیگر اماکن عمومی نیز ساخته می شدند و به همین دلیل است که یزد به شهر بادگیرها شهرت یافته است. جالب است بدانید بادگیر باغ دولت آباد یزد به ارتفاع 8/33 متر به عنوان بلندترین بادگیر خشتی در دنیا شناخته می شود.

  • آب انبار

آب انبار همانگونه که از نامش پیداست محل ذخیره و نگهداری از آب می باشد که تا همین چند دهه ی گذشته در بیشتر شهرهای کویری و کم آب ایران مورد استفاده قرار می گرفته است. آب انبار، حوضی اغلب زیرزمینی و سرپوشیده است که دسترسی به آن از طریق یک راه پله میسر می شود. در این مناطق آب باران و جویبارها در فصول پر آب در آب انبارها ذخیره می شده است تا در بقیه ی ایام سال مورد استفاده قرار گیرند. برخی از آب انبار ها عمومی و برخی دیگر نیز خصوصی بودند که آب انبار های خصوصی اغلب در زیر زمین خانه های متعلق به ثروتمندان ساخته می شدند. قسمت های مختلف آب انبار عبارتند از:

  • مخزن یا خزینه: محل انبار کردن آب
  • پاشیر: جایگاه برداشت آب است و شیر آب انبار بر دیوار آن نصب شده است.
  • راه پله: برای دسترسی به مخزن آب انبار
  • بادگیر: معمولا بر بام آب انبارها بادگیر می ساخته اند تا آب درون آن در فصل تابستان خنک بماند.

معروف ترین آب انبار های بافت تاریخی شهر یزد عبارتند از:

  1. آب انبار شش بادگیر یزد

آب‌انبار شش بادگیر به‌ عنوان زیباترین آب‌انبار در بافت تاریخی شهر یزد شناخته می‌شود که در زمان قاجاریان احداث گردید. ارتفاع مخزن این آب انبار 6/12 متر و ارتفاع شش بادگیر آن نیز ۱۰ متر می باشد و از این رو عنوان بلندترین آب انبار یزد را نیز به خود اختصاص داده است. آب‌انبار شش بادگیر در فروردین ۱۳۵۷ با شماره ۱۶۰۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

  1. آب انبار ستی فاطمه خاتون یزد

آب انبار ستی فاطمه خاتون که به آن آب انبار پنج بادگیر نیز می گویند، در ضلع شمالی میدان امیر چخماق قرار دارد و به دستور فاطمه خاتون، همسر امیر چقماق، احداث گردید. این آب انبار به لطف وجود پنج بادگیر خشتی بر روی سقف آن به راحتی قابل شناسایی است. امروزه این آب انبار کاربری پیشین خود را از دست داده است و به عنوان زورخانه ی صاحب الزمان میزبان علاقه مندان به ورزش های باستانی و گردشگران ایرانی و خارجی می باشد.

  1. آب انبار حاجی قنبر یزد

آب انبار حاجی قنبر نیز در میدان امیر چخماق و در زیر تکیه امیرچقماق قرار گرفته است. این آب انبار به دستور امیر نظام‌الدین حاجی قنبر جهان‌شاهی (حاکم یزد در دوران حکومت سلطان جهانشاه قراقویونلو) ساخته شد. امروزه در این آب انبار اشیای تاریخی مرتبط با آب و مردم یزد به نمایش گذاشته شده است.

  1. آب انبار جِنُک یزد

آب انبار جِنُک قدیمی ترین آب انبار ثبت شده در شهر یزد است که در سال 878 قمری (851 شمسی) و در دوران تیموریان احداث گردید.  این آب انبار پشت مسجد جامع یزد واقع شده است و نام آن از واژه ی جِن مشتق شده است. از آنجا که آب انبار ها اغلب زیرِ زمین ساخته می شدند و فاقد سیستم روشنایی بودند، برای بسیاری از افراد مکانی ترسناک و دلهره آور بودند و برخی نیز باور داشتندکه آب انبار محل زندگی جن ها می باشد.

  1. آب انبار رستم گیو یزد

آب انبار رستم گیو در مقایسه با سایر آب انبار های شهر یزد از قدمت کمتری برخوردار است و در اواخر دوره ی پهلوی اول (1320 شمسی) به دستور فردی به نام “رستم گیو”، نماینده ی وقت زرتشتیان در مجلس شورای ملی، و با هزینه ی شخصی وی احداث گردید. آب انبار رستم گیو بین محله ی زرتشتیان و محله ی مسلمانان قرار داشت و از آنجا که دارای دو دهانه ی جداگانه بود، توسط پیروان هر دو دین مورد استفاده قرار می گرفت.  این آب انبار با چهار بادگیر بر فراز آن در دیماه ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۸۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

  1. آب انبار گلشن یزد

آب انبار چهار بادگیر گلشن یزد در دوران معاصر احداث گردید و دارای یک پاشیر و پلکان برای استفاده مسلمانان و یک پاشیر و پلکان دیگر برای استفاده ی زرتشتیان بود . این آب انبار در فروردین ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۳۰۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

 

  • خانه های تاریخی یزد

خانه های تاریخی شهر یزد را می توان یکی دیگر از مشخصه های بافت تاریخی این شهر دانست. بیشتر این خانه های تاریخی که هم اکنون برای ما به یادگار باقی مانده اند به تجار و افراد سرشناس یزد تعلق داشتند و اغلب از بخش های مختلفی همچون حیاط بیرونی و اندرونی، هشتی، آب انبار، بادگیر، مطبخ و اتاق های محل سکونت تشکیل شده اند.

مهمترین خانه های بافت تاریخی شهر یزد عبارتند از:

  1. خانه ی لاری ها

این خانه ی تاریخی به مساحت تقریبی ۱۷۰۰متر و 1200 متر زیر بنا در سال 1247 شمسی (1286 قمری) در محله ی فهادان یزد در دوران قاجار احداث گردید.

بافت تاریخی شهر یزد

خانه ی لاری ها دارای ۳ حیاط و ۶ باب خانه است و مالک آن شخصی به نام حاج محمد ابراهیم لاری، یکی از تجار برجسته ی شهر لار در استان فارس، بود. خانه ی لاری ها در بهمن ۱۳۷۵ با شماره ی ۱۸۳۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این خانه در حال حاضر به عنوان “موزه اسناد تاریخی یزد” مورد استفاده قرار می گیرد.

  1. خانه ی هنر یزد

خانه ی هنر یزد نیز همچون خانه ی لاری ها در محله ی فهادان واقع در بافت تاریخی شهر یزد قرار دارد و تنها سیصد متر با این خانه فاصله دارد. قدمت این خانه به دوره قاجار می‌رسد و در تاریخ ۲۸ دی سال ۱۳۷۹ هـ.ش با شماره ۲۹۵۰ به‌عنوان یک اثر ملی در فهرست آثار ایران به ثبت رسید.

  1. خانه مرتاض یزد

خانه مرتاض یزد یکی دیگر از خانه های تاریخی یزد است که در زمان قاجار ساخته شد و در سال 77 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این خانه در سال ۱۳۷۴ از طرف خانواده مرتاض به دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد اهدا شد.

  1. خانه شکوهی یزد

خانه ی شکوهی جنب مسجد جامع یزد قرار دارد و قدمت آن به اواخر قاجار و اوایل پهلوی می رسد. این عمارت در مرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۶۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

 

از دیگر خانه های تاریخی در شهر یزد می توان به خانه حاج کاظم رسولیان، عمارت خانه پدری، خانه ی اخوان سیگاری، خانه ی کلاهدوزها (موزه آب) و ده ها خانه ی تاریخی دیگر اشاره کرد.

موزه جواهرات ملی ایران

موزه جواهرات ملی که به آن “خزانه جواهرات ملی” نیز می گویند،  مجموعه‌ای از گرانبهاترين و کمیاب ترین جواهرات جهان را در خود جای داده است. این گنجینه ی منحصر به فرد که طی قرون متمادی جمع آوری و نگه داری شده است، شامل صدها قطعه جواهر کمیاب، سنگ های قیمتی نادر و دیگر اشیای گران بها می باشد و درحال حاضر در زیرزمین بانک مرکزی ایران در خیابان فردوسی تهران، تحت شدید ترین تدابیر امنیتی نگه داری می شود.

تاریخچه موزه جواهرات ملی

آغاز شکل گیری و پیدایش این مجموعه نفیس را می توان از دوران صفویه به بعد دانست. در این دوران شاهان صفوی با ارسال سفرا و کارشناسان به کشورهای دیگر نظیر هند، عثمانی، فرانسه و ایتالیا، اقدام به خرید و جمع آوری جواهرات و  اشیا گرانبها نمودند و آنها را به اصفهان، پايتخت خود منتقل کردند.

با حمله محمود افغان به ایران در زمان سلطنت شاه سلطان حسین و سقوط حکومت، این گنجینه ی با ارزش توسط مهاجمان افغانی به تاراج رفت و هریک از سرداران و اُمرای محمود بخشی از این گنجینه را غارت کردند و با خود به افغانستان بردند. بعد از آن شاه طهماسب دوم با همراهی نادر قلی (نادر شاه افشار)، اصفهان را از چنگ افغان ها خارج کردند و موفق شدند، بخشی از جواهرات را به دست آورند.

نادر شاه همچنین توانست بخشی از جواهرات را که به افغانستان فرستاده شده بود، دوباره به کشور بازگرداند. اما بخش اعظم این جواهرات به هندوستان منتقل شده بود. نادر در ابتدا نامه‌های متعددی را برای پادشاه هندوستان فرستاد، اما چون محمد شاه، پادشاه هند، از پس دادن جواهرات خودداری کرده بود، نادر به قصد بازپسگیری این گنجینه، به هندوستان لشکرکشی کرد. این لشکرکشی سبب شد تا پادشاه هند هدایا و جواهرات زیادی را به نادر شاه اهدا کند. اما متاسفانه بخشی از این جواهرات و گنجینه در مسیر بازگشت به ایران از میان رفت و هرگز به ایران نرسید. نادر پس از بازگشت به ایران، بخش اعظم جواهرات و غنائم باقی مانده را به حکام، امرا و شاهان کشورهای اطراف ایران  هدیه داد. وی همچنين مقداری از این  گنجینه ی ارزشمند را به آستان حضرت امام رضا (ع) تقديم کرد و مقداری را نيز ميان سپاهیان خود تقسيم نمود.

پس از قتل نادر یکی از سرداران وی به نام احمد بیگ افغان ابدالی، جواهرات خزانه ی نادر را غارت نمود و بخشی از این جواهرات دوباره از ایران خارج شدند. یکی از این جواهرات با ارزش، الماس معروف “کوه نور” بود که از کشور خارج شد و هرگز به ایران بازنگشت. الماس کوه نور در ادامه به دست حکام هندی افتاد و در نهایت کمپانی هند شرقی توانست این گوهر گرانبها را به چنگ آورد و آن را به ملکه ويکتوريا اهدا کرد.

تا پایان حکومت افشاریان و زندیان باقيمانده این گنجینه ی ارزشمند چندان تغییر نیافت. با به قدرت رسیدن قاجاریان،  جواهرات دوباره گردآوری شدند و از آنها در ساخت تخت نادری، شمشیر جهان گشای نادری، کلاه مروارید دوزی شده، تاج کیانی، تخت طاووس، کمربند زرین و کره جواهرنشان استفاده شد. با روی کار آمدن رضا شاه پهلوی، جواهرات سلطنتی که در دوران قاجار در کاخ گلستان نگهداری می شدند، به زیرزمین کاخ مرمر انتقال یافتند و در نهایت در سال ۱۳۱۶ و پس از تکمیل ساختمان بانک ملی ایران قسمت عمده این جواهرات به موزه جواهرات ملی منتقل و پشتوانه اسکناس گردید.

شاخص ترین آثار موزه

موزه جواهرات ملی

علاوه بر  صدها قطعه جواهر کمیاب و سنگ های قیمتی نادر که در این موزه به نمایش گذاشته شده اند، اشیای دیگری نیز در این مجموعه وجود دارند که از لحاظ هنری و تاريخی نیز منحصر به فرد بوده و مشابه آنها را در هیچ جای دیگر نمی توان یافت. برخی از این اشیا عبارتند از الماس دریای نور، کره جواهرنشان، تاج کیانی، تاج پهلوی، نیم تاج نورالعین، تخت نادری و تخت طاووس.

موزه جواهرات ملی

جالب است بدانید ارزش این مجموعه به قدری بالا است که زبده‌ترين کارشناسان و ارزيابان جهان هم نتوانسته‌اند قیمتی بر روی این آثار بگذارند.

آدرس: تهران، میدان امام خمینی، خيابان فردوسی، نرسیده به چهارراه استانبول، ساختمان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ايران

ساعات و روزهای بازدید: از شنبه تا سه شنبه از ساعت 14 الی 16:30

.

مجموعه تفریحی ورزشی توچال

مجموعه تفریحی ورزشی توچال که نام خود را از قله ای به همین نام گرفته است، در ارتفاعات شمال شهر تهران قرار دارد و یکی از پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری این شهر می باشد. این مجموعه به لطف ارائه ی بهترین خدمات ورزشی و تفریحی نظیر تله کابین، پیست اسکی، سورتمه، تله سیژ، باشگاه تنیس، باشگاه بیلیارد، باشگاه تیراندازی، رستوران ها و کافه های متعدد و … توانسته است جایگاه ویژه ای در میان اهالی ورزش و طبیعت دوستان پیدا کند.

معرفی قله توچال

توچال یکی از قلل مرتفع البرز مرکزی است که ارتفاع آن 3962 متر از سطح دریا می باشد. نزدیکی به پایتخت، دسترسی نسبتا آسان، وجود مسیرهای مخصوص پیاده روی و کوهنوردی و امکاناتی نظیر تله کابین، پیست اسکی، تله سیژ، هتل و … این قله را به یکی از گردش پذیر ترین مناطق پایتخت تبدیل کرده است. دامنه ی جنوبی توچال در مجاورت شهر تهران و قلّه ی آن نیز مشرف به این شهر می باشد.

تفریحات مجموعه تفریحی ورزشی توچال

  • جاده سلامتی

مجموعه تفریحی ورزشی توچال

جاده سلامتی از پارکینگ ورودی توچال آغاز می شود و به بام تهران منتهی می گردد. پارکینگ ورودی توچال در انتهای منطقه ی مسکونی ولنجک قرار دارد و تا بام تهران دو کیلومتر فاصله دارد. این مسیر دو کیلومتری که به آن جاده ی تله کابین نیز می گویند، مسیری آسفالت با شیبی ملایم است و از این رو مناسب برای پیاده روی می باشد. جاذبه ‌هایی نظیر غار، چشمه، بوستان، رستوران و امکانات تفریحی همچون زیپ لاین، صخره ‌نوردی، اتاق فرار و باشگاه بیلیارد در میانه ی مسیر جاده سلامتی قرار دارند.

  • بام تهران

مجموعه تفریحی ورزشی توچال

لذت مشاهده ی پایتخت از ارتفاعات توچال تجربه ای به یادماندنی است که خاطره ی آن تا مدت ها در ذهن باقی می ماند. بام تهران در انتهای جاده سلامتی توچال واقع شده است و به لطف وجود رستوران ها و کافه های متعدد به پاتوق جوانان و خانواده ها تبدیل شده است. ایستگاه اول تله کابین توچال در بام تهران در ارتفاع 1900 متری از سطح دریا قرار دارد و  بعد از رسیدن به بام تهران می ‌توانید از امکانات تفریحی و ورزشی این مجموعه  استفاده کنید. در ادامه مهمترین آنها را به اختصار معرفی خواهیم کرد:

  • سورتمه توچال

سورتمه توچال به طول ۱۴۲۰ متر یکی از طولانی ‌ترین پیست ‌های سورتمه در ایران است که در بام تهران واقع شده است. ظرفیت این سورتمه ۲۵۰ نفر در ساعت می باشد و با همکاری شرکت آلمانی ویگاند که یکی از معتبرترین شرکت‌ های فعال در این حوزه است، ساخته شده است.

  • باشگاه تیراندازی توچال

این باشگاه پاتوق علاقه مندان به رشته‌های ورزشی تیراندازی با کمان، تفنگ و تپانچه بادی می باشد. باشگاه تیراندازی توچال این امکان را در اختیار شما قرار می دهد تا به صورت حرفه ای تحت نظر برترین مربیان این رشته و یا به صورت تفریحی و آماتور تواناییی خود را در تیراندازی امتحان کنید.  امکانات تفریحی ورزشی دیگری مثل میز پینگ پنگ، فوتبال دستی و میز ایر هاکی نیز در این باشگاه فراهم شده است.

  • تله کابین توچال

تله کابین را می توان محبوب ترین جاذبه ی توچال دانست که لذت مشاهده ی شهر تهران و ارتفاعات شمالی آن را در اختیار علاقه مندان قرار می دهد. تله ‌کابین توچال از سه خط اصلی تشکیل شده است که از ایستگاه اول واقع در ارتفاع 1900 متری (بام تهران) به ایستگاه ‌های دوم، پنجم و هفتم (قله) منتهی می‌ شود. ایستگاه دوم تله کابین در ارتفاع تقریبی 2400 متری، ایستگاه پنجم در ارتفاع تقریبی 3000 متری و ایستگاه هفتم در ارتفاع 3680 متری  واقع شده اند. چندین رستوران و کافه در ایستگاه های دوم و پنجم پذیرای گردشگران می باشند و ایستگاه هفتم که ایستگاه آخر تله کابین است، شامل پیست اسکی و هتل توچال می باشد. طول مسیر رفت و برگشت تله ‌کابین توچال ۱۵ کیلومتر است و از این رو یکی از طولانی ‌ترین خطوط کابلراه در دنیا به شمار می رود. ظرفیت هر کابین 6 نفر است و رفت و برگشت تله‌کابین در حدود 80 دقیقه به طول می انجامد.

مجموعه تفریحی ورزشی توچال

هزینه (1400):

تله‌کابین ۱ به ۲ (رفت و برگشت): 35000 تومان

تله‌کابین ۱ به ۵ (رفت و برگشت): 65000 تومان

تله‌کابین ۱ به 7 (رفت و برگشت): 95000 تومان

  • تله سیژ توچال

تله سیژ وسیله ای شبیه به تله کابینِ بدون اتاقک است که از یک نیمکت ساده و حفاظ میله ای تشکیل شده است و حداکثر سه نفر ظرفیت دارد. توچال دارای سه خط تله ‌سیژ است. خط یک تله سیژ از بام تهران آغاز می شود و به مقصد چشمه منتهی می گردد. دو خط دیگر در ایستگاه هفتم تله‌ کابین و روی قله توچال قرار دارند که بالا و پایین پیست اسکی را به هم متصل می‌ سازند.

مجموعه تفریحی ورزشی توچال

مهمانان پس از پیاده شدن از تله ‌کابین در ایستگاه هفتم می ‌توانند با استفاده از تله ‌سیژ به سمت هتل حرکت کنند. استفاده از خطوط تله‌سیژ ایستگاه ۷ رایگان است.

  • پیست اسکی توچال

پیست اسکی توچال در ایستگاه هفتم تله کابین قرار دارد و نزدیک ‌ترین پیست به پایتخت در دنیا می باشد. این پیست از ۵ پیست اسکی بین‌ المللی با کاربری تفریحی، آموزشی و سرعت تشکیل شده است. علاوه بر آن علاقه مندان می توانند در مدرسه اسکی توچال در دو رشته آلپاین و اسنوبرد به یادگیری این ورزش مفرح زمستانی بپردازند.

 

مقالات مرتبط:

آدرنالین پارک تهران ،تفریح با چاشنی هیجان

سافاری وحشت اگر از خون و تاریکی می‌ترسید نروید!

بوستان نهج‌البلاغه ،هیجان در ارتفاع ۶۵ متری

سرزمین موج‌های آبی مشهد

خطرناک ترین و هیجان انگیزترین زیپ لاین های جهان

درکه تفرجگاهی زیبا و دلپذیر در تهران

درکه به معنی دره کوچک یکی از مسیر های پیاده روی و کوهنوردی محبوب و معروف در میان پایتخت نشینان است  که در امتداد رودخانه ‌ای به همین نام در شمال غرب تهران واقع شده است. این تفرجگاه دلپذیر یکی از ییلاقات قدیمی و زیبای شمیرانات محسوب می شود و پاتوق کوهنوردانی است که قصد عزیمت به  جنگل کارا و پناهگاه پلنگ چال را دارند. بهار و تابستان های درکه بسیار خنک و دلپذیر می باشد و از قدیم مأمن مردمانی بوده است که برای فرار از گرمای هوا به این منطقه می آمدند و بسیاری از بزرگان و درباریان تابستان های خود را در این ناحیه سپری می کردند. به طور کلی مسیر پیاده رویِ درکه را می توان در کوچه باغ های قدیمی با دیوارهای کاهگلی، درختان سرسبز و سر به فلک کشیده، صدای گوش نواز رودخانه درکه، غرفه های رنگارنگ فروش تنقلات و سوغاتی و رستوران های سنتی خلاصه کرد.

جاذبه های درکه

امامزاده سید محمد والی

درکه

امام‌زاده سید محمد والی از نوادگان امام سجاد (ع) می باشد و گفته می شود ایشان از نخستین افرادی بودند که در درکه ساکن شدند و به آبادانی این منطقه اهتمام ورزیدند. بقعه ی ایشان در ابتدای مسیر قرار دارد و دسترسی به آن راحت است.

جنگل کارا

مسیر ورود به جنگل کارا در مسیر اصلی دره درکه به سمت پلنگ چال قرار دارد. برای دسترسی به این جنگل که اوج زیبایی آن در فصل پاییز نمودار می شود و با پهنه ی وسیعی از برگ های زرد و نارنجی مفروش می شود، کافی است بعد از رسیدن به سفره خانه کارا مسیر خود را به سمت غرب کج کنید و پس از حدود نیم ساعت پیاده روی به این جنگل نسبتا بکر و زیبا خواهید رسید.

قله چین کلاغ

قله ی کلاغ چین در ادامه مسیر جنگل کارا قرار دارد و برای دسترسی به آن بهتر است به وسایل کوهنوردی مجهز بود و از راهنما استفاده کرد. این قله یکی از قله‌های البرز جنوبی است و ارتفاع آن 2820 متر می باشد. آبشار دره دیوانه، غار دو سنگ، دره بهشت و رودخانه فرحزاد از دیدنی های این ناحیه هستند و وجود پوشش گیاهی متنوع و برخی گونه های حیوانی نظیر روباه، خرگوش وحشی، عقاب، قرقی، کبک و جوجه تیغی بر جذابیت این منطقه افزوده اند.

قله و پناهگاه پلنگ چال

درکه

قله ی پلنگ ‌چال یکی از قله ‌های شمال شهر تهران و رشته كوه البرز است و پناهگاه‌ پلنگ ‌چال در مسیر صعود به این قله قرار دارد. پناهگاه پلنگ ‌چال در ارتفاع ۲۴۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد و خوابگاهی با ظرفیت ۷۰ نفر در آن ساخته شد است که میزبان کوهنوردانی است که قصد صعود به ارتفاعات بالاتر و قله توچال را دارند.  فاصله امام زاده والی تا پناهگاه پلنگ چال در حدود 8 کیلومتر می باشد و با حدود دو تا سه ساعت پیاده ‌روی می توان به این پناهگاه رسید.

بهترین فصل درکه

بهترین فصل عزیمت به درکه اواخر بهار و فصل تابستان می باشد؛ در این زمان هوایِ خنک و دلچسبِ این ناحیه جسم و جان شما را نوازش می کند و خستگی های زندگی روزمره را از شما می زداید. پاییز و زمستان های درکه بسیار سرد و گاهی یخبندان است و اگر قصد دارید در این فصول به درکه و ارتفاعات بالاتر بروید، تجهیزات مناسب کوهنوردی را همراه خود داشته باشید.

آدرس: تهران، بزرگراه شهید چمران، خیابان یمن، خیابان رشید الدین فضل الله، خیابان داوودیان، درکه

 

 

محله دربند از جاذبه های تفریحی تهران

محله دربند با آب و هوای دلپذیر و پاکیزه، مناظر سرسبز، جویبار های روان و اغذیه فروشی های رنگارنگ و هوس انگیز سال هاست که با آغوشی باز پذیرای پایتخت نشینانِ خسته از زندگی شهری و گردشگران داخلی و خارجی می باشد. در این منطقه ی خوش آب و هوا خبری از دود و ترافیک و آلودگی های شهری نیست و تنها صدای شرشر آب، بوی خوراکی های خوشمزه و مناظر چشم نواز در انتظار شما می باشند.

معرفی 

محله دربند یکی از محله های قدیمی تهران است. این محله در شمال شهر تهران و در فاصله ی کمی از مجموعه سعدآباد واقع شده است. دربند پیشتر دهکده ای ییلاقی بوده است. محله دربند در ارتفاع  1700 متری از سطح دریا واقع شده است و مسیر اصلی جهت صعود به کوه ‌های البرز مرکزی به ویژه قله توچال می باشد.

محله دربند

وجود مسیرهای سنگ فرش شده برای پیاده روی، کافه ها و رستوران های متعدد، غرفه های رنگارنگ فروش تنقلات نظیر لواشک، ترشک، باقالی و بلال در سراسر مسیر و جاذبه های دیگری نظیر تله سیژ دربند، این مکان را به تفرجگاه شماره ی یک تهرانی ها و انتخاب نخست بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی بدل ساخته است. به گونه ای که گفته می شود محله دربند نخستین گزینه ی شهروندان تهرانی برای پذیرایی از میهمان خارجی و شهرستانی است و پس از آن فشم، لواسان، درکه و فرحزاد قرار دارند. به طور خلاصه می توان گفت دربند محلی برای آسایش روان و جسم می باشد.

پیشینه ی دربند

دربند را شاید بتوان یکی از قدیمی ترین “استریت فود” (خیابان غذا) های تهران دانست که به لطف وجود اغذیه فروشی های متعدد بین گردشگران محبوبیت بسیار دارد.

محله دربند

دربند روستایی با قدمت بیش از دویست سال است که از همان روزگاران گذشته به لطف وجود طبیعت زیبا و آب و هوای مطبوع مورد توجه بسیاری از ثروتمندان و بزرگان قرار گرفت و برخی از شاهزادگان قاجاری نظیر شاهزاده الله‌وردی‌ میرزا و ابوالملوک کیومرث‌ میرزا، این دهکده را برای سکونت خود برگزیدند. در زمان پهلوی اول به فرمان رضاشاه در زمین‌های این منطقه مهمانخانه و چندین ویلا ساخته شد و بدین ترتیب پای گردشگران داخلی و خارجی به  این منطقه باز شد.

دیدنی ها و تفریحات دربند

شروع گشت و گذار در منطقه ی دربند تهران از میدان سربند آغاز می شود. این میدان  از شمال به منطقه دربند و از جنوب به کاخ موزه سعدآباد منتهی می شود و به لطف وجود تندیس کوهنورد به راحتی قابل شناسایی می باشد. این مجسمه ی سه متری در سال 1341 توسط رضا لعل ریاحی، پیکر ‌تراش و نقاش ایرانی ساخته شد و برای ساخت آن “گروهبان امیر شاه قدمی”، مربی کوهنوردی و اسکی، به عنوان مدل معرفی شد. یکی از دلایل انتخاب ایشان به عنوان مدل به سبب آن بود که گروهبان شاه قدمی در سال ۱۳۴۰ در عملیات مربوط به نجات سرنشینان هواپیمای آمریکایی سقوط کرده در قله زردکوه بختیاری در سرمای ۳۰ درجه زیر صفر موفق به نجات سرنشینان هواپیما گشت و از رئیس‌جمهور وقت آمریکا (جان اف کندی) مدال لیاقت دریافت کرد. امروزه این تندیس زیبا به نمادی از کوهنوری و استقامت بدل گشته است و خوش آمد گوی کوهنوردان و طبیعت دوستان می باشد.

تله سیژ دربند یکی دیگر از تفریحات مورد علاقه ی گردشگران است که در کنار پیاده روی و کوه نوردی محبوبیت بسیار دارد. تله سیژ یا تله سی یژ وسیله ای شبیه به تله کابینِ بدون اتاقک است که از یک نیمکت ساده و حفاظ میله ای تشکیل شده است. تله سیژ دربند تنها دو نفر ظرفیت دارد و مسیر ۶۰۰ متری آن از میدان دربند شروع می ‌شود و تا ارتفاعات کوه ادامه می‌یابد. در طول این مسیر که تا ارتفاع 60 متری بالا می رود، چشم انداز زیبایی از تهران و کوه های اطراف را پیش روی خود خواهید دید.

ساعات کاری تله سیژ دربند: هر روز از 7 الی 23

هزینه بلیت رفت و برگشت: 45 هزار تومان (اردیبهشت 1400)

آدرس محله دربند: میدان تجریش، خیابان دربند، میدان سربند

موزه ملی تهران

موزه ملی تهران بزرگ‌ترین، قدیمی‌ترین و غنی‌ترین موزه در کشور است که بازدید از آن همچون سفری در دل تاریخ، ما را با سرگذشت ایران زمین از دوران پارینه سنگی تا دوران معاصر آشنا می سازد و بار دیگر غنای فرهنگی، تاریخی، هنری و نبوغ ایرانی را به ما یادآور می شود. موزه ملی تهران یا “موزه مادر” از دو ساختمان مجزا به نام‌های موزه ایران باستان و موزه باستان شناسی و هنر اسلامی ایران، تشکیل شده است. سیصد هزار شی تاریخی متعلق به دوران‌های مختلف در این دو موزه به نمایش گذاشته شده اند.

موزه ایران باستان

موزه ی ایران باستان در بخش غربیِ میدان مشق تهران در خیابان سی تیر قرار گرفته است و به لطف ساختمانی با آجرهای اخرایی و سردر ورودی که به سبک نمای ایوان کسری ساخته شده است، به راحتی قابل شناسایی می باشد. این عمارت با شکوه که نمایانگر معماری عصر ساسانی است به دستور رضا شاه، توسط معمار فرانسوی آندره گُدار با الهام از طاق کسرا طراحی شد و دو معمار ایرانی اجرای آن را به عهده گرفتند. ساختمان این موزه در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

موزه ملی

موزه ایران باستان در دو طبقه از دو بخش ”پیش ‌از تاریخ ایران” و “موزه دوران تاریخی” تشکیل شده است و شامل اشیایی از دوران پارینه ‌سنگی قدیم تا پایان دوران ساسانی می باشد.

طبقه اول: پیش ‌از تاریخ ایران

در بخش پیش ‌از تاریخ ایران آثاری از دوران پارینه ‌سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد (یعنی از کهن‌ترین دوران تا پیش از ابداع نگارش) در 7 تالار در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته‌ اند.

دندان آسیای کوچک متعلق به کودکی نُه ساله، مربوط به ۲۰ تا ۲۵ هزار سال پیش، ابزارهای ساخته شده از سنگ چخماق، ابزارهای بُرنده برای شکار و کندن پوست حیوانات، تزئینات ساخته شده از صدف،  ظروف سنگی و سفالی متعدد، پیکرک‌های گلی انسان و حیوان و ماکت سفالی خانه های باستانی  از اشیای به نمایش در آمده در این بخش هستند.

طبقه همکف: موزه دوران تاریخی

در موزه دوران تاریخی نیز آثاری از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد تا پایان دوران ساسانی در 7 تالار به نمایش گذاشته شده است. در این بخش از موزه بازدیدکنندگان با شکل گیری حکومت های اولیه و جوامع شهرنشین و آثار به جای مانده متعلق به دوران هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان آشنا می شوند.

کاسه پایه دار با نقش بز کوهی مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، پیکره سفالی گاو (1250 سال پیش از میلاد)، کهن‌ترین انیمیشن جهان روی سفالی از شهر سوخته، نیم تنه سنگی داریوش اول، بخشی از دیوار تخت جمشید، سردیس آتوسا،  چهره مفرغی یک سردار سلوکی، پیکره مفرغی زئوس خدای یونانی، سنگ نوشتة یونانی معبد لائودیسه، سکة نقره ای فرهاد پنجم اشکانی، ظرف نقره ای زراندود ساسانی و سر مرد نمکی معدن زنجان از مهمترین و دیدنی ترین اشیای به نمایش درآمده در این موزه هستند.

موزه باستان شناسی و هنر اسلامی ایران

موزه ملی

ساختمان موزه باستان ‌شناسی و هنر اسلامی ایران که به اختصار به آن موزه دوران اسلامی نیز می گویند، با الهام از کاخ ساسانی بیشابور، به صورت چلیپایی هشت‌ ضلعی، با مساحتی حدود ۴۰۰۰ متر مربع در سه طبقه ساخته شده است و در سال ۱۳۷۵ افتتاح گردید. طبقه همکف این بنا به سالن اجتماعات و سالن نمایشگاه ‌های موقت اختصاص دارد و آثار موزه در طبقات اول و دوم بر اساس زمان ‌بندی تاریخی به نمایش گذاشته شده است. در واقع بازدید از موزه از طبقه دوم آغاز و به طبقه اول ختم می‌شود.

طبقه دوم: تالارهای صدر اسلام، سلجوقی و ایلخانی

مهمترین آثار به نمایش در آمده در این طبقه عبارتند از: قرآن کریم به خط کوفی بر پوست آهو، آثار سفالی نیشاپور و کاشان، پارچه ابریشمی، اسطرلاب برنجی نقره کوب، محراب گچبری مسجد جامع اشترجان اصفهان، گچبری‌ها و آجرکاری‌های دوره سلجوقیان، محراب‌های عظیم ایلخانیان، ظروف زرین فام و  نسخ خطی چون کتاب مسالک و ممالک و پنج گنج نظامی.

طبقه اول: تالارهای قرآن، تیموری، صفویه، افشار، زند و قاجار

قرآن کریم متعلق به سدة 8 ﻫ ق، جامة فتح متعلق به شاه عباس، گوشوارة زرین میناکاری و مرصع مربوط به سدة 13 ﻫ ق، مجسمة طاووس فولادی طلاکوب مربوط به سدة 13 ﻫ ق از شاخص ترین اشیای به نمایش در آمده در طبقه ی نخست موزه ی دوران اسلامی هستند.

آدرس موزه ملی تهران: تهران، خیابان امام خمینی، نبش خیابان سی تیر، خیابان پروفسور رولن، پلاک 1  

بهای بلیط مجموعه موزه ملی تهران: ایرانی 10 هزار تومان- غیر ایرانی 100 هزار تومان

ساعات بازدید:‌ بهار و تابستان همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۹- پاییز و زمستان همه روزه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۷

 

 

 

موزه آبگینه و سفالینه های ایران

موزه آبگینه و سفالینه ‌های ایران ، اولین و تنها موزه تخصصی شیشه و سفال در ایران است که در یک عمارت باشکوه قاجاری در میان باغی وسیع در خیابان سی تیر تهران واقع شده است و ارزشمند ترین و زیبا ترین آثار شیشه ای و سفالی مربوط به پیش از اسلام و دوران اسلامی را در خود جای داده است. قدیمی ترین آثار شیشه ای مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، آثار مربوط به دوره ‌های پیش از اختراع خط و کهن ‌ترین پیکره ی سفالی مربوط به هزاره ششم پیش از میلاد تنها بخشی از دیدنی های این گنجینه ی ارزشمند هستند. ساختمان موزه در اردیبهشت 1377 به شماره 2014 در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردید.

پیشینه تاریخی عمارت

پیش از پرداختن به آثار موزه لازم است در ابتدا با عمارت باشکوه و زیبایی که موزه را در خود جای داده است، آشنا شویم. ساختمان موزه در دهه ۱۲۹۰ شمسی به دستور احمد قوام ملقب به قوام ‌السلطنه (نخست ‌وزیر در دوران احمدشاه قاجار و دوران پهلوی) احداث گردید و تا سال 1330 به عنوان خانه و دفتر کار وی مورد استفاده قرار می گرفت. بعد از آن این خانه به دولت مصر فروخته شد و از سال 1332 تا 1339 شمسی در اختیار سفارت مصر قرار گرفت. بعد از تیره شدن روابط ایران و مصر در دوران جمال عبدالناصر، این عمارت برای مدت کوتاهی در اختیار سفارت افغانستان قرار گرفت و بعد از آن نیز به بانک بازرگانی ایران فروخته شد. سرانجام این عمارت قاجاری در سال 1355 به منظور تأسیس موزه تخصصی سفال و شیشه از بانک بازرگانی خریداری شد به وزارت فرهنگ و هنر سابق واگذار گردید.

معماری ساختمان موزه آبگینه و سفالینه ‌های ایران

 عمارت هشت ضلعی قوام در زمینی به مساحت 1040 متر مربع در میان باغی به وسعت 7000 متر مربع واقع شده است. این عمارت قاجاری از سه طبقه (زیرزمین، همکف و طبقه اول) تشکیل شده است و تلفیقی از معماری ایرانی- اروپایی را در آن شاهد هستیم. بارزترین تزیینات نمای ساختمان شامل نقش برجسته های آجری یادآور دوران سلجوقی و ایوان و ستون  های مربوط به اواخر قاجار و اوایل پهلوی می باشد. در این عمارت نیز همچون بسیاری دیگر از خانه های تاریخی، هنرِ آینه کاری، کاشی کاری، گچ بری مینا و منبت کاری به کار رفته است و ترکیب آن با برخی از اِلمان های معماری اروپایی نظیر پلکان چوبی نعلی شکل درون عمارت، که برگرفته از ساختمان‌ های روسی قرن هجدهم و نوزدهم میلادی است، تصویری نو و بدیع از معماری را ایجاد کرده است.

موزه آبگینه و سفالینه های ایران

پروژه تغییر کاربری ساختمان قوام و تبدیل آن به موزه آبگینه و سفالینه‌ های ایران به معمار و مهندس مشهور اتریشی، هانس هولاین (Hans Hollein) ، سپرده شد. او با الهام از شاخص‌ های معماری ایرانِ قبل و بعد از اسلام همچون کاخ تچر، ستون های تخت جمشید، قوس‌های صفوی و کعبه زرتشت، ویترین ها و تالارهای موزه را طراحی کرد و با این کار جانی تازه در روح این عمارت تاریخی دمید.

دیدنی های موزه آبگینه و سفالینه های ایران

در طبقه ی همکف موزه اشیای تاریخی از دوران پیش از تاریخ تا قبل از اسلام در سه تالار (تالار سمعی و بصری، مینا و بلور) به نمایش گذاشته شده است؛

تالار سمعی و بصری

بازدیدکنندگان در این تالار نمایی از یک گورِ پیش از تاریخ را مشاهده خواهند کرد که اسکلتی از دوران پیش از تاریخ به همراه وسایل و زیور‌آلات دفن شده به همراه متوفی به صورت نمادین به نمایش گذاشته شده است.

تالار مینا

برای طراحی ویترین‌های این تالار از معماری دوره هخامنشیان در تخت جمشید الهام گرفته شده است و قدیمی‌ترین آثار شیشه‌ای و سفالین موزه در آن به نمایش گذاشته شده است. قدیمی‌ترین آثار شیشه‌ای این تالار، متعلق به اوایل هزاره‌ دوم قبل از میلاد است که شامل میله‌های شیشه‌ای به دست‌آمده از چغازنبیل می‌باشد. بخش دیگر این تالار شامل سفالینه‌های اولیه مربوط به تمدن ‌های مختلف است.

تالار بلور

موزه آبگینه و سفالینه های ایران

این تالار به دلیل نمایش اشیا شیشه‌ای به این اسم نام‌گذاری شده است و با ویترین‌هایی که برگرفته از معماری ستون‌های تخت جمشید و نقش رستم در شیراز است، خود‌‌نمایی می‌کند.

طبقه اولِ موزه به نمایش اشیا مربوط به دوران اسلامی تا دوران معاصر اختصاص یافته است و از تالارهای صدف، زرین‌فام و لاجورد تشکیل شده است.

تالار صدف

سفال های دارای نقش و نگار و آثار شیشه ای تزئینی برخی از اشیای به نمایش درآمده در این تالار هستند. دلیل نام‌ گذاری این تالار دکوراسیون صدفی شکل آن است و شامل اشیای سفالین و شیشه ای دوران اسلامی می باشد.

موزه آبگینه و سفالینه های ایران

تالار زرین‌فام

در این تالار همانگونه که از نامش پیداست آثاری با تزئینات طلا که جزء ظروف اشرافی محسوب می‌شده ‌اند به نمایش گذاشته شده اند و بیشتر آن ها مربوط به دوران سلجوقی می باشند.

تالار لاجورد

این تالار به دو بخش لاجورد 1 و 2 تقسیم شده است. ویترین های این تالار از فرم خیمه ‌های مغولی و برج‌ مقبره‌های آن دوران الهام گرفته شده ‌است. همچنین اشیای این دو بخش شامل آثار سفالین و شیشه ‌ای مربوط به دوران تیموری و ایلخانی تا دوران صفوی و قاجار می ‌باشد.

سایر بخش‌های موزه آبگینه

حوضخانه با کاشی کاری های منحصر به فرد مربوط به اواخر دوره قاجار که در زیر طبقه ی همکف قرار دارد، کتابخانه مشتمل بر 4000 جلد کتاب تخصصی در زمینه هنر، تاریخ، معماری و صنایع دستی واقع در قسمت شمال غربی حیاط موزه و ساختمان آموزش واقع در ضلع شمالی حیاط موزه که به برگزاری کلاس ‌های آموزشی اختصاص دارد، از دیگر بخش های موزه می باشند.

آدرس: خیابان امام خمینی، خیابان سی تیر، نرسیده به خیابان جمهوری، پلاک 59

ساعات بازدید: نیمه اول سال: 9 الی 19 – نیمه دوم: 8 الی 17