تنگه چاهکوه قشم که از آن با عنوان دره چاهکوه نیز نام می­برند، یکی از ژئوسایت­های زیرمجموعه ژئوپارک جهانی قشم و یکی از عجایب هفتگانه جزیره قشم به شمار می آید. تنگه چاهکوه در فاصله 70 کیلومتری شهر قشم و در بخش شهاب واقع شده است و با نزدیک­ترین منطقه یعنی روستای چاهوی شرقی فاصله­ تقریبی 20 کیلومتری دارد.

این تنگه صخره­ ها و تندیس ­هایی را در خود جای داده که طی گذر زمان به دلیل فرسایش­ های­ آبی و بادی سنگ­های رسوبی در دل کوه ایجاد شده ­اند. دره چاهکوه از گذشته­ های بسیار دور مکان مقدسی شناخته می­شده است؛ چرا که مردم بومی قدیم منطقه، آب را مقدس می­دانستند و در میان این دره همواره چاه­ های آب طبیعی قرار داشته­ است. دلیل نام­گذاری این تنگه با نام چاهکوه نیز وجود همین چاه­ های آب است. دیواره­ های کم عرض و مرتفع دره چاهکوه که ارتفاع آنها گاهی به 100 متر می رسد، اجازه تابش نور زیاد به کف دره را نمی­دهند؛ از همین رو آب در حفره­ های کم عمق کف این دره ذخیره می­شود.

در هنگام گذر از سمت شمال به جنوب چاهکوه، عرض دره کمتر اما شیب آن زیاد­تر می­گردد و عبور از دره بسیار سخت می­شود. بهترین محل صخره ­نوردی در جزیره قشم، دیواره عمودی و مرتفع این قسمت است که با حفره ­های درون خود زیبایی خاصی دارد و تجربه شیرینی برای صخره ­نوردان به دنبال خواهد داشت.

تندیسی طبیعی در ورودی دره قرار دارد که به سه سر نگهبان شهرت دارد. با گذر از تندیس، در ادامه مسیر، چهار چاه آب   دست­کند(=دست کند) را مشاهده خواهید کرد که عمر بعضی از آن­ها را تا 400 سال تخمین می­زنند.

این چاه­ ها با ذخیره آب­های شیرین سطحی مورد استفاده مردم بومی منطقه هستند. با گذر از این چاه­ ها به دره­­ ای می­رسیم که دیواره­ های آن ارتفاع و عرض بیشتری دارند. در این دره چهار تنگه قرار گرفته­ که از نمای هوایی به شکل عمود بر یکدیگر دیده می­شوند. سنگ­ های دره چاهکوه بیشتر سنگ­های رسوبی از جنس آهک هستند و پایان رشته کوه زاگرس را نشان می­دهند. اقلیم منطقه بیابانی و استوایی است و درختان و درختچه­ های پراکنده همراه با ۱۶ گونه جانوری نظیر غزال در منطقه به چشم می­خورند.

تسهیلات رفاهی تنگه چاهکوه قشم

در روستای چاهوی شرقی، تسهیلاتی نظیر سرویس بهداشتی، هایپرمارکت، اقامتگاه بومگردی و رستوران جهت رفاه حال گردشگران قرار دارد. در محل تنگه نیز خدماتی همچون پارکینگ، کیوسک نگهبانی، نیمکت، سطل زباله، فروشگاه صنایع دستی و سوغات وجود دارد.

در خود تنگه اما نه امکاناتی وجود دارد و نه آنتن ­دهی تلفن همراه میسر است. تنها می­توان از سکوت حاکم بر دره لذت برد و به تماشای زیبایی دیواره­ های جذاب آن پرداخت.

اقامت در دره چاهکوه

در این دره هتل وجود ندارد و برای اقامت می­توان از هتل­های قشم که در فاصله 70 کیلومتری دره قرار دارند استفاده کرد. همچنین دو اقامتگاه بوم­گردی آفتاب چاهکوه و نیچدار به گردشگران این دره تماشایی خدمات ارائه می­کنند. امکان برپایی چادر و شب­ مانی همراه با تماشای ستارگان و کهکشان راه شیری نیز با هماهنگی مراجع ذی­ربط امکان­پذیر است.

مسیر دسترسی و بهترین زمان بازدید از تنگه چاهکوه قشم

برای سفر به تنگه چاهکوه می بایست از طریق زمینی، دریایی یا هوایی خود را به جزیره قشم رساند. از طریق میدان درگهان قشم به سمت غرب رفته و پس از طی مسافتی در حدود ۲۰ کیلومتر به اول دو راهی دیرستان رسید.

با ادامه دادن مسیر مستقیم و طی مسافت 11 کیلومتر به یک میدان خواهیم رسید و از اولین جاده سمت راست آن با گذراندن مسیری 39 کیلومتری قبل از ورود به روستای چاهوی شرقی به سمت چپ رفته و وارد اولین جاده سمت راست می شویم. تا به اینجا ما از مسیری آسفالته عبور کرده­ ایم. از این جای سفر، با استفاده از یک راه شوسه تقریبا دو کیلومتری به تنگه تماشایی چاهکوه می رسیم.

طی کردن مسیرهای پرپیچ‌وخم و گاهی صعب العبور دره چاهکوه که فاصله دیوارهای آن تا نیم متر نیز می­رسد! تا حدی نیازمند توانایی جسمی بالاست. ضمن اینکه نباید عکاسی از چشم ­اندازهای زیبای آن را فراموش کرد.

از آنجا که جزیره قشم آب و هوایی گرم و مرطوب دارد نیمه دوم سال زمان مناسبی برای سفر به قشم و بازدید از تنگه چاهکوه است. به طور معمول هرروز می­توان از ساعت 8 تا 17 با صرف مدت زمانی نزدیک به سه ساعت از این تنگه دیدنی بازدید کرد.

آدرس: جزیره قشم، جنب روستای چاهوی شرقی

غارهای خُربَس (xorbas)، مجموعه­ غارهایی­ست که در ارتفاعات روستای خربس واقع در جزیره قشم قرار گرفته ­اند. غارهای خربس که از عجایب و پدیده­ های دیدنی دوره­ های زمین­ شناسی می­باشند در فاصله 15 کیلومتری غرب شهر قشم و نزدیک به روستاهای خربس و رمچاه واقع شده ­اند. ساخت چند فیلم سینمایی با استفاده از موقعیت این غارها، باعث شناخت غارهای خربس به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه ­های جزیره قشم شده است.

به باور تاریخ­ شناسان آثار معماری صخره‌ای این غارها نشان می­دهد که در گذشته ­های بسیار دور، پیروان آیین مهرپرستی از این غارها به عنوان نیایشگاه یا پرستشگاه آناهیتا یا همان خدای آب و باران استفاده می­کردند. مطابق تحقیقات صورت گرفته، قدمت این غارها به دوران حکمرانی مادها در ایران یعنی نزدیک به سه هزار سال پیش باز می­گردد.

مجموعه غارهای خربس که بر دیواره کوه قرار گرفته­ از ۴ دهانه غار تشکیل شده­ است. این 4 غار از درون به هم اتصال دارند و نزدیک به 20 تا 30 متر بلندا دارند. دورن غارهای خربس دهلیزها، تالارها و اتاق­های مختلف با ابعاد 5.5*4 قرار دارد که با حدود 9 روزنه­ به بیرون ارتباط دارند. از این اتاق­ها و تالارها که طاقچه­ هایی جهت نگهداری چراغ دارند جهت تجمع مردمان بومی به منظور پناه­گیری در جنگ یا نیایش استفاده می­ شده ­است. تغییراتی توسط انسان در این غارها ایجاد شده و از حالت طبیعی غار به منظور نیازهای مختلفی بهره­ گیری گردیده است. زمین­ شناسان دلیل شکل­ گیری این غارها را گرداب و تخلیه ماسه‌های کوه عنوان می­کنند.

معماری صخره ­ای غارهای خربس از مهمترین ویژگی­های آن می­باشد که هر بیننده­ای را به تعجب وا می­ دارد. این غارها از نظر جلوه ظاهری با معبد کلات خورموج استان بوشهر بسیار شبیه است و همچنین به لحاظ ساختار و شکل قرارگیری آن در دل کوه، با گوردخمه­ هاى گوناگون در استان­های آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر و خوزستان مقایسه می­شود. شهر باستانی خربز یا خربس که در نزدیکی این غارها واقع شده گویای تمدن بزرگ مادها در پیرامون آن منطقه می­باشد. این شهر با قدمتی بیش از دو هزار و پانصد سال به زمان حکمرانی ساسانیان در ایران مرتبط است. از این منطقه که در گذشته یک روستای آباد و پر رونق شناخته می­شد، امروزه تنها دشتی ویرانه به جای مانده است. مجموعه غارهای خربس علاوه بر کاربری معبد، به باور برخی محققین، کاربری استودان (یا همان جای نگهداری استخوان مردگان در دین زرتشتی) یا پناهگاهی برای مردم باستانی خربز قلمداد می­ شده است. اطراف این غارها که ادامه رشته­ کوه­های زاگرس هستند تپه­ های مرجانی جای گرفته­ اند. یک برکه در قسمت پایینی غارها جهت جمع­ آوری آب باران قرار دارد که در ایام پربارش سال مملو از آب است.

هنرمندان سنگ‌تراش در سال­های اخیر دهلیزها و دالان‌های جدیدی را به این مجموعه اضافه کرده اند. طرح­ها و نقش­هایی که در این دالان­ها و دهلیزها ایجاد شده ­اند، به منظور حفظ اصالت محل، شبیه به طرح­های باستانی حک گردیده ­اند.

به اعتقاد مردم محلی، در ارتفاعات صخره ­ای غارهای خربس عقاب­های ماهیگیری جای گرفته ­اند که از گونه­ های کمیاب میان عقاب­ها شناخته ­می­شوند. خفاش‌‌های دم ­موشی که در معرض انقراض هستند نیز حفره­ های زیرین و تاریک غار را برای زندگی خود انتخاب کرده ­اند.

این غارها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده­ است.

امکانات غارهای خربس قشم

در مجموعه غارهای خربس امکاناتی جهت رفاه حال بازدیدکنندگان ساخته شده است که از جمله آن­ها می­توان به سرویس­ های بهداشتی، مغازه ­ها و غرفه­ های مواد غذایی و صنایع ­دستی­ مردم بومی قشم اشاره کرد. پارکینگی نیز جهت توقف خودروها در پایین پله­ های کوه ایجاد شده است.

زمان بازدید از غارهای خربس قشم

به علت گرما و رطوبت بالای جزیره قشم بهترین زمان سفر برای بازدید از غارهای خربس، نیمه دوم سال یعنی فصول پاییز و زمستان می­باشد. مجموعه غارهای خربس قشم هر روز از ساعت ۶ تا 18 قابل بازدید است. از آنجا که این جاذبه بسیار دیدنی در بیرون از شهر قشم و در مسیر جاده ساحلی واقع شده است، نیازمند استفاده از امکانات تورهای گردشگری همراه با راهنما می­باشد. همچنین می­توان از تاکسی­ های دربست محلی برای دیدار از غارها بهره برد. بازدید از این غارها نزدیک به 1 تا 2 ساعت زمان می­برد. به دلیل قرارگیری غارهای خربس در ارتفاعات کوه، می­بایست توانایی بالا رفتن از پله­ های بسیار را داشت.

مسیر دسترسی به غارهای خربس قشم

برای رسیدن به این غارها ابتدا باید به شهر قشم رسید و از جاده ساحلی آن به سمت روستای رمچاه حرکت کرد. در سمت راست جاده غارهای زیبای خربس با چشم ­اندازی رو به دریا خودنمایی می­کنند.

همچنین بعد از تماشای غار در امتداد جاده ساحلی قشم می­توان به دیگر جاذبه­ های دیدنی جزیره قشم مانند: روستای برکه خلف، دره ستارگان، جزایر ناز، پارک کروکودیل ­ها، جزیره هنگام، غار نمکدان و جنگل­های حرا رسید.